Me Vaka ga a Kitaka ko Koya
Ni da segata me da veiqaravi “me vakataki Koya, ena vakarautaki na madigi me da guilecavi keda ka laveti ira na tani.
Rauta ni tinikawalu na yabaki sa oti, ena vulaimago ni 2017, a tukuna vei au na tuakaqu yabaki 64 o Mike ni sa kunei vua na kenisa ni penikirisi. E tukuna talega vei au ni sa ciqoma e dua na veivakalougatataki ni matabete mai vua nona dauveituberi vakavuvale ka rau sa sota kei na nona bisopi. A qai vakauta mai vei au e muri na itaba ni Valetabu e Oakland California ka tabaka mai na valenibula e dau qaravi tiko kina, na kena ivakamacala “Raica na ka au rawa ni raica mai na noqu rumu ni valenibula.”1
Au kidacalataka na ka e tukuna baleta na veituberi vakavuvale, veivakalougatataki ni matabete, na bisopi, kei na valetabu me vaka noqu kidacalataka na kenisa. E dua na bete ena Matabete i Eroni o Mike, sa sega tu ni dau lotu ena rauta ni 50 na yabaki.
Vakamatavuvale, e voleka ni tautauvata na neitou kauwaitaka na nona toso vakayalo kei na toso ni nona valuta na kenisa, e baleta vakalevu na wasoma ni nona taro ena gauna oqo baleta na iVola i Momani, na kaukauwa ni veivauci, kei na bula ni oti na mate. Ni toso na veivula ka tete na kenisa, sa gadrevi eso tale ka vakalevutaki na veiqaravi mai vei ira na kenadau sa mani kau mai kina o Mike ki na Huntsman Cancer Center e Utah.
Ni oti ga vakalailai nona yaco mai, a sikovi Mike o John Holbrook, na iliuliu ni kaulotu ena tabanalevu ni vanua ni veiqaravi sa vakaitikotiko kina oqo. E tukuna o John “e matata vei au ni o Mike e dua na luvena tagane na Kalou” ka totolo nodrau tara cake e dua na veitokani ka qai yaco me turaga dauveiqaravi “sega ni vakadeitaki” nei Mike o John. A vakayacori sara na veisureti me rau veisiko mai na daukaulotu, ka tuvakasuka kina ena yalovinaka o taciqu, ia ni oti e dua na vula na nodrau veitokani voli, a taro tale o John, ka vakamacalataka vei Mike, “Au vakabauta ni ko na taleitaka na rogoca na itukutuku ni kosipeli.”2 Ena gauna oqo sa ciqomi na veisureti, ka ia kina na sota kei rau na daukaulotu ena veigauna eso, vakakina na veisiko mai nei Bisopi Jon Sharp, o koya a vagoleya na veivosaki me ciqoma o Mike nona veivakalougatataki vakapeteriaki, 57 na yabaki ni oti nona papitaiso.
Ena itekivu ni Tiseba ena yabaki sa oti, ni oti e vicavata na vula ni iwalewale ni veiqaravi, sa nanuma o Mike me sa mudu na qaravi tiko ni kenisa, ni sa vakavuna tiko eso tale na leqa bibi, me sa rogoci ga na lewa ni Kalou. A tukuni vei keitou ni sa vo ga e rauta ni tolu na vula na balavu ni bula nei Mike. Ena loma ni gauna oqori, a tomani tiko na taro vakosipeli—vakakina nodra veisiko kei na veitokoni na veiliutaki ni matabete. Ni keitou dau sikovi Mike keitou dau raica e dua na iVola i Momani ni dola tu ena teveli ni mocemoce ni keirau veivosakitaka na Vakalesui mai ni kosipeli, na idola ni matabete, na cakacaka vakalotu ni valetabu kei na ituvaki tawamudu ni tamata.
Ena loma ni vula o Tiseba, ni taura tu nona veivakalougatataki vakapeteriaki e ligana, e kena irairai ni vaka me sa lesu tiko mai nona kaukauwa ka vaka me na rawa ni toso tale ena tolu na vula. Keitou sa nakita mada ga me mai duavata kei keitou ena Kirisimasi, Vakatawase ka lako yani. Ena 16 ni Tiseba, au sega ni namaka nona qiriti au mai o Bisopi Sharp, ka vakaraitaka mai kina ni rau sa vakatarogi Mike oti vata kei na peresitedi ni iteki, ka rau raica ni sa kilikili me ciqoma na Matabete i Melikiseteki, ka taroga se gauna cava au na galala kina me rawa niu vakaitavi. Sa mani lokuci me qaravi na cakacaka vakalotu ena Vakaraubuka, na 21 ni Tiseba.
Ni yaco mai na siga ko ya, keirau yaco yani kei na watiqu o Carol, ki na vanua ni veiqaravi ka sotavi keirau e tautuba ni nona rumu na dauveiqaravi vakavuniwai ka tukuni vei keirau ni sa sega ni tatuki na utoi Mike. Keirau curu yani ki na rumu ka raica ni ratou sa wawa tu na peteriaki, o nona bisopi, kei na nona peresitedi ni iteki—qai rai mai o Mike. A kilai au ka vakaraitaka ni rawa ni rogoci au ka sa vakarau tu me ciqoma na matabete. Ni sa oti e limasagavulu na yabaki ena nona tabaki me bete ena Matabete i Eroni o Mike, a ka dokai vei au, meu solia na Matabete i Melikiseteki ka tabaka na tuakaqu ki na itutu vakaitalatala qase ena nodratou veivuke na nona iliuliu ni matabete. Ni oti e lima na auwa, sa takali yani o Mike, sa kosova na ilati me sotavi rau na neirau itubutubu ni sa taura tu na Matabete i Melikiseteki.
Ena dua ga na yabaki sa oti, a kacivaka kina o Peresitedi Russell M. Nelson vei keda yadua me da kauwaitaki ira na tacida kei na ganeda ena “sala e cecere ka vakalou cake.”3 Ni vosa tiko me baleta na iVakabula, a vakavuvulitaka o Peresitedi Nelson “me vaka ni oqo e Nona Lotu, o keda na Nona italai eda na qarava e dua, me vaka a cakava o Koya. Eda na veiqaravi ena Yacana, ena Nona kaukauwa kei na lewa, kei na Nona loloma yalovinaka.”4
Me isau ni nona veisureti na parofita ni Kalou, sa yaco tiko na veisasaga vakasakiti ni veiqaravi vua na dua e vuravura taucoko, ruarua ena sasaga e veivosakitaki, ena nodra qarava na lewenilotu ena yalodina na nodra itavilesi ni veiqaravi, vakakina ena ka au na vakatoka me veiqaravi “tubukoso,” ena nodra vakavotukanataka e lewevuqa na loloma Vakarisito me bokoci kina na veika e sega ni namaki. Ena neitou matavuvale keitou sa vakadinadinataka, vakavoleka sara, na mataqali veiqaravi vakaoqo.
Na itokani nei Mike, e dua sa peresitedi oti ni kaulotu, ka itokani dauveiqaravi nei Mike, e dau tukuna vei ira na nona daukaulotu “kevaka e dua sa volai tu ni ‘sega ni kauwai,’ kua ni laiva. Ena veisau na tamata.” Oti qai tukuna vei keitou, “A veisau vakaukauwa o Mike.”5 Taumada a itokani o John, ena veivakayaloqaqataki ka veitokoni—ia a sega ni yala walega ena veisiko ni veitokani nona veiqaravi. E kila o John na dauveiqaravi e levu cake mai na itokani ka na vakalevulevui na veitokani ni da veiqaravi.
E sega ni tukuni me tauvimate bibi sara tu, me vaka ituakaqu, me qai gadreva na veiqaravi. Na gagadre oqori e yaco mai ena veimataqali ibulibuli, kena ka lelevu, kei na ituvaki. Na leqa ni itubutubu le dua, veiwatini luluqa vakalotu, itabagone sotava tiko na dredre, dua na tina luvuci tu, na vakatovolei ni vakabauta, bula vakailavo, bula vakayago, se bula vakawati—e sega ni oti rawa. Ia, me vaka na taciqu o Mike, e sega ni dua sa yawa sara nona lako tani, ka sega vakadua ni sa bera me yacovi koya na nona loloma na iVakabula.
Eda vakavulici ena mataveilawa ni Veiqaravi ni Lotu, “Ni levu tu na inaki ni veiqaravi, na noda sasaga ni veiqaravi e dodonu me kena iusutu na gagadre me ra vukei na tani me vakatitobutaki na nodra saumaki na tamata yadua ka yaco me vaka na iVakabula.”6 A tukuna kina vakaoqo o Elder Neal A. Maxwell:
“E dua na tamata yalo vinaka e rawa ni vukea e dua me vakavinakataka e dua na taya, kauta e dua na itokani rumu vata vei vuniwai, vakasigalevu vata kei na dua e yalorarawa, se mata mamarau ka vakabula me vakararamataka e dua na siga.
“Ia o koya e dau muria na imatai ni ivakaro ena vakaikuritaka na ivalavala bibi ni veiqaravi oqo.”7
Ena noda vakatotomuria Nona ivakarau ni veiqaravi o Jisu Karisito, sa bibi me nanumi tiko ni Nona sasaga ni loloma, veilaveti, veiqaravi, ka veivakalougatataki e cecere cake na kena inaki mai na kena sotavi walega na leqa. E kila vakamatata tu o Koya na nodra gagadre ni veisiga ka lomani ira ena veika rarawa era sotava tiko ena Nona veivakabulai, veivakamamautaki, veivosoti, ka veivakavulici. Ia e vinakata o koya me levu cake na ka e cakava mai na nona sotava walega na siga nikua. E vinakati ira era tu wavoliti Koya me ra muri Koya, kilai Koya, ka yacova na nodra iyacoyaco vakalou.8
Ni da segata me da veiqaravi “me vakataki Koya,”9 ena vakarautaki na madigi me da guilecavi keda ka laveti ira na tani. Na madigi eso oqo ena rairai sega soti ni yaga, ni vakatovolei na noda gagadre meda vakataka cake na iVakavuvuli, ka nona veiqaravi levu duadua, Nona Veisorovaki tawayalani, ke dua na ka e sa yaga vakaidina. Ena Maciu wase 25, e vakananumi kina vei keda na nona nanuma na Turaga ena vukuda, ni, me vakataki Koya, eda dau kauwaitaka na dredre, veivakatovolei, kei na bolebole e sotava tu e lewevuqa, ia e dau vakawaleni ena levu na gauna:
“Ni lako mai koi kemuni sa vakalougatataki vei Tamaqu, mo ni rawata na matanitu sa vakarautaki me nomuni mai na ivakatekivu kei vuravura:
“Ni kau a via kana, ka ni a solia mai vei au na kakana: au a via gunu, ka ni a vagunuvi au: au a vulagi, ka ni a kauti au ki vale. …
“Ena qai vosa vua ko ira na yalododonu, ka kaya, Na Turaga, keimami a raici kemuni mada ni naica ni kemuni a viakana, ka vakani kemuni? se viagunu, ka vagunuvi kemuni?
“Se keimami raici kemuni ni naica ni kemuni a vulagi, ka kauti kemuni ki vale? …
“Ena qai vosa na Tui ka kaya vei ira, au sa kaya vakaidina vei kemuni, Ni kemuni a cakava vua e dua sa lailai vei ira oqo, ni a cakava vei au.”10
Se da veiqaravi tiko vakadauveiqaravi turaga se marama, se ni tukuni vei keda ni dua e leqa tiko, eda sa vakayaloqaqataki me da vaqara na veituberi kei na veidusimaki ni Yalo—ka qai cakacaka. Eda na taroga beka na sala vinaka duadua ni veiqaravi, ia na Turaga e kila, ka na dusimaki keda na Yalona ena noda sasaga. Me vakataki Nifai, ka a “liutaki [koya] tiko na Yalo, ka sega ni kila rawa tiko yani na ka me cakava,”11 ena liutaki keda talega na Yalo ni da segata me da iyaya ni cakacaka ena liga ni Turaga me ra vakalougatataki na Luvena. Ni da vakasaqara na veituberi ni Yalo ka vakabauta na Turaga, eda na kunei keda ena veivanua kei na ituvaki ni bula eda rawa ni cakacaka ka veivakalougatataki kina—ena dua tale na kena vosa, veiqaravi.
Ena so tale beka na gauna eda na raica e dua na leqa ia eda vakila ni da sega ni veiganiti me da sotava, ni da nanuma ni sega ni veirauti na veika e tu vei keda me da solia. Me da kitaka “me vaka a kitaka ko Koya,12 sai koya me da veiqaravi ena noda solia na veika eda rawa ni solia ka vakabauta ni na vakalevulevuya na Turaga na noda igu me da vakalougatataki ira na “noda lewe ni ilakolako ena bula oqo.”13 Vei keda eso, sai koya beka noda solia noda gauna kei na taledi; vei ira tale eso, sai koya beka na vosa ni yalovinaka se na daku kaukauwa. E dina ni da na nanuma beka ni sega ni veiganiti na noda igu, a wasea o Peresitedi Dallin H. Oaks e dua na ivakavuvuli bibi me baleta na “veika lalai ka rawarawa.” E vakavuvulitaka o koya ni dau mana vakalevu na veika lalai ka rawarawa baleta ni ra dau sureta “na veitokani ni Yalo Tabu,”14 e dua na itokani ka na vakalougatataki rau ruarua o koya e solia kei koya e ciqoma.
Ni kila ni sa voleka ni mate, qai kaya vaqo na taciqu o Mike, “E veivakurabuitaki na kena rawa ni vagoleya na kenisa ni penikirisi noda vakanamata ki na veika e bibi duadua.”15 Vinaka vakalevu kemuni na turaga kei na marama vakasakiti ko ni a raica na gagadre, sega ni vakalewa, ka veiqaravi me vaka na iVakabula, a sega ni bera vei Mike. Vei ira eso, ena yaco totolo beka mai na veisau, vei ira tale eso ena yasa kadua beka ni ilati. Ia, me da kila ni sega vakadua ni sa bera ka sega ni dua e sa lako tani vakayawa yani mai na salatu me sega kina ni yacovi koya rawa yani na Veisorovaki tawayalani nei Jisu Karisito, ka sega ni yalani na kena gauna kei na kena rabailevu.
Ena koniferedi raraba ni Okotova sa oti, a vakavuvulitaka kina o Elder Dale G. Renlund ni “veitalia na balavu ni gauna eda sa butusevata tu kina na salatu … na gauna eda sa lewa kina me da veisau, ena vukei keda na Kalou me da lesu mai.”16 Na lewa oya me ia na veisau, e vakavuqa ni vu mai na veisureti, me vaka na “Au vakabauta ni o na taleitaka ni rogoca na itukutuku ni kosipeli.” Me vaka ni sega ni sa rui bera vua na iVakabula, e sega ni sa rui totolo me ia na veisureti.
Na gauna ni Siganimate oqo sa dua tale na madigi lagilagi vei me da vakananuma kina na isoro cecere ni veivakaduavatataki ni noda iVakabula, ko Jisu Karisito, kei na veika sa mai vakayacora ena vukuda yadua ena solibula vakaitamera oya—na solibula ka tukuna kina o Koya vakataki Koya ni “sa vakavuna [Vua], me sautaninini ena vuku ni mosi.” “Ia,” e tukuna o koya, “Kau sa gunuva na bilo ka vakacavara na noqu vakavakarau vei ira na luve ni tamata.”17
Au vakadinadinataka baleta ni sa mai “vakacavara” ko Koya, ena tikoga na inuinui. Ena yacai Jisu Karisito, emeni.