Raica na Lami ni Kalou
Na veisau e yaco ki na noda soqoni ni Sigatabu e vakabibitaka na vakatabui ni soqoni ni sakaramede, e kilai ka bibi duadua ena noda sokalou vakamacawa.
Sa toso vinaka tiko vei au na ka kece, me yacova saraga noqu raica na wai ni matadra na itabagone era tiko ena matasere. Na wainimata oqori sa dua na ivunau maqosa au na sega ni rawa ni solia.
Ni rai cake mai batiniwai, siviti ira na lewevuqa era gadreva yani me ra laki papitaiso mai ligana, a raica yani o Joni na Dauveipapitaisotaki ni lako vakayawa tiko mai na tavalena, ko Jisu mai Nasareci, ni taubale tiko mai vua me mai kerea na ka vata oya. Ena yalo vakarokoroko, ia era a rogoca rawa o ira era tu voleka, ni a cavuta o Joni e dua na vosa ni veivakacaucautaki ka se dau yavalati keda tu ga ni sa oti qo e rua na udolu na yabaki: “Raica na Lami ni Kalou.”1
E veivakavulici dina sara ni a sega ni kacivi Koya ko “Jiova” se “iVakabula” se “Dauveisereki” se na “Luve ni Kalou” sara mada ga, o koya ka parofisaitaki tu ni na mai caramaka na sala nei Jisu—e dina ga ni Nona kece na vei itutu oqori. E sega, ni a digitaka o Joni na iyaloyalo taumada ka rairai kilai levu duadua ena nodra ivalavala vakalotu na nona tamata. E qai vakayagataka me ivakaraitaki na isoro lami e dau cabori me sorovaki kina na ivalavala ca kei na yaluma, ni vuravura sa lutu tani kei ira kece na tamata lutu tani era tu kina.
Yalovinaka ni vakatara meu nanuma lesu vakalailai na itukutuku makawa oya.
Ni rau sa vakatalai tani mai na Were ko Iteni ko Atama kei Ivi, sa tu e matadrau e dua na vunilagi rerevaki. Ni oti nodrau dolava na katuba ni bula vakayago oqo vei keda, erau sa sogota kina vei rau na katuba ni bula tawamate rawa kei na bula tawamudu. Ena vuku ni ivalavala ca erau digitaka ni rau sa kila tu, erau na sotava kina na mate vakayago ka vakatalai tani vakayalo, ka tawasei vakadua mai na iserau ni Kalou me tawamudu.2 Na cava me rau cakava? Ena dua beka na sala me rau dro tani kina mai na leqa oqo? Eda sega ni kila se vakacava na levu ni idusidusi erau a ciqoma ena nodrau tiko voli ena were ko iteni a vakatarai me rau nanuma voli, ia erau a nanuma ni dodonu me rau cabora me isoro vua na Kalou e dua na lami savasava, sega na kena ca, na lami ulumatua ni nodra qelenisipi.3
A qai lako mai e dua na agilosi me vakamacalataka ni isoro oqo e dua na kena mataqali, e dua na ivakatayaloyalo ni ivakacacabo ena vakayacora ena vukudrau na iVakabula ni vuravura ena qai muri mai. “Na ka oqo sa ivakatautauvata ni nona vakacabori Koya na Le Daubau Ga nei Tamada,” a kaya na agilosi. “O koya, … mo veivutuni ka masuta tikoga na Kalou ena yaca ni Luvena ka tawamudu.”4 Kalougata sara, ni tiko na sala meda vakabulai kina kei na sala cake.
Ena matabose taumada mai lomalagi, a yalataka kina na Kalou vei Atama kei Ivi (kei keda kece sara) ni na yaco mai na veivuke mai Vua na Ulumatua Tagane nei Tamada o koya sa savasava sara ka sega na tikina e ca, na Lami ni Kalou “sa vakamatei mai na ivakatekivu kei vuravura,”5 me vaka a qai vakamacalataki Koya kina e muri na iApositolo ko Joni. Ni ra vakacabora na ivakatakarakara ni nodra isoro lami lalai ena bula oqo, era sa vakaraitaka kina ko Atama kei ira kece nona kawa ni ra kila ka vakararavitaka na vakabulai ni yalodra ena isoro ni veivakaduavatataki nei Jisu o Koya na iLumuti.6 E muri, e a qai vakayacori na cakacaka vakalotu oqo ena valecavu ena lekutu, ni oti oya, ena valetabu a qai mai tara ko Solomoni.
E kalouca, me vaka e tukuni ena Veiyalayalati Makawa, ni a sega soti ni lako vinaka sara na sokalou ni vakacabo lami savasava, me ivakatakarakara ni veivutuni dina kei na bula yalodina. Na iwali savasava e dodonu me salavata mai kei na vakacabo isoro vakaoqori e sega ni dau dede sara ena so na gauna me rawa ni mamaca kina na dra ena dela ni vatu. A sega ni dede na kena mana me tarova na veivakamatei vakaveitacini, ena nona vakamatei Epeli na tacina o Keni ena imatai ni itabatamata.7
E a yaco tiko mai na veivakatovolei kei na bula leqaleqa vakaoqori ena vica na senijiuri, sa rauta me ra lagasere ena reki na agilosi mai lomalagi, ni sa qai mai sucu ko Jisu—o Koya na Mesaia ka yalataki tu mai vakabalavu. A tarava yani nona mai veiqaravi vakalekaleka, o Koya na sipi savasava sara ni Lakosivia, ni a vakarautaki ira Nona tisaipeli ni bera Nona mate me tekivutaka na sakaramede ni Vakayakavi ni Turaga, me baleta na cakacaka vakalotu me vakayacori ena taudaku kei Iteni. E dodonu me caka tikoga na vakacacabo, ena gadrevi tiko ga na isoro, ia me titobu, ka vakatamata yadua cake mai na vakadavei ni dra ni lami ulumatua. A tukuna na iVakabula vei ira na Nifaiti, ni oti Nona Vakaturi cake mai na mate:
“Ia mo ni kakua tale ni vakadavea na dra ka vakacabora vei au. …
“… Ia mo ni na cabora ga me isoro vei au na yalo raramusumusu kei na yalo bibivoro. Ia ko koya yadua sa lako mai vei au ena yalo raramusumusu kei na yalo bibivoro, au na papitaisotaki koya ena bukawaqa kei na Yalo Tabu. …
“… O koya, …mo ni veivutuni, … mo ni bula kina.”8
Kemuni na taciqu kei na ganequ lomani, ni sa vakabibitaki me vakalevutaki na vulici ni kosipeli e vale, sa bibi sara vei keda me da nanuma ni se ivakaro tikoga vei keda me da “lako ki na vale ni masumasu ka cabora na [noda] sakaramede ena nona siga tabu.”9 Me ikuri ni kena vakalevutaki na gauna ni vuli kosipeli e vale, na iwalewale vakavoui ni sokalou ena Sigatabu sa caka me vakalailaitaka na levu ni soqoni ena dua na ivakarau me vakavotui kina na bibi ni noda vakanamata ki na soqoni tabu ni sakaramede ni iVakayakavi ni Turaga ni sa soqoni bibi duadua ni sokalou vakamacawa. Me da nanuma ena noda dui vakanananu vakataki keda ni a mate na Karisito mai na kavoro ni yalo ena Nona colata duadua ga na ivalavala ca kei na yaluma ni kawatamata taucoko.
Me vaka ni da a cau ena icolacola rerevaki oya, na mataqali gauna vaqori e kaciva na noda vakarokoroko. O koya, eda sa vakayaloqaqataki me da totolo mai ena yalo vakarokoroko ki na noda veisoqoni, vakaisulu rakorako ni da mai vakaitavi ena dua na cakacaka bibi vakalotu. Sa yali yani vakalailai na ibalebale dina ni “Sulu ni Sigatabu” ena noda gauna oqo, ena vuku ni noda dokai Koya eda lakova yani Nona iserau, sa dodonu me da vakalesuya tale mai na ivalavala oya ena keda irairai kei na isulusulu ena gauna kei na vanua e rawa nida vakayacora kina.
Me baleta na yaco taudonu mai, ena dau kau tale na sakaramede ena yalo loloma mera vakalougatataki na tina nira kau yani na gone, na kato e vakasinaiti tu ena pakete Cheerio, kei na daipa, ka ra dreketa tu yani nodra kato ia era kalougata nira yaco rawa mai. Kena ikuri, e tiko o ira na so tale era sega ni na levea rawa ni na tao nodra yadru ena soso ena mataka ni Sigatabu. Ia, vei ira oqo meda tukuna vei ira ni na ciqomi na bera ena so na gauna, ia kevaka e tao tikoga ena soso na yadru e vei-Sigatabu kece keimami sa vakatura mo volitaka na yadru se mo buluta na soso.
Ena yalo vata oqori, keimami sa vakatakekere kina vakaiapositolo me vakalailaitaki na kosakosa ena loma ni noda veivalenilotu. Eda dau taleitaka me da veitalanoa, e dodonu me vakakina—qo e dua na ka e dau taleitaki kina na lako i Lotu—ia me kakua ni dau mai vakayacori ena veivanua e sa vakatabui vakatabakidua me baleta na sokalou. Au leqataka ni o ira na vulagi eda sega ni vakabauta vata era na kidrowataka na kosakosa sega kina na vakarokoroko ena vanua e dodonu me kena itovo na masumasu, na ivakadinadina, kei na vakacegu. De rairai e na kidrowa talega kina ko lomalagi.
Ena vakaikuri ki na yalo ni noda soqoni ni sakaramede kevaka era sa dabe rawa tu mai cake ko ira na iliuliu era vakatulewa ni se bera sara na gauna ni tekivu, mera vakarorogo tiko ki na ivakatagi ni curumai ka vakaraitaka ena vakarokoroko na ivakarau e dodonu me da vakamuria. Kevaka e yaco tiko na veivosaki wale mai na tavata, eda na sega ni kidrowataka na veivosaki wale vei ira na ivavakoso. Eda vakacaucautaki ira na matabisopi era sa vakalailaitaka tiko na veika e dau kacivaki dau veivagolei tani mai na yalo ni sokalou. O au, e dua, au sega ni raitayaloyalotaka rawa e dua na bete me vakataki Sakaraia—ena vevaletabu makawa ni Turaga, ni sa vakarau me vakaitavi ena itavi dokai duadua ni vakacabo isoro vakabete levu me na qarava ena nona bula taucoko—au sega ni rawa ni vakasamataka me rawa ni laki tu vakadua ena yasa ni cabocabo ni soro me vakananumi keda ni sa vo e ono na macawa me caka na veitau motoka ni vakatatalo ka sa vakarau sogo na volayaca.
Kemuni na taciqu kei na ganequ, na auwa oqo sa vakatabuya na Turaga me auwa bibi duadua ena loma ni noda macawa. Ena ivakaro, eda vakasoqoni vata mai kina me baleta na cakacaka vakalotu ka ciqomi vakarabailevu duadua ena Lotu. E vakananumi tiko kina o Koya a kerea ke rawa ni kau tani vua na bilo sa vakarau me gunuva, ia a bolea ga baleta ni kila o Koya ena vukuda ena sega kina ni rawa ni kau tani. Ena veivuke sara kevaka eda na vakananuma ni dua na ivakatakarakara ni bilo oqori sa soli tiko mai vakamalua ena noda iyatu dabedabe ena ligana e dua na dikoni yabaki 11 se 12.
Ni sa yaco mai na auwa bibi me da solia kina noda iloloma ni solibula vua na Turaga, sa dui tu noda ivalavala ca yadudua kei na malumalumu me da walia; oqori na inaki eda tiko kina e kea. Ia eda na qaqa cake ena gauna ni yalomalumalumu vakaoqori kevaka eda nanumi ira na yalo raramusumusu kei na yalo yaluma era wavoliti keda tiko. Era sega soti ni yawa mai vei keda eso era luluvu tiko—e taudaku se e lomadra—ena gauna ni sere ni sakaramede kei na nodra masu na bete oqori. Meda kila tiko na veika oqori ka solia na noda tikina lailai ni veivakacegui kei na bilo lailai ni yalo loloma—ka vakatabuya vei ira? se kivua na lewenilotu ka sotava na dredre ka sega ni tiko ena soqoni, ka vakavo ga kevaka eda na veiqaravi, ena sega talega ni tiko ena macawa ka tarava? se vei ira na tacida kei na ganeda era sega ni lewe ni Lotu ia era sa tacida dina ga? E sega ni lailai rawa na leqa ena vuravura oqo, e loma ni Lotu kei na taudaku talega ni lotu, ni ko veiraiyaki e veiyasana kece ko na raica e dua sa rui bibi dina na mosi e colata voli ka kena irairai ni na sega ni oti rawa na mosi ni yalona. E dua na sala me da “dau nanumi koya tikoga” kina10 sai koya me da duavata kei na Vuniwai Levu ena Nona itavi e sega ni oti rawa mera tokoni ko ira e bibi nodra icolacola ka vakacegui ira era rarawa.
Kemuni na itokani lomani, ni da duavata mai ena veiyasai vuravura taucoko ena veimacawa ni da nuitaka ni sa torocake tikoga na bibi ni kena vakadinadinataki na Nona isolisoli vakaturaga ni veivakaduavatataki na Karisito ki na kawatamata, me da kauta ki na icabocabo ni sakaramede na yalo ni “mositi koya ni mositi au.” Ia ni da raica lesu, da masulaka, ka vakavouya tale noda veiyalayalati, me da rawata mai na gauna bibi oya “na dau vosota ena rarawa, … ka yalo marau.”11 Me baleta na vosota kei na yalo marau vakaoqori, me baleta na savasava kei na inuinui vakaoqori, au masulaka ena vukuda kece sara ena yacai Koya ka dovia na imatai ni madrai ni veivosoti o koya ka livia na waini savasava ni veivueti, sai Jisu Karisito na Lami cecere ka dauloloma ni Kalou, emeni.