Ngaahi Uiuiʻi Fakauooti pe Fakakoló
Mātuʻa Tāutaha ʻOku Feitamá


“Mātu‘a Tāutaha ʻOku Feitamá,” Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Faifaleʻí (2020).

“Mātuʻa Tāutaha ʻOku Feitamá,” Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Faifaleʻí.

Mātuʻa Tāutaha ʻOku Feitamá

ʻE malava ke aʻusia ʻe he mātuʻa tāutaha ʻoku feitamá ha ngaahi faingataʻa makehe. ʻE malava ke ke ʻilo ki he tūkunga ko ʻení ʻi ha faʻahinga tuʻunga pē ʻi he feitamá pea ʻe lava ke hohaʻa e mātuʻa tāutaha ʻoku feitamá ki ha ngaahi meʻa mo e tuʻunga kehekehe ʻo e mahino ki he ngaahi faingataʻa ʻoku nau fehangahangai mo iá. ʻOku nau fehangahangai mo e ngāue ki hono fakapapauʻi ha kaha‘u maʻa ʻenau fānaú pea pehē ki honau kahaʻu ʻo nautolú. ʻE mali ha niʻihi, ʻe ʻave ʻe ha niʻihi ʻenau fānaú ke ohi, pea ʻe fili ha niʻihi ke nau mātuʻa tāutaha pē. Tokoni ʻi he ʻofa ke fakafiemālieʻi, poupouʻi, mo tokangaʻi ʻa e tamaí pe ko ha faʻē tāutaha ʻoku feitama. Fakahaaʻi hoʻo holi ke tokoní, pea fakamālō ki he fakafoʻituituí ʻi heʻene loto fiemālie ke fakakau koé.

ʻOku ʻomi ʻe he Tafaʻaki Tokoni ki he Fāmilí ha fetalanoaʻaki tauʻatāina maʻá e mātuʻa tāutaha ʻoku feitamá pea lava foki ke nau ʻomi ha fakamatala fekauʻaki mo e nofo-malí, ohí, mātuʻa tauhi fānau tāutahá. Fakalotolahiʻi e mātuʻa tāutaha ʻoku feitamá ke ʻalu ki heʻene pīsopé, ʻa ia te ne lava ʻo fakafehokotaki ia ki he Tafaʻaki Tokoni ki he Fāmilí. Kapau ʻoku ʻikai maʻu ʻa e Tafaʻaki Tokoni ʻa e Siasí ki he Fāmilí, ʻe malava ke maʻu ʻe hoʻo pīsopé ha ngaahi maʻuʻanga tokoni makehe ki he faifaleʻí.

Feinga ke Mahino

ʻI hoʻo talanoa mo e mātuʻa tāutaha ʻoku feitamá, fakapapauʻi ke fakahaaʻi ʻa e ʻofá mo e ongoʻi ʻofá ʻo hangē ko e Fakamoʻuí. Koe‘uhí ʻoku kehekehe ʻa e tuʻunga kotoa pē pea ʻoku kehekehe ʻa e tūkunga ʻo e tokotaha kotoa pē, fakakaukau ʻi he faʻa lotu ke ʻeke ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení ʻi he ʻulungaanga manavaʻofa mo ongoʻingofua ke tokoni kiate koe ke mahino lelei ange ʻa e ngaahi meʻa ʻoku hohaʻa ki aí mo e ngaahi fiemaʻú.

  • Ko e hā ʻa e ngaahi meʻa ʻokú ke tokanga mo hohaʻa lahi taha ki ai ʻi he taimi ní?

  • Ko e hā hoʻo ngaahi palani ki ho kahaʻú?

  • Ko e hā hoʻo ngaahi palani ki he kahaʻu ʻa hoʻo tamasiʻí?

  • Ko e hā ho vā fetuʻutaki lolotonga mo e mātuʻa ʻe taha ʻa e fānaú?

  • Ko e hā ho vā fetu‘utaki mo e ngaahi kui mo e kau mēmipa kehe ʻo e kāinga ‘o hoʻo tamasiʻí?

Kapau ʻokú ke ʻilo ko e tūkunga ko ʻení ko ha ola ʻo e ngaohikoviá pe ngaohikovia fakasekisualé, fetuʻutaki ki he kau maʻu mafai fakapuleʻangá. ʻOku ʻi ai foki ha laine tokoni ʻa hoʻo pīsopé ke tā ai ʻi he taimi ʻoku fai ai ha ngāue ki he palopalemá ni.

Tokoniʻi e Fakafoʻituituí

ʻI hoʻo tokoni ki he mātuʻa tāutaha ʻoku feitamá ʻi heʻene fakahoko ʻene ngaahi fili fekauʻaki mo e kahaʻú, fakakaukau ke fakaʻaongaʻi ha niʻihi ʻo e ngaahi fakakaukau ko ʻení.

Tokoniʻi e mātuʻa tāutaha ʻoku feitamá ke ne maʻu ʻa e ʻamanaki leleí mo e fakamoʻuí ʻo fakafou ʻi he Fakamoʻuí mo ʻEne Fakaleleí.

  • Tokoni‘i ke mahino kiate ia ʻa e huhuʻí mo e mālohi ʻoku maʻu mei he Fakamoʻuí ko Sīsū Kalaisi.

  • Tokoni ki he mātuʻa tāutaha ʻoku feitamá ke ne ʻilo hono tuʻungá ko ha fānau ia ʻa ha Ongomātuʻa Fakalangi pea ke ne ʻiloʻi hono ngaahi mālohinga fakafoʻituitui ʻoʻoná, ngaahi talēnití, mo e ngaahi meʻa ʻokú ne malavá.

  • Tokoni ki he mātuʻa tāutaha ʻoku feitamá ke ne ongoʻi ʻa e ʻofa ʻa e ʻOtuá kiate iá pea ke ne ʻiloʻi ko e ʻOtuá ko ha taha te ne lava ʻo kumi faleʻi ki ai maʻá e fononga ʻa e kiʻi fānau ko ʻení ʻi he māmaní.

Fakalotolahiʻi e mātuʻa tāutaha ʻoku feitamá ke ʻalu ki he pīsopé.

Kapau ʻe ʻaonga, fakaafeʻi ʻa e mātuʻa tāutaha ʻoku feitamá ke toe vakaiʻi hono tāpuaki fakapēteliaké ki ha fakahinohino mo ha fakafiemālie.

Tokoni kiate ia ke ne ʻiloʻi mo fakakaukau ki heʻene fili ke fakahokó pe ʻe mātuʻa tauhi fānau tāutaha, ohi, pe nofo-mali, kapau ʻe fie maʻu.

  • ‘Oku totonu ke fakaʻehiʻehi ʻa e kau taki ʻo e Siasí mo e ngaahi kaungāmeʻá mei hono lotolahiʻi pe fakakounaʻi ʻa e faʻē feitamá ke fili pe te ne tauhi ʻa e kiʻi tamasiʻí pe foaki ke ohi ʻe ha taha.

  • Fakalotolahiʻi ʻa e mātuʻa tāutaha ʻoku feitamá ke hiki e ngaahi lelei mo e ngaahi kovi ʻoku fekauʻaki mo e fili takitaha pea ke ne fakafuofuaʻi ʻi he faʻa lotu mo fua tautau ʻa e ngaahi nunuʻa ʻo e fili takitaha, tautautefito ki he kiʻi fānaú.

  • Faleʻi ʻa e mātuʻa tāutaha ʻoku feitamá ke kumi faleʻi meiate kinautolu ʻoku lava ʻo tokoni kiate iá ke fakakaukauʻi lelei ʻa e ngaahi meʻa ke fili mei aí.

  • Poupouʻi e mātuʻa tāutaha ʻoku feitamá ke ne kole ha tāpuaki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.

  • Tokoniʻi e mēmipá ke mahino kiate ia te ne lava ʻo maʻu ha ueʻi fakalaumālie fakatāutaha, ngaahi fakakaukau mo ha fakahinohino mei he ʻEikí.

Poupouʻi e Fāmilí

ʻOku kaunga foki e aʻusia ʻa e mātuʻa tāutaha ʻoku feitamá ki he moʻui ʻa e kau mēmipa ʻo hono fāmilí. Fakapapau‘i ʻa ʻene kaunga ki he fāmilí, pea Fakalotolahiʻi e fāmilí ke aleaʻi ʻa e ngaahi palopalema ko iá.

Fakalotolahiʻi e kau taki kotoa ʻo e fakataha alēlea ʻa e uōtí ke nau tokoniʻi lahi ʻa e mātuʻa feitamá mo honau ngaahi fāmilí.

Poupouʻi e fāmilí ke nau fealēleaʻaki fakataha fekauʻaki mo e filí pea ke mātuʻaki fakaʻapaʻapaʻi ʻa e fili ʻa e mātuʻa tāutaha ʻoku feitamá.

ʻE ʻi ai e ngaahi mēmipa ʻo e fāmilí ʻe ʻikai te nau loto ki he fili ʻoku fai ko ia ʻe he mātuʻa tāutaha ʻoku feitamá. Fakalotolahiʻi e fāmilí ke nau aleaʻi ʻa e kaunga ʻo e filí ki he kau mēmipa ʻo e fāmilí pea tokoniʻi kinautolu mo talanoaʻi ʻa e ngaahi palopalema ko iá, ʻo ka fie maʻu.

Fakaʻaongaʻi e Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni ʻa e Uōtí mo e Siteikí

Fakakaukau ke kole ki he kau taki fakauōtí pe fakafoʻituitui falalaʻanga kehe, ke hokohoko atu ʻenau poupoú, tatakí mo e tokoní. Kole ha ngofua mei he fakafoʻituituí kimuʻa pea toki talanoa mo e niʻihi kehé ki he meʻa ʻoku hokó.

Kumi ha taha falalaʻanga ke ne hoko ko ha taha faifaleʻi ki he mātuʻa tāutaha ʻoku feitamá, pea poupouʻi kinaua ke na fakataha maʻu pē.

  • ‘Oku totonu ke hoko ʻa e tokotaha faifaleʻí ko ha taha ʻoku ongoʻi fiemālie ki ai ʻa e tokotahá pea lava pē ko ha tokotaha ngāue fakaetauhi.

Feinga ke ʻiloʻi e ngaahi maʻuʻanga tokoni fakalotofonua ʻokú ne fai e tokoni ʻoku fenāpasi mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí.

  • ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi maʻuʻanga tokoní ha kau faifaleʻi fakapalofesinale, ngaahi polokalama pe senitā, mo ha ngaahi kautaha fakapuleʻanga kehe.

Kapau ʻoku fakakaukau ‘a e mātuʻa tāutaha ʻoku feitamá ke tauhi fānau, poupouʻi kinaua ke na lau pe kau ʻi he ngaahi kalasi ko e Fakamālohia ʻo e Fāmilí, Nofo-malí mo e Ngaahi Fetuʻutaki Fakafāmilí pe lau ʻa e ngaahi naunau ʻoku fekauʻaki mo iá kapau ʻoku ʻikai lava ʻa e ngaahi kalasí.

Paaki