Ngaahi Uiuiʻi Fakauooti pe Fakakoló
Ngaohikoviá (Ngaahi Fiemaʻu ʻa e Tokotaha Faihiá)


“Ngaohikoviá (Ngaahi Fiemaʻu ʻa e Tokotaha Faihiá),” Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Faifaleʻí (2020).

“Ngaohikoviá (Ngaahi Fiemaʻu ʻa e Tokotaha Faihiá),” Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Faifaleʻí.

Ngaohikoviá (Ngaahi Fiemaʻu ʻa e Tokotaha Faihiá)

Ngaahi Laine Telefoni Tokoní

ʻOku totonu ke fetuʻutaki leva ʻa e kau pīsopé, kau palesiteni fakakoló, mo e kau palesiteni fakasiteikí ki he laine telefoni tokoni ʻa e Siasí ʻi he taimi kotoa pē ʻoku nau ʻilo ai ha ngaohikoviá. ʻOku ʻomi ʻe he maʻuʻanga tokoni ko ʻení ha tokoni ʻi hono tokoniʻi ʻo e kau ngaohikoviá pea ʻi he fakataha ʻoku lipooti ai ʻa e ngaahi fiemaʻú. Vakai ki he Ngaahi Fika Telefoni Tokoní ke maʻu e fika telefoni tokoní mo ha toe fakamatala lahi ange.

ʻOku ʻikai totonu ke tukunoaʻi ʻe ha taki ʻo e Siasí ha lipooti ʻo ha ngaohikovia pe faleʻi ha fakafoʻituitui ke ʻoua te ne lipooti ha ngāue maumaulao.

ʻIunaiteti Siteití mo Kānatá

Kapau ʻe ʻilo ʻe ha kāingalotu ha ngaohikovia, ʻoku totonu ke nau fetuʻutaki leva ki he kau maʻu mafai fakalaó. ʻOku totonu foki ke nau talanoa mo ʻenau pīsopé pe palesiteni fakasiteikí ʻa ia te ne tā ki he laine tokoni ki he ngaohikoviá ke maʻu ha fakahinohino ʻi hono tokoniʻi e niʻihi mamahí mo feau e ngaahi fiemaʻu fakalipōtí.

Ngaahi Fonua Mavahe mei he U.S. mo Kānatá

Ako ʻa e founga mo e taimi ʻoku totonu ke ke lipooti ai ʻa e ngaohikoviá. ʻOku totonu ke fetuʻutaki leva ʻa e kau palesiteni fakasiteikí mo e kau pīsopé ki he laine tokoní ke maʻu ha fakahinohino ʻo kapau ʻoku ʻi ai ha laine telefoni tokoni ʻi honau fonuá. Ko e ngaahi fonua ʻoku ʻikai ke ʻi ai ha laine telefoni tokoní, ʻoku totonu ke fetuʻutaki ha pīsope ʻokú ne ʻilo ha ngaohikovia ki heʻene palesiteni fakasiteikí. Te ne fekumi ki ha fakahinohino mei he faleʻi fakalao ʻa e ēliá ʻi he ʻōfisi fakaʻēliá (vakai, Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoa: Ko e Ngāue ʻi he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní (2020), 38.6.2.1, ChurchofJesusChrist.org). ʻOku totonu ke loto-fiemālie ʻa e toenga ʻo e kāingalotú ki ha faʻahinga fatongia pē ki hono lipooti fakalaó pea fealeaʻaki mo ʻenau pīsopé.

ʻOku ʻIkai Lava ke Fakaoleoleʻi ʻa e Ngaohikoviá

Ko e ngaohikoviá ko hano fakamamahiʻi pe taʻe-tokangaʻi ʻo ha niʻihi (hangē ko ha fānau pe hoa mali, kau toulekeleká, pe kau faingataʻaʻia fakaesinó) ʻi ha founga ʻokú ne fakatupu ha uesia fakaesino, fakaeloto, pe fakasekisuale. Ko e tuʻunga ko ia ʻo e Siasí ʻoku ʻikai lava ke fakaoleoleʻi ʻa e ngaohikoviá ʻi ha faʻahinga founga pē pea ko ia ʻokú ne fai ʻa e ngaohikoviá ʻe ʻekea meiate ia ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá. Tatau ai pē pe ʻoku fakahalaiaʻi ha taha ʻi he ngaohikoviá pe ʻikai, ka ʻoku moʻulaloa ʻa e kau faihiá ki he fakatonutonu faka-Siasí pea ʻe lava ke mole honau tuʻunga memipasipi ʻi he Siasí (vakai, Mātiu 18:6; Maʻake 9:42; Luke 17:2).

Ko e ngaahi fatongia muʻomuʻa ʻo e Siasí ʻi he ngaahi tūkunga ngaohikoviá ko e 1) ke tokoni, ʻi ha founga angaʻofa mo ongoʻingofua, kiate kinautolu kuo ngaohikoviá pea 2) ke maluʻi ʻa kinautolu ʻe ala tuʻu laveangofua ki ha ngaohikovia he kahaʻú. Neongo ʻe ala fakatupu lavea fakatuʻasino ha ngaohikovia ʻe niʻihi, ka ʻoku uesia ʻe he ngaohikovia kotoa pē ʻa e ʻatamaí mo e laumālié. ʻOku faʻa fakaʻauha ʻe he ngaohikoviá e tuí pea lava ke fakatupu puputuʻu, veiveiua, taʻefalalaʻanga, halaia, mo manavasiʻi ki he tokotaha mamahí.

Ko e taimi ʻe niʻihi ko kinautolu ʻoku nau faʻa ngaohikovia ha taha ʻoku ʻi ai hanau ngaahi angahala mamafa ne teʻeki fakaleleiʻi pe palopalema fakaʻatamai pe mahalo naʻe ngaohikovia kinautolu. ʻOku ongoʻi halaia e kau faihala ʻe niʻihi, mo loto-holi ke vete ʻenau ngaahi angahalá, pea loto fiemālie ke kamata e founga ʻo e fakatomalá. Ko e niʻihi kehe te nau fakaʻikaiʻi ʻenau faihalá, fakasiʻisiʻi ʻenau tōʻongá, pe tukuakiʻi ha taha kehe. Ko e fuofua sitepu ki hono tokoniʻi e taha faihalá ko hono vakaiʻi e halaiá mo e loto holi ke liliú.

Ko e kakai ngaohikovia ʻe niʻihi te nau kākā, fie pule, mo loi, ko ia ʻe kiʻi kehe ʻenau fakamatala ki he meʻa naʻe hokó mei he fakamatala ʻa e tokotaha mamahí. ʻI he ngaahi meʻa kotoa pē, tomuʻa fakakaukau ki he hao mo e malu ʻo e tokotaha mamahí. ʻOku totonu ke talanoa ʻa e kau pīsopé mo e kau palesiteni fakasiteikí pea mo e laine tokoní ʻi heʻenau faʻufaʻu ha palani maluʻí.

ʻOku ʻikai fie maʻu pe poupouʻi e kau taki ʻo e Siasí ke nau feinga ke ʻiloʻi e natula pe faitoʻo e niʻihi fakafoʻituitui ʻoku fefaʻuhi mo e ngaahi palopalema fakaʻatamai ʻoku fekauʻaki mo e ngaohikoviá. Ko e tokolahi taha ʻo e kau faihiá ʻoku totonu ke nau fakakaukau ke fekumi ki ha tokoni fakapalofesinale. ʻOku malava ʻe he Tafaʻaki Tokoni ki he Fāmilí (ʻi he feituʻu ʻoku maʻu aí) ke fakahoko ha faleʻi mo ʻoange ki he kau takí ha fakamatala fekauʻaki mo e ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻi honau ngaahi koló.

‘Oku totonu ke vakai e kau pīsopé ki he Tohi Tu‘utuʻuni Fakakātoá: Ko e Ngāue ‘i he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní (2020) ki ha fakahinohino fekauʻaki mo e ngaahi uiuiʻi ʻa e Siasí, lekomeni temipalé, mo e ngaahi fehuʻi kehe fekauʻakí ʻi he taimi pē kuo fakatotoloʻi ai ʻa e ngaohikoviá pea mo ha aofangatuku kuo maʻu fekauʻaki mo hono mafatukitukí. ʻI hono fakakaukauʻi e ngaahi fakangatangata he memipasipí maʻá e toʻu tupu faihiá, vakai ki he Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá, 32.7.7.

Feinga ke Mahino

Fakakaukau ʻi he faʻa lotu ke fai ha ngaahi fehuʻi peheni ke tokoni ke mahino lelei ange kiate koe ʻa e palopalema ʻa e tokotahá pea mo ʻene mateuteu mo vēkeveke ke fakatomalá.

  • Te ke lava nai ʻo tokoni mai ke mahino e tūkungá?

  • ʻOku mahuʻinga fēfē nai kiate koe ke ke fakatomalá?

  • Kuó ke fakaʻaongaʻi fēfē e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ke ikunaʻi ʻaki e ngaahi fakahehema mo e tōʻonga ngaohikoviá?

  • Ko e hā ʻokú ke loto fiemālie ke ke fai ke liliu aí?

  • Te u tokoni fēfē nai kiate koe ʻi hoʻo fakatomalá?

  • ʻOku ʻi ai mo ha toe meʻa kehe fekauʻaki mo e ngaohikovia ko ʻení ʻoku totonu ke u ʻilo ki ai?

Tokoniʻi e Fakafoʻituituí

ʻI hoʻo fealēleaʻaki mo e tokotahá, fakakaukau ke fakaʻaongaʻi ha niʻihi ʻo e ngaahi fokotuʻu ko ʻení:

Aleaʻi mo e tokotahá ʻa e ngaahi nunuʻa ʻo e ʻulungaanga ngaohikoviá kiate kita mo e fāmilí, kau ai e tokāteliné mo e ngaahi tuʻutuʻuni ʻa e Siasí fekauʻaki mo e ngaohikoviá. (Toe vakaiʻi ʻa e ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻi he Tuʻutuʻuni ʻa e Siasí mo e Ngaahi Akonakí ke maʻu ha toe fakamatala lahi ange.)

Tokoniʻi e tokotahá ke ne maʻu ha ʻamanaki lelei mo e fakamoʻuí ʻo fakafou ʻia Sīsū Kalaisi mo ʻEne Fakaleleí.

ʻI he ngaahi meʻa hangē ko e ngaohikovia fakaesino pe ʻi he leá, tokoni ki he mēmipá ke ne ʻilo ha ngaahi founga lelei ʻoku ʻikai ngaohikoviá ke tali ʻaki e ngaahi tūkunga pe ongo faingataʻa hangē ko ʻení:

  • Tuku ha taimi feʻunga ke mole atu ai e ngaahi ongó mo fakaʻatā ha tali fakakaukau lelei, hangē ko ʻení, ʻalu ʻo luelue, mānava, lau ki he 100, pe ngāue ʻi ha meʻa.

  • Vahevahe angamalū e ngaahi meʻa ʻoku tokanga ki aí ʻo ʻikai ha fakaanga.

  • Tuku ha taimi ke fakakaukau ai ki he ngaahi fakakaukau mo e ngaahi ongo ʻa e niʻihi kehé.

Poupouʻi e Fāmilí

ʻOku uesia ʻe he ngaohikoviá ʻa e kau mēmipa ʻo e fāmilí kae pehē foki ki he fakafoʻituituí. Fakapapauʻi ʻa e ngaahi uesia ʻoku hoko ki he hoa pe fāmili ʻo e fakafoʻituituí pea fai ha ngāue ki he ngaahi meʻa ko iá. Neongo ʻoku fie maʻu ke fai ha tokoni ki he tokotaha faihiá ʻi heʻene fakatomalá, ka ko e taimi ʻe niʻihi ʻoku ongoʻi tuenoa ʻa e tokotaha mamahí ʻi he hangē ʻoku fakatefito ʻa e tokanga ʻa e kau takí ia ki hono tokoniʻi ʻo e tokotaha faihiá. Vakaiʻi maʻu pē ʻa e tokotaha mamahí ke fakapapauʻi pe ʻoku feau foki ʻene ngaahi fiemaʻú.

Fakaʻaongaʻi e ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻa e koló pe tokoni fakapalofesinale maʻá e kau mēmipa ʻo e fāmilí te nau ala fie maʻu ha faleʻi pe tokoní.

Tokoni ke mahino ki he kau mēmipa ʻo e fāmilí e founga ʻe lava ke tokoni ai ʻa e Fakamoʻuí ke fakamoʻui fakatāutaha kinautolú (vakai, ʻAlamā 7:11 mo e Mātiu 11:28–30).

Hokohoko atu ke tokoni ki he niʻihi kehe ʻi he fāmilí ʻoku malava ke uesiá.

Fakaʻaongaʻi e Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni ʻa e Uōtí mo e Siteikí

Kole ha fakangofua mei he fakafoʻituituí kimuʻa pea toki talanoa mo e niʻihi kehé ki he meʻa ʻoku hokó. ‘Oku totonu ke talanoa ʻa e kau pīsopé mo e laine tokoni ki he ngaohikoviá ʻi he taimi ʻoku ʻohake ai ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e ʻikai fakahāhāholó pea mo e fatongia ke maluʻí.

Tokoni ki he tokotahá ke fekumi mo maʻu ha tokoni fakapalofesinale, ʻo ka fie maʻu.

  • Fakaʻaongaʻi e ngaahi maʻuʻanga tokoni fakalotofonua ʻoku tokoni ʻo fenāpasi mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí.

  • Fetuʻutaki ki he Tafaʻaki Tokoni ki he Fāmilí fakalotofonuá, pe ʻōfisi fakaʻēliá ki ha ngaahi maʻuʻanga tokoni lahi ange pe ngaahi tafaʻaki fakafaleʻi ke fili mei ai.

Fakakaukau ke ngāue mo e pīsopé ʻi he fakataha alēlea ʻa e uōtí pe ko ha fakataha ʻe taha ke akoʻi ʻa e kau takí ki he founga ke taʻofi mo tali ʻaki ki he ngaohikoviá.

Paaki