Magkat-on

Ang paghulam og kwarta maayo ba o dili maayo?

Oras:I-set ang timer sa 60 minutos alang sa seksyon nga Magkat-on.

Hisguti:Paghunahuna og tawo nga imong nailhan nga nanghulam og kwarta. Ang paghulam og kwarta nakatabang ba nila o nakadaut nila?

Basaha:Ang personal nga utang sa pamilya ug utang sa negosyo lahi.

Ang personal nga mga loan gigamit sa paggasto sobra pa sa atong abilidad sa pagbayad. Ang mga loan sa negosyo gigamit sa paghimo sobra pa sa atong abilidad sa paghimo.

Basaha ang mga kinutlo nga naa sa tuo. Ang mga propeta mitambag kanato sa paglikay sa personal nga utang.

“Ang ubang utang—sama sa kasarangan nga balay, mga galastuhan alang sa edukasyon … siguro gikinahanglan. Pero kinahanglan nga dili gayud kita mosulod sa pinansyal nga pagkaulipon pinaagi sa mga utang nga wala timbang-timbanga pag-ayo ang bili.”

Joseph B. Wirthlin, “Yutan-ong mga Utang, Langitnong mga Utang,” Ensign o Liahona, Mayo 2004, 41

“Karon wala ko magpasabut nga ang tanang utang dili maayo, siyempre dili. Ang resonable nga utang alang sa negosyo … usa sa mga elemento sa paglambo.”

Ezra Taft Benson, “Pay Thy Debt, and Live” [debosyonal sa Brigham Young University, Peb. 28, 1962]; speeches.byu.edu

Ang utang sa negosyo makatabang kanato sa pagpalambo sa atong negosyo. Pero ang utang sa negosyo dili kanunay nga maalamong pagpili. Kinahanglang mahibalo kita kon kanus-a kini “resonable,” sama sa giingon ni Presidente Benson.

Basaha:PANGUTANA SA SEMANA—Unsaon nako sa pagkahibalo kon mogamit ba ko og loan aron mapalambo ang akong negosyo?

BUHATUNON SA SEMANA—Ako (1) makig-istorya og dili mominos sa 10 ka mga kustomer aron mahibalo kon mopalit ba sila og dugang kon duna koy daghang ibaligya ug (2) mobisita og dili mominos upat ka mga tigpautang ug mangutana nila sa mga pangutana diha sa loan terms worksheet.

Atol niini nga miting, magkat-on ug magpraktis kita sa mga kahanas nga makatabang nato nga mahibalo kon ang paghulam og kwarta maayo ba nga ideya alang sa atong negosyo.

Sa unsa nga paagi nga ang “upat ka mga husto” makatabang nako sa pagdesisyon?

Tan-awa:“Get a Loan?” (Walay video? Basaha ang pahina 136.)

Hisguti:Unsaon ninyo pagkahibalo kon ang loan makatabang ninyo o makadaut ninyo?

Basaha:Kusga og basa ug hisguti ang matag usa sa “Upat ka mga Husto”.

ANG UPAT KA MGA HUSTO
1. Husto nga Rason	Mohulam lamang kon makatabang kini sa akong negosyo nga makabaton og dugang kwarta.
2. Husto nga Panahon	Mohulam lamang kon dugay na ko sa negosyo aron mahibalo og maayo sa akong negosyo ug makapakita nga igong gidaghanon sa mga tawo ang mopalit sa unsay akong ibaligya.
3. Husto nga mga Termino	Mohulam lamang kon makakita ko og maayo nga tigpautang.
4. Husto nga Kantidad	Mohulam lamang kon makapakita ko nga makabayad ko niini.

Praktisa:Samtang magtan-aw sa mosunod nga mga video, desisyuni kon sa inyong hunahuna si Maria ug si Carlos makatubag sa mga pangutana alang sa kada usa sa Upat ka mga Husto.

Tseki ang “Oo,” “Dili,” o “Dili Sigurado” alang ni Maria ug ni Carlos.

Tan-awa:“Right Reason?” (Walay video? Basaha ang pahina 137.)

Hisguti:Si Maria ug si Carlos nanghulam alang sa husto nga mga rason? Ngano o nganong dili man?

Ang malampusong mga tag-iya og negosyo naggamit sa Upat ka mga Husto sa pagpangutang sa maalamong paagi.

MGA RASON SA PAGPANGHULAM	MARIA			CARLOS
	Oo	Dili	Dili Sigurado	Oo	Dili	Dili Sigurado
Nanghulam ba ko alang sa productive nga mga rason sa negosyo (dili personal)?
Ang mga butang ba nga akong paliton gamit ang loan makadugang dayon og kwarta?
Ang pag-loan mas maayo ba kay sa pagtigum og cash aron mapalambo ang akong negosyo?
Nakahunahuna ba ko bahin sa tanang mga risgo?

Tan-awa:“Right Time?” (Walay video? Basaha ang pahina 138.)

Hisguti:Si Maria ug si Carlos nanghulam sa husto nga panahon? Ngano o nganong dili man?

PANAHON SA PAGPANGHULAM	MARIA			CARLOS
	Oo	Dili	Dili Sigurado	Oo	Dili	Dili Sigurado
Diha na ba ko sa negosyo sa igong gidugayon aron mahibalo og maayo sa akong negosyo?
Kabahin ba kini sa akong plano sa pagpalambo sa akong negosyo?
Makapakita ba ko nga ang mga kustomer mopalit og dugang kon duna koy mas daghan pang mabaligya?
Kon mopalit ko og butang alang sa akong negosyo (sama sa manok o trak), mas modugay ba kini kay sa akong loan?

Tan-awa:“Right Terms?” (Walay video? Basaha ang pahina 139.)

Hisguti:Si Maria ug si Carlos nanghulam ba sa husto nga mga termino? Ngano o nganong dili man?

MGA TERMINO SA PAGPANGHULAM	MARIA			CARLOS
	Oo	Dili	Dili Sigurado	Oo	Dili	Dili Sigurado
Makalista ba ko og tulo ngadto sa lima ka maayong mga tigpautang?
Nahibalo ba ko sa tinuod nga kantidad sa loan?
Mapasabut ba nako ang tanang mga termino sa loan?
Mapasabut ba nako nganong ang usa ka tigpautang mas maayo kay sa lain?

Tan-awa:“Right Amount?” (Walay video? Basaha ang pahina 140.)

Hisguti:Si Maria ug si Carlos nanghulam ba sa husto nga kantidad? Ngano o nganong dili man?

KANTIDAD SA PAGPANGHULAM	MARIA			CARLOS
	Oo	Dili	Dili Sigurado	Oo	Dili	Dili Sigurado
Mihimo ba ko og unom ka bulan nga cash flow statement?
Makabayad ba ko ug makakwarta gihapon?
Kon wala koy ekstra nga halin, makabayad ba gihapon ko?

Basaha:Atong nakat-unan kon unsaon paggamit ang cash flow statement aron mahibalo kon duna ba kitay igong available cash aron makabayad. Makatabang kini nato nga mahibalo kon nakahulam ba kita sa husto nga kantidad.

Praktisa:Human nimo mahimamat ang mga tigpautang karong semanaha, gamita ang cash flow worksheet diha sa pahina 143 aron masiguro nga maka-afford ka sa pagbayad. (Tan-awa ang mga butang nga atong nakat-unan sa miaging semana kon nagkinahanglan ka og tabang sa paghimo og cash flow statement.)

Sa dihang si Maria dili sigurado sa tubag sa usa sa mga pangutana sa Upat ka mga Husto, naghimo siya og plano aron masayran ang tubag.

Sa dili pa kita manghulam, kinahanglan usab kita nga masayud sa mga tubag kon dili kita sigurado. Hangyoa ang mga sakop sa grupo o ang uban alang sa tabang kon gikinahanglan.

Manghulam ba ko alang sa akong negosyo?

Praktisa:Nia ang pipila ka mga himan [tool] nga magamit atol sa semana sa pagkuha og impormasyon ug sa paghimo og mga desisyon. Adto sa mga pahina 141–143. Paggahin og lima ka minutos sa pagtan-aw sa Upat ka mga Husto nga Checklist [Four Rights Checklist] ug sa Loan Terms Worksheet ug hisguti kon unsaon kini paggamit.

Upat ka mga Husto nga Checklist

Tan-awa sa pahina 141.

Atol sa semana, ribyuha kini nga mga pangutana ug tseki kini kon makatubag ka og “oo.”

Loan Terms Worksheet

Tan-awa sa pahina 142.

Atol sa semana, gamita kining loan terms worksheet aron makakat-on bahin sa dili mominos upat ka mga tigpautang.

Impormasyon sa Tigpautang

Tan-awa ang handout gikan sa facilitator. Kon dili available, pangutan-a ang ubang mga tag-iya og negosyo alang sa mga sugyot bahin sa maayo nga mga tigpautang diha sa inyong dapit.

Atol sa semana, gamita kining impormasyon aron sa pagpangita ug pagkontak sa mga tigpautang.

Unom ka Bulan nga Cash Flow

Tan-awa sa pahina 143.

Gamita kini nga worksheet sa paghimo og mga cash flow statement aron mahibalo kon unsa nga mga loan ang imong ma-afford.