Pagtudlo sa Pamilya

“Magpakabuhi kita sa ingon nga ang diwa sa atong relihiyon magpabilin diha sulod kanato, dayon maangkon nato ang kalinaw, kamaya, kalipay, ug katagbawan, nga makahimo og maayo nga mga amahan, maayo nga mga inahan, maayo nga mga anak, maayo nga panimalay, mga silingan, mga komunidad ug mga siyudad. Takus gayud kana sa pagpakabuhi, ug ako nagtuo nga ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw angay nga magtinguha niini” (DBY, 204).

Mga Pagtulun-an ni Brigham Young

Ang pamilya usa ka balaan nga institusyon niini nga panahon ug sa kahangturan.

Kon ang matag tawo kinsa nag-angkon nga siya usa ka Santos sa Ulahing mga Adlaw, og tinuod gayud nga Santos, ang atong balay mahimong usa ka paraiso, walay madungog, walay bation, walay mamatngunan, kon dili pagdayeg sa pangalan sa atong Dios, pagbuhat sa atong mga katungdanan, ug pagsunod sa mga kasugoan (DBY, 203).

Kon ang usa ka lalaki ug babaye nakadawat sa ilang mga endowment ug pagbugkos [diha sa templo alang sa kahangturan], ug dayon nanganak sila human niana, kana nga mga anak legal nga mga manununod sa Gingharian ug sa tanan niini nga mga panalangin ug saad, ug sila lamang mao ang mga [legal nga mga manununod] dinhi niini nga yuta (DBY, 195).

Ang ordinansa sa pagbugkos kinahanglang mapahigayon dinhi … ang babaye ngadto sa lalaki, ug ang mga anak ngadto sa ilang mga ginikanan, ug uban pa, hangtud nga ang kadena sa henerasyon mahingpit diha sa mga ordinansa sa pagbugkos balik ngadto kang Amahang Adan; busa, kita gimandoan sa pagpundok sa atong mga kaugalingon sa paggawas gikan sa Babelon, ug sa paglimpyo sa atong mga kaugalingon, ug sa pagtukod og Zion sa atong Dios, … hangtud nga ang yuta mabalaan ug maandam nga puy-anan sa Dios ug sa mga anghel (DBY, 407).

Ang mga ginikanan kinahanglang motudlo sa ilang mga anak sa pagtuman sa mga kasugoan sa Dios.

Atong makita ang gamayng bata diha sa mga bukton sa inahan niini. Unsay katuyoan niining gamay nga bata dinhi? Unsa ang katuyoan sa pagmugna niining gamay nga bata? … Nakita ninyo ang sukaranan, ang sinugdanan, ang gigikanan sa salabutan nga naglibut niining bata, gibanabana nga motubo ug modako ngadto sa [pagkalalaki o pagkababaye], dayon ngadto sa kapasidad sa usa ka anghel, ug padayon ngadto sa mahangturon nga himaya. Apan dinhi ang sukaranan. … Dinhi ang una nga dapit diin kita nagkat-on, mao kini ang sinugdanan sa atong walay katapusan nga paguswag (DBY, 205–6).

Sa kasagaran ako maghunahuna ug moingon, “Unsa ka kinahanglanon alang sa mga inahan, kinsa maoy unang mga magtutudlo sa ilang mga anak ug kinsa mihimo sa una nga mga panumduman diha sa linghod nila nga mga hunahuna, ang pagka mainampingon.” Kinahanglang magmainampingon sila sa paglikay nga mapatik ang sayop nga mga ideya diha sa hunahuna sa bata! Dili gayud sila motudlo og bisan unsa gawas kon nahibaloan nila nga husto ang tanan niini. Dili gayud sila molitok og pulong, ilabi na nga madunggan sa bata, nga dili angay (DBY, 206–7).

Tuguti ang mga inahan nga mosugod og tudlo sa ilang mga anak samtang gamay pa kaayo kini, diha inyo silang pagatudloan sa paghigugma sa Ginoo, ug sa pagtuman sa iyang mga kasugoan (DBY, 206–7).

Kon kamong mga inahan, mosunod sa inyong relihiyon, dayon diha sa gugma ug kahadlok sa Dios motudlo sa inyong mga anak sa kanunay ug sa hingpit diha sa paagi sa kinabuhi ug kaluwasan, mobansay kanila diha sa dalan nga kinahanglan ilang pagalaktan, ug bisan kon sila matigulang na sila dili mobiya gikan niana [tan-awa sa Mga Proverbio 22:6]. Isaad ko kini kaninyo, tinuod kini sama sa adlaw nga nagsidlak, usa kini ka mahangturon nga kamatuoran. Niini nga katungdanan kita wala makahimo (DBY, 206).

Amumaha ang inyong mga anak diha sa gugma ug pagtahud sa Ginoo, tun-i ang ilang mga kinaiya ug ilang mga buot, ug atubanga kini sumala sa unsay angay, dili tugutan ang inyong kaugalingon nga motul-id kanila ubos sa kasuko; tudloi sila sa paghigugma kaninyo kay sa mahadlok kaninyo, ug himoa kini nga kanunay ninyong hunahunaon nga ang mga bata nga gihatag sa labing kalooy diha kaninyo matudloan og sayo sa ilang pagkabatanon sa kaimportante sa mga pagpadayag sa Dios, ug sa katahum sa mga baruganan sa atong balaan nga relihiyon, nga kon sila motubo na ngadto sa pagkahamtong nga lalaki ug babaye sila kanunay nga adunay mabinationg pagtagad alang niini ug dili gayud mobiya sa kamatuoran (DBY, 207).

Mga ginikanan, tudloi ang inyong mga anak pinaagi sa mga lagda ug ehemplo, ang kaimportante sa pagpakigsulti ngadto sa Ginoo nga maloloy-on, tudloi sila unsaon sa pagpakabuhi, unsaon paggamit ang mga kapanguhaan alang sa mga kinahanglanon sa kinabuhi, ug tudloan sila sa mga balaod sa kinabuhi nga sila unta masayud kon unsaon sa paghimo sa ilang kaugalingon nga himsug ug makapangalagad ngadto sa uban. Ug sa pagtudlo kanila sa mga baruganan sa Ebanghelyo, tudloi sila nga kini tinuod, ang kamatuoran nga gipadala gikan sa langit alang sa atong kaluwasan, ug ang Ebanghelyo naglakip sa tanang kamatuoran didto man sa langit, sa yuta, o sa impyerno, ug tudloi usab sila, nga kita naggunit sa mga yawe sa kinabuhing dayon, ug sila kinahanglan gayud nga mosunod ug motuman sa mga ordinansa ug mga balaod nga may kalabutan niini nga balaang Priesthood, nga gipadayag sa Dios ug gipahiuli alang sa kahimayaan sa mga katawhan (DBY, 207).

Kon dili nato paningkamutan ang pagbansay sa atong mga anak, sa pagtudlo ug pagpahimangno kanila kabahin niining mga pinadayag nga mga kamatuoran, ang kaalautan moabut kanato, isip mga ginikanan, o sa uban nga mga paagi (DBY, 207).

Samtang ang mga ginikanan naggiya pinaagi sa husto nga mga ehemplo, mitabang sila sa pagpahimutang og usa ka matarung nga dalan alang sa ilang pamilya.

Kinahanglang dili gayud nato tugutan ang atong kaugalingon sa pagtudlo sa atong mga anak og usa ka butang nga lahi kay sa atong gibuhat (DBY, 206).

Dili gayud nato tugutan ang atong mga kaugalingon nga mobuhat og bisan unsang butang nga dili nato gustong makita nga buhaton sa atong mga anak. Kinahanglang ipakita nato ang atong ehemplo nga gusto natong ila nga masunod. Ato ba kining namatngunan? Kapila ba kita makakita og mga ginikanan nga gusto gayud og pagkamasulundon, maayong pamatasan, mabination nga mga pinulongan, nindot nga panagway, malumo nga tingog ug sanag nga mga mata gikan sa usa ka anak o mga anak unya sila mismo puno sa kasuko ug kalagot! Unsa kini ka sukwahi ug pagkawalay hinungdan! (DBY, 208).

Kon ang mga ginikanan padayon nga mopakita og mga ehemplo diha sa ilang mga anak nga angay nilang sundon ug sa pagtugot sa atong Amahang Langitnon, ilang mausab ang dagan, ug ang pagbati sa ilang mga anak ngadto sa maayo, ug sila, sa kadugayan, magtinguha sa pagkamatarung kay sa dautan (DBY, 208).

Tuguti ang amahan ug inahan, nga mga miyembro niini nga Simbahan ug Gingharian, nga mosubay sa matarung nga dalan, ug maningkamot sa tibuok nilang kusog sa dili gayud pagbuhat og sayop, apan sa paghimo og maayo sa tibuok nilang kinabuhi; kon sila adunay usa ka buok anak o usa ka gatus ka mga anak, kon sila modumala sa ilang mga kaugalingon ngadto kanila nga kinahanglan gayud nilang buhaton, magbugkos kanila ngadto sa Ginoo pinaagi sa ilang hugot nga pagtuo ug mga pag-ampo, dili dili ako magsapayan kon asa kadto nga mga anak moadto, sila nabugkos na sa ilang mga ginikanan pinaagi sa walay katapusan nga pagbugkos, ug walay gahum sa yuta o sa impyerno nga makabulag kanila gikan sa ilang mga ginikanan diha sa kahangturan; sila mopauli ra usab sa tuburan diin sila naggikan (DBY, 208).

Ang atong mga anak makaangkon og paghigugma sa kamatuoran, kon kita mosunod lamang sa atong relihiyon. Ang mga ginikanan kinahanglan nga mosubay niana nga dalan aron ang ilang mga anak makaingon, “Wala gayud ako makabantay sa akong amahan nga nangilad o namintaha sa usa ka silingan; wala gayud ako makabantay sa akong amahan nga nanghilabot og butang nga dili iya, wala, wala! Wala, apan siya miingon, ‘Anak, pagmatinuoron, pagmatinud-anon, pagmahiyason, pagmabination, pagmakugihon, pagmabinantayon ug puno sa maayo nga mga buhat.’ “Ang ingon niana nga mga pagtulun-an gikan sa mga ginikanan ngadto sa ilang mga anak magpabilin kanila sa hangtud, gawas kon sila makasala batok sa Espiritu Santo (DBY, 209).

Mahimo kitang mogiya, motudlo ug mopung-ol sa usa ka bag-o nga salingsing, ug kini mobawog kon asa nato gusto, kon kini gihimo uban sa kaalam ug sa kahanas. Busa, kon atong libutan ang bata og usa ka maayo ug mapuslanon nga mga impluwensya, mohatag kaniya sa angay nga mga panudlo ug sudlan ang iyang hunahuna og matinud-anon nga mga tradisyon, tingali mogiya kana sa iyang dalan diha sa pamaagi sa kinabuhi (DBY, 209).

Ang pagkontrol sa kaugalingon ug mabination nga pagdisiplina makatabang sa pagtukod og lig-on nga mga pamilya.

Aron makaangkon sa espirituhanon nga gahum sa atong kaugalingon, ug sa mga impluwensya nga naglibut kanato, ug pinaagi sa higpit nga dalan sa pagkontrol sa kaugalingon, mao ang una nato nga hunahunaon, kini mao ang una natong trabahoon, sa dili pa nato maandam ang agianan alang sa atong mga anak nga magtubo nga walay sala ngadto sa kaluwasan (DBY, 203).

Unsa man ang inyong gisaad sa inyong gamayng anak nga babaye kon buhaton niya kini ug kadto? Gisaaran ba ninyo siya og gasa sa maayo niyang gibuhat? “Oo.” Nahinumduman ba ninyo kini? “Wala, nawala kini sa akong hunahuna,” miingon ang inahan. Kon siya nagbuhat og bati gisaaran ba ninyo siya og silot? “Oo.” Gituman ba ninyo ang inyong mga pulong? Wala, ug ang bata nakamugna dayon og paghukom sa iyang kaugalingong hunahuna nga ang inahan mosulti niana nga dili tinuod—miingon siya nga buhaton niya kini o kana, ug dili niya kini buhaton. Usa kini ka sayon nga leksyon alang sa mga inahan sa pagkat-on sa pagtuman sa gisaad ngadto sa ilang mga anak ug dili gayud sila mohatag og sayop nga impresyon. Hunahunaa una sa dili pa kamo mosulti. … Kon nangandoy ka nga hatagan nimo siya og gasa, buhata kini, kon gisaaran ninyo og silot, tumana ang inyong gisulti, apan pagmabinantayon! (DBY, 210).

Ang mga ginikanan kinahanglan nga dili gayud mopugos sa ilang mga anak, apan maggiya kanila, maghatag kanila og kahibalo kay ang ilang hunahuna andam sa pagdawat niini. Ang pagsilot gikinahanglan usahay, apan ang mga ginikanan kinahanglang magdumala sa ilang mga anak pinaagi sa hugot nga pagtuo kay sa latigo, sa mabination nga paggiya kanila pinaagi sa maayong ehemplo ngadto sa tanang kamatuoran ug kabalaan (DBY, 208).

Makatumbok ako og daghang mga lalaki dinhi niini nga kongregasyon kinsa mipalayas sa ilang mga anak palayo kanila pinaagi sa paggamit og bunal. Kon anaa ang kapintas wala ang pagbati o pagbinatiay diha sa mga kasingkasing sa duha, mas gusto pa sa mga anak nga malayo sa amahan kay sa makig-uban kaniya (DBY, 203).

Sa atong inadlaw nga paningkamot sa kinabuhi, sa bisan unsang kinaiyahan ug matang, ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, ug ilabi na kadtong naghupot og mahinungdanon nga mga posisyon sa Gingharian sa Dios, kinahanglang maghupot og walay pagkausab ug malinawon nga buot, maanaa man sa balay o sa laing dapit. Kinahanglan nga dili sila motugot nga ang mga kalisdanan ug dili maayo nga mga kahimtang mopahimo nga bati sa ilang kinaiya ug mobuhat kanila nga masuk-anon ug walay maayong pamatasan sa matag usa diha sa panimalay, naggamit og mga pulong nga puno sa kayugot ug kasuko … , nagmugna og kasubo ug kaguol sa ilang mga pinuy-anan, naghimo kanila nga kahadlokan kay sa higugmaon sa ilang pamilya. Ang kasuko dili gayud tugutan nga motubo diha sa atong mga dughan, ug ang mga pulong nga gisugyot sa masuk-anon nga mga pagbati dili gayud tugutan nga mogawas sa atong mga ngabil. “Ang tubag nga malumo makapahupay sa kapungot, apan ang pulong nga mahait makapapukaw sa kasuko.” [Mga Proverbio 15:1]. “Ang kasuko dagmalan, ug ang kaligutgot makapalumos” [Mga Proverbio 27:4]; apan “ang pagkabuotan sa usa ka tawo makapahimo kaniya nga mahinay sa pagkasuko; ug maoy iyang himaya ang pagpasaylo sa kalapasan” [Mga Proverbio 19:11] (DBY, 203–4).

Inyong makita, madungog ug masaksihan ang ubay-ubay nga panagbingkil tali sa mga anak—ang uban kaninyo nakakita niini, kon dili ang tanan—ug ako mohatag kaninyo og pipila ka mga pulong mahitungod sa inyong kaugmaon, nga kamo unta makabaton og mga anak nga dili mabingkilon, dili palaaway. Kanunay nga magbinuotan kamo mismo, mao ang una nga lakang. Ayaw tuguti ang inyong mga kaugalingon nga masuko ug saputon. … Sila puno kaayo sa kalagsik nga ang ilang mga bukog dili kanunayng magsakit tungod sa kalig-on. Anaa kanila ang ingon kadako nga kalagsik—kinabuhi, kusog ug lihok, nga angay kining ipagawas; ug ang mga gagmay makigsangka sa usag usa. Ayaw kawala og pailub sa inyong mga kaugalingon. Sabta sila sa kanunay ug hupaya sila. Pagmalumo ug pagminaayo (DBY, 209–10).

Sa akong kasinatian nakakat-on ako nga ang labing malisud nga anaa sa ginagmayng panagbangi ug panaglalis sa lalaki batok sa lalaki, babaye batok sa babaye, mga bata batok sa mga bata, mga ginikanan batok sa mga anak, mga igsoong lalaki batok sa mga igsoong babaye, ug mga igsoong babaye batok sa mga igsoong lalaki, mahitabo tungod sa kakulangan sa tukma nga pagsinabtanay sa usag usa (DBY, 203).

Mga Sugyot alang sa Pagtuon

Ang pamilya usa ka balaan nga institusyon niini nga panahon ug sa kahangturan.

Ngano nga ang pagbugkos sa mga pamilya alang sa kahangturan importante man kaayo? (Tan-awa usab sa D&P 128:18.) Sa unsang paagi nga ang pagsabut sa mahangturon nga kaimportante ug balaanong kinaiyahan sa mga relasyon sa pamilya makatabang sa atong pagpakig-uban sa mga sakop sa pamilya?
Unsa ang inyong mahimo sa paglig-on sa higot sa pamilya tali sa mga henerasyon sa inyong pamilya? Unsaon sa inyong mga lihok sa pagtandog sa inyong mga katigulangan ug sa inyong mga sumusunod nga kaliwatan?

Ang mga ginikanan kinahanglang motudlo sa ilang mga anak sa pagtuman sa mga kasugoan sa Dios.

Kinsa ang adunay nag-una nga katungdanan sa pagtudlo sa mga bata? Kanus-a man nga ang mga ginikanan kinahanglang mosugod sa pagtudlo sa ilang mga anak nga mahimong matarung? Unsa nga tambag ang gihatag ni Presidente Young ngadto sa mga ginikanan kalabut sa ilang mga tahas isip una nga mga magtutudlo sa ilang mga anak?
Si Presidente Young miingon nga ang mga ginikanan kinahanglang “momatuto sa [ilang] mga anak diha sa gugma ug kahadlok [pagtahud] sa Ginoo.” (Tan-awa usab sa D&P 68:25–28.) Unsaon ninyo pagtudlo ang mga bata sa paghigugma ug pagtahud sa Langitnong Amahan ug ni Jesukristo?
Unsa nga mga baruganan ang gilatid ni Presidente Young alang sa mga ginikanan sa pagtudlo sa ilang mga anak? Unsa kaha ang mahitabo kon dili maayo sa pagkatudlo sa mga ginikanan ang ilang mga anak?

Samtang ang mga ginikanan naggiya pinaagi sa husto nga mga ehemplo, mitabang sila sa pagpahimutang og usa ka matarung nga dalan alang sa ilang pamilya.

Ngano nga ang ehemplo usa man ka gamahanan nga paagi sa pagtudlo sa mga anak? Unsa nga klase sa mga ehemplo ang inyong gipakita sa mga bata nga anaa sa inyong palibut?
Si Presidente Young namulong nga ang mga bata “mopauli ra usab sa tuburan diin sila naggikan.” Ngano nga kini nga saad makahupay kaayo sa mga ginikanan nga adunay mga anak nga nahisalaag? Unsa ang mahimo sa mga ginikanan sa pagtabang sa mga anak nga masupilon aron mobalik sa ilang mga pamilya?
Unsa nga maayong mga hiyas ang inyong nakat-unan gikan sa inyong mga ginikanan? Unsa ang pipila ka mga hiyas nga gusto ninyong makatunan sa inyong mga anak gikan kaninyo? Unsaon ninyo sa pagtudlo niini nga mga hiyas? Unsay mga ebidensya nga anaa kaninyo nga ang inyong mga anak nakakat-on og mga hiyas gikan kaninyo?
Unsaon sa “matinud-anon nga mga tradisyon” pagtabang sa inyong mga anak nga mahimong mas labaw ka mapasaligon sa pagkamatarung? Unsa nga matarung nga mga tradisyon ang nakapalig-on sa inyong pamilya? Unsang matarung nga mga tradisyon ang gusto ninyong mapahiluna diha sa inyong pamilya?

Ang pagpugong sa kaugalingon ug mabination nga pagdisiplina makatabang sa pagtukod og lig-on nga mga pamilya.

Unsa ang kalainan tali sa “pagpugos” sa mga bata ug sa“paggiya” kanila? Ngano nga ang paggiya sa mga bata mas epektibo man sa pagtudlo sa mga bata sa pagkamatarung?
Nganong mahinungdanon man ang “walay pagkausab ug malinawon nga buot” sa panahon nga makig-uban sa lain, ilabi na sa mga bata?
Ang panag-away ug panagbugno usahay mga yano nga bahin sa kinabuhing pamilya. Ngano nga kining mga butanga makadaot man sa pamilya? (Tan-awa usab sa Mosiah 4:14.) Unsa ang gisulti ni Presidente Young nga maoy nag-unang hinungdan nganong mahitabo kining mga butanga? Unsaon ninyo sa pagpalambo og mas maayong komunikasyon ug pagsinabtanay sa inyong pamilya? Unsa ang inyong gihimo nga nakatabang sa inyong pamilya sa pagpakita sa ilang gugma sa usag usa nga mas makanunayon?

Edward Martin family — Si Edward Martin uban sa iyang pamilya niadtong 1870. Si Edward ang pangulo sa Martin Handcart Company nga alaot nga nag-antus niadtong 1856. Nabuhi siya og nahimong usa ka litratista sa Siyudad sa Salt Lake.