Kapitulo 1

Pagkat-on pinaagi sa Hugot nga Pagtuo

“Magpadayon kita, mga kaigsoonan, sa pagbuhat pinaagi sa pangalan sa Ginoo nga atong Dios; magtigum og kaalam ug salabutan matag adlaw, aron ang matag kahimtang nga mahitabo mahimong mangalagad sa atong kaayohan.”

Gikan sa Kinabuhi ni Lorenzo Snow

Kon ang batan-on nga si Lorenzo Snow wala nay trabahoon sa umahan sa pamilya, kasagaran magbasa siya—“magtago uban sa iyang libro,” maoy sulti sa mga sakop sa iyang pamilya. Sumala sa iyang igsoong babaye nga si Eliza, siya “kanunay nga estudyante, sa panimalay ingon man usab sa eskwelahan.”¹ Ang iyang gugma sa pagkat-on milambo samtang nagdako siya. Gani, miingon siya nga ang edukasyon mao “ang giya nga bitoon” sa iyang kabatan-on.² Human sa pag-eskwela sa pampubliko nga mga eskwelahan, mieskwela siya sa Oberlin College, usa ka pribadong eskwelahan sa estado sa Ohio, niadtong 1835. Pagka-1836, sa wala pa siya mipasakop sa Simbahan, gidawat niya ang pagdapit ni Eliza nga mobalhin sa Kirtland, Ohio, diin nagkat-on siya og Hebrew diha sa usa ka klase nga naglakip ni Propeta Joseph Smith ug sa kadaghanan sa mga Apostoles.

Human siya nabunyagan ug nakumpirmahan, sa katapusan mas nainteresado siya ngadto “sa Espirituhanon nga edukasyon”³ kay sa “mga butang nga makat-unan gikan sa mga libro.”⁴ Dinhi niini nga paningkamot, siya wala gayud mawad-i sa iyang tinguha sa pagkat-on. Pananglitan, sa dihang siya 80 anyos na ug nagserbisyo isip Presidente sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles, mibarug siya atubangan sa mga Santos sa kinatibuk-ang komperensya niadtong Oktubre 1894. Naghunahuna kabahin sa mga pakigpulong nga gihatag sa iyang kulang sa kasinatian nga mga kaigsoonan sa sayo nianang adlawa, miingon siya, “Pipila sa mga ideya ang gitudlo nga wala pa nako mahunahunai sukad, ug kini magamit gayud kaayo.”⁵ Unom ka tuig ang milabay, sa dihang siya ang Presidente sa Simbahan, mitambong siya og usa ka komperensya nga gipasiugdahan sa organisasyon sa Sunday School. Human madungog ang pagpamulong sa uban, sa katapusan mibarug siya sa pulpito. Gisugdan niya ang iyang pakigpulong pinaagi sa pag-ingon: “Nalipay ug nasurprisa kaayo ako sa akong nakita ug nadungog. … Gani ako moingon, nga ako nakakat-on; ug kon ako, usa ka tawo nga otsenta y sais anyos, mahimong makakat-on, wala koy nakitang rason nga ang mga hamtong sa kinatibuk-an dili makakuha og kaayohan ingon man kalipay sa pagtambong sa inyong mga miting.”⁶ [Tan-awa sa sugyot 1 sa pahina 51.]

Mga Pagtulun-an ni Lorenzo Snow

Ang pagkat-on nagkinahanglan og hugot nga pagtuo, paningkamot, ug pagkamakanunayon.

Dinhi niining sistema sa relihiyon nga inyo ug akong gidawat adunay usa ka butang nga maanindot ug mahimayaon, ug adunay bag-o nga angayang makat-unan matag adlaw, nga bililhon kaayo. Ug dili lamang kini atong pribilehiyo apan mahinungdanon nga atong madawat kini nga mga butang ug tigumon kining bag-o nga mga ideya. ⁷

Ang tibuok nga ideya kabahin sa Mormonismo mao ang pag-uswag—sa hunahuna, sa pisikal, sa moral ug sa espiritwal. Walay parsyal nga edukasyon nga igo na alang sa Santos sa Ulahing mga Adlaw. ⁸

Makaayo ang pagpuyo og dugay dinhi sa yuta ug pagbaton og kasinatian ug kahibalo nga nagagikan sa pagbuhat sa ingon: kay ang Ginoo miingon kanato nga bisan unsa nga salabutan nga kita makakab-ut niini nga kinabuhi, kini madala uban kanato sa pagkabanhaw, ug kon ang usa ka tawo makakab-ut og daghan pa nga kahibalo ug salabutan dinhi niini nga kinabuhi siya adunay daghan nga kahigayunan didto sa kalibutan nga umaabut [tan-awa sa D&P 130:18–19].⁹

Adunay uban nga wala makat-on, ug wala mouswag sa ingon kapaspas sama sa ila untang mahimo, tungod kay ang ilang mga mata ug ang ilang mga kasingkasing wala sa Dios; wala sila maghunahuna og maayo, ni sila magbaton niana nga kahibalo nga maanaa unta kanila; wala nila maangkon ang nindot nga saad nga madawat unta nila. Kinahanglan nga kita makabaton og kahibalo sa dili pa kita makabaton og permanenting kalipay; kinahanglan nga kahibalo gayud kita sa mga butang sa Dios.

Bisan kon karon atong gibaliwala ang pagpalambo sa atong panahon, pagpalambo sa atong intelektwal nga mga abilidad, kita mapugos sa pagpalambo niini inig abut sa panahon. Daghan kaayo kita og buluhaton, ug kon mapakyas kita sa pagbuhat niini karon, daghan kaayo kita og angayang buhaton ugma. ¹⁰

Kinahanglan gayud nga adunay paghago sa hunahuna, paggamit niadtong mga talento nga gihatag sa Dios kanato; kini kinahanglan gayud nga gamiton. Dayon, pinaagi sa paglamdag sa gasa ug gahum sa Espiritu Santo, mahimo natong maangkon kadto nga mga ideya ug kana nga salabutan ug kadto nga mga panalangin nga mahinungdanon sa pag-andam kanato alang sa umaabut, alang sa mga panghitabo sa umaabut.

Ang sama nga baruganan magamit sa tanan natong mga lihok kalabut sa mga butang sa Dios. Kinahanglan nga maningkamot kita. … Kining pagpadayon nga katapul nga walay pagpaningkamot sa atong kaugalingon walay kapuslanan; kon magpabilin kita nga dili kaayo mapaninguhaon, walay butang nga makab-ot. Ang tanang baruganan nga gipadayag gikan sa kalangitan alang sa atong kaayohan, alang sa atong kinabuhi, alang sa atong kaluwasan ug alang sa atong kalipay. ¹¹

Tingali, maghunahuna kita, nga dili na kinahanglan nga maningkamot pa kita aron masayran kon unsay gikinahanglan sa Dios kanato; o sa laing pagkasulti, magsiksik sa mga baruganan nga gipadayag sa Dios, diin pinaagi niini kita makadawat sa labing importante nga mga panalangin. Adunay mga gipadayag, sa yano ug klaro nga paagi, nga mga baruganan nga gituyo aron sa paghimaya sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ug pagpanalipod kanila gikan sa grabe nga mga kasamok ug mga problema, apan, tungod sa kakulang sa pagkamakanunayon diha sa atong bahin sa pagkat-on ug pagtuman niini, napakyas kita sa pagdawat sa mga panalangin nga may kalabutan sa pagkamasulundon niini. ¹²

Magpadayon kita, mga kaigsoonan, sa pagbuhat pinaagi sa pangalan sa Ginoo nga atong Dios; magtigum og kaalam ug salabutan matag adlaw, aron ang matag kahimtang nga mahitabo mahimong mangalagad sa atong kaayohan ug mopalambo sa atong pagtuo ug salabutan.¹³ [Tan-awa sa sugyot 2 sa pahina 51.]

Ang Espirituhanon nga edukasyon angay nga atong hatagan og dakong pagtagad.

Adunay matang sa edukasyong angay [nga] hatagan og dakong pagtagad labaw sa tanan, ug diin ang tanan kinahanglang moapil—kana mao ang Espirituhanon nga edukasyon.¹⁴

Ang gamay nga espirituhanong kahibalo mas mahinungdanon kay sa mga opinyon ug mga hunahuna ug mga ideya lamang, o bisan sa komplikado kaayo nga mga argumento; ang gamay nga espirituhanong kahibalo importante kaayo ug labing mahinungdanon. ¹⁵

Kinahanglan nga dili gayud nato ibaliwala ang atong espirituhanong mga kalamboan samtang nagtinguha kita alang sa kalibutanong bahandi. Atong katungdanan nga maningkamot alang sa katuyoan nga mapalambo ang atong kaugalingon diha sa mga baruganan sa kahayag ug kahibalo, ingon man usab mapalambo ang naglibut kanato nga temporal nga mga panalangin ug kaharuhay niini nga kinabuhi.¹⁶

Kon ang atong mga hunahuna taphaw ra kaayo, mohatag og dakong pagtagad sa pag-angkon sa yutan-ong mga butang, mobaliwala sa espirituhanon nga kabtangan, kita dili maalamon nga mga tinugyanan.¹⁷ [Tan-awa sa sugyot 3 sa pahina 52.]

Makabenepisyo kita gikan sa pagbalik-balik og paminaw sa mga baruganan sa ebanghelyo.

Nakapaminaw na kamo [sa pipila ka mga baruganan] tingali mga gatusan ka higayon, apan daw mahinungdanon kaayo nga kini nga mga butang kinahanglang ibalik-balik og tudlo ngari kanato. Usab, kini usa ka butang sama sa akong nasayran sa pagbasa sa Basahon sa Doktrina ug mga Pakigsaad. Matag higayon nga ako mobasa og usa ka pagpadayag niana nga basahon makakuha ko og bag-ong ideya, bisan og nabasa ko na kanang sama nga pagpadayag sa daghan na kaayong higayon. Nagtuo ko ingon usab niini ang inyong kasinatian; kon dili man, lahi kaayo kini sa akoa.¹⁸

Kita sama sa usa ka bata nga nagkat-on sa alpabeto. Ang magtutudlo moingon sa bata, “Ania ang letra nga a; mahimo ba nimo kining sulayan ug hinumduman?” Ang bata motubag, “Oo, maningkamot ko sa paghinumdom niini.” Ang magtutudlo mopadayon sa sunod nga letra, ug moingon, “Mao kini ang letra nga b; mahimo ba nimo kining tan-awon ug maningkamot sa paghinumdom niini?” “Ah, oo,” moingon ang bata. Dayon ang magtutudlo mobalik sa letra nga a. “Unsa gani kini nga letra?” Ang bata nakalimot niini. Ang magtutudlo sa makausa pa moingon sa bata nga kini ang a, ug mobalik sa letra nga b, ug nahibaloan nga ang bata nakalimot usab niana, ug kinahanglang tudloan na usab sa letra nga b. Sa buntag kini. Pagka-hapon tawagon na usab ang bata ug pangutan-on, ug mahibaloan na usab sa magtutudlo nga ang bata nakalimot sa mga letra ug kinahanglang tudloan og balik. Ug mao nga ang leksyon kinahanglang balik-balikon, sa makadaghan nga kon ang magtutudlo walay kasinatian, ug wala masayud unsay angayang lauman, masagmuyo gayud siya. Ingon usab niana ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Bisan kon tingali gikapoy na kita sa pagpaminaw og balik-balik sa mga butang, kinahanglan gayud kini aron makakat-on kita og maayo niini. Kita kinahanglan nga makakat-on niini. Nasayud ko nga ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw sa katapusan makakat-on sa tanang mga balaod ug mga sugo sa Dios, ug makakat-on sa higpit nga pagtuman niini. Apan wala pa kita moabut niana nga punto.¹⁹ [Tan-awa sa sugyot 4 sa pahina 52.]

Kon kita magpundok aron sa pagkat-on sa ebanghelyo, ang magtutudlo ug ang estudyante nagkinahanglan sa giya sa Espiritu.

Kon ang [usa ka magtutudlo] mobarug atubangan sa mga tawo siya kinahanglang mohimo sa ingon nga naghunahuna nga siya nagbarug atubangan kanila alang sa katuyoan sa pahatag og kahibalo, aron ilang madawat ang kamatuoran diha sa ilang mga kalag ug molambo sa pagkamatarung pinaagi sa pagdawat og dugang nga kahayag, nagpalambo sa ilang edukasyon diha sa mga baruganan sa kabalaan.

Dili kini mahimo, gawas kon pinaagi sa usa ka paningkamot sa hunahuna, pinaagi sa kakusog sa pagtuo ug pinaagi sa pagtinguha sa tibuok niyang kasingkasing sa Espiritu sa Ginoo nga atong Dios. Ingon usab niini alang sa mga tigpaminaw; gawas kon ang piho nga pagtagad ihatag ngadto nianang gikinahanglan kanila sa matag karon ug unya niadtong kinsa mamulong gikan niini nga pulpito, ug gawas kon ang mga tawo maningkamot sa ilang mga hunahuna sa tibuok nilang gahum ug sa tibuok nilang kusog diha sa ilang mga pag-ampo sa atubangan sa Ginoo, dili nila madawat kanang maayo ug makaayo sa ilang kaugalingon nga unta ilang madawat.²⁰

Unsay akong gusto sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw mao nga atol niining komperensya, samtang ang mga Elder mobarug aron mamulong kanato, ang atong hugot nga pagtuo ug ang atong mga pag-ampo unta gamiton alang sa matag usa nga mamulong, nga siya unta mosulti sa ingon nga mga butang, ug nga kita unta makabaton sa espiritu sa pagdawat sa ingon nga mga butang nga makaayo kanatong tanan. Kini ang atong pribilehiyo ug atong katungdanan. Dili sulagma ang atong pag-anhi dinhi; kita mianhi niini nga komperensya nga nagpaabut nga makadawat og usa ka butang nga makatabang kanato.²¹

Kinahanglan kamo nga mangayo sa Ginoo nga [ang mga mamumulong] mosulti og usa ka butang nga gusto ninyong mahibaloan, nga sila unta mosugyot nganha kaninyo og usa ka butang nga makahatag og kaayohan. Kon kamo adunay bisan unsa nga tinguha nga masayud sa piho nga mga butang nga wala ninyo masabti, pag-ampo nga [sila] unta mosulti og usa ka butang nga molamdag sa inyong hunahuna kalabut nianang nakapahasol kaninyo, ug kita makabaton og usa ka nindot ug mahimayaon nga Komperensya, nga mas nindot kay sa atong natambongan sukad. Katingad-an man kining tan-awon, ang atong katapusang Komperensya kanunay nga daw mao ang pinakanindot, ug unta mao kini ang mahitabo; ug kamo mga kaigsoonan, himoa ang inyong mga kasingkasing nga maanaa sa Ginoo ug gamita ang hugot nga pagtuo samtang ang atong kaigsoonan namulong kaninyo. Dili kita masagmuyo, ug dili kamo mopauli, dili kamo mohuman niini nga Komperensya, nga dili mobati nga kamo napanalanginan og maayo ug sa hilabihan gayud.²²

Nagtuo ko nga daghan sa mga naminaw karon sa akong atubangan nagagikan sa layong lugar aron makighimamat kanato niining kinatibuk-ang komperensya; ug ang tanan nadasig sa pagpundok dinhi pinaagi sa putli nga mga motibo— pinaagi sa usa ka tinguha sa pagpalambo ug paghingpit sa ilang kaugalingon diha sa mga butang nga may kalabutan sa ilang pagkamapuslanon diha sa gingharian sa Dios. Aron dili kita masagmuyo niini, mahinungdanon nga atong i-andam ang atong mga kasingkasing sa pagdawat ug pagkat-on sa mga sugyot nga tingali himoon sa mga mamumulong atol sa nagpadayon nga Komperensya, nga mahimong giaghat sa Espiritu sa Ginoo. Akong nahunahunaan, ug gihunahuna gihapon, nga ang atong pagkat-on mas nagdepende sa atong kaugalingon kay sa mga mamumulong.²³

Kon moanhi kita … , kini ato nang pribilehiyo nga modawat og panudlo gikan niadto nga mga tawo nga mamulong kanato, kon wala kini mahitabo kanato, ang sayop, sa kinatibuk-an, anaa sa atong kaugalingon.²⁴

Aduna koy namatikdan diha sa bahin sa mga tawo nga akong gihunahuna nga kahuyang. Moanhi sila, pipila kanila, naglabi alang sa katuyoan nga malipay sa kabatid sa pakigpulong sa ilang mamumulong, alang sa katuyoan sa pagdayeg sa istilo sa iyang pagpamulong kanila, o moanhi sila naglabi alang sa katuyoan nga makita ang mamumulong o maniid kabahin sa iyang kinaiya … kay sa katuyoan sa pagdawat sa mga panudlo nga makaayo kanila ug makaugmad kanila diha sa pagkamatarung. …

… Kon dili nato gamiton kadto nga mga abilidad nga gihatag kanato ug batunan ang Espiritu sa Ginoo, diyutay lamang nga impormasyon ang madawat gikan sa mga mamumulong, bisan kon ang mga ideya nga gihatag tingali mahinungdanon ug bililhon kaayo. Bisan pa man kon ang mga ideya gihatag diha sa istilo nga dili kaayo maayo ang pagkasulti, kon ang mga tawo maningkamot sa ilang kaugalingon, … sa dili madugay ilang masayran nga dili sila mobiya sa miting nga ang ilang mga hunahuna wala makakuha og kaayohan gikan sa mga mamumulong.²⁵

Sa kanunay dili ang taas nga pakigpulong nga ihatag ngadto sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw mao ang labing makatabang; apan diha sa nagkalainlaing mga pakigpulong nga gihatag kita mahimong makatigum og mga ideya, o pipila ka baruganan ang tingali atong masabtan dayon nga mahimong mahinungdanon alang kanato human niana. ²⁶

Nagpundok kita alang sa katuyoan nga mosimba sa Dios ug mobuhat sa mga kinahanglanon alang sa pagpadayon sa kawsa sa kamatuoran dinhi sa yuta. Ang detalye sa mga panudlo magdepende gayud diha sa kondisyon sa atong mga hunahuna. Kinahanglan nga atong wagtangon sa atong mga hunahuna ang kalibutanon nga mga butang ug i-focus ang atong pagtagad ngadto sa katuyoan niining Komperensya.²⁷

Alang sa atong kasayuran ug espirituhanong kahibalo hingpit kita nga nagsalig—mibati kita nga nagsalig og maayo—diha sa Ginoo. Ug agig tugbang sa pagpalambo sa atong pagtuo madawat nato ang kasayuran, nga ihatag pinaagi sa mga sulugoon sa Ginoo. … Siya mamulong kanato, pinaagi sa iyang mga sulugoon, kinsa mamulong kanato sa mga higayon sama niini nga kita nagpundok aron sa pagsimba sa atong Dios.²⁸ [Tan-awa sa sugyot 5 sa pahina .]

Mga Sugyot alang sa Pagtuon ug Pagtudlo

Hunahunaa kini nga mga ideya samtang ikaw nagtuon sa kapitulo o samtang ikaw nangandam sa pagtudlo. Alang sa dugang nga tabang, tan-awa sa mga pahina v–viii.

Ribyuha ang mga pahina 43–44, nga naghulagway sa pipila sa mga paningkamot sa pagkat-on sa tibuok kinabuhi ni Presidente Snow. Unsa ang makapadasig sa usa ka tawo nga magpadayon sa pagkat-on sa tibuok niya nga kinabuhi? Hunahunaa ang imong kaugalingong pamaagi sa pagkat-on, ug pamalandong og mga pamaagi nga ikaw makapadayon sa pagkat-on sa tibuok nimong kinabuhi.
Tun-i ang tambag ni Presidente Snow mahitungod sa pagpaningkamot ug pagkamakanunayon diha sa pagkat-on sa ebanghelyo (mga pahina 44–46). Sa unsang mga paagi nga ang imong personal nga pagkat-on mausab kon ikaw tinud-anay nga naningkamot sa imong kaugalingon? Unsaon nato pagtabang ang mga bata ug mga kabatan-onan nga maningkamot sa ilang kaugalingon sa pagkat-on?
Si Presidente Snow miawhag sa mga Santos sa pagpadayon sa “Espirituhanon nga edukasyon” (pahina 46). Unsa man ang ipasabut niini alang kanimo? Unsa ang mahimong resulta kon ang atong edukasyon sobra nga nagtagad sa kalibutanon nga kabtangan?
Sa unsang paagi nga ang ehemplo sa usa ka bata nga nagkat-on sa alpabeto (mga pahina 47–48) may kalabutan sa atong mga paningkamot sa pagkat-on sa ebanghelyo? Samtang nagtuon ikaw sa mga pulong sa karaan ug sa ulahing mga adlaw nga mga propeta, unsa nga mga baruganan ang imong nakita nga gibalik-balik?
Sa unsang mga paagi nga kita makaandam sa atong mga kasingkasing sa pagkat-on diha sa mga klase ug mga miting sa Simbahan? Unsaon nato sa pagpaningkamot sa atong kaugalingon sa pagkat-on, bisan kon naminaw lamang kita sa usa ka pakigpulong diha sa sakrament miting o komperensya? (Alang sa pipila ka mga ehemplo, tan-awa sa mga pahina 48–51.)

May Kalabutan nga mga Kasulatan: 2 Nephi 9:28–29; 28:30; Mosiah 2:9; D&P 50:13–22; 88:118, 122; 136:32–33

Tabang sa Pagtudlo: “Aron sa pagtabang kanato nga makatudlo gikan sa mga kasulatan ug sa mga pulong sa mga propeta sa ulahing mga adlaw, ang Simbahan naghimo og mga manwal sa leksyon ug ubang mga materyal. Wala kaayo kinahanglana ang mga komentaryo o ubang mga materyal nga pakisayran” (Pagtudlo, Walay Labaw ka Mahinungdanon nga Tawag: Usa ka Giya nga Kapanguhaan alang sa Pagtudlo sa Ebanghelyo [1999], 52).

Sa tibuok niya nga kinabuhi, si Presidente Lorenzo Snow nagtinguha sa pagkat-on “pinaagi sa pagtuon ug usab pinaagi sa hugot nga pagtuo” (D&P 88:118).

Kinahanglan nga atong “i-andam ang atong mga kasingkasing sa pagdawat ug pagkat-on” sa mga mensahe nga gipakigbahin diha sa kinatibuk-ang komperensya ug sa uban nga mga miting.

“Ang Espirituhanon nga edukasyon” angay nga atong hatagan og “dakong pagtagad.”