Kapitulo 17
Priesthood—“alang sa Kaluwasan sa Tawhanong Pamilya”
Ang priesthood nga atong gihuptan gipadayag nga alang sa kaluwasan sa tawhanong pamilya. Kinahanglan gayud nga hunahunaon nato kini pag-ayo.”
Gikan sa Kinabuhi ni Lorenzo Snow
Giorden si Elder Lorenzo Snow nga Apostol kaniadtong Pebrero 12, 1849. Walo ka bulan wala madugay gitawag siya sa pagtukod og misyon didto sa Italya. Kuyog sa uban nga mga kaigsoonan kinsa gitawag sa pagserbisyo, mibiya siya alang niini nga misyon kaniadtong Oktubre 19, 1849. Siya ug ang iyang mga kauban mihimo sa taas nga panaw nga naglakaw, nagsakay og kabayo, ug nagsakay og bapor.
Miabut sa Italya kaniadtong Hunyo 1850, siya ug ang iyang mga kauban nakakita nga ang mga tawo diha sa dagkong mga siyudad sa Italya dili andam sa pagdawat sa ebanghelyo. Apan ang mga tawo nga nailhan isip Waldenses nakadani sa iyang pagtagad, ug gibati niya ang kadasig sa pagtrabaho taliwala kanila. Ang mga Waldenses nagpuyo sulod sa gatusan ka mga tuig diha sa hilit nga rehiyon sa Piedmont— usa ka walog sa bukid nga diha ra sa habagatang utlanan sa Italya-Switzerland ug silangang utlanan sa Italya-France. Nakaporma og ilang kapunongan tungod sa tinguha alang sa relihiyosong reporma, sila mga madasigon ngadto sa pagtuon sa Biblia ug sa pagsunod sa ehemplo sa mga Apostoles sa Manluluwas.
Si Elder Snow miingon nga sa dihang siya naghunahuna sa pagsangyaw sa ebanghelyo taliwala sa mga Waldenses, “hilabihan nga kahayag ang ingon og misulod sa akong hunahuna.”1 Apan bisan pa niini nga mga kasigurohan, gibati niya nga dili maayo ang pagsugod og aktibong misyonaryo nga buhat diha-diha dayon tungod kay ang mga kaaway sa Simbahan nanghatag og mga mantalaan ngadto sa mga katawhan, nagsabwag og mga bakak mahitungod sa Simbahan.2 Si Elder Snow mitaho, “Samtang akong gibati nga kini mao ang kabubut-on sa Espiritu nga kami kinahanglan nga mopadayon pinaagi una sa hinay ug mabinantayon nga mga lakang, misunod ako sa kabubut-on sa langit.”3
Bisan tuod og ang mga misyonaryo wala misugod sa pagsangyaw diha-diha dayon, gidumala ni Elder Snow ang pagmantala sa mga pamphlet sa Italian ug French. Agi og dugang, siya ug ang iyang kauban nakighigala sa mga tawo nga naglibut kanila. “Kami naningkamut sa paghan-ay og pundasyon alang sa umaabut nga kaayohan,” miingon siya, “sa hilum nga pagpangandam sa mga hunahuna sa mga tawo alang sa pagdawat sa Ebanghelyo, pinaagi sa pag-ugmad og mahigalaong mga pagbati diha sa mga kasingkasing niadtong kinsa nagpalibut kanamo. Gani gibati ko nga kini dili sagad, ug dili gamay nga pagsulay sa pailub, nga maanaa sa mga semana, ug mga buwan, diha taliwala sa makapaikag nga mga tawo, nga dili sa abtik ug dayag nga paagi maapil sa pagpakigsulti sa mahinungdanong mga baruganan nga akong gihimo sa pagsangyaw.”4
Ang pagbati sa mga Waldenses mahitungod sa Simbahan misugod sa pagkausab sa makahuluganong paagi human si Elder Snow mihatag og panalangin sa priesthood ngadto sa usa ka batang lalaki kinsa nasakit og maayo. Gisulat ni Elder Snow ang mosunod diha sa iyang journal:
“Ika-6 sa Sept. —Niining buntaga ang akong pagtagad didto ni Joseph Guy, usa ka batang lalaki nga tres anyos, ang kamanghurang anak sa among gipuy-an. Daghan nga mga kahigalaan ang miadto sa pagtan-aw sa bata, ug sa makita sa mga tawo, ang iyang kamatayon hapit na. Miadto ako sa pagtan-aw kaniya sa pagkahapon: ang kamatayon nag-ut-ot sa iyang lawas; ang iyang kaniadto himsog nga lawas sa karon mikunhod ngadto sa pagkabukog, ug kini pinaagi lamang sa pagpaniid og maayo nga kita makaingon nga siya buhi.”
Nasamok sa pagsupak ngadto sa pagsangyaw sa ebanghelyo ug kabalaka mahitungod sa batang si Joseph Guy, si Elder Snow miduol sa Ginoo alang sa panabang nianang gabhiona. Sa kaulahian iyang gihinumduman: “Sulod sa pipila ka mga oras sa wala pa ako mopahulay, mitawag ako sa Ginoo sa pagtabang kanamo niini nga panahon. Ang akong mga pagbati niini nga higayon dili dali makalimtan.
“Ika-7 sa Sept.—Niining buntaga, ako mitanyag … nga kinahanglan kaming magpuasa, ug moadto sa kabukiran, ug mag-ampo. Sa among pagbiya, among giduaw ug nakita ang bata, ang iyang mga kalimutaw misulirap: mipiyong ang iyang mga mata: ang iyang nawong ug mga dunggan nipis, ug luspad, nagpaila sa nagsingabut nga kamatayon. Ang bugnaw nga singot sa kamatayon mitabon sa iyang lawas, ug ang iyang kinabuhi hapit na matapos. Si Mrs Guy ug ang uban nga mga babaye nagdangoyngoy, samtang si Mr Guy nagduko sa kaguol.” Naghagawhaw ngadto ni Elder Snow ug sa uban nga mga misyonaryo, si Mr Guy miingon, “Mamatay siya. Mamatay siya.”
Mipadayon si Elder Snow: “Human sa kadiyut nga pagpahulay diha sa kabukiran, layo sa posibleng pagbalda, kami didto mitawag sa Ginoo diha sa ligdong nga pag-ampo, sa pagsalbar sa kinabuhi sa bata. Samtang ako namalandong unsay among buhaton ug sa mga butang nga sa dili madugay among ipamatuod sa katawhan, akong gitan-aw kini nga higayon isip usa sa labing dako og importansya. Wala akoy nahibaloan nga sakripisyo nga ako posibleng makahimo, nga ako dili andam sa paghalad nga ang Ginoo unta motugot sa among mga gihangyo.”
Sa dihang mibalik sila ngadto sa pamilyang Guy niana nga hapon, si Elder Snow mihatag kang Joseph og panalangin sa priesthood. Miadto sila sa pagpakigkita sa pamilya pipila ka oras wala madugay, ug ang amahan ni Joseph, “uban sa pahiyom nga mapasalamaton,” misulti kanila nga ang batang lalaki mas arang-arang na.
“Sept. 8—Ang bata naayo na gayud, ang mga ginikanan nakapahulay na sa ilang mga kaugalingon, nga sa dugay na nga panahon wala nila mahimo kaniadto. Karon, mahimo na nilang mabiyaan siya, ug atubangon ang ilang buluhaton.” Sa diha nga ang inahan ni Joseph mipahayag sa iyang kalipay sa pagkaayo sa batang lalaki, si Elder Snow mitubag, “ Ang Dios sa langit naghimo niini alang kaninyo.”
“Gikan nianang orasa misugod siya og kaayo,” miasoy og balik si Elder Snow, “ug uban sa kasingkasing nga puno sa pasalamat ngadto sa atong langitnong Amahan, malipayon akong nag-ingon, nga sa pipila ka mga adlaw mobangon siya, ug makig-uban sa iyang gagmay nga mga kauban.”5
Human niini nga kasinatian, si Elder Snow mibati nga ang mga kahigayunan “sama ka mauyunon ingon sa gipaabut” alang sa buhat sa Ginoo nga mauswag taliwala sa mga katawhan. Kaniadtong Septiyembre 19, 1850, eksaktong 11 ka bulan human siya mibiya sa panimalay aron sa pagserbisyo didto sa Italya, gisultihan niya ang iyang kauban nga sila kinahanglan nga “magsugod sa [ilang] buluhaton diha sa katawhan.” Misaka na usab sila sa bukid, diin si Elder Snow mipahinungod sa yuta alang sa pagsangyaw sa gipahiuli nga ebanghelyo.6
Ang mga pulong ni Elder Snow ngadto ni Mrs. Guy—“ang Dios sa langit naghimo niini alang kanimo”—midan-ag sa iyang tibuok kinabuhi nga mga pagtulun-an mahitungod sa priesthood. Mipahinumdom siya sa mga Santos nga pinaagi sa buhat sa mga naghupot sa priesthood, “ang himaya ug gahum sa Dios mahimong ipakita” alang sa kaayohan sa uban.7 [Tan-awa sa sugyot 1 sa pahina 252.]
Mga Pagtulun-an ni Lorenzo Snow
Ang mga tighupot sa priesthood mga mensahero sa Makagagahum, nga may awtoridad nga gihatag gikan sa langit sa pagdumala sa balaan nga mga ordinansa.
Kami, ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, moangkon nga nakadawat gikan sa Dios sa kahingpitan sa mahangturong ebanghelyo, kami moangkon nga nagbaton sa balaang Priesthood—ang gihatag nga awtoridad sa Dios ngadto sa tawo, pinaagi niini kami nangalagad sa mga ordinansa sa paagi nga madawat kaniya. 8
Bisan kinsa nga tawo nga mopaubos sa iyang kaugalingon diha sa atubangan sa Dios ug magpabunyag, human sa paghinulsol, alang sa kapasayloan sa iyang mga sala, makadawat, pinaagi sa pagpandong sa mga kamot, sa gasa sa Espiritu Santo. Makahatag ba ako niini ngadto kaniya? Dili, ako, sinugo lamang sa Makagagahum nga gihatagan og katungod, nangalagad sa pagbunyag alang sa kapasayloan sa mga sala; ako nagbunyag lamang kaniya sa tubig, ingon nga nagbaton og awtoridad sa pagbuhat sa mao, ako nagpandong lamang sa akong mga kamot diha kaniya alang sa pagdawat sa Espiritu Santo, dayon ang Dios, gikan sa iyang atubangan, miila sa akong awtoridad, miila nga ako iyang sinugo, ug nagtugyan sa Espiritu Santo diha sa tawo.9
Kon [akong] [gi]bunyagan ang mga tawo ug [gi]pangalagaran sa mga ordinansa niining balaan nga priesthood, ang Dios nanghimatuod niadtong mga pagpangalagad pinaagi sa pagpadala sa Espiritu Santo, naghatag og kahibalo ngadto sa tawo nga akong gialagaran, nagpatuo kanila nga ang awtoridad gihatag gikan sa langit. Ug ang matag elder kinsa miadto sa pagsangyaw niining mahangturong Ebanghelyo, ug nagbuhat subay sa iyang calling, makahatag sa samang pagpamatuod, nga pinaagi sa ilang mga pagpangalagad niining balaan nga mga ordinansa ang himaya ug gahum sa Dios gipakita sa makapatuo nga paagi diha sa mga ulo niadtong kinsa ilang gipangalagaran. Kini mao ang among pagpamatuod; kini mao ang pagpamatuod [kaniadtong 1830] sa usa ka tawo kinsa mibarug ug miangkon nga ang Dios mihatag kaniya og awtoridad sa pagbunyag sa mga tawo alang sa kapasayloan sa mga sala, ug mipandong sa mga kamot diha kanila alang sa pagdawat sa Espiritu Santo, nga kinahanglan mohatag ngadto kanila og kahibalo gikan sa walay katapusan nga mga kalibutan nga siya aduna niini nga awtoridad. Kini nga tawo mao si Joseph Smith; ug gihatag niya kini nga awtoridad, nga gihatag nganha kaniya pinaagi sa balaang mga anghel, ngadto sa uban kinsa gipadala sa pagpamatuod ngadto sa kalibutan nga kadtong kinsa modawat niadtong balaan nga mga ordinansa, kinahanglan nga modawat sa pagpamatuod gikan sa Makagagahum nga sila sa ingon gihatagan og awtoridad sa pagpangalagad niini nga paagi. Ug kini mao ang among pagpamatuod; ug kini ang akong pagpamatuuod sa atubangan sa mga tawo ug sa atubangan sa kalibutan.10
Asa sa tibuok kalibutan kamo makakita og pundok sa mga ministro nga mangahas sa pagdawat sa katungdanan nga gihimo sa atong mga Elder? Hain ang lalaki o pundok sa kalalakin-an nga makita nga nangahas sa pagdala sa ilang mga kaugalingon sa atubangan sa kalibutan ug mag-ingon nga sila gihatagan og awtoridad sa Dios sa pagpahigayon og pipila ka mga ordinansa ngadto sa mga katawhan nga pinaagi niini sila mahimong modawat og pagpadayag gikan sa Dios? Bisan kinsa nga nagpahibalo og doktrina niini nga matang sa dili madugay mahibaloan kon siya usa ba ka mini—gibutang niya ang iyang kaugalingon diha sa makuyaw kaayo nga sitwasyon, ug sa dili madugay madiskubrehan kon siya aduna bay awtoridad. Ang atong mga Elder, hinoon, nangahas sa pagdawat niana nga katungdanan. … Ang Dios nagpadala sa iyang balaang mga anghel gikan sa langit ug gipahiuli ang awtoridad ngadto sa tawo aron sa pagdumala sa [mga] ordinansa sa ebanghelyo.11 [Tan-awa sa sugyot 2 sa pahina 252.]
Ang priesthood nagtabang kanato sa pagpangita og kalipay niini nga kinabuhi ug sa tanang kahangturan.
Ang Priesthood napahiuli na; kini gihatag ngadto sa lalaki nga pinaagi niana nga paagi, ang tanan kinsa gusto nga mamaayo ug magmalipayon, makabaton sa pribilehiyo. Ang ebanghelyo nagtudlo kanato unsaon nga mahimong dungganan, maayo ug malipayon. Ang diwa sa ebanghelyo ni Kristo nagtudlo kanato sa tanang mga butang nga gikinahanglan alang sa atong kaayohan karon ug sa umaabut.
Kita aduna niini nga mga tumong sa atong hunahuna karon, ug kinahanglan nga ato kining kanunay nga amumahan. Hunahunaa ang milabay nga baynte singko ka tuig, o hunahunaa ang napulo ka tuig lamang, ug daghan na ang namiyembro sa simbahan sulod niana nga gidugayon sa panahon, ug tan-awa unsa ang atong nabuhat. Mas nadugangan ug mas nasabtan pa nato og maayo ang mga butang, busa kita mas maandam og maayo alang sa mga butang nga moabut sa kalibutan kay sa kita kaniadto napulo, napulog lima o baynte o baynte singko ka tuig ang milabay nga mahibalo kon unsaon nga mahimong mapuslanon, nga mahibalo kon unsaon pagbuhat ang mga butang ingon nga sila kinahanglan nga pagabuhaton. …
… Ang tuyo sa priesthood mao ang paghimo sa tanan [katawhan] nga malipayon, sa pagsabwag sa impormasyon, sa paghimo sa tanan nga tig-ambit sa samang mga panalangin pag-abut sa ilang panahon.12
Tungod gayud niini nga katuyoan nga ang Balaang Priesthood gihatag niining atong panahon, aron sa paggiya ug sa paghingpit sa mga santos sa Dios dinhi, ug sumala sa bahin sa atong pagkab-ut og kahibalo niini nga kalibutan ug integridad ug pagkamatinud-anon, … , mao usab ang gidak-on sa bahin sa gihimaya nga kahimtang nga atong masinati sa pikas bahin sa tabil.13
Ang Ginoo nag-ingon nga Siya mohatag kanato sa tanan nga Siya aduna—ug kini sumala sa panumpa ug pakigsaad nga iya sa Priesthood [tan-awa sa D&P 84:33–44]. Kinahanglan nga walay magduda kon unsa ang gipamulong ni Jesus, ug Siya nagpahayag, ingon nga girekord diha sa mga Pinadayag ni San Juan, “Ang magmadaugon pagatugutan ko sa paglingkod sa akong trono uban kanako, maingon nga ako usab nagmadaugon ug milingkod uban sa akong Amahan diha sa Iyang trono.” [Pinadayag 3:21.] May ikasulti pa ba bisan unsa nga mas labaw kay niana? Kana ba naglangkob sa tanan? 14
Kini nga ebanghelyo nga atong nadawat gipadayag gikan sa langit, ug ang priesthood nga atong gihuptan gipadayag alang sa kaluwasan sa tawhanong pamilya. Kinahanglan gayud nga magmalipayon kita kalabut niini.15 [Tan-awa sa sugyot 3 sa pahina 252.]
Ang matarung nga mga naghupot sa priesthood magkugi ug mag-abtik sa pagpangita alang sa espirituhanong mga gasa sa pagtabang kanila sa pagserbisyo sa uban.
Ngadto sa akong mga kaigsoonan diha sa Priesthood naghangyo ako nga mohatag og pipila ka mga pulong sa pagtambag, panudlo ug pag-awhag. Diha kaninyo anaa ang dako ug sagrado nga mga responsibilidad, nga kalabut dili lamang sa kaluwasan niini nga henerasyon, apan sa daghang nanglabay nga mga henerasyon, ug sa daghan nga moabut. Ang mahimayaong bandila sa gingharian ni Emanuel nga sa makausa gitukod na usab dinhi sa kalibutan kinahanglan gayud nga ipakayab sa tanang kanasuran, gingharian, ug kamandoan; ang tingog sa pagpasidaan … kinahanglan gayud nga dad-on ngadto sa tanang katawhan; kamo mao ang gipili sa Ginoo alang niini nga katuyoan, bisan ang kamagulangang anak nga lalaki ni Jose, mag-uban sa pag-awhag og dungan sa katawhan [tan-awa sa Deuteronomio 33:13–17]. Sa tinuod dili kamo mahimong magmatinguhaon, ni magmakugihon kaayong nagtrabaho, nangita unsaon sa pinakamaayo, ang paagi nga labing mapuslanon sa inyong mga kaugalingon ug sa mga katawhan, sa pagpalambo sa inyong balaan ug sagradong mga katungdanan.16
Adunay mga tawo niini nga Simbahan kinsa sama ka maayo diha sa ilang mga kasingkasing ug mga pagbati ingon nga ang tawo mao sukad pa, apan kulang og hugot nga pagtuo ug kakugi, ug dili maangkon og unsa gayud ang ilang pribilehiyo nga dawaton. Kon ang ilang hugot nga pagtuo, ilang kakugi ug determinasyon parehas sa ilang maayo nga mga pagbati ug mga tinguha, sa ilang pagkamatinuoron ug pagkamaayo, sila sa pagkatinuod mahimong gamhanan nga mga lalaki sa Israel; ug ang mga balatian ug ang mga sakit ug ang gahum sa dautan molayas sa ilang atubangan sama sa tahop nga gipadpad sa kusog nga hangin. Apan, kita moingon nga maayo kita nga mga tawo ug nga kita wala lamang nagbuhat sama sa uban apan nagbuhat og dako kaayo nga kauswagan sa pagkamatarung diha sa atubangan sa Dios; ug sa walay pagduda, kita mao. Apan ako buot mosilsil diha kaninyo, akong mga kaigsoonan nga adunay mga Elder taliwala kanato nga gitugahan og espirituhanong mga gasa nga mahimong magamit pinaagi sa panabang sa Espiritu Santo. Ang mga gasa sa Ebanghelyo kinahanglan gayud nga pagaugmaron pinaagi sa kakugi ug paglahutay. Ang karaan nga mga Propeta kon magtinguha og pipila ka talagsaon nga panalangin, o importanting kahibalo, pagpadayag o panan-awon, usahay magpuasa ug mag-ampo sa daghang mga adlaw ug gani mga semana alang niana nga katuyoan.17
Akong batan-on nga mga kaigsoonan, kon ang mga butang mosukwahi kaninyo, kon ang tanan ingon og dili klaro, buhata ang inyong mga katungdanan ug mahimo kamong lig-on nga mga lalaki, gamhanang mga lalaki; ang masakiton mamaayo ubos sa inyong mga panalangin; ang mga yawa molayas gikan kaninyo; ang patay mabuhi; ug ang tanan nga nabuhat sa tawo sukad sa mga panahon ni Adan, kamo makahimo pinaagi sa gahum sa Dios ug pinaagi sa tukma nga paninguha.18
Ang kaputli, hiyas, pagkamaunungon, pagka-diosnon kinahanglan gayud pangitaon sa dakong tinguha, o ang korona dili maangkon. Kadto nga mga baruganan kinahanglan nga mahimong kabahin sulod [diha] sa atong mga kaugalingon, gitagik ngadto sa atong mga kinaiya, naghimo nga kabahin kanato, naghimo kanato nga sentro, tuburan sa kamatuoran, sa panagsama, kaangayan, ug kalooy, sa tanan nga maayo ug halangdon, nga gikan kanato mahimong mopadayon ang kahayag, ang kinabuhi, ang gahum, ug ang balaod sa paggiya, sa pagdumala ug pagtabang sa pagluwas sa nahisalaag nga katawhan sa kalibutan; naglihok isip anak nga mga lalaki sa Dios, tungod ug alang sa atong Amahan sa langit. Kita nagpaabut diha sa pagkabanhaw sa paggamit sa mga gahum sa atong priesthood—makagamit lamang kita niini kutob sa atong paghupot sa pagkamatarung ug sa kahingpitan niini; kini nga mga kwalipikasyon maangkon lamang kon kini tinguhaon ug kab-uton, aron sa buntag sa pagkabanhaw atong mabatunan kadto lamang nga mga butang nga atong naangkon gikan niini nga kalibutan! Ang pagka-diosnon dili mahatag apan kinahanglan gayud nga maangkon, usa ka kamatuoran nga ang relihiyusong kalibutan ingon og malimbasugon ug sa kasubo wala makahibalo. Paningkamot sa paghatag og kaayohan sa uban, ug ang uban maningkamot sa paghatag kaninyo og kaayohan, ug siya nga mahimong hawod kaninyo, paminaayoha siya, nagtan-aw sa mga kinahanglan sa kinatibuk-an, naghimo nga sulugoon sa tanan.19
Isip mga Santos sa Dios, mga Elder sa Israel, kinahanglan kitang andam sa paghalad sa atong panahon ug kahago, naghimo sa gikinahanglan nga sakripisyo aron sa pag-angkon sa hustong espirituhanong mga kasarang nga mahimong mapuslanon kaayo sa atong daghan nga mga calling. Ug hinaut nga ang Ginoo nagdasig sa matag kasingkasing uban sa kaimportante niining mga butanga nga kita unta maningkamot sa kakugi ug sa kaabtik alang sa mga gasa ug mga gahum nga gisaad diha sa ebanghelyo nga atong gisunod.20 [Tan-awa sa sugyot 4 sa pahina 252.]
Mga Sugyot alang sa Pagtuon ug Pagtudlo
Hunahunaa kini nga mga ideya samtang ikaw nagtuon sa kapitulo o samtang ikaw nangandam sa pagtudlo. Alang sa dugang nga tabang, tan-awa sa mga pahina v–viii.
-
Ribyuha ang asoy diha sa mga pahina 241–45. Sa unsa nga mga paagi ang mga naghupot sa Melchizedek Priesthood makaandam sa ilang mga kaugalingon sa paghatag og mga panalangin sa priesthood? Unsa ang mabuhat natong tanan sa pag-andam sa atong mga kaugalingon sa pagdawat sa mga panalangin sa priesthood?
-
Basaha ang ikaduha nga paragraph sa pahina 246. Sa unsa nga paagi ang mga ordinansa sa priesthood nagpakita sa gahum sa Dios diha sa atong mga kinabuhi?
-
Sa unsa nga mga paagi nga ang mga ordinansa ug mga panalangin sa priesthood nagtabang kanatong tanan nga makakaplag og kalipay niini nga kinabuhi? Sa unsa nga paagi sila nagtabang kanato sa pagsiguro sa mahangturong kalipay? Agi og sumpay niini nga mga pangutana, palandunga ang pagtulun-an ni Presidente Snow diha sa pahina 247–49.
-
Diha sa mga pahina 249–51, eksamina ang espirituhanon nga mga gasa nga giawhag ni Presidente Snow nga ipalambo sa mga naghupot sa priesthood. Unsa sa inyong hunahuna ang gipasabut sa pagpalambo og espirituhanong gasa? Sa unsa nga paagi nga kining tambag may kalabutan ngadto sa mga paningkamot sa tanan nga mga miyembro sa Simbahan?
May Kalabutan nga mga Kasulatan: Santiago 5:14–15; Alma 13:2–16; D&P 84:19–22; 128:8–14; Mga Artikulo sa Hugot nga Pagtuo 1:3, 5