Wase 12
iKatini, e dua na Lawa me da Taqomaki ka Toso Kina ki Liu
“Na lawa ni ikatini e dua vei ira na kena e bibi duadua me vakatakilai vei ira na tamata. … Ni ra talairawarawa ki na lawa oqo ena soli na veivakalougatataki ni vuavuaivinaka kei na qaqa vei ira na Yalododonu.”
Mai na Bula nei Lorenzo Snow
Ena itekivu ni Me ni 1899, a vakauqeti o Peresitedi Lorenzo Snow me sikova na siti o St. George kei na veitikotiko tale eso ena ceva kei Utah. A tauyavutaka vakatotolo e dua na ilawalawa tamata, oka kina e vica na Vakaitutu Raraba, me ra lako vata kaya ena ilakolako balavu oqo.
Ni vakarautaka tiko o Peresitedi Snow na ilakolako, a sega ni tukuna vua e dua na vu ni nodra lako—e sega mada ga ni kila o koya na vuna. “Ni keitou biuti Salt Lake,” a qai kaya e muri o koya, “keimami sega ni kila se cava na vuna keimami laki sikova kina na veitikotiko oqo ena ceva.”1 Ia ena ika 17 ni Me, ni ra qai yaco ga yani ki St. George, a “vakatakilai vakamatata” sara na loma ni Turaga vua na Nona parofita.2 Ena dua na soqoni a vakayacori ena ika 18 ni Me, 1899, qai tukuna kina o Peresitedi Snow:
“Na vosa ni Turaga vei kemuni, na taciqu kei na ganequ, mo ni veisau ki na ka e gadrevi vei kemuni me vaka e dua na matatamata ka tu me nomuni na veika lagilagi ni bula vakacerecerei kei na lagilagi. Na cava beka? Na cava na vuna, e dua kina na ka sa dau vakavoqataki vakavuqa e daligamuni ena veigauna eso me yacova ni o ni sa oca beka na rogoca tiko. … Na vosa ni Turaga vei kemuni e sega ni ka vou; e vakaoqo ga na kena rawarawa: SA YACO MAI NA GAUNA OQO VEI KEMUNI YADUA NA YALODODONU EDAIDAI, O NI NANUMA MO NI VAKAVAKARAU KI NA VEISIGA NI MATAKA KA ME VAKADEITAKA NA YAVANA ENA DUA NA YAVU DODONU, ME CAKAVA NA LOMA NI TURAGA KA SAUMA VAKADODONU NA NONA IKATINI. Oqori na vosa ni Turaga vei kemuni, ka na yaco me vosa ni Turaga ki na veitikotiko ena vanua raraba o Saioni. Niu sa na biuti kemuni ka tekivu mo ni vakasamataka na veika oqo, o ni na raica ni sa yaco mai na gauna me tucake na tamata kecega ka sauma vakadodonu na nona ikatini. Sa vakalougataki keda na Turaga ka sa dau solia na nona loloma cecere vei keda ena veigauna e liu; ia sa roro tiko mai na gauna me na gadreva kina vei keda na Turaga me da tucake ka cakava na veika sa vakarota vei ira ko Koya ka kakua tale ni vakalaiva tiko. Na veika au sa tukuna vei kemuni ena iTeki kei Saioni oqo au na tukuna ki na vei-Iteki kei Saioni kecega sa tauyavutaki. Ena sega ni dua na tagane se na yalewa e rogoca tiko oqo na ka au tukuna tiko ena vakacegu na yalona kevaka e sega ni sauma vakadodonu na nona ikatini.”3
Ena 50 na yabaki sa sivi ni nona veiqaravi vaka-iApositolo, e dau tu yadua sara na nona cavuta o Peresitedi Snow ena nona ivunau na lawa ni ikatini. A veisau oqori mai St. George e Utah, baleta na ivakatakila a ciqoma. “Au sega mada ni se bau taura e dua na ivakatakila vinaka sara,” a qai kaya e muri o koya, “mai na [ivakatakila] au ciqoma ena iulutaga oqo ni ikatini.”4 Mai St. George, eratou a lako o koya kei ira na nona ilawalawa mai na dua na tauni ki na dua tale ena ceva kei Utah kei na nodra sala lesu ki vale mai Salt Lake City, ka vakayacora e 24 na soqoni. A solia kina o Peresitedi Snow e 26 na ivunau. Ena veigauna yadua e vosa kina, e vakasalataki ira na Yalododonu me ra muria na lawa ni ikatini.
Era a lesu tale na ilawalawa oqo ki Salt Lake City ena ika 27 ni Me. A dikeva kina e dua na daunitukutuku ena dua na niusipepa, “E kaukauwa cake ka bulabula na kena irairai na Peresitedi nikua mai na siga a biuti Salt Lake kina.” Ni sauma e dua na vosa ka tukuni kina ni “a vakasakiti na nona sotava na ilakolako oya,” e qai kaya kina na Parofita yabaki 85 oqo: “Io, era kaya kecega. … E lako vinaka vei au na ilakolako oya. E se sega ni bau vinaka cake na noqu bula me vakaoqo. Au vakila ni tokoni au na Turaga me sauma kina na nodra masu na Yalododonu.”5
Me ikuri ni nona vosa tiko me baleta na nona tiko vinaka, a wasea na nona nanuma me baleta na nodra vakabauta kei na nodra buladodonu na Yalododonu mai na ceva kei Utah. E kaya ni ra ciqomi o koya kei ira na nona ilawalawa ena “ivakaraitaki dina sara ni reki kei na veiciqomi.”6 E tukuna ena gauna e vakasalataki ira kina na Yalododonu me ra muria na lawa ni ikatini, “e lutuki ira na tamata na Yalo ni Turaga, ka ra reki vakalevu kina, ka ra yalataka e yalodra ni ra na muria vakamatailalai na ivakavuvuli oqo ena kena yalo.”7 Ena nona sauma e dua na taro me baleta na kedra ituvaki raraba na tamata, e kaya: “Era tiko ena veivale logavinaka, era isulusulu vinaka, ka kena irairai ni levu tu vei ira na veika vinaka ni vuravura me ra kania ka gunuva. Ena iteki mai St. George era sotava tiko na tamata e dua na lauqa ca sara, na kena ka ca duadua me qai sotava na vanua oya, ia e dei tu na nodra vakabauta ni sega ni dede ena yaco mai na uca.”8
Ena ika 29 kei na 30 ni Me, a solia kina o Peresitedi Snow e rua na vunau ena lawa ni ikatini, taumada vei ira na vakailesilesi ni Young Ladies’ Mutual Improvement Association oti qai vunau vei ira na Young Men’s Mutual Improvement Association.9 Ni mai tinia na ikarua ni nona vunau, a vakaraitaka o Elder B. H. Roberts ena Vitusagavulu na veiyalayala eso oqo, ka ra a tokona o ira kece sara era tiko rawa kina: “Yalataki: Ni keimami sa ciqoma na ivunau ni ikatini me vaka sa vakaraitaka qo o Peresitedi Snow, me vaka ni nona vosa kei na lomana na Turaga vei keda ena gauna oqo, ka keimami sa ciqoma ena vu ni yaloi keimami; keimami na rokova, ka keimami na cakava na veika kece ena neimami kaukauwa me ra kitaka vakakina na Yalododonu Edaidai.”10 Ena ika 2 ni Julai, era a tiko kina ena dua na soqoni tabu o ira kece na Vakaitutu Raraba kei na mata mai na veiiteki kei na tabanalevu kece ena Lotu ena Valetabu e Salt Lake, ka ra sa lolo ka masumasu tiko mai ena kena vakarautaki na soqoni. Era a ciqoma taucoko e kea na yalayala vata oqo.11 A dinata o Peresitedi Snow na yalayala oqori, ena nona vakavuvulitaka na lawa ni katini ena vuqa na iteki ka raica na sasaga vata oqori mai vei ira eso tale na iliuliu ni Lotu.
Ena veivula ni oti na veisiko nei Peresitedi Snow ki na ceva kei Utah, a ciqoma kina na itukutuku ni nodra yalayala vou na Yalododonu Edaidai me ra muria na lawa ni ikatini. E solia vua na itukutuku oqo “na marau kei na vakacegu cecere duadua,”12 ni sa kila tu ni kevaka era talairawarawa tikoga ki na lawa oqo, “ena sovaraki vei ira na tamata oqo na nona veivakalougatataki o Koya Sa Cecere Sara, ka [na] tubu na Lotu ena kaukauwa kei na totolo ka se bera vakadua ni bau sotavi.”13
Sa dau vakadeitaka vakalevu o Peresitedi Snow ni ra na vakalougatataki yadudua, vakayago ka vakayalo talega, ena nodra talairawarawa ki na lawa ni ikatini.14 A vakayacori vakatikina na yalayala oqori ena Okosita ni 1899, ena nodra marautaka mai St. George na veivuke vakawawa mai na nodra lauqa; a saumi na nodra vakabauta ena 2.93 na idi na uca, e levu cake mai na uca taucoko era a ciqoma ena loma ni 13 na vula sa oti.15 Sa yalataka talega o Peresitedi Snow ni na kauta mai na veivakalougatataki ki na Lotu taucoko na talairawarawa ki na lawa ni ikatini. E vakadeitaka e yalona ni nodra ikatini na tamata yalodina ena rawa kina ki na Lotu me vagalalataki mai na kena idinau, ka vu vakalevu mai na veivakacacani.16 A vakayacori na yalayala oqo ena 1906, ni oti e lima na yabaki mai na nona mate. Ena koniferedi raraba ni Epereli 1907, a kacivaka kina o Peresitedi Joseph F. Smith:
“E se bera vakadua ni dua na gauna ena itukutuku ni Lotu, au vakabauta, me vakamuri kina vakararaba ena yalodina na lawa ni ikatini mai na nodra vakamuria na Yalododonu Edaidai ena gauna se qai oti toka oqo. Na nodra ikatini na tamata ena 1906, e sivia na ikatini ni veiyabaki kece sara. Oqo e dua na ivakaraitaki vinaka ni ra sa cakava tiko na nodra itavi na Yalododonu Edaidai, ni ra vakabauta na Kosipeli, ni ra sa tu vakarau me ra muria na ivakaro ni Kalou, ka ni ra sa talairawarawa tiko ki na lawa ni ikatini ena yalodina, e rairai, vakalevu cake mai na veigauna sa oti. Au via tukuna talega vei kemuni e dua na ka, kau vakayacora vakakina ena veivakacaucautaki, oya, ni da sa, ena veivakalougatataki ni Turaga kei na nodra yalodina na Yalododonu ena nodra sauma na nodra ikatini, sauma laivi kina na noda dinau. Nikua na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai e sega ni dinautaka tu e dua na dola me na sega ni rawa ni sauma laivi ena dua ga na gauna. Sa qai yaco ni sa rawa me da sausaumi tikoga ka toso tiko. Eda sa na sega tale ni dinau vakadua, ka na sega ni dodonu me da dinau tale kevaka era tomana tiko na Yalododonu Edaidai na nodra bulataka na nodra lotu ka rokova na lawa oqo ni ikatini.”17 [Raica na vakatutu 1 ena tabana e 179.]
iVakavuvuli nei Lorenzo Snow
Na lawa ni ikatini e rawarawa ni da kila ka rawa ni muria na tamata kecega.
Au sa vakatakekere vei kemuni ena yaca ni Turaga, kau masuta me ra dau sauma na nodra ikatini … na tagane, yalewa kei na gone kece sara.18
Na [iKatini] e sega ni lawa dredre. … Kevaka e ciqoma e dua na tamata e tini na dola, na nona ikatini e dua na dola; kevaka e ciqoma e dunadrau, na nona ikatini e tini. … E rawarawa sara me da kila.19
[Ena tarogi koya beka e dua na tamata] E vica na ikatini oqo meu na sauma? E sega beka ni rawa niu maroroya e dua na kena iwase me noqu? Sa rui vutuniyau na Turaga kau vakatitiqataka ni na rawa ni leqa kevaka au maroroya vakalailai me noqu; sa mani maroroi vakalailai me nona e dua. Ia na tikina lailai sara ka maroroi oya ena vakaleqa na tamata oya, kevaka e vaka na yalodra e vuqa sara na Yalododonu Edaidai na yalona. Ena vakaleqai koya vakalevu se vakalailai ena siga, ka vakakina ni na vakasamataka tu ena bogi. E sega ni tu vua na marau oya ni nona dodonu me marau—sa lako tani mai vua.20
Na ikatini vakatikina e sega ni ikatini, e sega ni levu cake mai na kena tabadromuci vakaveimama ga na yagona e dua na tamata me papitaiso.21
E sega ni dua na tagane se yalewa me sega ni rawa ni sauma e dua na ikatini ni veika e rawata.22
Kemuni na taciqu kei na ganequ keimami vinakata mo ni masulaka na tikina oqo. … Me kakua ni tu vei kemuni na vakasama tawakilikili e dau tu vei ira eso me baleta na ilavo, sa dodonu me da sauma na noda ikatini. … Na ka e gadreva vei keda na Turaga me da sauma na noda ikatini ena gauna oqo. Ka namaka vei ira na tamata kecega mai muri me sauma na nona ikatini. Eda kila na cava na dua na ikatini; me da sauma oqori vua na Turaga. Me da qai lako ena dina vua na bisopi ka kerea vua e dua na ivolatara mo lako ki na valetabu.23
Au kaya vei kemuni ena yaca ni Turaga na Kalou ni Isireli, kevaka o sa tekivu sauma na nomu ikatini ena gauna oqo ka lako yani, ena vosoti iko na Turaga me baleta [na veigauna kece sa oti o sega ni sauma kina na nomu ikatini] ka na sovaraki vei ira na tamata oqo na nona veivakalougatataki o Koya sa Cecere Sara.24
Au vinakata me vakoti dei ki yaloda na ivakavuvuli oqo me da kakua tale ni guilecava. Me vaka au sa kaya oti vakavica, au kila ni na vosoti ira na Yalododonu na Turaga me baleta na nodra dau vakaweleweletaka e liu na saumi ikatini, kevaka era na veivutuni oqo ka sauma vakadodonu na nodra ikatini mai na gauna oqo ka lako yani.25 [Raica na vakatutu 2 ena tabana e 179.]
Ni da sauma na ikatini, eda sa cau ki na cakacaka ni Lotu.
E sega ni rawa ni toso tiko na Lotu oqo kevaka e sega na ilavo, sai koya na ilavo oqo e vakarautaka na Kalou [mai na lawa ni ikatini]. Na noda valetabu, e da laki ciqoma kina na veivakalougatataki cecere duadua me soli vua na tamata, era tara mai na ilavo. Eda na sega ni rawa ni talai ira na … iTalatala qase ki vuravura me ra vunautaka na Kosipeli, me vaka eda sa cakava tiko ena gauna oqo, vakavo kevaka e tu na ivakacavacava me vakayacori kina. … Ka ra tu tale e udolu vakaudolu na ka era dau yaco e veigauna ka gadrevi kina na ka me rawa kina. …
Kevaka era a sega ni saumi ikatini eso na Yalododonu Edaidai ena sega ni tara rawa na noda va na Valetabu oqo [ena 1899], kei na nona lewa kei na lawa na Kalou me baleta na bula vakalou kei na lagilagi ena sega ni rawa ni maroroi. Na imatai ni vakavuvuli ni cakacaka vei ira na Yalododonu Edaidai sai koya me vakasavasavataki na vanua ena kena muri na lawa oqo ni ikatini ka ra biuti ira ena dua na itokatoka me ra ciqoma kina na veicakacaka vakalotu e baleta na nodra bula vakalou kei na nodra lagilagi na noda mate.26 [Raica na vakatutu 3 ena tabana e 179.]
Ena vakalougatataki keda vakayago ka vakayalo talega na Turaga ena noda muria na lawa ni ikatini.
Na lawa ni ikatini e dua vei ira na kena e bibi duadua sa bau vakatakilai vei ira na tamata. … Ena noda talairawarawa ki na lawa oqori ena soli kina na veivakalougatataki ni vuavuaivinaka kei na qaqa vei ira na Yalododonu.27
Kevaka eda muria na lawa oqo … ena vakasavasavataki na vanua, ka da na kunei ni da sa kilikili me da rawata na Nona veivakalougatataki na Turaga ka me da tokoni ena noda veika vakailavo kei na veika kece eda cakava, vakayago ka vakakina vakayalo.28
Na vakabulai vakayago ni Lotu oqo…ena vakatau ena noda talairawarawa ki na lawa oqo.29
E tu na bula dravudravua vei ira na Yalododonu Edaidai, ena tu ga me yacova na gauna eda sa rawa kina ni talairawarawa ki na lawa ni ikatini.30
Au vakabauta dina sara kevaka era na muria na lawa oqo o ira na Yalododonu Edaidai, sa tu kina vei keda na dodonu me da kaya me da sereki mai na veika ca kecega ena yaco mai vei keda.31
Oqo e dua na lawa ka vakatakilai mai vakatabakidua me da taqomaki ka maroroi kina, ka vakakina ena noda toroi cake ena sala ni buladodonu kei na savasava; e dua na lawa e rawa ni yaco me vakasavasavataki kina na vanua eda tiko kina; e dua na lawa e rawa ni tara kina ko Saioni ka tauyavutaki me kakua tale ni viritaki sobu mai na nona itutu mai vei ira na tamata daucaka ca ka sega ni vakalou.32
E tu na noda valetabu, ka da ciqoma na veivakalougatataki era vu mai kina, io na cakacaka vakalotu cecere duadua ka soli vei ira na tamata e vuravura, ena vuku ni noda talairawarawa ki na lawa oqo.33
Eda na sega ni rawa vakadua ni sa vakarau tu me da raica na mata ni Kalou me yacova na gauna eda sa gumatua kina ena noda sauma na noda ikatini kei na itavi tale eso.34
Au sa vosa vakamatata, kau kaya ni lako mai vua na Turaga na veika au sa tukuna vei kemuni me baleta na ikatini. Mo cakacaka ena gauna oqo me vaka na Yalo ni Turaga, ka na dolavi na matamuni.35 [Raica na vakatutu 4 ena tabana e 179.]
Sa nodra itavi na itubutubu kei ira na qasenivuli me ra sauma na nodra ikatini ka me ra qai vakavulici ira na gone me ra vakayacora vakakina.
Vakavulica vei ira na [gone] me ra dau sauma na nodra ikatini ni ra se gone. Oi kemuni na tina, ni vakavulici ira na luvemuni ena gauna era taura kina e dua na ilavo e dodonu me ra sauma e dua na ikatini vua na Turaga, se vakacava sara na kena lailai. Vakavulici ira me ra dau sauma taucoko na nodra ikatini.36
E ganita vinaka ka dodonu … me ra ciqoma e yalodra o ira na vakaitutu kei na qasenivuli [ena Lotu] na yalo ni lawa oqo, me rawa kina ni dodonu na nodra wasea yani, ka ra vakauqeti ira na itabatamata era tubu cake tiko ena kena bibi kei na kena tabu. Sa gadrevi vei kemuni, na taciqu kei na ganequ, mo na kakua walega ni talairawarawa ki na lawa, ia mo ni vakavulica vei ira tale eso, vei ira sara mada ga na itabatamata era tubu cake tiko mai, … ia ena kena levu ga o rawa ni ciqoma kina na kena yalo, sa na rawa vei iko mo wasea, ka vakavuvulitaka. …
… Au gadreva vei kemuni, mo ni kakua walega ni talairawarawa kina, ia mo ni vakavuvulitaka vei ira na luvedra na Yalododonu Edaidai, ka me vakamawe tu ena nodra vakanananu, ia ni ra sa tubu cake ki na yabaki ni vakatulewa vakataki ira, me na rawa ni tukuni ni a vakavulici vei ira, ka ra talairawarawa kina mai na nodra gauna ni gone ka lako cake.37 [Raica na vakatutu 5 ena tabana e 179.]
Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici
Taurivaka na veivakasama oqo ni ko vulica na wase ni ivola oqo se ni ko vakavakarau mo veivakavulici. Me ikuri ni veivuke, raica na tabana e v–vii.
-
Raicalesu na itukutuku ni nona ciqoma na ivakatakila ni ikatini o Peresitedi Snow (tabana e 170–74). Vakasamataka na nona lomasoli me lako ki St. George kei na nodra sa tu vakarau na tamata me ra talairawarawa ki na lawa ni ikatini. Na cava eda rawa ni rawata mai na itukutuku oqo?
-
Na sala cava e “sega ni lawa dredre” kina na lawa ni ikatini”? (Me baleta eso na ivakaraitaki, raica na tabana e 175–76.) Na cava beka era na nanuma kina eso ni dredre me da muria na lawa ni ikatini? Na sala cava beka e rawa ni vukea kina e dua, na ivakavuvuli nei Peresitedi Snow me rawata e dua na ivakadinadina ni saumi ikatini?
-
Vulica na imatai ni iwasewase ka tekivu ena tabana e 162. Na cava eso na veivakalougatataki dou sa ciqoma o iko kei ira na nomu daulomani mai na veivale kei na parokaramu ka vakailavotaki ena ikatini? Na cava beka e noda dodonu kina na saumi ikatini?
-
E vakadinadinataka o Peresitedi Snow ni da na vakalougatataki ena noda talairawarawa ki na lawa ni ikatini (tabana e 162–64). Na cava soti eso na veivakalougatataki sa kauta mai ki na nomu bula na lawa ni ikatini? ki na nodra bula na nomu lewe ni matavuvale kei na itokani?
-
Taurivaka na ivakasala nei Peresitedi Snow vei ira na itubutubu kei na qasenivuli (tabana e 179). Na cava na vuna o nanuma kina ni sa rui bibi vei ira na gone me ra sauma na nodra ikatini, “se vakacava na kena lailai”? Na cava eso na sala me da vakavulici ira kina na gone me ra sauma na nodra ikatini kei na isolisoli tale eso?
iVolanikalou Veisemati: Malakai 3:8–10; V&V 64:23; 119:1–7