Imibhalo Lengcwele
Sendvulelo


Sendvulelo

IMfundziso neTivumelwano yinhlanganisela yetembulo taNkulunkulu netimemetelo letentiwe ngekuholwa ngumoya letaniketwa kute kusungulwe kuphindze kulawulwe umbuso waNkulunkulu emhlabeni ngetinsuku tekugcina. Nome tigaba letiningi ticondziswe kumalunga eliBandla laJesu Khristu lalabaNgcwele beTinsuku Tekugcina, imilayeto, tecwayiso, kanye nemiyalo yentiwe kute kuzuze bonkhe bantfu futsi icuketse simemo lesibhekiswe kubo bonkhe bantfu kuto tonkhe tindzawo kutsi beve livi leNkhosi Jesu Khristu, likhuluma nabo kute kufezwe inhlalakahle yabo emhlabeni nensindziso yabo yaphakadze.

Liningi letembulo kulenhlanganisela tatfolakala ngaJoseph Smith lomNcane, umphrofethi nemengameli wekucala weliBandla laJesu Khristu lalabaNgcwele beTinsuku Tekugcina. Letinye takhishwa ngulabanye labamlandzela kuBumengameli (buka tihloko te-I&T 135, 136, na 138, neTimemetelo letiseMtsetfweni 1 na 2).

Incwadzi yeMfundziso neTivumelwano ingulenye yemisebenti lebhaliwe leyemukelekile yeliBandla lehambisana neliBhayibheli leliNgcwele, iNcwadzi yaMormon, kanye neLigugu leLinani leliKhulu. Kodvwa, iMfundziso neTivumelwano tehlukile ngoba atisiko kuhunyushwa kwembhalo wakadzeni, kodvwa tesikhatsi samanje futsi taniketwa nguNkulunkulu ngebaphrofethi Bakhe labakhetsiwe kute kubuyiselwe umsebenti Wakhe longcwele nekusungulwa kwembuso waNkulunkulu emhlabeni kuletinsuku. Kuletembulo, umuntfu uva livi lelizotsile kodvwa lelicinile leNkhosi Jesu Khristu, likhuluma kabusha eluhlelweni lwekwengamela lekuphelela kwetikhatsi; futsi lomsebenti localwe lapha ulungiselela Kubuya Kwakhe kwesiBili, kute kugcwaliseke futsi kuhambisane nawo onkhe emavi abo bonkhe baphrofethi labangcwele kusukela ekucaleni kwemhlaba.

Joseph Smith lomNcane watalwa ngamhlaka 23 Ingongoni 1805, eSharon, esifundzeni saseWindsor, eVermont. Ngesikhatsi asesemncane, wahamba nemndeni wakhe waya endzaweni leseyibitwa manje ngekutsi yiManchester ngasenshonalanga yeNew York. Kwakungesikhatsi ahlala lapho ngentfwasahlobo ya 1820, ngesikhatsi aneminyaka lelishumi nakune budzala, lapho abona khona umbono wakhe wekucala, kuwo wavakashelwa nguNkulunkulu, Babe waPhakadze kanye neNdvodzana yakhe Jesu Khristu lucobo. Kulombono watjelwa kutsi liBandla leliliciniso laJesu Khristu lelalisungulwe ngetikhatsi teliThestamente leLisha, nalelalibuke kuphelela kwelivangeli, lalingasekho emhlabeni. Letinye tembulo taNkulunkulu talandzela kuto wafundziswa tingilosi letiningi; waboniswa kutsi Nkulunkulu bekanemsebenti lokhetsekile lebekufanele awente emhlabeni nekutsi ngaye Libandla laJesu Khristu laliyawubuyiselwa emhlabeni.

Ngekuhamba kwesikhatsi, Joseph Smith wakwati ngekusitwa nguNkulunkulu kuhumusha aphindze ashicilele iNcwadzi yaMormon. Ngaleso sikhatsi yena na-Oliver Cowdery bagcotjelwa ebuPhristini baka-Aroni nguJohane uMbhabhatisi ngeNkhwekhweti 1829 (buka I&T 13), futsi masinyane emvakwaloko bagcotjelwa ebuPhristini bakaMelkhisedeki baphrofethi bakadzeni boPhetro, Jakobe kanye naJohane (buka I&T 27:12). Lokunye kugcotjwa kwalandzela lapho tikhiya tebuphristi tanikwa nguMosi, Elija, Eliyasi, kanye nalabaningi baphrofethi bakadzeni (buka I&T 110; 128:18, 21). Loku kugcotjwa, empeleni, kwakukubuyiselwa kweligunya laNkulunkulu kumuntfu emhlabeni. Ngemhlaka 6 kuMabasa, 1830, ngekuyaletwa nguNkulunkulu, umPhrofethi Joseph Smith walisungula Libandla, ngaleyo ndlela liBandla leliliciniso laJesu Khristu seliphindze futsi lasebenta njengelibandla emkhatsini webantfu, lineligunya lekufundzisa livangeli nekubuketa timiso tensindziso (Buka I&T 20 neLigugu Lelinani leliKhulu, Joseph Smith—Umlandvo 1.)

Leti tembulo letingcwele tatfolakala ngekuphendvulwa kwemthandazo, ngetikhatsi tesidzingo, futsi taphuma etimeni temphilo tangempela letifaka bantfu bangempela. UmPhrofethi nalabanye baholi bafuna kuholwa nguNkulunkulu, futsi leti tembulo ticinisekisa kutsi bakutfola. Kuletembulo, umuntfu ubona kubuyiselwa nekwembuleka kwelivangeli laJesu Khristu nekungeniswa kweluhlelo lwekwengamela lekuphelela kwetikhatsi. Umnyakato weliBandla ngasenshonalanga lisuka eNew York nasePennsylvania liya e-Ohio, naseMissouri, nase-Illinois, bese ekugcineni liya eGreat Basin yeAmerica lesenshonalanga nemishikashika lemikhulu yalabaNgcwele emetameni yekwakha iSiyoni emhlabeni etikhatsini tamanje kuyakhonjiswa kuleti tembulo.

Letiningi tigaba tekucala tinetindzaba letiphatselene nekuhunyushwa nekushicilelwa kweNcwadzi yaMormon (buka tigaba 3, 5, 10, 17, na 19). Letinye tigaba tamuva tikhombisa umsebenti wemPhrofethi Joseph Smith wekuhunyushwa kweliBhayibheli ngekuholwa ngumoya, lapho kwatfolakala khona tigaba letiningi letikhuluma ngemfundziso lebalulekile (sibonelo, buka tigaba 37, 45, 73, 76, 77, 86, 91, na 132, ngasinye sinebudlelwane lobucondzile nekuhunyushwa kweliBhayibheli).

Kuletembulo, timfundziso telivangeli tetfulwa netinchazelo mayelana netindzaba letibalulekile njengendalo yebuNkulunkulu, imvelaphi yemuntfu, bukhona baSathane, inhloso yekuba nemphilo yasemhlabeni, kubaluleka kwekutfobela, sidzingo sekuphendvuka, imisebenti yaMoya loNgcwele, timiso netento letiphatselene nensindziso, kwemhlaba lokuyawukwenteka, timo letitako temuntfu emvakweKuvuka neKwehlulelwa, kuba ngunaphakadze kwebudlelwano bemshado, nekungapheli kwebudlelwano bemndeni. Ngalokunjalo nekwembuleka kancane kancane kweluhlelo lwekuphatsa leliBandla kuyakhonjiswa ngekubitwa kwebabhishobhi, Bumengameli beKucala, Umkhandlu walabalishumi nakubili, nalabangemashumi lasikhombisa, nekubekwa kwalamanye emahhovisi lengamele nemakhoramu. Kwekugcina, bufakazi lobuniketiwe baJesu Khristu—bebuNkulunkulu Bakhe, bebukhosi Bakhe, bekulunga Kwakhe, belutsandvo Lwakhe, bemandla Akhe lahlengako—benta lencwadzi ibe ligugu lelikhulu kubantfu bonkhe futsi “ibaluleke kakhulu eBandleni njengengcebo yeMhlaba wonkhe” (buka sihloko ku I&T 70).

Letembulo ekucaleni tabhalwa bomabhalane baJoseph Smith, abese emalunga eliBandla ayabelana lomunye nalomunye ngenshisekelo emakhophi labekabhalwe ngesandla. Kute kwentiwe umbhalo loyawuhlale ukhona, bomabhalane batibhala masinyane letembulo etincwadzini letaticuketse imibhalo lebhalwe ngesandla, baholi beliBandla labatisebentisa kulungiselela tembulo kutsi tikhicitwe. Joseph Smith kanye nalabaNgcwele bekucala batibuka letembulo njengoba benta eBandleni: tiphila, tigucugucuka, futsi tatitawutfola kucwengeka ngetembulo letingetiwe. Bebakubona futsi kutsi kungenteka kutsi bekukhona emaphutsa labekentekile hhayi ngenhloso ngesikhatsi kubhalwa letembulo nangesikhatsi tilungiselelwa kutsi tishicilelwe. Ngaleyondlela, uMhlangano lomkhulu weliBandla wacela Joseph Smith ngemnyaka wanga 1831 kutsi “awalungise lawo maphutsa labekangawatfola ngaMoya loNgcwele.”

Emvakwekutsi letembulo setibuyeketiwe nemaphutsa alungiswa, emalunga eliBandla eMissouri acala kukhicita incwadzi labayibita ngeligama lelitsi A Book of Commandments for the Government of the Church of Christ, (INcwadzi yemiYaleto yekuLawulwa kweliBandla laKhristu) leyayicuketse tembulo letiningi tekucala temPhrofethi. Kodvwa lometamo wekucala wekushicilela letembulo awuphumelelanga ngenca yekutsi sicuku sebantfu labanemsindvo sabhubhisa lihhovisi lalabaNgcwele lekukhicita lelalisesifundzeni iJackson ngamhlaka 20 kuKholwane, 1833.

Emvakwekuva ngekubhujiswa kwelihhovisi lekukhicita lelaliseMissouri, Joseph Smith kanye nalabanye baholi beliBandla bacala kwenta emalungiselelo ekushicilela letembulo eKirtland, Ohio. Kute alungise lamanye emaphutsa, acacise kahle lokubhaliwe, nekutsi abone intfutfuko etimfundzisweni nasekuhlelweni kweliBandla, Joseph Smith wengamela kuhlelwa kwemibhalo yaletinye tembulo kulungiselela kutsi tishicilelwe ngemnyaka wa 1835 njenge Doctrine and Covenants of the Church of the Latter Day Saints (IMfundziso neTivumelwano teliBandla lalabaNgcwele Betinsuku Tekugcina). Joseph Smith wagunyata kutsi kukhishwe lenye futsi incwadzi yeMfundziso neTivumelwano, leyashicilelwa emvakwetinyangana emvakwekufela lukholo kwemPhrofethi nga 1844.

LabaNgcwele Betinsuku Tekugcina bekucala bebatatisa letembulo futsi batitsatsa njengemilayeto levela kuNkulunkulu. Ngalelinye lilanga ngemnyaka wanga 1831 sewuya ngasemaphetselweni, babonisi labaningana beliBandla baniketa bufakazi lobunesizotsa bekutsi iNkhosi yafakaza emiphefumulweni yabo ngeliciniso letembulo. Lobufakazi bashicilelwa kulenye incwadzi yeMfundziso neTivumelwano yangemnyaka wanga 1835 njengebufakazi bebaPhostoli labaliShumi nakuBili:

BuFakazi
bebaPhostoli labaliShumi nakuBili ngeliCiniso
leNcwadzi yeMfundziso neTivumelwano

BuFakazi baboFakazi labatibonela ngalokuphatselene neNcwadzi yeMiyaleto yeNkhosi, imiyaleto leyo layinika liBandla Layo ngaJoseph Smith, lomNcane, lowakhetfwa livi leliBandla ngalenhloso:

Ngako-ke, sitiva sikhululekile kunika bufakazi emhlabeni wonkhe webantfu, kuko konkhe lokudaliwe emhlabeni, kutsi iNkhosi isinikile bufakazi, ngaMoya loNgcwele lesiphiwe yena, kutsi lemiyaleto yaniketwa ngenshisekelo yaNkulunkulu, futsi bonkhe bantfu bangazuza kuyo futsi iliciniso ngempela.

Siniketa lobufakazi emhlabeni, iNkhosi ingumsiti wetfu; futsi kungemusa waNkulunkulu Babe, neNdvodzana Yakhe, Jesu Khristu, kutsi sivunyelwe kuba nelilungelo lekuniketa lobufakazi emhlabeni, lesijabula kakhulu ngalo, sithandaza eNkhosini njalo kutsi shengatsi bantfwana bebantfu bangazuza ngalo.

Emabito alabaliShumi nakuBili ngulawa

  • Thomas B. Marsh

  • David W. Patten

  • Brigham Young

  • Heber C. Kimball

  • Orson Hyde

  • William E. McLellin

  • Parley P. Pratt

  • Luke S. Johnson

  • William Smith

  • Orson Pratt

  • John F. Boynton

  • Lyman E. Johnson

Kuletinye tincwadzi teMfundziso neTivumelwano letabuya takhishwa muva, kwabuye kwengetwa letinye tembulo naletinye tindzaba letibalulekile, njengoba betitfolakala tiphindze temukelwa yimihlangano yeliBandla. Encwadzini leyakhishwa ngemnyaka wa1876, leyalungiswa ngumBonisi Orson Pratt ngekuyaletwa nguBrigham Young, tembulo tahlelwa ngekulandzelana kwetikhatsi tetehlakalo kuto futsi kwabesekwengetwa tihloko lebetichaza ngemlandvo wetembulo ngasinye.

Kwacala ngencwadzi leyakhishwa nga1835, kutsi kuphindze kufakwe tifundvo letisikhombisa letilandzelanako letiphatselene naNkulunkulu nekukholwa; leti tona tanikwa sihloko lesitsi Lectures on Faith (Tifundvo ngekuKholwa). Leti betilungiselwe kusetjentiswa esikolweni sebaPhrofethi eKirtland, e-Ohio, kusukela nga1834 kuya ku 1835. Nanoma betinenzuzo ngekwemfundziso nekufundzisa, leti tifundvo atifakwanga encwadzini yeMfundziso neTivumelwano leyakhishwa nga1921 ngoba betingakatfolakali noma betingakanikwa njengetembulo kulo lonkhe liBandla.

Encwadzini yeMfundziso neTivumelwano leyakhishwa ngemnyaka wa1981, kwengetwa imibhalo lemitsatfu kwekucala emlandvweni. Lemibhalo bekutigaba 137 na 138, lebetichaza ngalokucavile lobekumayelana nensindziso yalabafile; kanye neSimemetelo lesiseMtsetfweni 2, lebesatisa ngekutsi onkhe emadvodza lafanelekile eliBandla angagcotjelwa ebuphristini ngaphandle kwekunaka kutsi asiphi sive noma libala.

Incwadzi ngayinye lekhishiwe yeMfundziso neTimvumelwano ilungise emaphutsa labekakhona phambilini yaphindze yengeta lolunye lwati lolusha, ikakhulukati kuleto tincenye tetihloko tetigaba letinemlandvo. Kulencwadzi kuletfwe kukhanya macondzana netinsuku kanye nemagama netindzawo kwabuye futsi kwalungiswa naleminye imininingwane. Leti tingucuko tentiwe ngenhloso yekutsi loko lokubhaliwe kuhambisane nelwati lolusemlandvweni lokungulona lona. Lokunye lokugcamile kulencwadzi kufaka ekhatsi emamephu lakhombisa leto tindzawo letibalulekile lapho kwatfolakala khona tembulo, ngalokunjalo netitfombe temlandvo wetindzawo teliBandla, tinkhomba letiphambene, tihloko tetigaba, netifinyeto tetihloko, konkhe lokuhloswe ngako kutsi kusitakale umfundzi ngemyaleto weNkhosi lonikiwe kuleMfundziso neTivumelwano. Lwati lolukhona etihlokweni tetigaba lutsetfwe emiBhalweni leBhalwe ngesandla yeMlandvo weliBandla ngalokunjalo naku History of the Church (UMlandvo weliBandla) (lobitwa ndzawonye etihlokweni tetigaba njengemlandvo waJoseph Smith) kanye nakuJoseph Smith Papers (Emaphepha aJoseph Smith).

Print