2010-2019
Η πίστη δεν είναι κατά τύχη, αλλά από επιλογή
Οκτωβρίου 2015


15:1

Η πίστη δεν είναι κατά τύχη, αλλά από επιλογή

Η πίστη στον Ιησού Χριστό είναι ένα δώρο από τους ουρανούς που έρχεται καθώς επιλέγουμε να πιστεύουμε και καθώς το επιδιώκουμε και κρατιόμαστε από αυτό.

Ο Σωτήρας ανεγνώριζε τη δύναμη ή την αδυναμία στην πίστη των γύρω Του. Προς κάποια είπε επιδοκιμαστικά: «Μεγάλη είναι η πίστη σου»1. Παραπονέθηκε σε κάποιους άλλους: «Ολιγόπιστοι»2 Ερώτησε άλλους: «Πού είναι η πίστη σας;»3 Και ο Ιησούς διέκρινε έναν άλλο με «[Σε όλο τον Ισραήλ] δεν βρήκα μια τόσο μεγάλη πίστη»4.

Αναρωτιέμαι: «Πώς βλέπει ο Σωτήρας την πίστη μου;» Και απόψε σας ρωτώ: «Πώς βλέπει ο Σωτήρας την πίστη σας;»

Πίστη στον Κύριο Ιησού Χριστό δεν είναι κάτι αέρινο το οποίο αιωρείται χαλαρά στον αέρα. Η πίστη δεν πέφτει επάνω μας κατά τύχη ούτε μένει μαζί μας από κληρονομικό δικαίωμα. Είναι όπως λένε οι γραφές «πεποίθηση… βεβαίωση για πράγματα που δεν βλέπονται»5. Η πίστη εκπέμπει πνευματικό φως και αυτό το φως είναι διακριτό6. Η πίστη στον Ιησού Χριστό είναι ένα δώρο από τους ουρανούς που έρχεται καθώς επιλέγουμε να πιστεύουμε7 και καθώς το επιζητούμε και κρατιόμαστε από αυτό. Η πίστη σας είτε γίνεται δυνατότερη είτε γίνεται πιο αδύναμη. Η πίστη είναι μία αρχή δυνάμεως, σημαντική όχι μόνον σε αυτήν τη ζωή, αλλά επίσης στην πρόοδό μας πέραν του πέπλου8 . Με τη χάρη του Χριστού, θα σωθούμε μία ημέρα μέσω της πίστεως στο όνομά Του9. Το μέλλον της πίστεώς σας δεν είναι κατά τύχη, αλλά από επιλογή.

Η πίστη ενός νέου από τη Βραζιλία

Πριν από έναν μήνα στη Βραζιλία συνάντησα τον Αρόλντο Καβαλκάντε. Βαπτίσθηκε σε ηλικία 21 ετών, το πρώτο μέλος της Εκκλησίας στην οικογένειά του. Η πίστη του έκαιγε λαμπρά και αμέσως άρχισε να προετοιμάζεται για να υπηρετήσει μία ιεραποστολή. Δυστυχώς, η μητέρα του Αρόλντο διεγνώσθη με καρκίνο. Τρεις μήνες αργότερα, μόνον ημέρες προτού πεθάνει, μίλησε στον Αρόλντο για τη μεγαλύτερη ανησυχία της: Δεν υπήρχαν συγγενείς για να βοηθήσουν. Ο Αρόλντο θα έπρεπε να αναλάβει πλήρως την ευθύνη για τις δύο μικρότερες αδελφές του και τον μικρότερο αδελφό του. Έδωσε επίσημα αυτήν την υπόσχεση στη μητέρα του που πέθαινε.

Τα αδέλφια Καβαλκάντε

Την ημέρα δούλευσε σε μία τράπεζα και τη νύκτα φοιτούσε στο πανεπιστήμιο. Εξακολουθούσε να τηρεί τις διαθήκες του βαπτίσματός του, αλλά οι ελπίδες του για μία πλήρους απασχόλησης ιεραποστολή χάθηκαν. Η ιεραποστολή του θα ήταν να φροντίζει την οικογένειά του.

Μήνες αργότερα, ενώ προετοίμαζε μία ομιλία για τη συγκέντρωση μεταλήψεως, ο Αρόλντο μελέτησε τα λόγια του Σαμουήλ που έλεγε επιδοκιμαστικά στον βασιλιά Σαούλ: «Η υποταγή» διάβασε «είναι καλύτερη από τη θυσία»10. Ο Αρόλντο σχημάτισε την φαινομενικώς αδύνατη εντύπωση ότι έπρεπε να υπακούσει στην κλήση του προφήτη να υπηρετήσει μία ιεραποστολή. Απτόητος από τα εμπόδια μπροστά του, προχώρησε με τεράστια πίστη.

Ο Πρεσβύτερος Αρόλντο Καβαλκάντε

Ο Αρόλντο αποταμίευσε κάθε βραζιλιάνικο cruzeiro που μπορούσε. Σε ηλικία 23 ετών έλαβε την ιεραποστολική κλήση του. Είπε στον αδελφό του πόσα να βγάζει κάθε μήνα από τον λογαριασμό του για την οικογένεια. Ο Αρόλντο ακόμη δεν είχε αρκετά χρήματα για να πληρώσει το πλήρες κόστος της ιεραποστολής του και τα έξοδα διαβιώσεως για τον αδελφό και τις αδελφές του, αλλά με πίστη πήγε στο Ι.Ε.Κ. Μία εβδομάδα αργότερα έλαβε την πρώτη από τις πολλές ευλογίες του. Η τράπεζα που είχε προσλάβει τον Πρεσβύτερο Καβαλκάντε απροσδόκητα διπλασίασε τα χρήματα που έπρεπε να πάρει καθώς ολοκλήρωσε την εργασία του. Αυτό το θαύμα, μαζί με άλλα, παρείχε το αναγκαίο εισόδημα για την ιεραποστολή του και την οικογένειά του κατά τη διάρκεια της απουσίας του.

Η οικογένεια Καβαλκάντε σήμερα

Είκοσι χρόνια αργότερα, ο αδελφός Καβαλκάντε υπηρετεί τώρα ως πρόεδρος του πασσάλου Ρεσίφε της Βραζιλίας Μπόα Βιάτζεμ. Αναπολώντας, είπε για εκείνες τις ημέρες: «Καθώς προσπαθούσα να ζω εναρέτως, ένιωθα την αγάπη και την καθοδήγηση του Σωτήρος. Η πίστη μου αυξήθηκε, επιτρέποντάς μου να υπερνικήσω πολλές δυσκολίες μου»11. Η πίστη του Αρόλντο δεν ήλθε κατά τύχη, αλλά από επιλογή.

Υπάρχουν πολλοί χριστιανοί άνδρες και γυναίκες με βαθιά πίστη στον Κύριο Ιησού Χριστό και τους τιμούμε και τους σεβόμαστε.

Όχι πλέον ουδέτεροι

Όμως αδελφοί, μας έχει δοθεί κάτι περισσότερο: η ιεροσύνη του Θεού, τη δύναμη του Θεού αποκατεστημένη στη γη από αγίους αγγέλους. Αυτό σας κάνει διαφορετικούς. Δεν στέκεστε πλέον σε ουδέτερο έδαφος. Η πίστη σας θα αυξηθεί όχι κατά τύχη, αλλά από επιλογή.

Το πώς ζούμε τη ζωή μας αυξάνει ή μειώνει την πίστη μας. Η προσεχή, η υπακοή, η εντιμότητα, η αγνότητα σκέψης και πράξης, και η ανιδιοτέλεια αυξάνουν την πίστη. Χωρίς αυτά, η πίστη μειώνεται. Γιατί ο Σωτήρας είπε στον Πέτρο: «Εγώ δεήθηκα για σένα για να μη εκλείψει η πίστη σου»;12. Επειδή υπάρχει ένας εναντίος που ευχαριστείται με το να καταστρέφει την πίστη μας! Να είστε αμείλικτοι στην προστασία της πίστεώς σας.

Έντιμες ερωτήσεις

Το να έχουμε να κάνουμε με έντιμες ερωτήσεις αποτελεί σημαντικό μέρος της οικοδόμησης της πίστης και χρησιμοποιούμε τόσο τη διάνοια όσο και τα συναισθήματά μας. Ο Κύριος είπε: «Θα μιλήσω μέσα στο μυαλό σου και μέσα στην καρδιά σου»13. Δεν θα έλθουν όλες οι απαντήσεις αμέσως, αλλά οι περισσότερες ερωτήσεις μπορούν να απαντηθούν μέσω ειλικρινούς μελέτης και αναζητώντας απαντήσεις από τον Θεό. Η χρήση του μυαλού μας χωρίς την καρδιά μας δεν θα φέρει πνευματικές απαντήσεις. «Εκείνα που είναι μέσα στον Θεό δεν τα γνωρίζει κανένας, παρά [μέσω] [του Πνεύματος του Θεού]»14. Και για να μας βοηθήσει, ο Ιησούς μάς υποσχέθηκε «έναν άλλον Παράκλητο» και Το απεκάλεσε «δηλαδή το Πνεύμα της αλήθειας»15.

Η πίστη δεν απαιτεί ποτέ μία απάντηση σε κάθε ερώτηση, αλλά επιζητεί τη διαβεβαίωση και το θάρρος να προχωρήσει, ενίοτε αναγνωρίζοντας: «Δεν γνωρίζω τα πάντα, αλλά γνωρίζω αρκετά για να συνεχίσω στο μονοπάτι της ιδιότητος του μαθητού»16.

Το να επιτρέπει κάποιος να έχει συνεχώς αμφιβολίες, που ενθαρρύνονται από απαντήσεις από τους απίστους, θα αποδυναμώσει την πίστη του στον Ιησού Χριστό και την Αποκατάσταση17. «Ο φυσικός άνθρωπος, όμως, δεν δέχεται αυτά που ανήκουν στο Πνεύμα του Θεού· επειδή, είναι σ’ αυτόν μωρία»18.

Παραδείγματος χάριν, οι ερωτήσεις σχετικά με τον Προφήτη Τζόζεφ Σμιθ δεν είναι καινούργιες. Έχουν εξαπολύσει επίθεση οι επικριτές του από τότε που άρχισε αυτό το έργο. Προς όλους με πίστη, οι οποίοι με τη γνώση διαθέσιμη του 21ου αιώνα αμφισβητούν έντιμα γεγονότα ή δηλώσεις του Προφήτη Τζόζεφ από σχεδόν πριν από 200 χρόνια, επιτρέψατέ μου να πω κάποια φιλική συμβουλή: Για τώρα, κάντε μου τη χάρη για τον αδελφό Τζόζεφ! Στο μέλλον, θα έχετε 100 φορές περισσότερες πληροφορίες από όλες των μηχανών αναζήτησης συνδυασμένες, και θα προέρχονται από τον παντογνώστη μας Πατέρα στους Ουρανούς19. Σκεφθείτε το σύνολο της ζωής του Τζόζεφ -- γεννημένος σε φτώχια και με λίγη επίσημη εκπαίδευση, μετέφρασε το Βιβλίο του Μόρμον σε λιγότερες από 90 ημέρες20. Εκατοντάδες χιλιάδες εντίμων, αφοσιωμένων ανδρών και γυναικών ασπάσθηκαν τον σκοπό της Αποκατάστασης. Σε ηλικία 38 ετών, επισφράγισε τη μαρτυρία του με το αίμα του. Καταθέτω μαρτυρία ότι ο Τζόζεφ Σμιθ ήταν προφήτης του Θεού. Ξεκαθαρίστε το αυτό στον νου σας και προχωρήστε!

Δωρεές που διευρύνουν την πίστη μας

Αμφότερα η Βίβλος και το Βιβλίο του Μόρμον μας δίνουν απόλυτη διαβεβαίωση ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός, ο Υιός του Θεού. Κρατώ στο χέρι μου ένα αντίτυπο από την πρώτη έκδοση του Βιβλίου του Μόρμον στα Γαλλικά, εκδεδομένο από τον Τζων Τέιλορ, καθώς άρχισε το έργο στη Γαλλία το 1852. Ορισμένα ή όλα από το Βιβλίο του Μόρμον είναι τώρα σε 110 γλώσσες σε όλον τον κόσμο. Παρέχει μία πνευματική και απτή μαρτυρία για την αλήθεια της Αποκατάστασης. Πότε ήταν η τελευταία φορά που διαβάσατε το Βιβλίο του Μόρμον από το εξώφυλλο μέχρι το οπισθόφυλλο; Διάβασέ το πάλι. Θα αυξήσει την πίστη σας21.

Ένα άλλο δώρο από τον Θεό που διευρύνει την πίστη μας είναι η καθοδήγηση της Πρώτης Προεδρίας και της Απαρτίας των Δώδεκα. Σήμερα υποστηρίξαμε τρία νέα μέλη των Δώδεκα και καλωσορίζω τον Πρεσβύτερο Ράσμπαντ, τον Πρεσβύτερο Στήβενσον και τον Πρεσβύτερο Ρένλαντ στον ιερό κύκλο της Απαρτίας των Δώδεκα. Ο Παύλος είπε:

«[Κάλεσε] αποστόλους… προφήτες…

»για την τελειοποίηση των αγίων…

»μέχρις ότου όλοι ανεξαίρετα φτάσουμε στην ενότητα της πίστης, και τής επίγνωσης τού Υιού τού Θεού…

»για να μη… κυματιζόμαστε και να περιφερόμαστε με κάθε άνεμο τής διδασκαλίας, μέσα στη δολιότητα των ανθρώπων, μέσα στην πανουργία προς μεθόδευση τής πλάνης»22.

Η καθοδήγηση της Πρώτης Προεδρίας και των Δώδεκα βοηθά στην προστασία της πίστης μας.

Φλόγες πίστης

Μολονότι η αρχόμενη φωτιά της πίστης σας μπορεί να είναι μικρή, χρηστές επιλογές φέρνουν μεγαλύτερη πεποίθηση στον Θεό και η πίστη σας αυξάνεται. Οι δυσκολίες της θνητότητας φυσούν εναντίον σας και πονηρές δυνάμεις ελλοχεύουν στο σκότος, ελπίζοντας να σβήσουν την πίστη σας. Όμως καθώς συνεχίζετε να κάνετε καλές επιλογές, να εμπιστεύεστε τον Κύριο και να ακολουθείτε τον Υιό Του, ο Κύριος στέλνει αυξημένο φως και γνώση και η πίστη σας γίνεται σταθερή και ακλόνητη. Ο Πρόεδρος Τόμας Μόνσον είπε: «Μη φοβάστε. …Το μέλλον είναι τόσο λαμπρό όσο η πίστη σας»23.

Πόρτερ, Ζέιν και Μαξ Όπενσο

Η πίστη των νέων ανδρών αυτής της Εκκλησίας είναι αξιοσημείωτη.

Η οικογένεια Όπενσο

Στις 12 Ιουνίου αυτού του έτους έλαβα ένα ηλεκτρονικό μήνυμα που μου έλεγε ότι ο επίσκοπος από έναν τομέα στη Γιούτα, η σύζυγός του και δύο από τα παιδιά τους είχαν σκοτωθεί σε ένα αεροπορικό δυστύχημα. Ο επίσκοπος Μαρκ Όπενσο κυβερνούσε το αεροπλάνο καθώς έφυγε από έναν μικρό διάδρομο αεροδρομίου, όταν ξαφνικά έπεσε από τον ουρανό και συνετρίβη στο έδαφος. Ο επίσκοπος Όπενσο, η σύζυγός του, Έιμυ, και τα παιδιά τους Τάννερ και Έλλι, σκοτώθηκαν στο δυστύχημα. Κατά τρόπο θαυμαστό, ο πεντάχρονος υιός, Μαξ, εκσφενδονισμένος από το αεροπλάνο στη θέση του, διέφυγε μόνο με σπασμένα οστά.

Έμαθα ότι ο υιός τους, Πρεσβύτερος Πόρτερ Όπενσο, υπηρετούσε στην Ιεραποστολή Ματζούρο των Νήσων Μάρσαλ και ότι ο 17χρονος υιός τους, Ζέιν, ήταν σε μία σχολική, πολιτιστική ανταλλαγή στη Γερμανία.

Κάλεσα τον Πρεσβύτερο Όπενσο στη νήσο των Χριστουγέννων. Αν και συντετριμμένος από τον απροσδόκητο θάνατο της μητέρας, του πατέρα, του αδελφού και της αδελφής του, η ανησυχία του Πρεσβυτέρου Όπενσο στράφηκε αμέσως στα δύο μικρότερα αδέλφια του.

Τελικώς ήταν ο Πρεσβύτερος Όπενσο και ο αδελφός του Ζέιν που αποφάσισαν ότι άλλοι θα μπορούσαν να βοηθήσουν στο σπίτι και ότι ο Πόρτερ θα έπρεπε να μείνει στην ιεραποστολή του. Ήξεραν ότι αυτό ήταν που θα ήθελαν οι γονείς τους.

Ο Πρεσβύτερος Πόρτερ Όπενσο σε μία βάπτιση

Καθώς μιλούσα με τον Πρεσβύτερο Όπενσο, ένιωσα τη λύπη του αλλά επίσης την άσβεστη φωτιά της πίστης του. «Έχω την πεποίθηση» μου είπε «και ξέρω χωρίς σκιά αμφιβολίας ότι θα δω ξανά την οικογένειά μου. …Δύναμη στις δοκιμασίες μας βρίσκεται πάντοτε στο… Κύριό μας, Ιησού Χριστό. …Το παντοδύναμο χέρι του Θεού ήταν τόσο εμφανές στο να βοηθήσει [εμένα] και τους αδελφούς μου σε όλη [αυτήν] τη δυσκολία»24.

Ο Ζέιν Όπενσο μιλά στην κηδεία

Συνάντησα τον Ζέιν για πρώτη φορά στην κηδεία. Καθώς κοίταζα τα τέσσερα φέρετρα μπροστά μας στην κυρίως εκκλησία, θαύμασα την πίστη αυτού του 17χρονου καθώς απευθύνθηκε προς το εκκλησίασμα. «Σήμερα» είπε «έχουμε συγκεντρωθεί με ταπεινή καρδιά και αποκαμωμένη ψυχή για να θυμηθούμε τη ζωή της μαμάς μου, του μπαμπά μου, του Τάννερ και της Έλλι. …Έχουμε μιλήσει μαζί, κλάψει μαζί, θυμηθεί μαζί και νιώσει το χέρι του Θεού μαζί…

»Την ημέρα αφού άκουσα τα νέα για το δυστύχημα, βρήκα ένα γράμμα στην τσάντα μου από τη μαμά μου. Στο γράμμα έλεγε: “Ζέιν, να θυμάσαι ποιος είσαι και από πού έρχεσαι. Θα προσευχόμαστε για σένα και θα μας λείπεις”». Ο Ζέιν συνέχισε: «Δεν θα μπορούσαν να υπάρχουν πιο ταιριαστά τελευταία λόγια από τη μητέρα μου. Ξέρω ότι εκείνη, μαζί με τον Τάννερ, την Έλλι και τον μπαμπά μου… προσεύχονται για [τους αδελφούς μου και] εμένα. Ξέρω ότι… προσεύχονται να θυμάμαι ποιος είμαι… επειδή κι εγώ σαν κι εσάς είμαι Θεού παιδί και μ’ έστειλε στη γη. Καταθέτω μαρτυρία [ότι]… άσχετα από το πόσο μόνοι νιώθουμε, ο Θεός δεν θα μας εγκαταλείψει»25.

Αγαπητοί μου φίλοι, η πίστη σας δεν άρχισε κατά τη γέννησή σας και δεν θα τελειώσει κατά τον θάνατο. Η πίστη είναι μία επιλογή. Ενδυναμώστε την πίστη σας και ζήστε για να αξίζετε τα επιδοκιμαστικά λόγια του Σωτήρος: «Μεγάλη είναι η πίστη σου». Καθώς το κάνετε, σας υπόσχομαι ότι η πίστη σας, μέσω της χάριτος του Ιησού Χριστού, κάποια ημέρα θα σας επιτρέψει να σταθείτε με όσους αγαπάτε, αγνοί και καθαροί στην παρουσία του Θεού, στο όνομα του Ιησού Χριστού, αμήν.

Σημειώσεις

  1. Κατά Ματθαίον 15:28.

  2. Κατά Ματθαίον 6:30.

  3. Κατά Λουκάν 8:25.

  4. Κατά Ματθαίον 8:10.

  5. Προς Εβραίους 11:1.

  6. Βλέπε Άλμα 32:35.

  7. Βλέπε L. Whitney Clayton, “Choose to Believe,” Λιαχόνα, Μάιος 2015, 36–39.

  8. Βλέπε Lectures on Faith (1985), 3.

  9. Βλέπε Προς Εφεσίους 2:8.

  10. Σαμουήλ Α΄ 15:22.

  11. Προσωπική συζήτηση με τον Αρόλντο Καβαλκάντε, 29 Αυγούστου 2015, Σαλβαδόρ, Βραζιλία, καθώς και ηλεκτρονικό μήνυμα με ημερομηνία 31 Αυγούστου 2015. Υπάρχουν πολλά περισσότερα στην ιστορία της δέσμευσης του Αρόλντο Καβαλακάντε προς τη μητέρα του να φροντίσει τις αδελφές και τον αδελφό του. Στα χρόνια μετά τον θάνατο της μητέρας του, αναφερόταν ανοικτά στον αδελφό και τις αδελφές του ως «παιδιά» του. Κατά τη διάρκεια της ιεραποστολής του, τα γράμματα και οι κλήσεις του τα Χριστούγεννα και στη γιορτή της μητέρας συχνά επιλαμβάνονταν των ατομικών δυσκολιών κάθε μέλους της οικογένειας. Μέσω μεγάλης θυσίας μετά την ιεραποστολή του, ο Αρόλντο ανάλαβε την οικονομική ευθύνη για τη μόρφωσή τους και την ιεραποστολή του αδελφού του. Ο Αρόλντο περίμενε ώσπου να παντρευτούν ο αδελφός και οι αδελφές του, προτού παντρευτεί αυτός σε ηλικία 32 ετών. Παραμένουν μία πολύ δεμένη οικογένεια.

  12. Κατά Λουκάν 22:32.

  13. Διδαχή και Διαθήκες 8:2.

  14. Προς Κορινθίους Α΄ 2:11.

  15. Κατά Ιωάννην 14:16–17.

  16. Βλέπε Άνταμ Κόττερ, “When Doubts and Questions Arise”, Λιαχόνα, Μαρ 2015, 39–41.

  17. Ο Πρεσβύτερος Νιλ Μάξουελ είπε κάποτε: «Ορισμένοι επιμένουν να μελετούν την Εκκλησία μόνον μέσα από τα μάτια των αποστατών της -- σαν να παίρνεις συνέντευξη από τον Ιούδα για να καταλάβεις τον Ιησού. Οι αποστάτες πάντοτε μας λένε περισσότερα για τον εαυτό τους παρά γι’ αυτό από το οποίο έχουν αποχωρήσει» (“All Hell Is Moved” [Brigham Young University devotional, 8 Νοε 1977], 3, speeches.byu.edu).

  18. Προς Κορινθίους Α΄ 2:14.

  19. «Ποτέ δεν σας είπα ότι ήμουν τέλειος, αλλά δεν υπάρχει σφάλμα στις αποκαλύψεις που σας έχω διδάξει» (Διδασκαλίες των Προέδρων της Εκκλησίας: Τζόζεφ Σμιθ [2007], 522).

  20. Βλέπε John W. Welch and Tim Rathbone, “The Translation of the Book of Mormon: Basic Historical Information” (Foundation for Ancient Research and Mormon Studies, 1986).

  21. Η πνευματική μαρτυρία για το Βιβλίο του Μόρμον είναι κεντρική στη μεταστροφή των Αγίων των Τελευταίων Ημερών. Είναι μια μαρτυρία που πρέπει να ανανεώνεται ξανά και ξανά. Αν όχι, τα πνευματικά συναισθήματα ξεθωριάζουν και δεν θυμάται πλέον κανείς τη δύναμη που κάποτε ένιωσε. «Και οι άνθρωποι άρχισαν να ξεχνούν αυτά τα σημεία και τα θαύματα που είχαν ακούσει και άρχισαν να είναι όλο και λιγότερο κατάπληκτοι με… α θαύματα από τους ουρανούς, τόσο ώστε άρχισαν να είναι σκληροί στην καρδιά τους και τυφλοί στο νου τους και άρχισαν να μην πιστεύουν όλα όσα είχαν δει και ακούσει… και [άρχισαν] να πιστεύουν ότι η διδαχή για το Χριστό ήταν κάτι το ανόητο και μάταιο» (Νεφί Γ΄ 2:1–2).

  22. Προς Εφεσίους 4:11–14.

  23. Τόμας Μόνσον, «Έχετε θάρρος»,Λιαχόνα, Μάιος 2009, 92.

  24. Προσωπικό ηλεκτρονικό μήνυμα από τον Πρεσβύτερο Πόρτερ Όπενσο, 23 Αυγούστου 2015.

  25. Σχόλια από τον Ζέιν Όπενσο στην κηδεία για μέλη της οικογενείας του, 22 Ιουνίου 2015.