2010
Fusia Faatasi i le Afioga a le Atua
Iuni 2010


Fusia Faatasi i le Afioga a le Atua

Sa fetufaai mai e se vaega o le seminare i Berlin, Siamani, ni manatu i tusitusiga paia.

O le a le uiga o tusitusiga paia ia i tatou? Pe faapefea ona tatou maua se molimau e uiga i ai? Pe mafai faapefea ona tatou malamalama atili i ai?

E pei foi o le toatele o isi talavou a le Au Paia o Aso e Gata Ai i le lalolagi atoa, o loo maua e tamaitai talavou o le Uarota a Dahlem, i Berlin Siamani Siteki, ni tali o nei fesili e ala lea i le feiloai i taeao taitasi ae lei amataina le aoga e aoao ai i tusitusiga paia i le seminare. O o latou aafiaga mai tusitusiga paia ua matua aafia ai lava o latou olaga, ma ua latou saunia ma naunau e fetufaai mai o latou lagona.

O Tali mai Tusitusiga Paia

O se tasi o aafiaga taua na maua e nei tamaitai talavou mai tusitusiga paia o le sailia lea o tali o a latou fesili mai le suesueina o tusitusiga paia.

O nisi taimi ao suesueina e Sariah Gruse, 16, ia tusitusiga paia, e oso sa’o mai lava se tali mai le itulau, o lana tala lea. “Ae e masani lava ona ou le toe mauaina lena mau i le auala lava lea na oo mai ai ia te au muamua, ona o manatu ma le Agaga sa ou mauaina faatasi ai lea sa matua fesoasoani ia te au.”

O Denise Reiner, 16, sa i ai foi ni aafiaga talitutusa. Sa ia manatua sana fesili, ma ina ua tatala ana tusitusiga paia, sa ia iloa ai le tali i luga o le itulau sa ia tatalaina i ai. O lenei aafiaga sa faagaeetia ai o ia, ae o le tele o taimi, o lana tala lea, “e te iloaina le taitaiina atili o oe, ma e te mauaina lava se tali o au fesili uma pe a e faitau soo i tusitusiga paia.”

Tutu Faatasi e ala i Tusitusiga Paia

E talitonu nei tamaitai talavou e fesoasoani tusitusiga paia ia i tatou ia tutu faatasi o se Au Paia i le Ekalesia a Keriso. “O le talalelei o loo i tusitusiga paia,” o le tala lea a Elisapeta Clark, 16. “E le tatau lava ona tatou finau ai. O loo i ai iina mataupu faavae. Lea e mafai ona fesoasoani ia tatou tutu faatasi.”

Na ioe Sariah: “E tutusa le talalelei i le lalolagi atoa ona o tusitusiga paia. E le afaina po o fea e te alu i ai i le lalolagi. E mafai lava e le aunoa ona e lagonaina lou i ai i lou aiga pe a e alu i le lotu aua o le a e mauaina aoaoga ma talitonuga lava e tasi.”

E talitonu Sarah Clark, 17, o le Tusi a Mamona e matua taua lava “aua o loo faamatala manino ai le talalelei iina. Afai tatou te mulimuli i ai faatasi ai ma isi tusitusiga paia, o le a fesoasoani ia i tatou e tutu faatasi ma tumau ai.”

O lenei tutu faatasi e aumaia ai le Agaga, o le tala lea a Elisapeta. “Pe a tatou ogatusa uma lava ma le talalelei, ona mafai lea ona e lagona le Agaga pe a aoao mai. Pe a i ai ni finauga, e le mafai lava ona e lagonaina le Agaga.”

Malamalama Atili e ala i le Seminare

Pe a oo ina atiina ae se malamalama atili i tusitusiga paia, e ioe uma lava nei tamaitai talavou e matua taua tele le seminare. “O le seminare e te aoao ai mea e tele e uiga i tagata i tusitusiga paia ma le talafaasolopito atoa e uiga ia i latou,” o le tala lea a Denise.

“O le seminare o se vaega o lo’u olaga,” o le tala lea a Lesley Reiner, e 17. “Ou te iloa lona taua. E tatau ona e suesue na o oe lava, ma o le seminare o le a outou suesue faatasi ai iina.”

Na faaopoopo mai ia Sarah, “Ou te taulai atu lava i le seminare i taeao taitasi e suesue ai tusitusiga paia. Ua faamalosia la’u molimau. Ou te manatu o se taimi faapitoa.”

Mo Sariah, ua avea le seminare ma nofoaga e faasoa ai ona lagona. “I le taimi muamua lava sa faigata ia te au ona o lo’u tina o le faiaoga seminare ma sa i ai so’u lagona e le mafai lava ona ou faailoa atu o’u manatu,” o lana tala lea. Ae sa ia foia ona popolega ma sa iloa ai o le seminare o se nofoaga o le saogalemu ma lagolagosua i le fai atu o ana fesili, manatu, ma lagona e uiga i le talalelei.

O Le Aafiaga o Tusitusiga Paia

Sa i ai se aafiaga moni lava o tusitusiga paia i olaga o nei tamaitai talavou, ma sa latou faaaogaina tusitusiga paia i auala eseese.

Mo se faataitaiga, sa fesoasoani le suesueina o tusitusiga paia latou te taliina ai fesili a isi faapea ai foi ma i latou. “Afai e te malamalama i tusitusiga paia ma mataupu faavae o loo i ai,” o le tala lea a Elisapeta, “ma, afai la e fesiligia oe e se tasi e uiga i le talalelei, o le a mafai ona sili atu lau faamalamalamaaga ona e te malamalama i ai oe lava ia. Ma e faigofie atu lena.”

Ma le isi, ua faamalosia ma uunaia ai e tusitusiga paia ia Denise. “Pe a na o lou faitau po o a ituaiga o faaosoosoga na oo i tagata anamua ma pe na faapefea ona latou faatoilaloina, o le a faamalosia outou e lena mea i le aso,” o lana tala lea. “Ma pe a e faitau i tusitusiga paia e uiga i faamanuiaga uma o le talalelei, ona e iloa lea o lou taui e maua mai i lou faatuatua, ma o se mea lelei foi lena e tatau ona iloa.”

Ona o aafiaga o tusitusiga paia i o latou olaga, ua vaai nei tamaitai talavou ia i latou lava i se ala e taitaiina atu ai i le malamalama ma se molimau e sili atu. Ma ua latou lagonaina le fusia faatasi i Au Paia o Aso e Gata Ai i soo se nofoaga e ala i le afioga a le Atua.

E ui i le pisi o totonu o le laumua o Siamani o Berlin, ae sa aoaoina e se vaega o tamaiti o le seminare le mana o tusitusiga paia.

Ata na pueina e David A. Edwards, vagana ua ta’ua; ata o Brandenburg Gate © Getty Images

Ata o tusitusiga paia na pueina e Matthew Reier, © IRI

Lolomi