Kateimatoaan te Maiu n Tamnei: Kabaan te Kaibuke ae Aki Kona n Iinako
Iroun Unimwaane Dale G. Renlund
Man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman
Man te bootaki n taromauri n te Brigham Young Iuniwetirii, Tebetembwa 16, 2014. Ibukin taekana ae e bwanin n taetae n Imatang, nakon speeches.byu.edu.
Ti kainnanoa te maiu n tamnei ae teimatoa ae tau ibukin te mwananga ae nakoraoi ni boborau inanon maiura ao n oki ma te kamanoaki nakon mweengara i karawa.
Icon and photographs of ship © lublubachka/Thinkstock, MicheleBolero/Thinkstock, David Harding/Thinkstock
Rimoa n te ka 17 n tienture, uean Sweeden, Gustav II Adolf, e anga ana kariaia bwa e na kabaaki te kaibuke ni buaka ao n aranaki bwa te Vasa. Kabaan te kaibuke e kainnanoa bwaina aika a mwaiti, riki man te oke are e kabaaki iai te kaibuke. Gustav Adolf e tararua te mwakuri ni kaba, ni kataia ni kakoaua bwa te Vasa e na bwanin raoi are e kantaningaia.
Imwiin waakin te kaba, Gustav Adolf e anga ana kariaia bwa te Vasa e na kabwabwakaaki riki. Ibukina bwa rababana e na boutoka are e a tia ni kabaaki man te oke, te uea e tuangiia taan kaba bwa a na karakaa riki abwakin te kaibuke n akikaraka rababana. E ngae ngke a ataia taan kaba bwa e na kona ni karekea te kanganga nakon te Vasa’s ni butiraoina i taari, a rawa n tuanga te uea te bwai are e aki tangiria ni kan ongo. A ongotaeka. Gustav Adolf e tuatua naba bwa te kaibuke aei e na aki kabonganaaki tebaana te rai ibukin teeke are a tei iai katii ma e na kabonganaaki tenibaa, ma te kabanea n tinebu iaon te teeke are i eta. E ngae ngke a ataia bwa e aki raoiroi, taan kaba te kaibuke a ongotaeka.
N Aokati 10, 1628, te Vasa e a moana mwanangana. Imwiina ngke te Vasa e kiitana te uaabu, e kare te ang n orea iena, ao e a ranga te kaibuke. Imwain ae bakanako, “e raranako nakon te angatai ao e rin te ran rinanon bwangabwanga nen te kati ni karokoa e inako nako kabin marawa, ma iena ma bwaina nako.”1 Mwanangan te Vasa tao bon 4,200 te buuti (1,280 m).
Nanon Gustav Adolf e uruana te tamnei are kanikinaean mwaakana n te kaibuke are e tamaroa, te kabanea n aintoa ni kaibuke ni buaka n ana tai. Rawaia n taetae taan kaba—maakuia iroun te Uea bwa e rawa n un—e kataorikaakaki iroun te Uea n aia atatai ao wanawanaia. Ni kabane a bane ni kabua te taratara n te kouru n te mwakuri: ni katana Sweden ao ni karaka nanoia n aba ake i tinaniku. Te kaibuke are e kaitara tuan te bitikiti bon te kaibuke are e aki kona ni beti.
Ibukira bwa ti na kona ni borauakina maiura ae mamate ma te tokanikai, ti riai ni kateimatoa maiuraoin tamneira ao ni kaitara te ang ao te aira, ni karaoi rairaki aika a riai, ao n oki ma te kamanoaki nakon mweengara i karawa. Iai bwaai aika ti kona ni karikirakea teimatoan maiuraoin tamneira. N na taetae iaon aua.
Te ongotaeka nakon ana tua te Atua
Te moan bon te ongotaeka nakon ana tua te Atua. Kaanga aron te Vasa e kantaningaaki bwa e na ira tuan te bitikiti, ti bane ni kabaeaki bwa ti na ira tuan te maiu n tamnei. Akea ae tinanikuaki. Ti riai n ongotaeka nakon tuan te tamnei, are e kaineti nakon ana tua te Atua.
Te mwakuri ma tuan te bitikiti ni kabaan te kaibuke e na kona n tiatiana Gustav Adolf, ma te Vasa e na bon aki iinako imwain waakin ana mition ngke e iri nanon tuua aikai. E na bon, kona n inaomata ao ni kakai bitaki ni katiai bwaai ake e kantaningaaki bwa e na karaoia.
Aron, naba, te ongotaeka nakon ana tua te Atua ni kawakina inaomatara, kakai bibitakina, ao ana kona ni karekea tokin korakorara. Tuua aki nanonaki bwa a na tiatianiira. Ma, te ongotaeka e na karikirakea arora n teimatoa ni kukurei n te tai ae maan.
Te ongotaeka bon ara rinerine. Iesu e taekinna, “Nooria, I a tia n angani ngkami au tua; ngaia are kaawakin au tua.” (3 Nibwaai 15:10). Anne e rang bebete. Baireia ngkai. Baireia ngkai bwa kona bon ongotaeka raoi. Akea te bwai ae e na karikirakea riki te teimatoa n tamnei. Akea riki te bwai ae e na anganiira te inaomata ni katiai ara mition inanon maiura.
Irakin nanon taian reirei ao n Riki bwa Taan Reiakinaki inanon maium
Te kauoua, ti riai ni kakauongo raoi ao n iri nanon reirei mai irouia aika a onimakinaki ao ni kabaeira bwa ti na riki bwa taan reiakinaki inanon maiura.
Teuana te kanganga ni karekean te atatai bon te kainikatonga are e kona n roko ngkana ti iangoia bwa ti rang n atatai ao akea te bwai ae ti tuai n reiakinna. Ti a tia n noori aikai irouia ake a rang katan iaon oin wanawanaia. E bon rangi ni kanganga reiakinan te aomata ae rang atatai.
Iangoraoi n aei, ao karekea te nano ni kan riki bwa te tia reiakinaki inanon maium, Beretitenti Henry B. Eyring, Moan Kauntira n te Moan Beretitentii, e taku, “Ngai te teei ae mwaiti te bwai ae N na reiakinna. Angiia aomata a reireinai te bwai teuana.”2 Ngke e anganai te wewete bwa N na riki bwa te Mataniwi ni Kabuta, Beretitenti Eyring reireinai te reirei ae moan te kakaawaki. E taku bwa ngkana e ongora iroun temanna ae karakina te bwai ae e a tia n ongo mai imwaina ke e kabonganai kibu man koroboki aika a tabu are e tia n taneiai iai, e titirakinna ibon irouna “Bukin tera te Uea e katuruturua te bwai anne nakoiu” ao “Tera ae I tuai reiakinna man te karaki ke koroboki aika a tabu akanne?” Ngkana ti tangiria ni karikirakea teimatoan tamneira, ti na tatauraoi n reiakin ao e na tau ara nanorinano ni butimwaea te kairi n aki tarai ara ririki ao mwaitira ae ti a tia n rinanona.
E bon nakon ara rinerine. Ti kona ni kakauongo ao n irii reirei ake a ti anganaki mai irouia taan kairiiri n te Ekaretia, riki naake ti kamatoaia bwa ara burabeti, tia mamata, ao taan kaotioti; irouia kaaro; ao irouia raora aika ti onimakiniia—ke tina bon aki. Ti kona n ukoukoria bwa tina riki bwa taan reiakinaki inanon maiura—ke ti aki. Ti kona ni karikirakea teimatoan rikiraken tamneira—ke ti aki. Ngkana ti kabwaka ni karikirakea rikiraken tamneira, ti na riki n ai aron te Vasa—te kaibuke are e aki kona ni beti.
Buokiia Tabeman
Te kateniua, kanakoi ara iango ma ara mwakuri ni buokiia tabeman ni karikirakea tamneira.
E na matata n akea tokina ngkana ti kaboto ara iango iaoia tabeman ngkai ti ukoukora buokakiia natin Tamara are i Karawa. I a tia ni kunea bwa e bebete riki karekean te wirikiriki ngkana I tataro ni kakaea bwa N na kanga ni kona ni buoka temanna ngkana I bon tataro irou.
Ti kona ni kakoaua bwa n te taina n taai aika a na roko ti na tauraoi riki n ibuobuoki. Ni koauana, ngkai bon taina. Ti kairua ngkana ti iangoia bwa e na rang angaraoi riki ngkana e reke riki ara tai, mwaiti riki ara mwane, ke bwaai riki tabeua ni kona ni buokiia tabeman. N aki tarai arora, iai ara rinerine. Ti na buokiia tabeman ke tina aki? Ti na kabwaka n te kataaki ae kakaawaki ngkana ti aki rineia ni buokiia naake a kainnano. Ao, ngkana ti ibuobuoki, ti karikirakea maiuraoin tamneira.
Karikan Iesu Kristo Bwa Aara
Icon and photographs of ship © lublubachka/Thinkstock, MicheleBolero/Thinkstock, David Harding/Thinkstock
Te kaaua, te kabane, ao te kabanea ni kakaawaki, rikiraken maiuraoin tamneira n aron tein are ti katea Iesu Kristo bwa aara.
N akean Kristo, ti na boboakinako kaanga ai aron te kaibuke are ororeaki n nao nakon taabo nako. Akea korakorara ibukina bwa akea iera. Akea kamatoaara, riki n tain te buaka, ibukina bwa akea ara anka. Akea kawaira ke ara kantaninga ibukina bwa akea bweera ae tina bweenaki iai. Ti na karika Kristo bwa aara.
Arora n tauraoi ni kaitara, tokanikai imwain karen te ang ao te aira inanon maiura, ti riai n ongotaeka n ana tua te Atua; n nanorinano, n tatauraoi, ao n teimatoa n reiakinaki inanon maiura; buokiia tabeman; ao ni katea Iesu Kristo bwa aan maiura. Ngkai ti karaoia ti karikirakea teimatoan maiuraoin tamneira. N aki katotonga te Vasa, ti na kona n okira te uaabu, imwiin tian n rokora n tokin kawaira.