Kamaiuan te Aba ae Tangiraki: Ana Onimaki Julia Mavimbela
Maiun Julia Mavimbela e waekoa ni bitaki inanon 1955 ngke e mate kainnabana, John, man kuratina n te rebwerebwe. Kakoaua ake a nooraki e kaotia bwa te aomata are temanna are irekereke, te Imatang, e taona ana rein John. Ma e aki reke n te bure te mwaane anne. Ma, bureitiman aika Imatang a taku bwa aki tarabwai Ibwatabwata ni butiia, ngaia are e bon bukintaeka John n te kurati.1
Julia ai bon 37 ana ririki ao aman natina ao temanna iaon kawaina ni bungiaki. E karaoaki te kairua nakoina man te kakaokoroaki, bureitiman, ao waakin te moti. Ma n tokina e reiakinna bwa e na aki irekereke ma te un; ma e kabanea maiuna ni kataia n teimatoa ni kamaiuaki n tangiran abana rinanon ana mwakuri Kristo. Bon ana tangira ibukin abana, ana onimaki iroun te Atua, ao kabanean nanona ni maiu ni koauan ana onimaki are e karekea aio.
Julia e bungiaki n 1917, te bina irouia niiman n nati. Tamana e mate ngke nimaua ana ririki. E katukaki tinana bwa e na kaikawaia natina bon irouna, ni karekea ana mwakuri bwa te tia uaati ao mwakuri tabeua n te mweenga.
Tinan Julia bon te aine ae taua te aro are e reireiniia natina man te Baibara. “Tinau e a tia n reireinai bwa N na butimwaai bwaai aika buakaka n te maiu ao ni kaungaai n aki tanrikaaki ma n ni babaire ibukin te tai ae na roko,” e taku Julia. Tinan Julia e ata naba kakaawakin te reirei ao e karaoa ana kabanea ni kona ni karekei reireia natina ma aki tau ana mwane.
Tamnein n anganano Thoba Elizabeth Mavimbela Karl–Holla
Julia e a karekea riki ana kataneiai ao ana reirei ao e a mwakuri bwa te tia reirei ao te mataniwi n tia reirei ni karokoa e kaitibo ao ni mareaki ma John Mavimbela n 1946. Iai ana titoa John ao e kabonakoa naba te irikomaiu. E kiitana ana mwakuri Julia ao e mwakuri ikekei. A katea mweengaia ao a karikiia natiia. N aki taraa te kakaokoroaki, maiuia e rang nakoraoi. E ngae n anne, ni kabane akanne a bane ni bitaki imwiin maten John.
Iaon ruanimaten kainnabana, Julia e korei taeka aikai:
Tangiran ao Ururingan
John Phillip Corlie Mavimbela.
Mairoun buuna ao ana utu.
Ma e teimatoa n tiku te kakaokoroaki.
E bia wene n rau tamneina.
Ni kabwarabwaraan te kaaua n rain, e taku Julia, “N ana tai ni koroboki, te tibutau are e tiku bon teuana te kairiribai ao te maraki—bwa te aomata are e karika te kabuanibwai, bwa bureitiman ake a kewe, [ao] bwa te boowi ake a bukina kainnabau bwa ngaia ae e bukintaeka n te kabuanibwai are e anaaki maiuna iai.”2 Teuana te kakaewenako ae moan te korakora bon te tokanikai iaon te riribai ao te uninnano.
Bon imwiin maten buuna, n tairikin te bong n “aki mamatu,” Julia e mii bwa e roko irouna John, n anganna tabeua beebwa, ao n taku, “Nako mwakuri.” Ni kabwarabwaraan mwiin te mii aei e taku, “I kunea te kawai n otinako man raraoma inanon ririki aikai, ao anne rinanon mwakuri ma te komiuniti.”
Uabwi te ririki imwiina, i nuukan 1970, aroia Ibwatabwata n rau e a riki bwa te kakeru ae bubura. Teuana te tabo are e waekoa ni kiriwe bon Soweto, are e maeka iai Julia. E taku, “Soweto e a riki bwa te tabo ae aki kinaaki iroura—kaanga ai aron ae ti mena n te tabo ni buaka.”
Julia e maaku ngkana e manga oki unna ma a na kan kabomwi: “E a tia n riaon 20 te ririki imwiin maten John, ma I teimatoa ni kona n namakina kammarakin te tai anne.” Ni kataakin karekean te kamaiuaki, ibukina ma ana aomata, Julia e iangoia, “Tao ngkana I kona n reireiniia natiu bwa a na tangira te ununiki, a tuai ni bua bwaai ni kabane.” E katea ana onaroka te komiuniti are e kaota te kantaninga nakoia ana aomata ake a tii ata te maaku ao te un.
Ngke e mwakuri ma ataei n ana onaroka ana komiuniti, e reireiniia: “Tina kena tanon te un ao n unika iai koraan te tangira, ao n taraia bwa tera uaana ae e na kona n anganiira. … Akea te tangira ngkana akea te kabwarabure nakoia tabeman.”
E taku, “I ataia inanou bwa I urua au tano n un ngkai I kabwarai aia bure naake a tia ni kammarakai.” Te maneka n un are e tiku imwiin maten John e a tabe ni mauna.
Inanon 1981, Julia e a kaotaki nakoina te Ekaretia. Mitinare, ake a karaoi mwakuri n ibuobuoki i Soweto, a kunea aia tienta ataeinimwaane bwa e riai ni waekoa ni karaoaki te onobwai. Inanona tabeua te wiiki ao a kaitika te tabo.3
N te bong teuana, Julia e tuangaki bwa e na mwakuri n te kirabu ni mwaane naba anne. Ngke e roko, e mimi ngke e nooria “uoman ataeinimwaane aika Imatang ake a rinnano n aia tabo Ibwatabwata.” Mitinare a titiraki ngkana a kona ni kawaria ni mweengana n nikira te rongorongo. Teniua te bong imwiina, Unimwane David McCombs ao Joel Heaton a roko ao a bwaini oneaia mitinare ao araia ni mitinare n aia kabaraaki.
E taekinna Julia bwa aia reirei mitinare are e moan roko “e rin n taningana teuana ao e otinako n are teuana.” Ma n rokoia te katentai, mitinae a titiraki ibukin tamnein Julia ao John iaon ana oo. E taekinna bwa buuna e a tia ni mate, ao mitinare a namakina te wirikiriki bwa a na taekinna nakoia te baire ni kamaiu ao te bwabetito ibukiia mate. E taku, “Ngkana I a tibwa kakauongo, ni kakauongo raoi, ma nanou. … Ngke a reireinai mitinare te reirei iaon te kabaeaki ae akea tokina, I karekea te namakin bwa aio te kawai n ikotaki ma au karo ao kainnabau.” Julia e bwabetitoaki nimaua te namwakaina imwiina.
Te namwakaina imwiin ana bwabetiito, Julia e taetae n tain te maungatabu n te titeiki. “Ngke I nakonako nakon te tabo n taetae,” e taku, “I taku bwa angiina a kubanako. Ai tibwa aia moan tai n noora te Ibwatabwata n taetae n te maungatabu—tao irouia tabeman aia moan tai n ongora iroun te Ibwatabwata n taetae nakoia.” E namakina te wirikiriki bwa e na taetae ibukin maten kainnabana ao ririki ake e a tia ni mena iai inaon kanganga. E kabwarabwara marakina ao arona ni kunea n tokin te tai ni kunea te ekaretia are e na kona n reireinna raoi nanon te kabwarabure ni koaua.”
Ana kanganga n aki butimwaeaki ao ni bwainikirinaki, a bon tuai n toki, riki imwiin tokin te kakaokoroaki n 1994.
Unimwane Dale G. Renlund man te Kooran n Abotoro n te Tengaun ma Uoman, n ana maroro n Eberi 2015 n te maungatabu ni kabuta, “Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira Teimatoa Kataia,” ni kaongoana n te kabuanibwai are a rinanona Julia ma natina te aine Thoba n aki tobwaki raoi irouia tabeman kain te aro aika Imatang .” Thoba e aki rau nanona n te bwai are e karaoaki nakoina. Te bwai are e a riki bwa angana ni kiitana te Ekaretia, ao n riki bwa te tai n reireinaki ae aki uaana. E kaeka Julia, “O, Thoba, te Ekaretia ti tebo ma te onaoraki ae bubura, ngaira ni kabane ti bane n aoraki n arora nako. Ti nako n te taromauri bwa tina buokaki.”4
Angatai: Julia ni kunnikaina n Zulu dress ni beku n ana Tembora Aberika Maiaki.
Tamnein Julia te tia mwakuri n te tembora man te anganano man Church History Library
Julia e kunea bwa te kamaiuaki e kona n reke rinanona ana euangkerio Iesu Kristo, tiaki tii nakoina, ma nakoia naba ana botannaomata. Ana beku n te Tembora i Johannesburg Aberika Maiaki e reireinna bwa inanon te tembora, “akea te kakaokoroaki imarenaia aomata ni kaineti ma aia reeti. Akea te Imatang. Akea te Situ ke te Zulu. Ko tii ata te namakin n te katiteuanaaki.”
Julia Mavimbela e mate n Turai 16, 2000.