Kapitulo 31

Pagkamatinuoron

Two men shaking hands

Ang Pagkamatinuoron Usa ka Baruganan sa Kaluwasan

• Sa unsa mahisama ang katilingban kon ang tanan hingpit nga matinuoron?

Ang ika-13 nga artikulo sa hugot nga pagtuo nag-ingon, “Kami nagtuo sa pagkamatinuoron.” Ang Basahon ni Mormon nagsulti kanato mahitungod sa usa ka grupo sa mga katawhan kinsa mga “nailhan sa ilang kasibut ngadto sa Dios, ug usab ngadto sa mga tawo; kay sila hingpit nga matinuoron ug matarung sa tanan nga mga butang; ug sila malig-on sa hugot nga pagtuo diha kang Kristo, gani hangtud sa katapusan” (Alma 27:27). Tungod sa ilang pagkamatinuoron, kini nga mga tawo nailhan sa ilang isigkatawo ug sa Dios. Importante kini nga makakat-on kon unsa ang pagkamatinuoron, kon sa unsa nga paagi nga kita tintalon nga dili magmatinuoron, ug kon sa unsa nga paagi nga kita makabuntog niini nga pagtintal.

Ang hingpit nga pagkamatinuoron gikinahanglan alang sa atong kaluwasan. Miingon si Presidente Brigham Young, “Ug kon kita modawat sa kaluwasan ubos sa mga kasabutan nga gitanyag ngari kanato, kita kinahanglang magmatinuoron sa matag hunahuna, sa atong mga paghinuktok, sa atong mga pagpamalandong, sa atong pundok sa mga kahigalaan, sa atong mga pakigsabut, sa atong mga pamahayag, ug sa matag lihok sa atong mga kinabuhi” (Mga Pagtulun-an sa mga Presidente sa Simbahan: Brigham Young [1997], 338–39).

Ang Dios matinuoron ug makiangayon sa tanang mga butang (tan-awa sa Alma 7:20). Kinahanglan gayud usab kita nga magmatinuoron sa tanang mga butang aron mamahimong sama Kaniya. Ang igsoong lalaki ni Jared mipamatuod, “Oo, Ginoo, ako nasayud nga ikaw … mao ang Dios sa kamatuoran, ug dili magbakak” (Ether 3:12). Sa sukwahi, ang yawa usa ka bakakon. Gani, siya ang amahan sa mga bakak (tan-awa sa 2 Nephi 9:9). “Kadto kinsa mopili sa pagpanikas ug sa pagpamakak ug sa pagpanglingla ug sa pagpangilad nahimo nga iyang mga ulipon” (Mark E. Petersen, sa Conference Report, Okt. 1971, 65; o Ensign, Dis. 1971, 73)

Ang matinuoron nga mga tawo nahigugma sa kamatuoran ug kaangayan. Sila matinuoron sa ilang mga pulong ug mga lihok. Dili sila mamakak, mangawat, o manikas.

Ang Pagpamakak Dili Matinuoron

Alang sa mga magtutudlo: Kini nga kapitulo naglangkub og tulo ka mga seksyon nga naghulagway sa mga matang sa pagkadili matinuoron: pagpamakak, pagpangawat, ug pagpanikas. Mahimo ninyong ikonsiderar ang pagbahin sa mga sakop sa klase o mga sakop sa pamilya ngadto sa tulo ka mga grupo. Sanguni ang matag grupo og usa sa tulo niini nga mga seksyon. Hangyoa ang matag tawo sa matag grupo sa pagbasa sa hilum sa ilang gisangun nga seksyon ug sa paghunahuna sa mga matang sa pagkadili matinuoron nga gihulagway niana nga seksyon. Dayon hisguti ang mga seksyon isip usa ka klase o isip usa ka pamilya. Pangutana kon sa unsa nga paagi kita mahimo nga matinuoron diha sa matag sitwasyon nga gihulagway.

Ang pagpamakak tinuyo nga pagpanglingla sa uban. Ang pagsaksi og bakak usa ka matang sa pagpamakak. Ang Ginoo mihatag niini nga sugo ngadto sa mga anak sa Israel: “Dili ka magsaksi og bakak batok sa imong isigkatawo” (Exodo 20:16). Mitudlo usab si Jesus niini sa dihang Siya dinhi pa sa yuta (tan-awa sa Mateo 19:18). Adunay daghan pa nga mga matang sa pagpamakak. Kon kita mosulti og mga dili tinuod, kita nakasala sa pagpamakak. Makahimo usab kita og tinuyo nga paglingla sa uban pinaagi sa usa ka lihok o usa ka pagtan-aw, pinaagi sa pagpakahilum, o pinaagi sa pagsulti lamang og tipik sa kamatuoran. Bisan kanus-a nga kita mogiya og mga tawo sa bisan unsa nga paagi sa pagtuo og usa ka butang nga dili tinuod, kita wala magmatinuoron.

Ang Ginoo dili mahimuot sa ingon nga pagkadili matinuoron, ug kita manubag alang sa atong mga pagpamakak. Si Satanas buot mopatuo kanato nga mahimo ra ang pagpamakak. Nag-ingon siya, “Oo, pamakak og gamay; … walay dautan niini (2 Nephi 28:8). Nag-awhag si Satanas kanato sa pagpangatarungan sa atong mga bakak sa atong mga kaugalingon. Ang matinuoron nga mga tawo makaila sa mga pagtintal ni Satanas ug mosulti sa tibuok nga kamatuoran, bisan kini maingon og makadaut kanila.

Ang Pagpangawat Dili Matinuoron

Si Jesus mitudlo, “Dili ka mangawat” (Mateo 19:18). Ang pagpangawat mao ang pagkuha og usa ka butang nga dili ato. Kon kita manguha unsay gipanag-iya sa usa ka tawo o sa usa ka tindahan o sa komunidad nga walay pananghid, kita nangawat. Ang pagpanguha og mga baligya o mga butang gikan sa usa ka agalon usa ka pagpangawat. Ang pagkopya og musika, mga salida, mga hulagway, o sinulat nga walay pananghid sa mga tag-iya sa katungod sa sinulat dili matinuoron ug usa ka matang sa pagpangawat. Ang pagdawat og sobra nga sukli o mga baligya kay sa kinahanglang madawat sa usa ka tawo dili matinuoron. Ang pagkuha og labaw kay sa atong bahin sa bisan unsa usa ka pagpangawat.

Ang Pagpanikas Dili Matinuoron

Kita nanikas kon kita mohatag og minus kay sa atong giutang, o kon kita mokuha og usa ka butang nga dili angay kanato. Pipila sa mga empleyado nanikas sa ilang mga agalon pinaagi sa dili pagtrabaho og tibuok oras; apan nagdawat sila og tibuok sweldo. Pipila sa mga agalon dili makiangayon ngadto sa ilang mga empleyado; gibayran nila sila og minus kay sa angay unta nilang madawat. Si Satanas nag-ingon, “Pagpahimulos sa usa tungod sa iyang mga pulong, pagkalot og gahong alang sa imong silingan” (2 Nephi 28:8). Ang pagbuhat og dili makiangayon nga pamintaha usa ka matang sa pagkadili matinuoron. Ang paghatag og dili maayo nga serbisyo o baligya usa ka pagpanikas.

Kinahanglan Gayud nga Dili Kita Mangatarungan sa Atong Pagkadili Matinuoron

• Unsa ang mahitabo kanato sa espirituhanong paagi kon kita mangatarungan sa atong pagkadili matinuoron?

Ang mga tawo naggamit og daghang mga pangatarungan sa pagkadili matinuoron. Ang mga tawo mamakak aron sa pagpanalipod sa ilang mga kaugalingon ug aron ang uban mohunahuna og maayo kanila. Ang pipila nangatarungan sa ilang mga kaugalingon sa pagpangawat, nagtuo nga sila angay sa unsay ilang gikuha, naghunahuna sa pag-uli niini, o nagkinahanglan niini labaw kay sa tag-iya. Ang uban nanikas aron sa pagkuha og mas maayo nga grado sa eskwelahan o tungod kay “ang tanan nagbuhat niini” o aron sa pagpanimalos.

Kini nga mga pangatarungan ug daghan pa gihatag isip mga katarungan alang sa pagkadili matinuoron. Ngadto sa Ginoo, walay madawat nga mga katarungan. Kon kita mangatarungan sa atong mga kaugalingon, kita nanikas sa atong mga kaugalingon ug ang Espiritu sa Dios mohunong sa pag-uban kanato. Kita mag-anam anam og ka dautan.

Kita Mahimo nga Magmatinuoron sa Hingpit

• Unsa ang gipasabut sa magmatinuoron sa hingpit?

Aron mamahimong matinuoron sa hingpit, kinahanglan gayud kita nga motan-aw sa mabinantayon nga paagi sa atong mga kinabuhi. Kon adunay mga paagi diin kita nahimo bisan sa labing gamay nga dili matinuoron, kinahanglan kita nga maghinulsol niini diha-diha dayon.

Kon kita mga matinuoron sa hingpit, dili kita mahugawan. Kita tinuod ngadto sa matag pagsalig, katungdanan, pakigsabut, o pakigsaad, bisan kon kini nagbili kanato og kwarta, mga higala, o atong mga kinabuhi. Niana kita makaatubang sa Ginoo, sa atong mga kaugalingon, ug sa uban nga walay kaulaw. Si Presidente Joseph F. Smith mitambag, “Ipahimo ang kinabuhi sa matag tawo nga maingon nga aron ang iyang kinaiya makasugakod sa labing higpit nga pag-usisa, ug nga kini matan-aw isip usa ka abli nga basahon, aron nga siya walay ikatago o ikaulaw” (Gospel Doctrine, 5th ed. [1939], 252).

• Sa unsa nga mga paagi nga ang atong pagkamatinuoron o pagkadili matinuoron makaapekto sa unsay atong gibati mahitungod sa atong mga kaugalingon?

Dugang nga mga Kasulatan

• D&P 50:17 (sulti lamang pinaagi sa espiritu sa kamatuoran)

• D&P 76:103–6 (padulngan sa mga bakakon)

• D&P 42:27 (sugo sa dili pagsulti og dautan kabahin sa mga silingan)

• Exodo 20:15–16 (sugo sa dili pagpangawat ug sa dili pagsaksi og bakak)

• D&P 42:20, 84–85; 59:6 (gidili ang pagpangawat)

• D&P 3:2 (ang Dios matinuoron)

• D&P 10:25–28 (si Satanas manglingla)