«បើអ្នករាល់គ្នាស្រឡាញ់ខ្ញុំ ចូរកាន់តាមបញ្ញត្តិរបស់ខ្ញុំចុះ»

អែលឌើរ រ៉ូបឺត ឌី ហែល

ក្នុងកូរ៉ុមនៃពួកសាវកដប់ពីរនាក់

ការប្រើសិទ្ធិជ្រើសរើសដើម្បីគោរពប្រតិបត្តិមានន័យថា «ធ្វើអ្វីដែលត្រឹមត្រូវ [ចូរឲ្យ] ផលមកតាមក្រោយ»។

បងប្អូនប្រុសស្រី មេរៀនទាំងអម្បាលម៉ានដែលយើងរៀនពីឆាកជីវិតរបស់ព្រះសង្គ្រោះ គ្មានអ្វីដែលច្បាស់ និង មានអំណាចជាងមេរៀននៃការគោរពប្រតិបត្តិឡើយ ។

គំរូរបស់ព្រះសង្គ្រោះ

ក្នុងការជួបជុំប្រឹក្សានៅឯសា្ថនសួគ៌មុនជីវិតនេះ លូស៊ីហ្វើរ បានបះបោរទាស់នឹងផែនការព្រះបិតាសួគ៌ ។ អ្នកដែលដើរតាម លូស៊ីហ្វើរ បានបញ្ចប់ភាពរីកចម្រើនដ៏អស់កល្បរបស់ពួកគេ — ដូច្នេះ ត្រូវប្រយ័ត្នចំពោះអ្នកដែលអ្នកដើរតាម !

ក្រោយមកព្រះយេស៊ូវបានសម្ដែងការប្ដេជ្ញាដើម្បីគោរពប្រតិបត្តិដោយមានបន្ទូលថា « ព្រះវរបិតាអើយ សូមឲ្យព្រះហឫទ័យរបស់ព្រះអង្គបានសម្រេច ហើយសូមឲ្យសិរីល្អរបស់ព្រះអង្គបានជារបស់ផងព្រះអង្គរហូត » ។¹ ពេញមួយការបម្រើទ្រង់ « ទ្រង់បានរងទុក្ខសេចក្ដីល្បួងទាំងឡាយ ប៉ុន្តែ មិនបានរវីរវល់ដល់ [សេចក្ដីទាំងនោះ] ឡើយ » ។² ប្រាកដណាស់ « ទ្រង់ [ បានរៀន ] ស្ដាប់បង្គាប់ ដោយសារការណ៍ដែលទ្រង់រងទុក្ខលំបាកទាំងប៉ុន្មាននោះដែរ » ។³

ដោយសារព្រះអង្គសង្គ្រោះយើងទ្រង់គោរពប្រតិបត្តិ ទ្រង់បានធ្វើឲ្យធួននឹងបាបរបស់យើង ដោយធ្វើឲ្យមានលទ្ធភាពរស់ឡើងវិញ ហើយរៀបចំផ្លូវសម្រាប់យើងត្រឡប់ទៅព្រះបិតាសួគ៌វិញ ជាអង្គដែលជ្រាបថាយើងនឹងមានកំហុស ពេលយើងរៀនគោរពប្រតិបត្តិក្នុងជីវិតរមែងស្លាប់ ។ ពេលយើងគោរពប្រតិបត្តិ យើងទទួលយកពលិកម្មរបស់ទ្រង់ ដ្បិត « យើងជឿថា តាមរយៈដង្វាយធួននៃព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ នោះមនុស្សលោកទាំងអស់ អាចបានសង្គ្រោះ តាមរយៈការគោរពតាមក្រិត្យវិន័យ ពិធីបរិសុទ្ធទាំងឡាយ និងបទបញ្ញត្តិដែលបានប្រទានឲ្យនៅក្នុងដំណឹងល្អ » ។⁴

ព្រះយេស៊ូវបង្រៀនយើងឲ្យគោរពប្រតិបត្តិតាមភាសាដែលងាយយល់ថា ៖ « បើអ្នករាល់គ្នាស្រឡាញ់ខ្ញុំ ចូរកាន់តាមបញ្ញត្តិរបស់ខ្ញុំចុះ » ។⁵ ហើយ « មកតាមខ្ញុំចុះ » ។ ⁶

ពេលយើងធ្វើបុណ្យជ្រមុជទឹក យើង « ទទួលដាក់លើ [ ខ្លួន ] នូវព្រះនាមនៃព្រះគ្រីស្ទ » ហើយចូល « ក្នុងសេចក្ដីសញ្ញាជាមួយនឹងព្រះថា [ យើងនឹង ] គោរពតាមទ្រង់រហូតដល់អស់មួយជីវិត [របស់យើង ] » ។⁷ យើងរំឭកសេចក្ដីសញ្ញាបុណ្យជ្រមុជទឹកនោះរៀងរាល់ថ្ងៃអាទិត្យ ដោយការទទួលទានសាក្រាម៉ង់ និង ការបង្ហាញសាក្សីថា យើងចង់រក្សាបញ្ញត្តិទាំងឡាយ ។ យើងស្វែងរកការអភ័យទោសសម្រាប់គំនិត អារម្មណ៍ ឬ ទង្វើដែលពុំសមព្រះទ័យព្រះបិតាសួគ៌យើង ។ ហើយពេលយើងប្រែចិត្ត ដោយងាកចេញពីការមិនគោរព ហើយចាប់ផ្ដើមការគោរពប្រតិបត្តិឡើងវិញ នោះយើងបង្ហាញសេចក្ដីស្រឡាញ់របស់យើងចំពោះទ្រង់ហើយ ។

ប្រភេទនានានៃការគោរពប្រតិបត្តិ

ពេលយើងរស់តាមដំណឹងល្អ យើងរីកចម្រើនខាងការយល់ដឹងពីការគោរពប្រតិបត្តិ ។ នៅគ្រាដែលយើងអាចបានល្បួងឲ្យធ្វើតាមសណ្ដាប់ដែលខ្ញុំហៅថា « ការកោតខ្លាចដល់មនុស្ស » ដែលយើងបដិសេធមិនគោរពចំពោះច្បាប់ទាំងឡាយនៃព្រះ ដើម្បីគំនាប់ដល់ប្រាជ្ញា ឬ សេចក្តីប្រាថ្នា ឬប្រជាប្រិយភាពរបស់ខ្លួនវិញ ។ ដោយសារមានមនុស្សជាច្រើន ធ្វើតាមសណ្ដាប់នេះ នោះអំពើកាឡៃនៃការគោរពប្រតិបត្តិធ្វើឲ្យបទដ្ឋានរបស់ព្រះចុះអន់ថយក្នុងវប្បធម៌ និង ក្រិតក្រមរបស់យើង ។

មានគ្រាជាច្រើនដែលសមាជិករួមចំណែកក្នុង « ការគោរពប្រតិបត្តិដោយមានជម្រើស » អះអាងថាស្រឡាញ់ព្រះ ហើយគោរពព្រះ ខណៈដែលរើសយក ឬ ជ្រើសរើស បញ្ញត្តិ និង ការបង្រៀន — និង ដំបូន្មានពីព្យាការីមួយណា — ដែលពួកគេនឹងធ្វើតាមទាំងស្រុង ។

មនុស្សខ្លះគោរពប្រតិបត្តិដោយចោះៗ ព្រោះគេពុំយល់ពីមូលហេតុនៃបញ្ញត្តិទាំងឡាយ ដូចជាកូនក្មេងដែលពុំតែងយល់ពីមូលហេតុនៃដំបូន្មាន និងវិន័យ ដែលឪពុកម្ដាយខ្លួនបានដាក់អញ្ជឹងដែរ ។ ប៉ុន្តែ យើងតែងស្គាល់ពីមូលហេតុដែលយើងធ្វើតាមព្យាការី ដ្បិត នេះជាសាសនាចក្រនៃព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ហើយគឺព្រះអង្គសង្គ្រោះដែលជាអ្នកដឹកនាំពួកព្យាការីក្នុងគ្រប់ជំនាន់កាន់កាប់ត្រួតត្រា ។

ពេលយើងយល់ដឹងជ្រៅជ្រះពីការគោរពប្រតិបត្តិ នោះយើងទទួលស្គាល់តួនាទីសំខាន់នៃសិទ្ធិជ្រើសរើស ។ ពេលព្រះយេស៊ូវនៅក្នុងសួតច្បារគែតសេម៉ានី ទ្រង់អធិស្ឋានបីដងទៅព្រះវរបិតាសួគ៌នៅស្ថានសួគ៌ ថា « ឱព្រះវរបិតានៃទូលបង្គំអើយ បើសិនជាបាននោះ សូមឲ្យពែងនេះកន្លងហួសពីទូលបង្គំទៅ ៖ ប៉ុន្តែ កុំតាមចិត្តទូលបង្គំឡើយ សូមតាមតែព្រះហឫទ័យទ្រង់វិញ » ។⁸ ព្រះពុំបានដកយកសិទ្ធិជ្រើសរើសពីព្រះអង្គសង្គ្រោះឡើយ តែទ្រង់មានក្ដីករុណាបានបញ្ជូនទេវតាមួយអង្គដើម្បីពង្រឹងព្រះកាយពលដល់បុត្រស្ងួនភ្ងារទ្រង់ ។

ព្រះអង្គសង្គ្រោះបានដកពិសោធន៍ម្ដងទៀតនៅលើភ្នំ គាល់កូថា ជាទីដែលទ្រង់អាចសូមឲ្យពួកទេវតាដប់ពីរកងមករំដោះទ្រង់ពីលើឈើឆ្កាងបាន ប៉ុន្តែទ្រង់បានជ្រើសដោយខ្លួនទ្រង់ដើម្បីប្រកាន់ខ្ជាប់ដល់ចុងបំផុតដោយគោរពប្រតិបត្តិ ហើយបង្ហើយពលិកម្មដ៏ធួនរបស់ទ្រង់ ទោះជាទ្រង់ត្រូវរងទុក្ខយ៉ាងដំណំ ដល់សុគតក្ដី ។

ការគោរពប្រតិបត្តិពេញលក្ខណៈខាងវិញ្ញាណគឺ « ការគោរពប្រតិបត្តិរបស់ព្រះអង្គសង្គ្រោះ » ។ វាកើតឡើងដោយក្ដីស្រឡាញ់ពិតចំពោះព្រះវរបិតាសួគ៌ និង ព្រះរាជបុត្រាទ្រង់ ។ ពេលយើងគោរពប្រតិបត្តិដោយសុទ្ធចិត្ត ដូចព្រះអង្គសង្គ្រោះបានធ្វើ នោះយើងទទួលបានព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះវរបិតាសួគ៌ថា ៖ « នេះជាកូនស្ងួនភ្ងាររបស់យើង ជាទីពេញចិត្តយើងណាស់ » ។⁹ ហើយពេលយើងត្រឡប់ទៅក្នុងវត្តមានព្រះបិតាសួគ៌វិញ យើងទន្ទឹងស្ដាប់ឮទ្រង់មានបន្ទូលថា « ប្រពៃហើយបាវល្អស្មោះត្រង់អើយ … ចូរឯង … ប្រកបដោយសេចក្ដីអំណររបស់ចៅហ្វាយឯងចុះ » ។¹⁰

ការប្រើសិទ្ធិជ្រើសរើសយើងដើម្បីគោរពប្រតិបត្តិមានន័យថា « ធ្វើអ្វីដែលត្រឹមត្រូវ [ ចូរឲ្យ ] ផលមកតាមក្រោយ » ។¹¹ វាតម្រូវឲ្យមានការដាក់វិន័យខ្លួនឯង រួចវានាំឲ្យមានទំនុកចិត្ត សុភមង្គលដ៏អស់កល្ប និង អារម្មណ៍នៃភាពពោរពេញចំពោះយើង និងតាមការធ្វើជាគំរូដល់មនុស្សជុំវិញខ្លួន ហើយវាតែងរួមមានការប្ដេជ្ញាចិត្តផ្ទាល់ខ្លួនដ៏ស៊ីជម្រៅ ដើម្បីគាំទ្រថ្នាក់ដឹកនាំបព្វជិតភាព ហើយធ្វើតាមការបង្រៀន និង ដំបូន្មានពួកគាត់ ។

លទ្ធផល

ពេលជ្រើសអ្វីមួយក៏ដោយ ដែលយើងនឹងគោរពប្រតិបត្តិ វាតែងជួយយើងឲ្យចងចាំពីលទ្ធផលនៃជម្រើសរបស់យើង ។ តើ លូស៊ីហ្វើរ និង អ្នកដើរតាមវា យល់ពីលទ្ធផលនៃការជ្រើសរើសបដិសេធផែនការព្រះវរបិតាសួគ៌ឬទេ ? បើដូច្នេះមែន ហេតុអ្វីពួកគេធ្វើការជ្រើសរើសដ៏អាក្រក់បែបនេះ? យើងអាចសួរខ្លួនយើងដោយសាមញ្ញថា ៖ ហេតុអ្វីពួកយើងមួយចំនួនជ្រើសរើសមិនគោរពប្រតិបត្តិ ទោះជាយើងស្គាល់ពីលទ្ធផលអស់កល្បនៃអំពើបាបហើយដូច្នេះ ? បទគម្ពីរផ្ដល់ចម្លើយថា ៖ មូលហេតុដែលកាអ៊ីន និង កូនចៅរបស់អ័ដាម និង អេវ៉ាមួយចំនួនជ្រើសរើសមិនគោរពប្រតិបត្តិព្រោះ « ពួកគេស្រឡាញ់អារក្សសាតាំងជាងព្រះ » ។¹²

ក្ដីស្រឡាញ់យើងចំពោះព្រះអង្គសង្គ្រោះមានសារៈសំខាន់ចំពោះការគោរពប្រតិបត្តិឲ្យដូចជាទ្រង់ ។ ពេលយើងប្រឹងប្រែងគោរពប្រតិបត្តិក្នុងពិភពលោកសព្វថ្ងៃនេះ នោះយើងសម្ដែងក្ដីស្រឡាញ់ និង ការគោរពដល់កូនចៅព្រះវរបិតាសួគ៌ ។ ចំពោះមនុស្សកែប្រែបញ្ញត្តិព្រះ មិនអាចមានក្ដីស្រឡាញ់នេះដែលបានប្រទានដើម្បីឲ្យយើងបានល្អទៅរួចទេ ! ឧទាហរណ៍ បញ្ញត្តិ « អ្នកមិនត្រូវ … សម្លាប់ ឬ ប្រព្រឹត្តិអំពើអ្វីដូចនោះឲ្យសោះ »¹³ មានចែងក្នុងក្រិត្យវិន័យខាងវិញ្ញាណដែលការពារកូនចៅព្រះ សូម្បីតែទារកមិនទាន់កើតមកក្ដី ។ មានបទពិសោធន៍ជាច្រើនបង្ហាញថា ពេលយើងរំលងក្រិត្យវិន័យនេះ នោះមានលទ្ធផលស្ដាយក្រោយជាច្រើនបានកើតឡើង ។ នៅតែមានមនុស្សជាច្រើនជឿថា វាអាចធ្វើទៅបាន ដើម្បីបញ្ចប់ជីវិតទារកមិនទាន់កើត ដោយសារហេតុផល ឬ ប្រយោជន៍ដែលខ្លួនឃើញថាល្អ ។

ការដោះសារចំពោះការមិនគោរពប្រតិបត្តិ ពុំកែប្រែក្រិត្យវិន័យខាងវិញ្ញាណ ឬ លទ្ធផលវានោះទេ ប៉ុន្តែ វានាំឲ្យមានការច្របូកច្របល់ អស្ថេរភាព វង្វេងក្នុងផ្លូវចម្លែកៗ បាត់បង់ និង ទុក្ខព្រួយ ។ ក្នុងនាមជាសិស្សរបស់ព្រះគ្រីស្ទ យើងមានករណីយកិច្ចពិសិដ្ឋដើម្បីកាន់ខ្ជាប់ក្រិត្យវិន័យ និង បញ្ញត្តិទ្រង់ ហើយនឹងសេចក្ដីសញ្ញាដែលយើងទទួលលើកដាក់មកលើខ្លួនយើង ។

នៅខែ ធ្នូ ឆ្នាំ 1831 មានបងប្អូនប្រុសខ្លះ ត្រូវបានហៅឲ្យជួយរំសាយអារម្មណ៍កោងកាចដែលរីកដុះដាលក្នុងសាសនាចក្រ ។ តាមរយៈព្យាការី យ៉ូសែប ស៊្មីធ ព្រះអម្ចាស់បង្ហាញរបៀបដ៏អស្ចារ្យ និង គួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលដូច្នេះថា ៖

« ចូរបំភាន់ពួកខ្មាំងសត្រូវរបស់អ្នកចុះ ចូរហៅពួកគេឲ្យមកជួបអ្នកបើកមុខ និង ដោយសម្ងាត់ ។ …

« ហេតុដូច្នេះហើយ ចូរឲ្យពួកគេនាំមកនូវដើមហេតុដ៏ធ្ងន់មកទាស់នឹងព្រះអម្ចាស់ចុះ ។

« … គ្មានគ្រឿងសាស្ត្រាវុធណាមួយ ដែលបានធ្វើឡើង នឹងអាចទាស់នឹងអ្នកបានឡើយ

« ហើយបើសិនជាមនុស្សណាមួយបន្លឺសំឡេងឡើងទាស់នឹងអ្នក អ្នកនោះនឹងត្រូវបានបំភាន់តាមពេលដែលយើងកំណត់ ។

« ហេតុដូច្នេះហើយ ចូរកាន់តាមព្រះបញ្ញត្តិទាំងឡាយរបស់យើងចុះ ព្រះបញ្ញត្តិទាំងឡាយរបស់យើងសុទ្ធតែពិត ហើយស្មោះត្រង់ » ។¹⁴

មេរៀនក្នុងព្រះគម្ពីរ

ព្រះគម្ពីរមានពេញដោយគំរូរបស់ព្យាការីនានា ដែលបានរៀនមេរៀននៃការគោរពប្រតិបត្តិដោយបទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ។

យ៉ូសែប ស៊្មីធ បានរៀនពីលទ្ធផលនៃការធ្វើតាមការជំរុញរបស់ឧបការី មិត្ត និង អ្នកសរសេររបស់លោកគឺ ម៉ាទិន ហារីស ។ ក្នុងការឆ្លើយតបនឹងសំណើររបស់ម៉ាទីន នោះយ៉ូសែប បានទូលសូមព្រះអម្ចាស់សម្រាប់ការអនុញ្ញាតឲ្យខ្ចីសំណៅសរសេរដោយដៃ 116 ទំព័រ នៃព្រះគម្ពីរមរមន ដើម្បីម៉ាទីនអាចបង្ហាញដល់គ្រួសារគាត់ ប៉ុន្តែព្រះអម្ចាស់មានបន្ទូលប្រាប់ យ៉ូសែប ឲ្យឆ្លើយថា ទេ ។ ម៉ាទីន អង្វរយ៉ូសែបឲ្យទូលសូមព្រះអម្ចាស់ម្ដងទៀត ។ ក្រោយពីយ៉ូសែប បានទូលសូមចំនួនបីដង ទ្រង់បានអនុញ្ញាតឲ្យមានតែមនុស្សប្រាំនាក់ប៉ុណ្ណោះ អាចមើលសំណៅសរសេរដោយដៃនោះបាន ។ « ម៉ាទីន បានធ្វើសេចក្ដីសញ្ញាដ៏សំខាន់មួយ ដោយសន្យាថា នឹងធ្វើតាមកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ។ ពេលគាត់ទៅដល់ផ្ទះ មានការជំរុញចិត្តធ្លាក់មកលើគាត់ គាត់បានភ្លេចពីសម្បថដ៏សំខាន់ ហើយបានឲ្យមនុស្សដទៃមើលសំណៅសរសេរដោយដៃនោះ » ¹⁵ ជាលទ្ធផល គាត់បានបាត់វានោះទៅ ។ ទីបំផុត ព្រះអម្ចាស់បានបន្ទោសយ៉ូសែប ហើយពុំអនុញ្ញាតឲ្យលោកបន្តបកប្រែព្រះគម្ពីរមរមនទៀតឡើយ ។ យ៉ូសែប បានឈឺចាប់ ហើយប្រែចិត្តពីអំពើរំលងខ្លួនដែលបានធ្វើតាមការជំរុញរបស់អ្នកដទៃ ។ មួយរយៈក្រោយមក យ៉ូសែប ត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យបកប្រែឡើងវិញ ។ យ៉ូសែប បានរៀនមេរៀនដ៏មានតម្លៃនៃការគោរពប្រតិបត្តិ ដែលមានប្រយោជន៍សម្រាប់គាត់ពេញមួយជីវិត !

ព្យាការី ម៉ូសេ បានធ្វើគំរូមួយផ្សេងទៀត ។ កាលម៉ូសេគោរពប្រតិបត្តិដោយយកស្រីសាសន៍គូសជាភរិយា នោះម៉ារាម និង អើរ៉ុន និយាយទាស់នឹងលោក ។ ប៉ុន្តែ ព្រះអម្ចាស់បន្ទោសគេថា « យើងនឹងនិយាយផ្ទាល់មាត់នឹង [ ម៉ូសេ ] វិញ » ។¹⁶ ព្រះអម្ចាស់ប្រើព្រឹត្តការណ៍អស្ចារ្យនេះដើម្បីបង្រៀនសមាជិកសាសនាចក្រក្នុងជំនាន់យើងនេះ ។ ក្នុងឆ្នាំ 1830 ហៃរាំ ភេច ប្រកាសថា គាត់ទទួលវិវរណៈសម្រាប់សាសនាចក្រ ។ ព្រះអម្ចាស់កែតម្រូវគាត់ ហើយបង្រៀនពួកបរិសុទ្ធថា « អ្នកត្រូវគោរពតាមអ្វីៗទាំងឡាយ ដែលយើងនឹងប្រទានដល់ [ យ៉ូសែប ] ដូចជា លោកអើរ៉ុន »¹⁷ « ដ្បិតលោកទទួលរបស់ទាំងនោះ ដូចជាលោកម៉ូសេ » ។¹⁸

ការគោរពប្រតិបត្តិនាំមកនូវពរជ័យ « ហើយកាលណាយើងបានព្រះពរណាមួយពីព្រះ នោះគឺដោយសារការគោរពដល់ក្រិត្យវិន័យនោះ ដែលព្រះពរនោះផ្អែកទៅលើ » ។¹⁹

ការគោរពប្រតិបត្តិ ត្រូវបានបង្រៀនដោយគំរូ ។ តាមរបៀបដែលយើងរស់នៅ យើងបង្រៀនកូនៗយើងថា ៖ « ចូររៀននៅក្នុងយុវវ័យរបស់កូនចុះ មែនហើយ ចូររៀននៅក្នុងយុវវ័យរបស់កូនឲ្យចេះកាន់តាមព្រះបញ្ញត្តិទាំងឡាយរបស់ព្រះ » ។²⁰

ការគោរពប្រតិបត្តិ ធ្វើឲ្យយើងចម្រើនរឹងមាំឡើង មានលទ្ធភាពកាន់ខ្ជាប់យ៉ាងស្មោះត្រង់នូវបទពិសោធន៍ និង ការសាកល្បងនាពេលអនាគត ។ ការគោរពប្រតិបត្តិក្នុងសួនច្បារគែតសេម៉ានី រៀបចំព្រះអង្គសង្គ្រោះឲ្យគោរពប្រតិបត្តិ ហើយកាន់ខ្ជាប់ដល់ចុងបំផុត នៅលើភ្នំគាល់កូថា ។

បងប្អូនប្រុសស្រីជាទីស្រឡាញ់របស់ខ្ញុំអើយ ប្រសាសន៍របស់អាលម៉ា សម្ដែងពីអារម្មណ៍ក្នុងចិត្តខ្ញុំថា ៖

« ហើយឥឡូវនេះ ឱបងប្អូនជាទីស្រឡាញ់របស់ខ្ញុំអើយ ខ្ញុំបាននិយាយនូវការណ៍អស់ទាំងនេះទៅកាន់អ្នក ក្រែងខ្ញុំអាចធ្វើឲ្យអ្នកភ្ញាក់រឭកដល់កិច្ចការរបស់អ្នកចំពោះព្រះ ដើម្បីឲ្យអ្នករាល់គ្នាអាចដើរដោយឥតទោសនៅចំពោះទ្រង់ ។ …

« ហើយឥឡូវនេះ ខ្ញុំចង់ឲ្យអ្នករាល់គ្នាបន្ទាបខ្លួន ហើយចុះចូល ហើយសុភាពទន់ភ្លន់ … មានចិត្តព្យាយាមក្នុងការកាន់តាមព្រះបញ្ញត្តិទាំងឡាយនៃព្រះឲ្យបានគ្រប់ពេលវេលា » ។²¹

ខ្ញុំសូមថ្លែងជាសាក្សីពិសេសថា ព្រះអង្គសង្គ្រោះមានព្រះជន្មរស់ ។ ព្រោះទ្រង់បានគោរពប្រតិបត្តិ នោះ « គ្រប់ជង្គង់នឹងលុតចុះ ហើយគ្រប់អណ្ដាតនឹងទូលថ្លែង ... ថាទ្រង់ជា [ ព្រះអង្គសង្គ្រោះរបស់យើង ] » ។²² សូមឲ្យយើងស្រឡាញ់ទ្រង់យ៉ាងខ្លាំង ហើយជឿលើទ្រង់ក្នុងសេចក្ដីជំនឿយ៉ាងពេញលេញថា យើងគោរពប្រតិបត្តិ រក្សាបញ្ញត្តិ ហើយត្រឡប់ទៅរស់នៅនឹងទ្រង់ជាដរាបក្នុងនគរនៃព្រះរបស់យើង ជាការអធិស្ឋានរបស់ខ្ញុំ ក្នុងព្រះនាមព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ អាម៉ែន ។