Kakorakoran Karikirakean Nanora
Kam na kanga ma ngai n rairaki nakon te koaua, n onrake n te onimaki, n nang ni kakoaua te Atua, nte aro are ti konaa ni boo ma kataakira ao ti konaa naba ni kakorakoraki irouiia.
I taetae ibukiia au taan ibuobuoki ao kaain te baba ni kabuta n te Botaki n Aine, ti nang ni karabwaia kaain te Ekaretia ni kabuta te aonnaba, ao a moara riki aine, rinanon aia nang ni kakaonimaki ao nanoia ae korakora ni karaoa te anga karea ni karabwarabwa nakon aia tai ao tarena ni kakabwaiai maiuia n tatabemaniia nako ao utu ni kabuta te aonnaba.
N te kakabwaia are e anganai te Beretitenti ae Koten B. Ingkiiri ngke I anganaki nakoau, ao e taekina te mwakuri ni ibuobuoki are e karaoia te Botaki n Aine. E taku, “Aio te botaki ae tikiraoi, tao te kabanea ni bubura ao te kabanea n nangi ni maan mai buakoiia ni kabuta te aonnaba. A na mition bon te karaoa ae raoiroi ni buokiia naake a nanokawaki ni maraki ao a kainnanoa, tibwauan aron waakinan te reirei, karaoan bwaai n te auti aika raraoi, ao rabakau riki tabeua nakon maiuia aine ni kabuta te aonnaba.”
Iai iroura ae riki bwa kairakira n aron Ana Katanoata te Botaki n Aine; mweengara, ara utu, te botaki ni karikirakei arora, ao ai te burokuraem ni kakawari n reirei n te mweenga, A tia bwaai aikai ni karauaki ni kaokoroaki aron bonganaia ao ni kawakinaki ibukin buokaia aine ni karababa korakoran nanoia ni ibuobuoki, rinanon te ibuobuoki ao te katiteuanaaki.
I taetae ibukin kaotakin aron kakorakoran nanora, I kan tibwaua nakoimi karakinanTutiana Titoun Roiite, bwa ngke 26 a na ririki, ao e kitana Engiran n te 1856 ao e mananga n ti ngaia nako Iutaa. Bon ti ngaia kaain ana utu are kaaina te Ekaretia, Tutiana bon kaain naba te Kambwana ae te Wiiri Aenkaati. N aroia naba bwaeoniia tabeman, a maiu ni karokoa te toki n te kanganga ni baaki, n aoraki, ao ni kua.
N rokona i Taoreti Reiki Uaeri, Tutiana e tangoa te kiraati ni karaua ni katikiraoia. Ni karaoan a na kabanea n tamaroa, e a karakinna n te taetae: “I aki konaa ni maninga bwa e kanga aron tarau. Raraou ngkoa tabeman aikoa kinai.”1 Ngke E a tia ni kaboo nakoa oin a na kiraati nakon te Inria ibukin mwakoron i irikon te babarou, ao e a bon aki reke a na tai n taraia i bon irouna. Ngkai e a bon aki kinaa oin tamneina. E a riki bwa te aomata ae kaokoro, inanona ao i tinanikuna. Inanon touan te kawai ae kiriatibu n nang ni matoatoa ao ikekei are e a mena iai te buakaka. E a kataaki a na onimaki, ao ngke e a tia n rairaki ao e a nene ni matoatoa. E a tia ni kaitiakaki n te anga are te kabanea n tamaroa ni kiraati e na aki konaa ni kaotii tamnei. E a tia n tataro Tutiana ibukin korakorana ao e reke irouna—inanon kabitoin nanona.
Aio aron nanou are I tangiria n taetaei ibukina. Kam na kanga ma ngai n rairaki nakon te koaua, n onrake n te onimaki, n nang ni kakoaua te Atua, n te aro are ti konaa ni boo ma kataakira ao ti kona naba ni kakorakoraki irouiia?
E aki nang ni bati aron maiuira ngkana ti ataia ae te maiu e aki konaa n tiku n aron are kam a tia ni baireia iai. Ana kariiri Tatan ao marakira a roko nakon temanna ma temanna. Kam a ataa temanna ae aki kan bita te bwai teuana i bon ibukiia ke aro aika riki nakoiia? Ao ngkanne, I koaua bwa kam ataia bwa iraman ake a waaki nako ma aia onimaki. Kam kairaki nakoiia aomata akanne, ni kairaki iroun te Tamnei, ao ni kakorakoraki man aia katoto.
Nimaua te ririki n nako ao I a tia ni kaitibo ma aine mai Aberika nako Tibein are a bon riki ngaia bwa bwaeaniia n oin nanoia. Iai au namakin ni kamoamoa korakoran nanoiia, ao I a tia ni kairaki man aia kakoaua aika nako man kabin nanoia. Aikai aine aika maiuakina te koaua are a kamatoaki man ana katanoata te Botaki n Aine.
Te katanoata e kauringiira bwa antai raoi ngaiira ao e aera ngkai ti karaoi bwaai aika ti karaoi. Ngkana ti nang ni maiuakiini tua, ao a nang ni kakorakoraki riki nanora. Ti na katikui ara koaua n te kiraati. Te aki mamatam, tataro, ao kamatebwaian koroboki aika tabu ao itoman ma ara Tia Kamaiu. I kan katereterei uoua riki kawai are ti na konaa ni kakorakorai rikiraken nanora iai:
MWAKURI NI IBUOBUOKI
Ngkana tia tia n rairaki ni koaua, ao ara taratara e nako mai irou nakoiia tabeman. Ti konaa ni kunea korakoran te nano rinanon te ibuobuoki. Akea te bwai ae na kakukureia te riaboro nakon are ngaiira ti na katabeaki ma te boraraoi irouia aika tiarobeke n nang n tabe ma kakangin kanaia. Ma ti ataa riki ae raoiroi. Te ibuobuoki e na buokiira n tiku iaon ara kooti.
N aia maungatabu aine, ni mweengara, ara utu, ao te botaki ni karirakean arora, ao ae moan te kakawaki riki, inanon oin mweengami ao I a tia ni kairaki ma n ami mwakuri ni ibuobuoki.
Tabeua te wiiki n nako ao I a karekea au tarebon mairoun te Beretitenti n te Aono i Eurobe Nuka. E taekiniia kaain te ekaretia ao mitinare i Arabania ao Motoua aika nang ni mwaitorotoro, ao e iangoia ngkana te Botaki n Aine iai a na mwane ae e na aki kaboaki mwiina ae konaa ni kanakoaki nako ikekei. Iangoa te kukurei ae I konaa n namakinna ngke I kakawari ma te Umanitarian Tieweti ao n ataia bwa ti konaa n anga te 1,000 te mwane ae na aki kaboaki mwiina. Tabeua te bong ao a baketenaki ao ni kanakoaki. E a korea ae kangai te beretitenti n te mition: “A ringaaki kaain te Ekaretia ikai bwa tabeua riki kaain te ekaretia a nang ni iango ibukiia.” Kam rabwa ibukin tabemi ni ibuobuoki.
Aine, tarai raoi katautau n atuun karaki ibukin te mweenga, utu, ao botaki ni karikirakean arora ni kakae anga ni karikirakea korakoran te tamnei, karikirakea oin rabwakaura, kakorakoran te mweenga ao te utu, ao ni katauraoa te mwakuri ni ibuobuoki n te euangkerio. Ni karaoakin aikai, ao e na uarereke katabeakira ma ara kanganga ao n nang n tabe riki ma te Atua.
KATITEUANAKI
Te kawai riki teuana are ti konaa ni kakorakorai ni karikirakei nanora bon man te kakorakoraiira ni katiteuanaki n ara utu,beretitentii n titeiki ao ni uoote. Te Uea E reireiniira, “Ngkana tiaki ngkoe temanna ao tiaki naba au bwai ngkoe.”2
Te kantaninga ibukin te katiteuanaki, te iango, ao anuan maiura aika raraoi nakon te karietaki nako karawa. Ngkana ti katikui moa kaokoron arora ao bonganara ibukin korakorara n tatabemaniira nako, ao a bati bwaai aika riki. Te Burabeti ae Iotebwa Timiti e kauringiira, “Tai tiatiana ami kaoti ni kaineti nakon raoiroiia kaain rarikimi… . Kam na riai ni kabuburai tamneimi nakoimi n tatabemanii ngkami.”3 E kakorakora te katiteuanaki man a na kakao n tituaraoi te tamnei.
I a tia ni kawari titeiki ao uoote ake atia ni katiteuanaki. Beretitentin botaki aika kakaokoro a boutokoaiia i bon irouia ni karokoiia nakon korakoraia; a kamatoaia aia mataniwii n te nakoanibonga ao ni uaia ni kakorakoraiia ni uotia aia utu nakon te Kristo. Ngkai abanuean te Atua e rabinobino nako moa, ti na riai ni katiteuanai korakorara ni kamaiui tamneira.
Ngkai te beretitenti ni kabuta n te Botaki n Aine ao ti kakaitau ibukin kateretereana ae boou n te reirei ni kakawari n te mweenga.4 Te rongorongo ae boou e kaooia tititati bwa a na wareware man koroboki aika tabu ao man aia reirei kaain te Moan Beretitenti ao tabeman riki Mataniwii ni Kabuta ibukin kakawakin koauan te euangkerio. Tititati ngkanne a kaungaaki bwa a na tibwauai bwaai ake a noori ao bwaai ake a tia n riki nakoiia ibukina bwa e na kanga maiuakinan kakawakin koaua ni kakabwaiai maiuia.
Tititati, ngkana kam na ira ae kaweneaki aei, ao kam na namakina riki te katiteuanaki ma toam ao naake ko reireiniia. Ko na kakorakoraki n te tamnei.
E aki akaka bukina, bwa antai mai buakora are e konaa n tauraoi ni bakataei maiura i matan kiraati aika nanoanga ao n aki kaunga nano? Eng, ngkai te Abotoro ae Bauro e anga te kauring, ti bane ni kainnanoa ae ti na “ukeraki ngaiira”5 man te tai teuana nakon te tai teuana. Ti bane ni kainnanoa te rairannano, ni konaa n atai kabwakara, ao n nang ni kakaonimaki riki nakon te Kristo. N aron Tutiana, tao ti na riai ni kaboo nakoa ara kiraati n tirotiro n te aro are ti na konaa ni kitana te maraki, nanokawaki, ao te bwarannano. Ma ngkana ti karaoia, ao ti na kunea bwa te Atua e anganiira te korakora are e na aki konaa n reke iroura ao n ataia naba.
Te Beretitenti ae Iotebwa F. Timiti e taekinna ma a na namakin ae korakora ibukin kakorakoran nanoia bwaeoniia aine. E taku: “Te mate bon akea nanona irouia. Te Kanganga bon akea naba. Ni mwaitoro ke ni karau, ke ni kabuebue, bon akea akanne naba irouia. Aia namakin ni kabane ao n ataia ma nanoia bon te karekea te tokanikai n abanuean te Atua ao te koaua are E a tia n anganiia te Uea.” Ao ngkanne n aia kakaonimaki ni kabane a na burabeti te Atua, ao e kaeka, “Tamneiu, angaa ngkai aine aikai?”6
I mena ikai n te bong aei ni kakoaua nakoimi bwa aine aikai a bane ni mena ni katobibia te aonnaba n aia Botaki Aine n te Ekaretia. Moan te kakaitau Ngai n reken au tai n nooria aine aikai inanon ara tai aika a tia n “teimatoa inanon ataakin te koaua.”7 Ma nanou ni kabane, ao I ataia bwa te Uea e konaa ni “kamatoai bwaai aika mamara.”8 I ataia bwa aio A na mwakuri ao abanueana. I ataaia bwa n tatabemaniira ao ti konaa noora tamnein te Tia Kamaiu man te kawai are ti reneia ni maiuakinna ni maiura. N aran Iesu Kristo, amen.