Te Taetae n Tangira
Ataei aika uarereke a tatangira taekaia ae ko na taekinna, “Ko kinaaki. Ko rangin boongana. Iai am konabwai. Ko rangin raoiroi.”
Ngke ngai ngkoa te tina ae te kairake, kainnabau ao ngai ti kaiiria natira niiman aika uarereke aika aia ririki a mena iaan waniua rikaaki bwa ti na maeka ma ngaia i Amerika Maeao. E ngae ngke akea mai buakora ae bwaati te taetae n te aba aei, natiu ae onoua ana ririki e rangi ni kanganga irouna aron kamateakin te taetae ae boou aei. Ti kataia ni karinna ni kareireia n aia reirei ataei ake a uarereke aika aua aia rirki, e ngae ngke tao e nang bon riai ni moana ana reirei n te moan kiraati irouia ataei. Ara kantaninga irouna bwa ngkana e reitaki ma ataei aika uarereke aikai ao e na bon toki makuna ao e na koona ngkanne ni i toman n taetae ma ngaiia n te taetae ni Botukare.
Ma n aron ae ataaki natira te aine e bon rangi n irua ke n aki kinaia ataei ao ngaiia a irua naba nakoina. N te bong ae koraki e bon rangi ni kekeiaki i buakon te kanganga ao e rangi n raraoma au i ango i rouna ni katoa i ngabong ngkana I nakonako ma ngaia n nikiria n ana reirei ao ngkana I a manga taninga okina,e tataraa n nanokawaki, ni katoa tai n tokin te bong ae koraki.
N te bong teuana, tabeman ataei a karaoa te katei ae aki raoiroi nakoina. Tabeman a kareia n te atibu ao a kakamakua, a ngareakinna ni kakanikoa n tain aia motirawa ae uarereke. E rootia te maku ao te nanokawaki ao e a i angoia ae e nang aki manga okira ana kiraati. Ngke e tabe n tekateka n tiingaia n aia tabo n takakaro ataei ae akea kaaina, e uringa aron reireiakina ngkana ko marooa ao ti ngkoe. E uringa are Tamana are i Karawa e rangi ni kakaan nakoia natina aika uarereke ao E kona n taetae Nakoina n te tai n aki akaka, tiaki n tii i mwain te tai ni matu. E kona naba n oota n aron ara taetae ake a mena i nanora. Ni koonan te tabo n tatakaro aei e kabaraaka atuna ao e tataro. E aki ataa te bwai ae e na tataro i bukina, ngaia are e tuatua i bukin tamana ma tinana bwa a bia mena i rarikina ma ni kawakinna. Ngke oki nakon a na umanreirei ao anenen te moanrinan e roko n ana i ango n te tai arei.
I aki toki n nakonako iaon uteute aika kiirin,
Ao I koikotii inanon baiu uee aika mawawa.
I koikoti uee aikai i aon uteute aikai;
Nakon tinau, uee aikai e kauringai arom.
(“I aki toki n Nakonako,” Aia Boki N Anene Ataei, 202; Aia Boki N Anene Ataei Ae Tabangaki, 109)
Ngke e kaurea matana, ao e noora te uee ae uarereke ae e riki imarenan bwangabwangan te timanti. E kinikia ao e karinna ni buuana. Ana kanganga ma ataei e aki bua, ma e nakonako n oki nakon te reirei ma ana namakin ae a mena tamana ma tinana i rarikina.
Ngaira aikai n tatabemaniira nako, n aekan natiu te aine ae onoua ana ririki, e a tia n namakina buan ana iango ao man namakina naba te maroa ni mena n te aba ae tiaki oin abana. Ngaia are n te aba ae boou nakoina ai bon aron naba reiakinan te taetae ibukin te numera ke te kemetituri. Tao n aron ae ko a tia ni iangoia bwa ko a tia n roko i aon biken te aba ae boou ngkana ko a kaaina te Ekaretia, e ngae ngke tao ko boni mena ni bon oin abam. I angoia ae a ngkoa ngkoe ae ko a tibwa kaaina te ekaretia. Taeka aika te wewete, Te Bitiobiriki n Tararua, ao nakoia naba taian Mataniwii ni Kabuta aio are e kainnanoaki rinna ibuakon rinanin taeka ake a koreaki n te beeba.
Ao tera aroia ara mitinare ake a tia n a taia ma ni kaeka nakon ana wirikiriki te Tamnei ae Raoiroi bwa te Ekaretia e boni koaua, ma imwiina karaoa kataakimii n reiakinan uoua bwaai n aron reiakinan te euangkerio ao taetaen te aba ae boou n te tai ae ti teuana? N na rangi ni mimi n i angoa aron aia ninikoria n anne.
Ni maiura aei e bon onrake n aro ni kekeiaki ke ni korakai ibukin reiakinan taetae aika tiaki oin ara taetae. Ma e ngae n anne, ma bon iai teuana te taetae ae tabangaki. Bwa “Nakon tinau, uee ni kabane a kauringai arom” te taetae ae nako mai inanon te ataeinnaine ae uarereke aei. Te anene n te moannrinan ibukin uee ma taekana aika kiinaki n ai aron te tataro.
Imwiin ana reirei Iesu are e a tia ni karaoia n te tembora are i Bountiburu, E ataia ae aomata a na aki oota n taeka ake e taekin. E tuangiia bwa a na oki nakon mweengaia ao n iangoia ao n tataro ma aia utu ao ni katauraoia i mwain rokona n te bong are imwiina.
Bwa ngke “e taratara nako riki i aoia aomata ake a uanao, ao [e] nooria bwa a bon tang, ma ni kateimatoa aia taratara iaona n te aro are kaanga a na tuangnga bwa e na tiku riki teutana irarikiia… .
“Ao e anaia aia ataei ake a uarereke, temanna imwiin temanna, ao e kakabwaiaia… . “Ao e taetae nakoia aomata aika uanao, man taku nakoia: Nooria ami ataei.
“Ao ngke a tararake … a nooria anera aika ruo mai karawa ae ai aron ae a
otabwaninia ataei ake a uarereke, ao a bon otabwaniniaki n te ai, … ao anera a karaoi aia mwakuri n ibuobuoki nakoia” (3 Nibwaai 17:5, 21, 23–24).
N “otabwaniniaki” n te ai ae ura ibukin ara koaua bon te taetae ae ti riai n reiakinna ngaira ni kabane ao ma n oota iai.
Te moan reirei ae a reireinaki iai ataei n te aonaaba inanon aia tai ni ira te moan rinan ae “Ngai Natin te Atua.” Ataei aika uarereke aika 18 aia namwakaina a na bon kotoia ao ni karaoa te kamatenano ni baaia ae te takakaro:
Tamau are i Karawa e a taai
E ataa te bwai ae I kan kakaraoia.
E ataa arau ao te tabo ae I maeka iai.
I a taia ae tangirai naba
(“Tamau are i Karawa E a Taai,” te Moan Rinan 1: Ngai Natin te Atua [1994], 2).
Ngke I tia reirei nakoia kaain te kaonoua ni koraki n ririki aika nako, te teinimwaane ae ai tibwa 14-ana ririki e bwainna n te kunnikai n aroia kaain te kaeng ao e mwaati nakon te umwa n reirei. E a bon ikawai bwa uoua rakan ana ririki ao aua te ririki buburana i aoia ataei aika 30 mwaaitia. N te tai ae waekoa ao I kunea bwa Buraian e aki kona ni wareware, e aki rereirei ma i mwaina, ao n tia ni maeka ma taan tararua aika kakaokoro aika maeka n taabo aika mwaiti.
E a bon kaan roko tain te ribooti n tokin te teem ao I roko n te reirei n tain au motirawa bwa N na katiai au mwakuri n taui mwiin aia mwakuri ataei ao ni mwaaken aia kaati n ribooti. Ngke I rin n au umwanreirei ni ikotii mwiin bwaai ake I a tia taumwiia, ao I noora Buraian bwa e karaoa ana mwakuri ni kakeru inanon te kiraati. I angoia nakon raou n tia-reirei bwa N na kaira Buraian. Ngaia ma tabeman raona man te moani koraki ti mwananga nakon te tabo ni boki ma beeba aika onrake n tamnei, ti karakina teutana karakin te butibooro iaoni kawaira.
Ti tekateka moa n te taibora are I a mwaakeni iai taian kaati ibukin ribooti. I titirakinna ngkana e a tia ni karerekea te ribooti.
E ioioa atuuna ma n taku, “I tuai” I tuangnga bwa e tangiria ni kan karekea ana ibribooti kaati.
E karekea taraau man taku, “Ti ngkana e kangai bwa ngai te teinimwaane ae I raoiroi.”
I karaoa ana kaati n ribooti ae e onoti ao ni katereterea aron korakorana. I korea arana ae bwanin iaona ao I korea naba aron ana konabwai ni kakangareia aomata. I koroia naba iaona ae e rangi n tatangira te takakaro. Bon tiaki raoi aron tein te ribooti are e tabangaki, ma e aotaki bwa e rangi ni kukurei iai. N te tai ae rangi n aki bati ni maan imwiin anne, ao te teinimwaane ae Buraian e a aki bati ni kakaoti n te rierei ao I ongo, bwa e a manga maeka n teuana te kaawa. Au kaantaninga bwa te ribooti are I koroia i bukin te teinimwaane aei, are kaotia ae rangi n raoiroi e bia karinna ao ni uouotia inanon ana buua, nakon te tabo are e mena iai.
N taai tabetai ti na bon bane n anganaki ara kabanea n ribooti kaati. E na mwaakenaki n aron karaoan ara konaa n ae raoiroi. Ataei n tatabemaniia nako a tangira taekaia n aia ribooti ae kaotaki ke ni koreaki n aron aei, “Ko kinaaki. Ko boongana, Iai am konabwai. Ko raoiroi.”
I tatangira karakinaia ataei aika taian baeaniia. Ti aki toki n ongongo karakinaia aia utu ake a nakonako nako Mwaruan Taoro Reiki. Ma taekana a koreaki n aia anene kaain te Moanrinan.
Ngkana I angoia baeaniia,
I angoia aine ma mwaane aika ninikoria.
I tangiria n uringiia bwa ataei a roko naba,
I bia riki naba n aroia ataei aikai.
(“Ngkana I angoia aroia Baeaniia,” Aia Boki n Anene Ataei, 222)
Nei Tiutian Maetetin e karakina rongorongon Nei Akineti Katuweei n te kambwana n Aenikaa ae te Wiiri. A taonaki n te angibuaka ae korakora ao n rootaki n te kainnano ni baki ao ni mariri. Iai uaekon ni kamaiu aika roko n tibwatibwaa te amwarake ao burangketi, ma a aki tau uaekon aikai ni buokiia ao ni uootia aomata. E ngae ngke imwiin kamaiuakia, angiia aomata a bon kataia naba n nakonako ma te kanganga inanon maire aika abwabwaki nakon mwarua ake ana kamaiuaki iai.
Nei Akineti ae ai tibwa ruaiwa ana ririki e a bon rootaki n te kua n nakonako n ae raroa. Te turaiwa n te uaekon aei e a taa kainnanona ao ana keiaki Neiei ni kataia n iira butin te uaekon ao man tuanga ngkana e tangiria n toka. E taekinnna Neiei bwa tera ae e na manga riki imwiina.
“N aei ao e kataia n roko i rou, e anaa baiu, e karongooa n newena are e nakataiani kabira riki te aoti bwa i aonga ni biri riki, ma rangau aika aikoa konaa ni mwemwe bwa a… . rangin kua. Ti boni waaki ni mwananga nako, are ti teebo ma e a rangi n ababaki te maire. Te bwai are i angoia n te tai anne bwa teuaei bon te kabanea ni buakaka ni mwaane ma ibuakoia mwaane aika maiu ke mwaane ake I tuai man ongongo aroia. Ngke I a roko n tokina are I a bon aki kona ni manga mwananga riki, e toki [ao e katikai rake nako nanon te uaekon]. E anaa te burangketi e ninirai iai … bwa I aoria n abuee ao ni mwengaraoi. E a manga reke au tai ni bita au iango, ao I bon karaoia, man ataia raoi bwa karaoan aei e a tia ni kamaiuai man te mariri ngke e a anaai nako nanon te uaekon” (I Walked to Zion [1994], 59).
Te turaiwa n te uaekon ni kamaiu aei e a tia ni kamaiua te teinnaine aei ngke e tuangnga bwa e na biribiri ni kabirimwaka n te aro are e na konaa iai ni buti raran rangana are e tia ni bwaninin n te mwaitoro man te tinoo. Teuaei e kamaiua rangana, n arona are buoka Neiei, ni kamaiua.
Ara ataei ni boong aikai mwanangaia a rangin ni bo ma kanganga, n aroia naake a mwananga man taabo aika a raroa. A kaaitara ma buakaka ke kanganga inanon maiua aei. Ti riai ni katei bukiia ao ni buokiia n rawawataia ao n rangaia ake a bwatere i aan ootan karawa. N taai tabetai, ti riai ni biri ni katiteeboa arora ma aia onimaki natira.
N te tai teuana n te 3 Nibwaai Kristo e anga te kakabwaia nakoia ana reirei, “ao moamoana e moa ngare nakoiia, ao ootan moamoana e bon oota i aoia” (3 Nibwaai 19:25).
Te moamoa ae mamatangare e kaota te raoiroi. A kataia ataei n riki n aekan Iesu. A tangiria ni kan riki n aekan temanna ae mamatangare. A tangiria ni maeka ma temanna are e kaekaia ma te kimwareirei.
Beretienti Ingkiri e taku, “Ataei a tangira ootan taai. A tangira te kukukurei. A kainnanoa te tangira ao te kaikawaaki raoi” (“Save the Children,” Ensign, Nobembwa 1994, 54).
E riai aio n riki bwa te taeka i bukin te euangkerio nakoia ataei. Bwa tera taetaen abam, are ko reireinaki iai n anga reirei ao n taetae n taetaen te tataro n te nano ao n te kaoti koaua ae kakukurei n te aro are aonga anera, i aon te aba ao i karawa, a na konaa n otabwaniira ao ni buokiira. Ti kainnanoiia taan reirei n te euangkerio aika kokoaua aika a kona n taekin taeka ni kamoamoa ibukia tabemwaang ao taeka n iraorao. Ti riai n anga n taainako taian kaati n ribooti ma te temanna are e katereterea iai raoiroin mataia aomata n tatabemaniia nako. Bon te kakabwaia ngkana a kariaiakaki ataei bwa a na biri n te raroa ae a konaa n aron korakoraia, ao ti riai ni matangare nakoia ao n niniriia ni burangketi ma ara tangira rinanon mwanangaia ae kakannato inanon te taetae n te tangira ae tabangaki.
I anga te karabwarabwa i bukin te kakabwaia ae korakora nakoia “noriia [ara] ataei aika a uarereke.” N tangiria n ururingnga bwa a roko naba, ataei, n aran Iesu Kristo, amen.