Raao ni Koaua
Ti na bane ni kataaki. Ao ngaira ni kabane ti tangiriia raao ni koaua ake a na tangiriia, ake a na ongora nakoira, ake a na kaota te kawai nakoira, ao ni kakoaua ibukin te koaua nakoira.
Ni katoa ririki, bubua ni ngaa mwaitiia natin Tamara are iKarawa aika a roko nako nanon ana Ekaretia Iesu Kristo Ibukiia Aika Itiaki Ni Bong Aika Kaitira. Ma a mwaiti aika a tangira te bitaki ae korakora inanon maiuia. Ngaiia nikabane a tia ni karaoa te tua ae tabu ma reirei aika a tabu ao te kabanea ni matoatoa n tua bwa a na kakaonimaki iai. Te reirei anne e rangi ni kakaawaki bwa Tamara are i Karawa e kabwarabwara te kakabwaia ao te kakaewenako nakon te burabeti are Nibwaai:
“Ao I ongo te bwana mai i roun te Tama, ae taekina: Eng, ana taeka Natiu ae Tangiraki a koaua ao a kakaonimaki. Ane e teimatoa ni kakaonimaki nakon te toki, ao a na kamaiuaki.
“Ao ngkai, tariu aika tangiraki, I ataia man aio bwa e aki kona ni kamaiuaki teuanne ke neienne ma ti ngkana e teimatoa ni kakaonimaki nakon te toki te aomata, ma ni iriiri ana katoto Natin te Atua ae maiu.”1
E anga ana katauraoi te Tia Kamaiu bwa, ngkana ti moana manangara iaoni kawaira ao ti nakon te tabo ae raroa tau ao imwiina ti bwaka ao ti kaakea Ngaia, e na raoiroi riki ngke ti aki moanna.2
I iangoa te bwai anne ni katoaa te taai are I kakawari iai ma kaain te Ekaretia aika a boou. I karekea te tibwanga anne n angiin te tai, ni katobibia te aonnaba. I noori mataia bwa iai te kona ni onimakinaki ao a aki toki n tuangai aron kataakia tabeua n aia onimaki ao imwiina, a ienikuri n taetae ni bwanaaia ma n wiwirikiriki: “Taiaoka tataro ibukiu.” N taai akanne, I manga namakina riki rawawatan te mwiokoaki ni kairiiri nakoira n tatabemaniira mai i roun ana burabeti te Uea ae maiu. Bon kawakinan te berita are ti a a tia ni karaoia i nanon te ran ni bwabetito “ni kabebetea rawawatan temanna.”3 Ao ai bon aron te rao. Ana taeka Beretitenti Ingkiri aikai e anganai korakorau: “Au kantanga, I tataro, I bubuti ma ngkami, nikabane ngkami, bwa kam na rabwatiia nikabane kaain te Ekaretia aika a boou. Karikia bwa raoraom teuanne ke neienne. Kawakiniia bwa a na teimatoa i nanon te Ekaretia.”4
Beretitenti Ingkiri e aki kona ni mena ikekei n riki bwa te rao ibukiia kaain te ekaretia aika boou nikabane. Ma ko kona ni mena ikekei ibukin ti temanna. Nikabane bwaai ake a tangiraki bon namakinan te bwai ae a namakinna ao te bwai are e namakinna naba te Tia Kamaiu nakoia. Kataia n rinanon ana namakin te mwaane ae te kairake, ae Nikotiabo Eeti Rubwaara, i Aberika, e korea rongorongon raoraona.
“Uoua ma te iterana te ririki imwaain ae I kaaina te Ekaretia n te 1999, ao raoraou ae rangi n raoiroi, Mbuti Iona, e roko ni kakaeai. Ti a bon tia n rangi ni iraorao rinanon ara tai n reirei n rorora ae 10 nakon 17 ara ririki ni maiu, imwiina [ti] maenako ngke ti a nako n [reirei] aika a kakaokoro.
“Mbuti e bwabetitoaki n Eberi 1999, ao 4 te wiiki imwiina, e kawarai ni au auti ao e kabwarabwara taekan te euangkerio nakoiu. N aki tabe ma kabuakakan rongorongon te Ekaretia, I kakorakoraaki irouia taari aika a itiaki ake a anganai te butimwaai ae kakukurei n au moan tai ni kakawari. Bon te Taabati naba aei ngke e kaotai kabwarabwara arou nakoia mitinare. A karaoai babaire ibukin reirenau. E bon mena ikekei raoraou ibukin kaakarabakau nikabane, ao e teimatoa ni kaakaoai nakon bobotakin te Ekaretia. I rangi ni kuukukurei ni bobotaki ma aomata aika titabo arou ma ngaia, ni kakukureiara, aron teira ao tiia aika ti na uaiakin. Bon te tai naba are titebo ma aio ngke I moana kaakaean te Intitute [n te aro]. E bon tara n ae bon aron ae riiriki. l: Tairikin te Kaabong [5:30]—aia maroro mitinare, n rimwiiaki n te intitute.
“I atai baika a bati i nanon tain te intitute ao riki I kukurei n tain te kiraati n rongorongon ‘Ko na kanga ni Karekea te Mare n te Tiretio.’ Te moan itera n te reirei te ririki ae toki ni Meei, e aki maan imwiin are I kakaea, ao I namakinna ae akea au tai ae e tau. Ma I karekea raoiroiu ae tau n rawea te kiraati are te kauoua ni itera n te reirei n te ririki, ‘Anga reirei i rouia Burabeti aika a Maiu.’ Ngke I kakaea te intitute, I kabooa au boki are a bane inanona booki ake aua ao I reitaanako au reirei ao ni ikawai rake n te Ekaretia te rain i aon te rain, te tua iaon te tua, ikai teutana ao ikekei teutana. I bwabetitoaki n Tebetembwa 17, 1999, i roun raorau temanna are I kaitibo ma ngaia i nanon iriirakin te intitute.
“I karabwarabwa ibukin te Intitiute burokuraem. E aki n ae e ti karikirakea arou ma e a tia naba ni buokai n angai te kona n riki bwa mitinare, ae te mition are I a tia ni moanna iai au katauraoi ibukin nimaua te namwakaina imwiin au bwabetito. I a tia ni kakabwaiaki ma tibwangau aika a bati bwa N na mwakuri ao N na anga reirei imwaain au mition.
“I karabwarabwa ibukin raoraou. I kantaningaia bwa e ata te bwai ae e tia ni karaoia nakoiu. Ti a tia ni mwakuri n ara mition, I nako Teebwan i Aberika Maiaki, ao ngaia, e nako Keibu Taaun i Aberika Maiaki. Bwaai nikabane ake e anga bon te rao ae uota kanga te bitaki inanon maiun temanna.”5
Eng, e taraa n aki rangi ni kamiimi te karaki anne. Ma iai te bwai ae kamiimi n te wanawana ae e raka iaon ana kona te aomata.
Tao ibukina bwa Mbuti e a tia n toua te kawai ke tao man te kaotiotii, e ataia bwa tera ae e a tia raoraona n ataia ae e na karaoia ibukin kateimatoan ana kakaonimaki. Ao ngaia e ataia bwa e na kanga ni kaunga nanona ao ni buokia. E kaota raoraona nakoia mitinare. E noria bwa raoraona e bwabetitoaki ao e karekea ana bwai n tituaraoi te Tamnei ae Raoiroi. E kaira raorana, imwaain te bwabetito, nakon te tabo are e na kona ni kamatebwaia iai koroboki aika tabu ao n te aro are a na kona ni bitaki maiuia n ana taeka te Atua. Ma i mwaain te bwabetito ao e buoka raoraona n rinanon te berita aio: Imwain taai akekei, I kangai nakoimi, kamwarakeiia n ana taeka Kristo; bwa noria, ana taeka Kristo e na riai ni kaman tuangko bwaai nikabane bwa tera ae ko na riai ni karaoia.”6 Taeka a riai n tia n tuangnga bwa e na kabooi koroboki aika tabu, are e a tia ni karaoia.
N tain te bwabetito, te Tari Rubwaara e karekea ana bwai n tituaraoi te Tamnei ae Raoiraoi bwa e na riki bwa raona ae teimatoa ni karokoa e kaoiia ao ni kakororaoa maiuna ibukina. Anne are e na kamatoa te berita riki teuana, “Bwa nooria, ao N na manga taekina ae kangai nakoimi bwa ngkana kam rin man te kawai, ao ni karekea te Tamnei ae Raoiroi, e na kaoti nakoimi bwaaai nikabane ake kam riai ni karaoi.”7 E riai n tia n tuangnga te Tamnei ae Raoiroi bwa e na moana ana katauraoi ibukin ana mition, are e a tia ni karaoia.
Tiaki ataia bwa antai raoraraona ae nako ma ngaia nakon ana bootaki n toa imwaain ao imwiin te bwabetito, ma tabeman a riai n tia ni butimwaia raoi ngke e roko n te moan tai. Ikekei, e kaboua ana reirei bwa e na ururinga te Tia Kamaiu n taai nako, ni kawakina ana tua, ao ni manga karekea ana berita ni iraorao te Tamnei ae Raoiroi. Ti aki ataia bwa tera nakoan raoraona are e weteaki nako iai bwa e na beku ma n taetae. Ma I kona ni koaua bwa a karaba ao n tuangnga ngkana a namakina te Tamnei inanon ana mwakuri ni ibuobuoki ao inanon ana anga reirei.
Ti kona ngkai n atai tabeua iaon maiuna. Uringnga bwa e korea ae e reitinako n reirei. E koreia bwa e ikawai inanon te Ekaretia, te rain iaon te rain, te tua iaon te tua, ikai teutana ikekei teutana. E taku bwa e a tia ni wantongaaki raoi man tiana n rinanoi maiuna inanon ana Waaki n Reirei te Intitute n te Ekaretia. Ti ataia man koroboki aika a tabu bwa baikara bwaai aika karika te bitaki inanona. E riai n tataro mwaaka ma te onimaki iroun te Tia Kamaiu. E karekea te koaua ao kaetan kawaina rinanon te Tamnei. Ao imwiina e aki tii karaoa te bwai are e tuangaki n te wirikirikinaki i roun te tamnei bwa e na karaoia ma e bubutia naba te Atua bwa e na kamwakuraki te mwakuri ni kamaiu i nanon maiuna.”
E kabwarabwara Nibwaai aron kamimiin te bitaki anne ao tera ae e reke iai, ao e taku:
“Ao ngkai, tariu aika a tangiraki, I ataia bwa kam ae kam bon tabe naba ni iango mwaaka inanomi; ao I nanokawaki bwa I riai n taekina aron te bwai aei. Bwa ngkana kam kakauongo nakon te Tamnei, are e reireina te aomata n tataro ao kam na ataa ae kam riai n tataro; bwa te tamnei ae buakaka e aki reireina te aomata bwa e na tataro; ma e reireinna bwa e na aki tataro.
“Ma noria, I taekin aikai nakoimi bwa kam na tataro n taai nako, ao n aki toki, ao bwa e na aki bwaka; bwa kam riai n aki kaotii bwaai nakon te Uea ni kawakinna n te moan tabo ma kam na tataro nakon te Tama n aran Iesu, bwa e na uotaarake ami mwakuri ake kam karaoia nakon te Atua, ami mwakuri bon ibukin kamweraoan rabwatami.”8
Te Tamnei ae Raoiroi bon te Tia Karau nano ao te tia kairii kawaira. Ma bon te tia kaitiakiira naba man ara bure. Aio ibukin te mwakuri ni ibuobuoki ae rangi ni kakawaaki naba n aban Uean te Atua ibukin kawakinakin te kaokaonimaki. Ngkana ti weteaki bwa ti na ibuobuoki ti kona n tataro ibukin te Tamnei ae Raoiroi bwa e na raoniira ma ni karokoa te koaua ae matoatoa are e na roko. Ngkana ti bubuti ma te onimaki, e kona n roko te bitaki nakon arora n riki ni kauoua ibukin kataaki ake ti na riai n kaitarai inanon maiura.
A rangi ni karako bwa aekakira rao ake a kona ni karaoia ni buokia naake a riai n buokaki ni kainnano aika a rangi ni maan. Bon naake kaain te Ekareti ake a boou aika a riai n tataro Bon ngaiia ake a riai ni katang iaon te korakora are a na karekea ni kaekan aia tataro. A riai n rineia irouiia n aia onimaki bwa a bwabetitoaki ni kakoaua raoraoia ae e kororaoi, te Tia Kamaiu. A riai n rinerine inanon te onimaki Inanona bwa a na raira nanoia., bwa a na kamangoriia ao ni kakabwarai buure.
A riai n rineia bwa a na butimwaea ana bwai n tituaraoi te Tamnei ae Raoiroi. Taeka ni kamatoa nako nanon te Ekaretia bon taian kakao. “Ni karekean te Tamnei ae Raoiroi” Ao bwa te rinerine e karaoaki ti teutana te tai, ma ni katoa bong, ni katoa aoa, ni katoa miniti. E ngae ngke e roko te Tamnei ae Raoiroi ao e anganiira te kairiiri ni irekereke ma tera ae e riai ni karaoia, karaoana ke aki karaoana bon te rinerine. E ngae ngke a kabatia aia wareware ni koroboki aika a tabu, e anganiia aia tai n rinerine “n amwarake n ana taeka Kristo.” Ao e ngae ngke te baka n amwarake n ana taeka Kristo tiaki te amwarake n akea te rinerine bwa tera are e tuangiia ana taeka Kristo bwa a na karaoia. Ma n te onimaki ao n te ongeaba are e kakaraoaki n te tai ae maan, te Tamnei ae Raoiroi e riki te raora n taai nako, bitakin arora, ao teimatoara e riki bwa te bwai ae koaua.
Kaain te Ekaretia e riai ni karaoa ana rinerine, ma te rao ni koaua e kakawaki. Iai kawai aika a kakawaki ibukim are ko na tibwauaa iai rawawatan kaain te Ekaretia ae e boou are e kona ni uotaki. Ti kona ni itangitangiri, ni kakauongo, ni kaota, ao ni kona taekin ara koaua. Te Moan, ti riai n tangira. Anne te bwai are e karaoia te Tia Kamaiu. Ti kona ni karaoia ma Ngaia ao Ibukina E kaota te kawai nakoira n aron ana mwakuri n rabwata. E anga reirei n te tua ao te katoto ao ti na tangiriia Ana reirei.
“Aio au tua, bwa kam na tangiria raomi, n arou ngkai I a tia n tangiri ngkami.
“Akea te aomata ae korakora riki ana tangira nakon aei, bwa e na anga maiuna te aomata ibukiia raona nako.
“raoraou ngkami, ngkana kam karaoa ae I tuangi ngkami.
“Ma ngaia are I arani ngkami bwa tiaki tooro; bwa te toro e aki ataia bwa tera ae karaoia ana te Uea: ma I arani ngkami bwa raoraou; ibukin bwai nikabane ake I a tia n ongo iroun Tamau I a tia ni karaoi bwa kam na ataia”9
E tarataraa kaain te Ekaretia ae beku korakora te Tia Kamaiu bwa te rao. E anga maiuna ibukira nikabane. E tangiriira ao e anganiira ana bwai n tituaraoi ae te namakin bwa mwakoron ana tangira ibukiia, ngkana ti kakaonimaki, I a tia n te tai anne ni kakabwaiaki i roun te Tamnei are e Raoiroi bwa N na ata ana tangira Te Tia Kamaiu ibukin kakorakoran kaain te Ekaretia ae boou. I ataia bon ibukiu bwa e kona n riki.
Te kauoua, ti riai ni kakauongo nakon kaain te Ekaretia ae boou ma otana ao ana konabwai n ataa nanon temanna. Anne naba bon ana bwai n tituaraoi te tamnei, ngkai ae ti tataneiai iai e kangaanga n ae e na titabo ma ngaiia. E na aki tau ae kangai, “I oota n aron ae kam namakinna.” nikarokoa ae kam karaoia. Ma e karaoia te Tia Kamaiu. E rangi n tauraoi ni buokiko bwa te rao ae e ota e ngae ngke naake ko a tibwa tia ni kaitibo ma ngaiia, ngkana ko bubuti n te onimaki. Imwaain ae E bungiaki, a kaman ataia burabeti bwa tera ae E na karaoia bwa e na buokiko bwa te rao ngke Ibukina:
“Ao e na waaki rake, ni karawawataaki n te maraki ao te kurakai n aekaia nako; ao aio are te taeka are e na kakoroa nanon te bwai are e taekinaki are e na ana marakiia ao aorakiia ana aomata.
“Ao e na katoka iaona te mate, n te aro bwa e na kabwara ana bwai ni kabaebae te mate are e kabaeia ana aomata; ao e na katoka i aona aia bure, bwa e na onrake nanona n te nanoanga, ni kaineti ma te iriko, are e na ataia ni kaineti ma te iriko ni buokiia aomata ake a kainnanoa te ibuobuoki nakon aorakiia.”10
Te kateniua, ti riai n riki bwa katoto ngaira nakoia kaain te ekaretia ake a boou. Ti kona ni kamwarakeia n ana taeka te Atua. Ti kona ni bubuti ao ni maiuakina aron ana iraorao te Tamnei ae Raoiroi. Ti kona n ongeaba n ara onimaki inanon Iesu Kristo. Ao inanon te tai anne ti kona n riki bwa te bwaai ni katoto ibukin ana reirei Iesu are e manga bungiaki rinanon te Mwakuri ni Kamaiu. E kona ni karaurau. E kona ni matoa ataakina iroura. Ma e na bon riki bwai. Ao e na anganiia kaain te Ekaretia te kantaninga ao te koraki nikabane ake a kan iraorao n touan nanon te kawai nakon te maiu are akea tokina.
Te kaaua, ti riai ni kakoaua te koaua nakoia kaain te Ekaretia aika a boou. E na bon kakoaua ao e na riki bwa te kabanea n tamaroa ngkana e aki kangaanga. E na rangi ni ibuobuoki ngkana rongorongona bon te koaua raoi ao ana mwakuri te Tia Kamaiu, rongorongon ana tangira Tamara ae iKarawa, ao te bwai n tangira ao ana iraorao te Tamnei ae Raoiroi. Ao e na aki toki n riai tuoakina bwa te Tama ao te Nati a kaoti nakon te kairake ae Iotebwa Timiti ni manga kaoka te Euangkerio ae bwanin ao te Ekareita e a manga kaokaki irouia taan uarorongo mai kairawa. Te Tamnei ae Raoiroio e na kamatoaia naake a aki kanganga aroia bwa aia koaua.
Kaain te Ekaretia aika a boou a tangira kamatoakiia, n okioki ao n okioki, e ngae ngke ko aki mena ikekei ni kakouau. Bwa ngkana a totokoa ana iraorao te Tamnei ae Raoiroi a na aki teimatoa ni kakaonimaki. Ma e koaua nikabane aikanne nakoira nikabane, n te tabo are ti mena iai ao aekara kakaonimakira are ti a tia ni karaoia. Ngaira nikabane ti na tuoaki. Ao ngaira nikabane ti kainnanoa raoraora aika a koaua bwa a tangiriira, bwa a kakauongo nakoira, a tuangiira te kawai, ao a na kakoaua te koaua nakoira bwa e aonga ni kateimatoa ana iraorao te Tamnei ae Raoiroi. Ko riai ni riki bwa te rao ni koaua.
I kona n ruringa ae titebo bwa are n te bong aei raoraou ake a riinga maiu inanon te tai ae maan n nako. A tia n nako, ma ururingakia ma aia tangira, aia katoto, onimaki, ao aia koaua e teimatoa n tabekai rake. Ao am iraorao nakon ae e ngae ngke ti temanna kaain te Ekaretia ae boou, inanon te maiu ao n ae na roko, e na karika tebubua ke teuana te ngaa aia bakatibu ma kanoaia ni weteiko bwa ko na kakabwaiaki.
Aio ana Ekaretia ni koaua Iesu Kristo. E maiu. E tangiriko, ao E tangiriia ake kam na buokiia ao naake a na riki bwa rao ni koaua n aki toki.
Inanon aran Iesu Kristo ae tabu, amen.