E rawa Vakacava Mena vukei Iko na Yalo Tabu?
Mai vei Elder Gary E. Stevenson
Ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua
Na Yalo Tabu ena veivakaroti, veivakacegui, ka ivakadinadina.
Ena dua na yakavi ni Moniti, keirau a kele kina kei watiqu o Lesa, ena nodratou matanivale e dua na matavuvale gone. Ena neirau tiko voli e kea eratou mani sureti keirau na matavuvale me keirau tomani iratou ena nodratou lotu ni matavuvale me vaka ni sa vakarautaka tiko nodratou lesoni na luvedrau tagane yabaki ciwa. Keirau mani vakadonuya nodratou kerekere!
Ni oti ga na imatai ni sere, na masu, kei na bisinisi ni matavuvale sa tekivu wilika sara o gonetagane na imatai ni taro e sa volai tu ena ituvatuva ni lesoni: “Ena vukei iko vakacava na Yalo Tabu?” Ni tarogi na veitaro oqo e a tekivutaka e dua na mataveiwasei vinaka ni ra vakaitavi kece sara kina na lewe ni matavuvale ena wasei ni vakasama kei na rai. Tarai au sara ga na vakavakarau ni neitou qesenivuli kei na nona taro vivinaka e a taroga, me vakayavalati au vakavica ni oti na neirau veisiko o ya.
Mai na gauna o ya au se tarogi au tikoga; “ Ena vukei iko vakacava na Yalo Tabu?”—dua na taro ena vinaka sara vei ira na Lalai ka ra sa yabaki walu ka vakavakarau tiko me ra papitaiso kei ira na gone ka ra se papitaiso oti walega oqo ka ciqoma na isolisoli ni YaloTabu. E sa dodonu tale ga vei ira na udolu era sa qai saumaki mai.
Au sureti keda kece sara vakabibi o kemuni na gone ena Lalai mo ni vakasamataka, “Ena vukei iko vakacava na Yalo Tabu?” Niu tekivu vakananuma na taro oqo, au tekivu vakasamataka sara e dua na ka e a yaco ena gauna au a se itabagone voli kina. Oqo e dua na italanoa au a wasea vei Elder Robert D. Hales ni oti toka ga noqu a kacivi ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua ka a qai vola ena dua na mekasini ni Lotu baleta na noqu bula.1 Eso vei kemuni ko ni a rairai sa rogoca oti na italanoa oqo ia e lewe levu e se bera ni rogoca.
Niu se qai yabaki 11, a kauti au o tamaqu ki na dua na taubale ena veiulunivanua volekata na neitou vale. Ni sa muria cake o tamaqu na baba, au a lade mai na dua na vatu levu kina dua tale ena yasa ga ni sala ka keirau muria tiko. Niu a nakita tiko yani meu kabata cake e dua na vatu levu au sa tekivu yacova yani na dela ni vatu. Niu sa yaco kina, au kurabui ni sa dreti au o tamaqu ena noqu beleti ka dreti au sobu sara vakatotolo, ka kaya, “Kakua ni kaba cake ena dela ni vatu o ya. Daru muria tiko mada ga na gaunisala.”
Oti e vica na miniti, ni keirau laki raisobu mai cake, keirau kurabui ni keirau raica e dua na balei vakaitamera ni vakacilavi siga tu ena dela ni vatu sara ga au a namaka meu a kabata cake mai.
E muri, ni keirau sa draiva lesu tiko ki vale, au kila ni o tamaqu e waraka tiko meu taroga, “O kila vakacava ni a davo tu e kea na gata.” Au a qai taroga, ka vakavuna me mua na veitalanoa me baleta na Yalo Tabu kei na sala cava e rawa ni vukei keda na Yalo Tabu. Au sega vakadua ni se bau guilecava na veika au vulica ena siga oya.
Sa o raica beka nona vukei au vakacava na Yalo Tabu? Au vakavinavinakataka ni a vakarorogo o tamaqu kina domo lailai ka malumu ni Yalo Tabu ka ni a vakabulai au ena siga o ya.
Na Cava Eda Kila me Baleta na Yalo Tabu
Ni bera ni da vakanananu yani kina na taro “Ena vukei iko vakacava na Yalo Tabu?” meda vakadikeva mada e so na ka sa vakatakila oti vei keda na Turaga baleta na Yalo Tabu. E levu sara na ka dina e rawa ni da na raica ia nikua au na vakaraitaka ga e tolu.
Ai matai, Na Yalo Tabu sa ikatolu ni Lewetolu Vakalou. Eda vulica na dina oqo ena imatai ni yavu ni vakabauta:, “Keimami vakabauta na Kalou na Tamada Tawamudu, kei na Luvena ko Jisu Karisito, kei na Yalo Tabu.”2
Ai karua, na Yalo Tabu e yalo, me vaka e vakamacalataki ena ivolanikalou nikua: “Raica sa vakalewena ka vakasuina ko koya na Tamada; io sa vakayago me vaka na tamata; sa vakatale ga kina ko koya na Luvena; ia na Yalo Tabu sa sega ni vakalewena se vakasuina, raica sa Yalo ga ka sa vaka na ibulibuli ni tamata. Kevaka me sega ni vakakina, ena sega ni rawa ni mai tiko e lomada na Yalo Tabu.”3 Qo e kena i balebale ni Yalo Tabu e yalo sega ni vaka na Kalou na Tamada kei Jisu Karisito ka tiko na yagodrau vakayago. Na dina oqo e vakaraitaka tale ga e so na yaca e soli kina Yalo Tabu ka da sa kila levu tu, wili kina na Yalotabu, Yalo ni Kalou, Yalo ni Turaga, Yalo ni Yalayala kei na Dauniveivakacegui.4
Ai katolu, na isolisoli ni Yalo Tabu ena yaco ena veitabaki ni liga. Na cakacaka vakalotu oqo ka dau qaravi ni oti na papitaiso ena vakatara vei keda na veitokani tudei ni Yalo Tabu.5 Me na qaravi na cakacaka vakalotu oqo mai vei ira na Matabete i Melikiseteki ka ra bula kilikili tu me ra na kotora na ligadra ena uludra ka cavuta na yacana, ka kaya ena dodonu ni matabete tabu,6 kei na yaca ni iVakabula, sa na vakadeitaki kina me lewena Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai, ka na cavuti na malanivosa bibi oqo: “Ciqoma na Yalo Tabu.”
E rawa Vakacava Mena vukei Iko na Yalo Tabu?
Ena kena raici lesu ga na tolu na dina levu o ya baleta na Yalo Tabu meda na lesu tale kina imatai ni noda taro, “Ena rawa vakacava mena vukei iko na Yalo Tabu?”
Na Yalo Tabu ena dau Veivakaroti
Me vaka ga au a sa vakamacalataka ena gauna au a se gone kina na Yalo Tabu ena rawa ni vukei iko ena nona veivakaroti taumada baleta na leqa vakayago kei na leqa vakayalo. Au vulica tale ena bibi ni itavi ni veivakaroti ni YaloTabu ena gauna au veiqaravi tiko kina ena Mataveiliutaki ni iWasewase mai Japani.
Ena gauna oqo, au a cakacaka vakavoleka sara kei Peresitedi ReidTateoka ena tabana ni Kaulotu mai Sendai, Japani. Me tiki ni nona itavi ena tabana ni kaulotu e a tuvalaka e dua na nodra soqoni na iliuliu ni kaulotu ena ceva ni nona iwasewase ni vanua ni kaulotu. Ni vo toka e vica na siga mai na siga lokuci ni soqoni e a vakila o Peresitedi Tateoka ni vakauqeti me sureti ira kece na daukaulotu mai na ceva ni nona iwase ni vanua ni veiqaravi mera lako kece mai kina soqoni ka sega walega ni o ira na iwiliwili lailai ni veiliutaki ni kaulotu ka dodonu mera a lako taumada mai.
Ni sa kacivaka na veika sa nakita me na cakava e so tale era qai kaya vua na soqoni o ya e sega ni vakayacori me baleti ira kece na daukaulotu ia o ira walega na iliuliu ni kaulotu. Ia, e a vakanadakuya na lawatu sa virikotori ka vakamuria na veivakauqeti sa ciqoma, sa qai sureti ira kece na daukaulotu ka ra veiqaravi tu ena levu sara na koro lelevu e bati ni waitui wili kina na koro levu o Fukushima me ra lako mai kina soqoni. Ena siga lokuci, na 11 ni Maji 2011, era a soqoni vata yani na daukaulotu baleta na soqoni ka sa vakarabailevutaki o ya ena siti ka tiko e lomanivanua o Koriyama.
Ena siga ni bose o ya e a samuraka na iwase ni vanua o ya mai Japani e dua na uneune kei na sunami ka tiko na kena ivakarau ena 9.0, o ya na vanua e tiko kina na iwase ni vanua ni kaulotu o Sendai mai Japani. Ka ni rarawa ni a samuraki e so na koro ena bati ni waitui wili kina na vanua era vakaitikotiko kina na daukaulotu kei na vanua era a soqoni vata tiko kina ka yali kina e levu sara na bula. Vakakina na koro o Fukushima e vakacaca kina na kabasu ni dua na imamaroi ni niukilia.
Dina ga ni a vakacacani mai na uneune na vale ni soqoni era soqo tiko kina na daukaulotu ia ena vakamuri ni veivakauqeti ni Yalo Tabu era maroroi kina o ira kece na daukaulotu kei Peresitedi kei Sister Tateoka. Era a maroroi ka taqomaki mai na vakacaca ni sunami kei na kacabote ni niukilia.
Ni ko sa vakamuria na veivakauqeti ni Yalo Tabu—na kena revurevu ena vakamalua sara mai—kona rairai na vagalalataki mai na dredre vakayago kei na kena vakayalo, ia ko na sega tiko ni kila.
Taciqu kei na ganequ, na Yalo Tabu ena vukei iko ena nomu na vakaroti me vaka e a cakava vei tamaqu kei Peresitedi Tateoka.
Na Yalo Tabu ena Veivakacegui
Me toso tiko na saumi ni taro, “Ena vukei iko vakacava na YaloTabu?” meda vakaraica mada yani na nona itavi Vakadauniveivakacegui. Ni dau yaco e so na ka ena noda bula me vaka na veika rarawa, mosimosi, kei na veika e veivakararawataki. Dina ga ni ena loma ni gauna ni veivakararawataki na Yalo Tabu ena qaravi keda ena dua na nona itavi bibi sara—Dauniveivakacegui, ni o ya sara ga e dua vei ira na yacana. Na veivosa rogo malumu, veivakadeitaki, nei Jisu Karisito ena vakamacalataka na nona itavi bibi: “Ia kau na masuti Tamaqu, ena qai solia vei kemudou e dua tale na Dauveivakacegui, me tiko ga kei kemudou ka sega ni mudu.”7
Meu vakamatatataka na ka oqo, au na wasea na italanoa dina ni dua na matavuvale ka lima na luvena tagane ka ratou a biubiu mai Los Angeles ki na dua na itikotiko lailai ena vicavata na yabaki sa oti. O rau na lewe rua ka rau qase toka erau sa mai tekivu qito sara ena timi ni qito ni koronivuli torocake ka veimaliwai sara kei ira nodrau itokani, iliuliu, ira na dauveituberi ena timi—levu vei ira era lewenilotu yalodina sara. Na veimaliwai oqo e veimuataki sara yani kina papitaiso nei Fernando, o koya e qasecake kei na tacina gone.
E muri sa qai toki laivi mai nodratou vale o Fernando ka laki tomana nona vuli kei na qito. Rau sa qai mai vakamau kei na nona itau goneyalewa mai koronivuli o Bailey ena valetabu. Ni rau sa vakacavara ga o Fernando kei Bailey na nodrau vuli, erau sa vakanamata sara yani kina sucu ni imatai ni luvedrau—e dua na goneyalewa. Ia ena gauna ni nodratou sasaga tiko me rau tokitaki mai o Fernando kei Bayley me rau lesu tale mai ki vale, Erau a draiva tiko o Bayley kei na tacina qai yaco e dua na vakacala ka e gaunisala oka kina e levu na lori. E rau a vakaleqai o Bailey kei na luvena yalewa ka se bera ni sucu.
Ia, me vaka ni sa rui titobu sara na mosi e tu vei Fernando vakakina vei rau na itubutubu nei Bailey kei ira na tacina sa vaka tale ga kina na titobu ni vakacegu kei na logavinaka e lutuki iratou mai ena gauna vata oya. Na Yalo Tabu ena nona itavi me Dauniveivakacegui e a vakacegui Fernando dina ena gauna ni nona bula rarawa. E a vakadeitaka vei Fernando na Yalo Tabu na yalo vakacegu me rawa kina vua me vosoti ira kece era vakaitavi ena vakacalaka o ya.
Erau a qiriti ganei Bailey na nona itubutubu kina vanua e kaulotu tiko kina ena gauna e yaco kina na vakacala ka. E muri e qai vakamacalataka mai ena dua na nona ivola na veika e vakila, ena nona rogoca na itukutuku dredre me baleti ganena: “E sa dua na ka na totoka ni kena mai rogoci na domomu ni vakacegu tu ena lomani ni dredre. Au sega ni kila na ka meu kaya. … Na ka ga au rawa ni vakasamataka ni o ganequ sa na sega ni tiko mai vale ena gauna au yaco yani kina. … Au a vakacegui ena nomu ivakadinadina ni iVakabula kei na Nona ituvatuva. Na yalo e logalogavinaka ka kauti au vakavoleka sara kina luluvu ena noqu vuli ka vakavulica me vakasinaiti na yaloqu. Ena gauna oya au avakacegui ka vakananumi ena veika au kila tu.”8
Ena dau vakacegui iko na YaloTabu me vaka ga e cakava vei Fernando kei na matavuvale nei Bayley.
Na Yalo Tabu ena Vakadinadinataka
Na ilesilesi ni Yalo Tabu sai koya me vakadinadinataka na Tamana kei na Luvena kei na dina ni veika kecega.9 Ni a vosa na Turaga vei ira na Nona tisaipeli, e a kaya, “Ia, ni sa lako mai na Dauveivakacegui, ko koya kau na tala vei kemudou mai vei Tamaqu, … ena tukuni au ko koya.”10
Me na rawa ni vakamacalataki na itavi ni Yalo Tabu ni dau ni vakadinadina, au na tosoya na italanoa kei Fernando kei Bailey. Kevaka o ni nanuma tiko niu a kaya ni o Fernando kei tacina erau a sa papitaiso ia o rau na nona itubutubu kei iratou e tolu na tacina e sega. Dina ga ni ratou a sa dau sureti na veiyabaki me ratou ciqomi ira na daukaulotu ia e sega ga ni mani vakakina.
Ena gauna erau mai mate kina o Bailey kei na luvenau yalewa sa tara sara ga vakalevu nodratou bula na matavuvale nei Fernando. Eratou sega ni sotava na vakacegu me vaka na matavuvale nei Bailey vakakina vei Fernando. Eratou sega tiko ni kila na vuna e rawa kina vua na luvedrau ulumatua vakakina na matavuvale nei Bailey me rawarawa kina vei iratou na lako curuma na gauna dredre eratou sota kaya tiko.
Eratou sa qai vakasotara vata ni veika e tu vua na luvedrau ka sega vei iratou sa ikoya na kosipeli vakalesuimai nei Jisu Karisito ka sa ikoya sara beka ga oqo na vuna e yalo vakacegu ka logaloga vinakataki tu kina. Muria mai na nodratou sa mai kila oqo na nodra sa sureti na daukaulotu me ra mai vakavulici iratou ena kosipeli. Kena isoqoni ga ni ratou sa qai mai ciqoma na nodratou ivakadinadina ni yavu ni veivakabulai, kauta mai vei iratou na vakacegu kei na logalogavinaka ka ratou a vakasaqara tu mai vakadede.
Ni oti e rua na vula na mate nei Bayley kei na makubudrau yalewa ka se bera ni sucu eratou sa papitaiso, vakadeitaki, ka ciqoma na isolisoli ni Yalo Tabu na itubutubu nei Fernando kei na rua na tacina. Na taci Fernando ka gone duadua sa vakanamata tiko kina nona na papitaiso ni sa yabaki walu. Erau vakadinadinataka yadua ni Yalo, kei na Yalo Tabu erau vakadinadinataka na dina ni kosipeli, ni liutaki iratou yani me ratou papitaiso ka ciqoma na isolisoli ni Yalo Tabu.
Kemuni na taciqu kei na Ganequ ena vukei iko na Yalo Tabu ni vakadinadinataka vei iko me vaka e a cakava kina matavuvale nei Fernando.
iVakaleka
Meda sa na vakalekalekataka na itukutuku. Eda sa kila e tolu na dina ka sa vakatakilai ka na kauti keda yani kina kila na Yalo Tabu. Oqori na Yalo Tabu na ikatolu ni Lewe tolu Vakalou, na Yalo Tabu e Yalo kei na isolisoli ni Yalo Tabu e na lako mai ena veitabaki ni liga. Eda sa raica talega e tolu na isau ni taro na “Ena vukei au vakacava na Yalotabu?” Na Yalo Tabu ena veivakaroti, veivakacegui, ka ivakadinadina.
Bulakilikili mo rawa ni Maroroya na iSolisoli
Vei kemuni na vakarau tiko mo ni papitaiso ka vakadeitaki se vei kemuni sa vakayacori oti sa yaco oti ena dua na gauna makawa sara ena ka bibi toka ena noda bula vakayago kei na bula vakayalo me na maroroya na isolisoli ni Yalotabu. Eda tekivu ena noda saga meda maroroya na ivakaro, meda masu yadudua kei na masu vakamatavuvale, wilika na ivolnikalou, ka vaqara na loloma kei na veivosoti kei ira na lewe ni matavuvale kei ira nomu daulomani. Meda qarauna me savasava tu ga na noda vakasama, noda veimaliwai, kei na noda ivosavosa. Meda na dau qarava na Tamada Vakalomalagi ena loma ni noda vale noda veivalenilotu kei na gauna e rawa kina meda na lako kina valetabu. Mo tiko volekata na Yalo, ena qai tiko volekati iko na Yalo.
iVakadinadina
Au sa na mai tinia ena dua na veisureti kei na noqu ivakadinadina. Au sureti iko mo bulataka na qaqanisere era dau lagata na Lalai na vosa kau vakadeitaka ni ra sa kila tu “Vakarogoca, Vakarogoca. Na Yalo Tabu ena tukuna mai Vakarorogo, Vakarorogo kina domo lailai.”11
Kemuni na taciqu kei na ganequ kemuni na sa qase kei kemuni na se gone au solia noqu ivakadinaina baleti iratou na Lewetolu Vakalou—Kalou na Tamada, Jisu Karisito kei na Yalo Tabu. Au vakadinadinataka ni dua na ka talei eda dau marautaka ni da Yalodododnu Edaidai ka bula tiko ena taucoko ni gauna oqo sa ikoya na isolisoli ni Yalo Tabu. Au kila ni rawa ni vukei iko na Yalo Tabu. Au kuria noqu ivakadinadina baleti Jisu Karisito kei na nona itavi me noda iVakabula ka Dauveivueti kei na Kalou ni Tamada Vakalomalagi. Ena yacai Jisu Karisito, emeni.