Kakawakin te Utu ae Akea Tokina
Iroun Unimwaane M. Russell Ballard
Man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman
Man te marooro are e kanakoaki n Okitobwa 27, 2015.
N ana marooro are e kanakoa n tain te karuaiwa ni Boowi ae Bubura ibukiia Utu i Salt Lake City, Utah, USA, e taku Unimwaane M. Russell Ballard bwa naake a kakoaua te katei n te mare a riai ni karekei boutoka ni kabane ngkana a kona ni kakorakora ao ni katana aia onimaki, utu, ao inaomataia.
A rangin ni kakawaki taian tembora irouia Aomata aika Itiaki ibukina bwa inanona, a mare iai taanga ibukin ngkai ao n aki toki, n aki tii karaureaki n te mate. N aron ana katanoata te Ekaretia n “Te Utu: Te Katanoata nakon te Aonaaba” 23 te ririki n nako, “Te mare i marenan te mwane ao te aine e katabuaki iroun te Atua ao … te utu bon te bwai ae kakawaki nakon ana babaire te Tia Karikibwai ibukin tokin kawaia natina.”1
Te tua aei e kabwarabwara nnera ae korakora iaon te utu. Ti kakoaua naba ti riai ni karoko irouia ni kabane aomata ma te atatai, tangira, ao te nanoanga. Au marooro e na boboto moa iaon tua n iai bukiia bwa katei n te utu iai tabeia ae rang kakawaki inanon ara Ekaretia. Te kauoua, N na kabwarabwara te reitaki imarenan namakin n aro ake a otabwaniniaki iai te utu ao inaomatan te aro. N te kabane, N na iangoi tabeua reirei ni kariiri n arora ni karoko irouia naake a katobibira.
Ana Koaua te Ekaretia iaon te Utu
Ni katauraoi koaua iaon ara Ekaretia iaon te utu, I kan taekina mwanewen te kuna ae aki toki n aneneaki irouia ataei ae atuunaki “I Live in Heaven. Te kuna aio e kabwarabwara bwa ti roko maia, bukin tera ti mena ikai, ao ti na nakea. Aio are a aranna Aomata aika Itiaki ni Boong aika Kaitira bwa te babaire ni kamaiu—ana babaire Tamara are i Karawa ae akea tokina.
I maeka i karawa n taai aika a tia n nako, e bon koaua;
Maeka ikekei ao n tangira ikekei ma aomata aika I kinaia. Ao ngkoe naba.
Imwiina Tamara are i Karawa e kaota ana baire ae moan te tikiraoi,
Ni kabane taekan aonaaba ao te mwakuri ni kamaiu ae akea tokina ibukiia aomata ni kabane.
E taku Tamara bwa E kainnanoa temanna ae e tau ana tangira
N anga Maiuna bwa ti aonga ni kona n okiria ieta ikekei.
Iai temanna ae e tangira te karineaki mai karawa.
E taku Iesu, “Tamau, kanakoai, ao am bwai te mimitong.”
Iesu e rineaki, ao e roko ngkai te Mesia ngaia,
Tokanikai iaon te buakaka ao te mate rinanon Mimitongin arana,
Anganakira te kantaniga n te onimaki bon te maiu ae kamiimi are e na reke—
N te Mweenga arei i karawa ike e tataningaai iai te Tama.2
Ma te anene aei inanou, N na kabwarabwarai tabeua bwaai aika kakawaki ibukin te babaire ni kamaiu are e na katurua aron rikira ae aki mamate ao ae akea tokina ao ibukiia ara utu.
Imwaain te maiu aei, ti maeka ma te Atua, are bon Tamara are i Karawa. Bon Ngaia Taman tamneira, ao ngaira Natina n tamnei. Ma ngaia are, ni kabane ake a bungiaki nakon te maiu aei bon taari aine ao mwaane n tamnei.
“Oin ana kantaninga te Atua ae bwanin—Ana mwakuri ao Mimitongina—e anganiira n tatabemaniira nako te kariaia ni karekei Ana kakabwaia ni kabane.” Ara rinerine n ongotaeka ke n aki ongotaeka n Ana tua e bairei tokin kawaira ae akea tokina. “Iesu Kristo e kakawaki n ana babaire te Atua. Rinanon Ana Mwakuri ni Kamaiu, Iesu Kristo e kakoroa bukin Ana kantaninga Tamana ao n anganiira n tatabemaniira nako te konaa ni karekea te aki mamate ao te maiu ae akea tokina.”3 Te reitaki n te mare ao te utu a kabaeaki n ana kariaia te nakoanibonga n teimatoa n riaon riki te ruanimate ngkana ti mare “ibukin te tai aei ao ae akea tokina” inanon te tembora (D&C 132:7).
Au kantaninga te kabwarabwara ae kimototo aei e na buokiko n oota bwa e kanga n iai rekerekena n ae bwanin ma rabakaura n te aro nakon te katei n te utu. Te bobootaki, te tua, ao iango aika kinaaki a kona ni bitaki, ma kabwarabwaraan ana bobootaki te utu e aki kona n oneamwiin ana kantaninga te Atua ao ana babaire ibukiia natina.
N te aonaaba n te bong aei, ike te mare ao ataei a rikirake n aki kakawaki, Ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia aika Itiaki ni Boong aika Kaitira e aki maroaa ni kinaakin katei n te utu bwa teuana mai buakon tuua aika kakawaki.
E taku Bobe Francis, “Ngaia [te Atua] e karikiia mwaane ao aine bwa a na kukurei, n tibwaua mwanangaia ma temanna are e kabobongai aroia, n namakina maiuakinan te tangira ae kamiimi: n tangira ao n tangiraki, ao n noooria bwa e na iai uaan aia tangira rinanoia natiia.”4
E katanoata te Southern Baptist Church: “Te mare bon ikotan te mwaane ao te aine ni motinnanoa te berita inanon maiuia. … Te buu mwaane ao te buu aine ti te arona kakawakiia imatan te Atua, ngkai a kaai ni karikaki ni katotongan te Atua.”5
Ara koaua n te tua n taekan te utu ae akea tokina ao aia taeka taan kariiri man aaro ake tabeua e kabebetea ara atatai bukin tera e babane nanora n nabeakina, kawakina, ao ni karikirakei katei n utu.
Boutoka n Rabakau n Aonteaba ibukin aia Taratara Aaro
Iai naake a iangoia bwa tuua n aron anne ao taeka bon bwanaaia aaro aika akea aia iango. E ngae n anne, ana Tua U.S ae e Kakannato riki a kataa aia konaa inanon Tuun 2015 ni kinaia aomata aika koaua man wanawana a kona ni kawakin aia iango aika kakaokoro, e ngae ngke a kinaa te mare ni mwaine:
“Te mare e tabu nakoia naake a maiuakin aia aaro. …
“… A mwaiti bwaai n ibuobuoki ni kakaean rongorongo n tamaroan te mare inanon te aro ao maanin tain taetae n iango, katei, ao te onimaki, n ai aron naba te rabakau iaon koro banna ao booki ao rongorongo n rinaniia nako. E booraoi ao e riai n taekinaki bwa bwaai n ibuobuoki ni kakaean rongorongo a boboto iaon te atatai bwa te mare bon te ikotaki imarenaia uoman aomata te mwaane ao te aine. …
“… Te mare, n aia taratara, bon man rikin te aomata n ikotakin te mwaane ao te aine. Te taratara aei e a rang kaman karaoaki—ao e reitinako ni karaoaki—inanon te onimaki ae tamaroa irouia aomata aika koaua man wanawana ao ni kabuta te aonaaba.”6
E a tia te Tua ae Kakannato riki ni kinaa bwa a mwaiti aomata aika koaua man wanawana n te aonaaba a reitinako ni kinai katei ni mare.
Onimaki, Utu, ao Inaomata
N ataia bwa aomata aika koaua man wanawana a bae n taraa te mare bwa tii imarenaia aomata n rikiia aika kaokoro, ana marooro ma ana iango te botanaomata a riai ni kamweengaraoaki, ao inaomataia aaro a riai ni katan, taratara n aron akanne. Ni koauana, ibukin koaua n aaro a kona n roota aron aia taratara taan kakoaua n noora oin raoi te kantaninga n te maiu aei, n aron taratara akanne e na iai mwiina n aron aia iwawakai ma te botanaomata.
I kauringaki n te rongorongo ni karakinaia ataei aika uarereke are aia tia reirei e wareka te karaki nakoia n rongorongoia uoman natiniuea mwaane are a tangira. Te tia reirei e anga te bwai n reirei aei n akea te kauring ke te tua. Ngke a bubuti kaaro kaongoakiia ngkana e na manga warekaki riki te karaki aei n taai aika a na roko, e aki kariaia te reirei.7
E na rang kaikoakiia taan tararua n te reirei ni kariaia kaaro n anaiia natiiia ngkai reiakinan te bwai n reirei aei e kaitara aia koaua? Ana baire te reirei e taraa n ae kanga te taumatoa ae kaineti iaon tabeia kaaro ni kaikawakiia natiia.
Ti maeka inanon taai aika kaangaanga. Angin te tai te kariaia n aki nanoraoi e taraa ni kangaanga ao n aki iraorao. Ti ongora rongongoia aomata ake a kataia ni koaua nakon aia kainibaire, tii bukin te inanonano n te reeti n aomata ke te aki mutiakinaki aia iango ke ni katuaeaki ni bwaai aika akea nanoia.
Angiin aaba n te aonaaba e kaniia 200 mwaiitiia, n raonaki ma te aba ae Amerika, ni kinai inaomataia kaaro n reireiniia natiia ngkana a tiaaina te Berita n Inaomata n te Tua. Rongorongo 18 n tuan te aba aei, “Te … Bwatei … a berita bwa a na karaoa te karinerine ibukin inaomataia kaaro … ni kakoaua bwa reireinaia natiia n te aro ao n aroaroia e booraoi ma aia onimaki.”8
Katanan inaomatan te botanaomata e booraoi ma nakoa n te Ekaretia, are e taekinaki inanon te katanaoata n te utu: “Kaaro iai tabeia ae tabu ni kaikawaiarake natiia n te tangira ao n te raoiroi … ao n reireiniia bwa a na tangira ao n ibuobuoki imarenaia, [ao] ni kawakin ana tua te Atua. … Mwaanenumwa ao ainenumwa—tiina ao kaaro—a na boni bukintaeka imatan te Atua ibukin karaoan mwiokoaia aikai.”9
E taraa n ae kanga ti kaitara ma kaumakakin ara iango, ma e mwaiti ara boutoka n reitinako ni kamatoai ara taratara iaon katei ni mare. I a tia n atai tabeua bwaai n ibuobuoki. A mwaiti riki aika a na roko.
Ti riai ni bobooti ara boutoka ni kabane ake ti kona ni kakorakora ao ni katan ara onimaki, utu, ao inaomatara. Tabeman aomata a kataia n anai inaomatara aikai mairoura. Teuana te rongorongo ae boou e riibotinaki bwa te mirion te taara e a tia ni kabonganaaki ni kataenikaia ni katana inaomatan te aro n Amerika.10
Nakon aekaki n urubwai aikai, I kakoaua bwa raou ni mwakuri ae Unimwaane Dallin H. Oaks man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman e a tia ni katamaroa raoi: “E ngae ngke ti ukoukora te kan riki ni mamannei ao ni katoka te unuun, ti riai n aki kariaia n akea nanora ke ni kamemeerea ara motinnano nakon koaua ake ti atai. Ti aki riai ni kanakoi ara bwai ke kateira.”11
Ngkana naake a kaitaraira a koaua n aia motinnano n te kaokoro ao te kabooraoaki, ti na bon kona ni kaai ni mwakuri ni kunea te nanoanga ao te rau. Ni kairoroi koaua iaon temanna ma temanna, are e riki nakoia ataei are e warekaki te rongorongo nakoia are e kaitara ma nanoia kaaro, e kakeerikaka te kaokoro ao ni kabaranta te kabooraoaki. Ni katabeira ni kariaia ao n reita ara tangira nakoia natin te Atua ni kabane, ake mwaane ao tarira, ti kona ni karika te rau, bobootaki iaon rinanin reirei ao koaua.
Kairan Reirei iaon te Itangitangiri
Ngkai I a tia ni kabwarabwara kakawakin katei ni mare ao bwa ti riai ni katana inaomatara, N na kabwarabwara bukin tera ti riai n anga baira n iraorao nakoia naake ti aki booraoi mangaiia. E tua Iesu Kristo:
“Kam na tangiriia ami kairiribai, ao tataro ibukiia akana bainikirini ngkami;
“Ba kam aonga n riki ba natin Tamami are i karawa” (Mataio 5:44–45).
Ngkai ti aki ke ti riai n aki totokoia kaain te utu ake ti aki booraraoi mangaiia, ti aki kona ao n aki riai n tukiia naake a kaokoro aia taratara ke aia iango ke aia mwakuri mangaira. Ti kaota arora n aomata ae tamaroa ngkana ti kaota ara tangira ao ara akoia nakoia natin te Atua ni kabane. Ti kaota arora n riki bwa ana reirei ngkana ti aki butimwaai bwanaa aika mwangaingai, ngkana ti aki butimwaai taeka ni kakaniko, ao ngkana ti roko n te bwabiriki tikuea n ukoukori mwiia aika raraoi rinanon te atatai ao te iwawaki ni karinerine.
Te Ekaretia e boutoka te tua are e kabaranta tabeaiangan te kaawa ibukiia LGBT ma tabeaiangaia naake a kai raootaki aia namakin ni katein aaro. Te tua e kataniia aomata aika LGBT man te kabaneaki n te mwakuri ke ni kakeaaki aia auti ibukin aroia n taanga ke kinaakiia. N te tai naba anne, nanoia aaro ao te inaomata ni maiuakin koaua n aaro aika tia ni kamatoaaki a katanaki man te tua ae korakora aei.12
Akea mai buakon bwatei aikai ae a karekei bwaai ni kabane ake a tangirii, ma ara mwakuri ma te kaawa bukiia LGBT ao Tuan Utah e kauarerekea te kaokoroaki inanon ara kaawa n akea te kariaia iaon kiingin reirei.13 Ti kona n itangitangiri ni kariaia ma nanora iaon reirei n aaro. Ao ti taekin iangoa akanne n aki uotiarikaaki tabeman.
Iesu Kristo bon te katooto ibukin tangiraia tabeman. Ao tabeua imwaain waakinan Ana mwakuri ae kamaraki ibukin kabooan ara bure ngaira ni tatabemaniira nako, E kaitibo ma Ana Reirei ni butimwaea te Toa are te Riao—Ana Kabanea ni Katairiki—ao n anganiia te kabanea ni kaetieti are E na anga n te maiu ae mamate. Mai buakon Ana reirei bon te katanoata ae, anainano “I anganingkami te tua nabangkai, bwa kam na itangitangiri; n ai arou ngke I tangiringkami, bwa kam na itangitangiri naba” (Ioane 13:34).
Ti kona ni kaonota ara koaua ae matoatoa n te kakabwaia ibukin te mare imarenan te mwaane ao te aine n aki bakanrerea ke ni kaikoakiia naake e kaokoro aia iango ma ngaira. N aki tabe ma koaua ke mwakuri, n aroia tarira ao mwaanera, ti riai ni kekeiaki n oota iroun temanna ma temanna. Uringa anne n te kabane, ko mare ke ko aki iein, ti kakawaki n ana babaire ae kakannato te Atua.
Kainana
Te Burabeti Iotebwa Timiti ao tarina ae ikawai riki Hyrum a tiringaki n Tuun 27, 1844 irouia taan iowawa ngke a tauaki ni kawakinaki. Imwiin tiringakiia, te bwainikirinaki ma aia mwakuri ni taan iowawa kamwarua a kataia n tiringiia kaain te Ekaretia ngke a katea te Tembora ae Nauvoo. Ma a reitinako ni kateitei e ngae ngke a ataia bwa a riai n uruakia. Imwaain kairoroakiia ni kanakoaki irouia taan iowawa, a kawara te tembora ni ngaina ao ni bong ni karaoi aia berita aika tabu are e na reitiia bwa utu ae akea tokina.14
Ni karaoan mwanangaia nako Salt Lake Valley, tibutoru n ana itera tinau ao tamau iai te kanuringa ae a karaoia inanon te korakai ao te kaangaanga. Utu ni bwaeoniia a kamaenakoaki n te mate, ao n aki tabe ma taunakiia aia ataei, buu, kaaro, tiibu, ao raao, inanon mwanangaia ae mwautakataka nako Maeao, a teimatoa ni waaki nako.
Aia onimaki n ana babaire ae tabu ara Karo ake i Karawa ake a tangiriira a anganiia te ninikoria ni katairai kaangaanga aika moan te korakora. A ukoukora te tabo are, akea te bwainikirinaki iai, a kona ni kaikawaiarake aia utu n tangira te Atua ao ni beku Ibukina. I karabwaia ibukin kairan te kawai.
Tuan ao ana koaua n te aro Ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia aika Itiaki ni Boong aika Kaitira e waaki man te utu ni karokoa te toki. I kaoka are I taekinna mai imwaaina: ti kakoaua bwa ti maeka imwaain te maiu aei n aroia tamnei, ana utu te Atua n te maiu n tamnei; ao ngkai naati ngaira irouia ara Karo ake i Karawa, ti riai ni katauraoira ni menara n te aonaaba n oki ni karekei kakabwaia ake a taekinaki n te berita nakoia ake a kawakin ana tua te Atua.
Te rabakau aei e na katauraoira n tatabemaniira nako ibukin te bong anne ngkana ti mate ao ngkanne ti kakoaua raoi, n okira nakon mweengan te Aua ae tabu, oin Ana kantaninga n Ana babaire ibukira. Ao ngkanne, n aron ae koreaki n ana katanoata te utu, “Ti kanakoa bwanara nakoia aomata ake a onimakinaki ao aobitia n te tautaeka n taabo nako bwa a na karikirakei itera aikai ake a karaoaki bwa ana kateimatoai ao ni kamatoa te utu bwa ngaia aan te botanaomata.”15