Ngaahi Peesi Fakalotofonuá
Ne Fakatahataha Atu ʻa e Ngaahi Komiunitī Tui Faka-lotu Tonga ʻi ʻOkalaní
ʻI haʻanau feinga ke tanumaki ha ngaahi vā fetuʻutaki mo honau ngaahi kaungāmeʻa ʻi he ngaahi tui fakalotu kehé, naʻe hanga ai ʻe he kāingalotu ʻo e Uooti 2 ʻi Mauni Losikili (haʻofangalotu Tonga) ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Maʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ʻo fokotuʻutuʻu ha ongo polokalama ʻekitivitī fakafonua ʻe ua.
ʻI haʻanau vahevahe ki ha kulupu ʻe fā, naʻe hanga ai ʻe he kau mēmipa ʻo e uooti ʻo fakaafeʻi honau ngaahi kaungāmeʻa mei he ngaahi tui fakalotu kehé ke nau kau mai ki ha pō hiva.
Ne vahevahe leva ʻa e kau faihiva mei he ngaahi siasi kehekehe ʻi he komiunití ke nau ako hiva mo e ngaahi kuaea ʻe fā ne tuifio ai ʻa e n gaahi siasí kehekehé, pea kau ki ai mo ha kuaea maʻá e fānau īkí.
Ko e ngaahi siasi ne kau atú, naʻe ʻi ai e fakafofonga ʻo e Siasi Katoliká, Uesilianá, Metotisí, mo e Siasi ʻo Tongá.
Kimuʻa hono fakahoko ʻa e pō hivá, naʻe fai ha fuʻu kātoanga kaipola ʻi he efiafi kimuʻá. Naʻe talitali ʻa e kau fakaafé ʻaki ʻa e ngaahi tēpile kuo fakafonu ʻaki ʻa e ngaahi puaka tunu, ngaahi foʻiʻakau foʻou, keke, mo ha ngaahi tisi meʻakai tukufakaholo faka-Tonga kehekehe.
Ko e ngaahi kaungāmeʻa nai ʻe toko 100 mei he ngaahi siasi kehé ne kau fakataha mo e kau mēmipa ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní, pea naʻe tokolahi ʻa e kau fakaafe ne nau fai ha ngaahi faiva fakafonua.
Ne lea ha tokolahi ʻo e kau taki mei he ngaahi siasi kehé ʻo fakahā ʻenau houngaʻia hono fakaafeʻi kinautolu ke nau kau atu ki he ongo polokalama naʻe fakahokó.
Ke fakahaaʻi e loto houngaʻiá, naʻe foaki ai ha kafu vavae ʻe tolu mo ha ngaahi koloa faka-Tonga hangē ko ha ngaahi fala ko ha meʻaʻofa maʻá e kau taki ʻo e polokalamá, ʻo kau ai mo e talēkita pule ʻo e kau faihivá.
Naʻe lea ʻa Pīsope Kaufusi ʻo e Uooti Mauni Losikili 2 ʻo fekauʻaki mo hono langa ha ngaahi hala fakakavakava, fakaava ha ngaahi matapā ʻi he vahaʻa ʻo e ngaahi siasí.
ʻI haʻane fakamatala fekauʻaki mo e pō hivá, naʻe pehē ʻe Pīsope Kaufusi, “Ne fuʻu mālohi fau ʻa e laumālie ʻo e pō ko ia ʻo tō ʻa e loʻimata ʻo e taha kotoa he haʻofangá. Naʻe hoko ʻeni koeʻuhi ko e lotu ʻa e kau mēmipa ʻa e fakataha alēlea homau uootí pea mo ʻemau fakaʻamu ke holoki ʻa e ngaahi ʻā vahevahe ʻi homau vahaʻá mo e ngaahi siasi kehē. . . . Ko ha tāpuaki ia ke matā ʻa e ʻofa ʻa e Fakamoʻui.”