Pagdumala sa mga Allergy sa Pagkaon diha sa Simbahan
Litrato sa kalabera pinaagi ni Ryan Hender
Usa ka kalihokan sa kabatan-onan sa tugnaw nga kagabhion sa Enero 2017 miusab sa kahangturan sa pamilyang Sorenson. Ang anak ni Terry ug Jenilyn nga si Tanner 14 anyos niadtong panahona. Ang hiniusang kalihokan hapit na mahuman. Usa ka lider mihalad sa katapusan sa mga meryenda. Si Tanner, kinsa allergic sa mani, mikuha og cookie ug miingkit niini. Wala unta niya kadto buhata. Peanut butter cookie kadto.
“Mainampingon kaayo siya sa kasagaran,” miingon si Terry.
Nakapauli pa si Tanner—naa ra sa unahan sa ilang meetinghouse ang iyang balay. Apan dali kaayo siyang nawad-an sa panimuot pagkahuman. Mihunong siya sa pagginhawa. Ang mga paramedic ug mga kawani sa emergency room naningkamot pag-ayo nga maluwas siya. Apan subo lang kay wala magmalampuson ang ilang mga paningkamot.
Namatay si Tanner nianang gabhiona tungod sa iyang allergy sa pagkaon.
Tibuok Kalibutan nga Isyu
Sa tibuok kalibutan, mga lima ka porsyento sa mga bata adunay allergy sa pagkaon.1 Sa Estados Unidos, mga upat ka porsyento sa mga hamtong ug hangtud walo ka porsyento sa mga bata ang adunay allergy,2 nga susama ang gidaghanon ang na-report diha sa mga nasud sa Europe ug pipila ka mga nasud sa Asia.3 Sa usa ka ward nga adunay 200 ka hamtong, mga 8 kana ka tawo, ug sa Primary nga adunay 50 ka sakop, 4 kana ka bata.
Sobra sa 170 ka pagkaon ang giila nga posible nga allergen [maka-allergy], apan sa Estados Unidos ang “Dakong 8” maoy hinungdan sa kadaghanan sa mga allergy sa pagkaon: gatas, itlog, mani, mga liso sa kahoy, trigo, soy, isda, ug mananap sa dagat nga adunay bayanan [pasayan, lambay, ubp.].4 Sa rehiyon, lahi nga mga pagkaon ang nag-una sa lista sa mga allergen, sama sa garbansos sa India, buckwheat sa South Korea ug Japan, ug mga itlog sa hulmigas sa Amihanang Thailand. Ang gatas sa baka ug mga itlog kanunay nga naapil sa labing komon nga mga pagkaon nga allergen sa tibuok kalibutan.5
Ang usa ka allergic reaction mahitabo kon ang immune system sa lawas sobra ra nga milihok batok sa usa ka butang nga giisip niini nga hulga. Ang labing grabe niini nga mga reaksyon mao ang anaphylaxis, nga usa ka paspas nga reaksyon sa lawas nga mahimong moresulta sa kamatayon.6 Ang mga sintoma mahimong maglakip sa pagpanggilok o pagpangatol sulod sa baba; paghubag sa mga ngabil, nawong, dila, o ubang bahin sa lawas; kasukaon o pagsuka; paglisud sa pagginhawa; paspas nga pulso ug pagkalipong; ug pagkawala sa panimuot.7
“Sama kini ka seryoso, kon dili mas grabe pa, sa tawo nga giataki sa utok o kasingkasing diha sa simbahan,” mipasabut si Dr. Jonathan Olson, usa ka allergist ug miyembro sa Simbahan. “Ang tawo nga adunay usa ka allergic reaction posibleng mas daling mamatay kay sa tawo nga giataki sa kasingkasing.”
Bisan tuod ang umaabut nga mga pagtambal nagpakita og potensyal, sa pagkakaron wala pay tambal alang sa mga allergy sa pagkaon. Ang sumbanan sa pagpanambal mao gihapon ang “paglikay sa allergen ug pag-ila ug pagtambal sa anaphylaxis,” miingon si Dr. Olson.
Ang Pagkaon Gugma
Ang pagkaon kasagaran maoy dakong bahin sa mga panagpundok. Nagrepresentar kini sa kultura, mga tradisyon, ug mga holiday. Ang pagkaon gigamit sa paghatag og kusog sa atong kalawasan, apan gigamit usab kini sa pagtabang kanato sa sosyal ug emosyonal nga paagi, sa pagpakita og gugma ug pagpakabana, ug pagdani sa mga tawo sa pagpundok ug pagkonektar sa usag usa.
Labi na kining tinuod diha sa Simbahan. Ang ginagmay nga mga pagkaon ihatag diha sa mga klase aron makaawhag og pagtambong o paghatag og gibug-aton sa usa ka leksyon. Ang mga potluck, kompetisyon sa pagluto, ug ubang kalihokan sa ward makahatag sa mga Santos og rason nga magpundok ug makighigala. Mag-andam kita og mga pagkaon alang sa bag-ong mga inahan ug alang sa mga haya isip kinasingkasing nga pagserbisyo. Magbilin kita og ginagmayng pagkaon sa mga pultahan aron sa pagsulti nga naghunahuna kami kaninyo.
Bisan ang Manluluwas mipakaon sa 5,000 kinsa nanagpundok aron maminaw Kaniya nga nagtudlo.8
Kini nga mga ehemplo nakatabang nga mapakita kon nganong ang mga allergy sa pagkaon mahimong mahagiton kaayo nga madumala ug lisud kaayo nga masabtan sa uban, bisan—ug ilabi na—sa simbahan. Kasagaran gayud nga ang pagkaon gugma. Apan kon ang mga miyembro sa ward motan-aw sa mga allergy sa pagkaon isip usa ka oportunidad sa pagpangalagad, nan ang paghimo og mga pagpahiangay alang niadtong adunay mga allergy, ug bisan ang kakulang sa pagkaon mahimo usab nga usa ka pagpahayag sa gugma.
Paghimo sa Sakramento nga Sagrado—ug Luwas
Si Elder Jeffrey R. Holland sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles miingon: “[Ang] sakramento sa Panihapon sa Ginoo [mao] ang sagrado, giila nga maoy sentro sa atong sinemana nga kasinatian sa pagsimba. …
“… Kini nga oras nga gi-orden sa Ginoo mao ang labing sagrado nga oras sa atong semana.”9
Hinoon, sama sa nabutang diha sa bag-o lang gimantala sa Simbahan nga mga giya sa mga allergy sa pagkaon ug pagbansay mahitungod sa pagtakud sa ubang pagkaon [cross-contamination], “Ang mga allergy ug mga reaksyon sa pagkaon mahimong adunay dakong epekto sa emosyonal nga kahimsog ug abilidad sa tawo sa pag-apil sa mga miting ug mga kalihokan sa Simbahan.”10
Ang mga giya sa Simbahan mahitungod sa allergy sa pagkaon naglakip og mga instruksyon sa paghatag og luwas nga pan sa sakramento ingon man usab kon unsaon nga malikayan ang pagtakud diha sa lamesa sa sakramento. (Ang detalyado nga impormasyon makita diha sa disability.ChurchofJesusChrist.org.) Ang pagsunod niini nga mga giya makapaniguro og luwas nga kasinatian sa sakramento alang sa kadaghanan sa mga miyembro.
Ang mga miyembro nga adunay mga allergy mahimong makig-istorya sa ilang bishop sa mga pagpahiangay nga haum alang sa sakramento. Ang mga miyembro mahimong mosangkap og ilang kaugalingong walay allergen nga pan sulod sa sinilyohan nga plastik bag.
Dugang pa, ang mga pamilya nga adunay mga allergy sa pagkaon makasinati og mga hagit kon ang uban magdala og pagkaon o mga pangtimo atol sa miting sa sakramento. Tungod kay ang ubang allergic reaction mahitabo pinaagi lamang sa paghingus o paghikap sa usa ka allergen, ang mga pamilya nga adunay mga allergy sa pagkaon monabigar sa miting sa sakramento pinaagi sa pagbalhin og lingkuranan o pagbalhin ngadto sa lobby kon adunay pagkaon.
Sa usa ka miting sa pagbansay niadtong Abril 2015, si Presidente M. Russell Ballard, Akting nga Presidente sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles, misugyot, “Ang atong nag-unang tumong mao nga ang tanan adunay espirituhanong kasinatian ug nagkalig-on nga pagtuo diha sa atong Langitnong Amahan ug ni Ginoong Jesukristo pinaagi sa pagbalaan sa adlaw nga Igpapahulay.” Midugang siya, “Sa pagkatinuod makalaum kita nga ang mga cell phone ug Ipad, mga dula ug mga pagkaon mahimong ihiklin sulod sa usa ka bililhong oras gikan sa 168 ka mga oras sa usa ka semana alang sa miting sa sakramento nga gipahinungod ngadto sa Langitnong Amahan ug sa Iyang Hinigugmang Anak, si Ginoong Jesukristo.”11
Tungod sa lain-laing mga rason, dili tanan ang makahiklin og pagkaon panahon sa pagsimba. Apan tungod sa gipamub-an nga iskedyul, tingali atong ikonsiderar ang sugyot ni Presidente Ballard ug timbang-timbangon kon kinahanglan ba ka nga magdala og pagkaon ngadto sa miting sa sakramento.
Motabang sa mga Alantuson sa Usag Usa
Samtang ang pisikal nga epekto sa mga allergy sa pagkaon posible nga grabe, ang espiritwal nga epekto mahimong sama ka bug-at—alang sa maayo o dautan.
Ang anak nga babaye ni Francesca adunay grabe nga allergy sa gatas. Samtang ang iyang anak diha sa Primary, usa sa iyang mga magtutudlo ganahan nga magdala sa klase og hinimo sa panimalay nga mga cupcake alang sa mga birthday. Si Francesca mitanyag nga magdala og luwas nga mga cupcake matag higayon nga adunay birthday. Ang magtutudlo mibalibad sa tanyag ug hinoon mipalingkod sa sayis anyos nga batang babaye diha sa hallway kon adunay ipaambit nga mga pagkaon sa birthday.
“Sakit kaayo kini sa daghang paagi,” mihinumdom si Francesca. “Imbis nga tudloan ang ubang mga bata nga ‘mahimong sama kang Jesus’ ug igong magpakabana aron mopaapil sa tanan, mitudlo siya kanila nga dili magpaapil.”
Ang pag-apil ug dili pag-apil maoy komon nga tema kon makigsulti ka sa mga pamilya nga dunay mga allergy sa pagkaon. Ang nuybe anyos nga anak nga lalaki ni Cynthia, kinsa allergic sa mani ug sa mga liso sa kahoy, naghinam-hinam nga motambong og adlawan nga kamping. Hinoon, sa buntag sa kamping, usa ka lider ang mitawag nga naghangyo kaniya nga dili motambong. Dili sila makaatiman sa iyang mga allergy.
“Gihunong nako ang among pag-istoryahanay ug mihilak,” mihinumdom si Cynthia, “sa masulub-on, kinasingkasing nga mga luha alang sa akong gamay nga anak kinsa wala na usab gipaapil.”
Si Katie Edna Steed, disability specialist manager sa Simbahan, mihisgot: “Ang Manluluwas mobiya sa 99 ug mangita sa usa. Kinahanglan natong hinumduman kana nga ehemplo—nga makakita sa usa ug mahibalo sa usa.”
Makatabang Kita
Daghan ang mahimo sa mga miyembro nga adunay mga allergy sa pagkaon ug sa ilang mga pamilya sa ward sa pagpakita og gugma ug sa paghimong luwas ug malukpanon sa pag-apil diha sa simbahan.
Unsa ang mabuhat sa mga pamilya nga adunay mga allergy sa pagkaon?
Ang mga pamilya nga adunay mga allergy mahimong mopasabut sa ilang mga panginahanglan ngadto sa mga lider ug mga magtutudlo—ug makigsulti pag-usab kon mailisan ang mga lider ug mga magtutudlo. Mahimo silang motanyag sa pagsangkap og luwas nga pagkaon ug motabang sa pagplano sa mga menu ug mga kalihokan. Makahatag sila og yano, makaluwas sa kinabuhi nga pagbansay ug mga plano sa emerhensiya. Magmasinabtanon sila kon ang mga miyembro mopadayag og kahadlok o pagduha-duha, apan mapailubon silang moedukar sa mga miyembro ug makigtambayayong sa pagpangita og mga opsyon nga luwas ug malukpanon. Kinahanglan silang mohangyo og mga pagpahiangay nga mahimo ug mapadayon sa ward.
Unsa ang mabuhat sa mga miyembro sa ward?
Ang mga miyembro sa ward mahimong magtinguha nga makasabut sa indibidwal nga mga sitwasyon. Ang mga miyembro sa ward kinahanglang monunot sa instruksyon sa ginikanan mahitungod sa paghatag og pagkaon ngadto sa usa ka bata. Kon ang pagkaon gikinahanglan alang sa usa ka kalihokan o leksyon, ang mga magtutudlo ug mga lider mahimong mangutana sa mga indibidwal ug mga ginikanan kon luwas ba ang pagkaon. Ang mga miyembro sa ward mahimong modapit og mga indibidwal ug mga ginikanan sa pag-apil ug pagsulbad sa problema kon gikinahanglan sa sirkumstanya.
Si Suzanne adunay pipila ka allergy sa pagkaon. Gibati niya nga gipangga pag-ayo tungod sa kasensitibo sa mga priest sa iyang ward samtang mangandam sila sa sakramento. “Natandog ko sa batan-ong mga lalaki nga mihimo sa pag-ambit sa sakramento nga luwas alang kanako,” miingon siya.
Sa usa ka Dominggo, ang sakramento wala gipasa ngadto kaniya. Ang mga pari nga miandam niini nakamatikod nga ang iyang pan natakdan sa laing pan diha sa lamesa.
“Nakigkita sila nako human sa miting sa sakramento, mipasabut unsay nahitabo, ug misulti kanako nga nakadawat sila og espesyal nga pagtugot sa bishop nga ipahigayon ang sakramento ngari kanako diha sa klasehanan,” miingon si Suzanne. “Mihilak ko samtang mipanalangin ug mipaambit sila sa sakramento nianang gamayng kwarto. Kusganon nakong nabati ang gugma sa Manluluwas ug ang Iyang kahibalo kon unsa ang akong panlimbasug niini nga hagit.”
“Ang pagpakita og kaandam nga mohimo og luwas nga kahimtang diha sa simbahan alang sa mga tawo nga adunay grabe nga mga allergy nagpakita usab og kaandam nga motabang sa mga alantuson sa usag usa,” miingon si Suzanne.
Ang anak nga babaye ni Francesca anaa na karon sa Young Women. Ang iyang presidente sa Young Women naaghat nga motabang niini nga pamilya sa ilang alantuson. “Gibati nako nga kinahanglan namong buhaton ang unsay gikinahanglan aron sa pagsiguro nga wala siya gipugos sa pagpili tali sa iyang seguridad ug sa iyang pagsimba,” miingon siya. “Nag-ampo ko kon sa unsang paagi nga gikinahanglan namong atubangon kini nga sitwasyon ug kusganong mibati nga kinahanglan namong hangupon kini nga pamilya ug siguroon nga hingpit silang nalakip.”
Ang mga lider sa kabatan-onan midawat sa hagit nga magplano og usa ka komperensya sa kabatan-onan nga molungtad sa gabii nga luwas nga matambungan sa anak nga babaye ni Francesca. Si Francesca mitabang sa pagplano sa menu ug sa pagpamalit og pagkaon. Ang batan-ong mga lalaki mihugas pag-ayo sa mga griddle sa wala pa kini gamita sa pagluto.
“Nindot kaayo kadto!” miingon si Francesca. “Nakahilak ko ug mibati sa gugma sa Dios pinaagi sa ilang mabination, malukpanon nga binuhatan. Mao usab ang akong anak nga babaye.”
Ang mga Buhat sa Dios Gipakita
Ang pamilya ni Tanner mibati og daghang milagro, dagko ug gagmay, sukad nawad-an sa ilang anak. Naglaum sila nga ang napadak-an nga kahibalo mahitungod sa mga allergy sa pagkaon maoy usa niini.
“Dili kay iresponsable kining mga bataa nga adunay mga allergy. Dili kay wala sila magbantay. Apan mga bata sila,” miingon ang amahan ni Tanner, si Terry. “Usa lamang ka segundo ang gikinahanglan nga dili kaayo ka mag-amping.”
Apan ang pagpangalagad makatabang kanila nga maprotektahan. “Ang pagpangalagad, sa kahulugan niini, nagpasabut nga moatiman sa mga panginahanglan sa uban,” miingon si Dr. Olson. “Ang tanan kalabut sa Simbahan nakabase sa mga panginahanglan sa matag indibidwal ug sa pagsiguro nga natubag ang ilang espirituhanon ug pisikal nga mga panginahanglan.”
Si Sharon Eubank, Unang Magtatambag sa Kinatibuk-ang Kapangulohan sa Relief Society, mitudlo: “Si Kristo malumong misulti sa mga Nephite, ‘Ako misugo nga walay mopalayo kaninyo.’ … Usa ka walay pagkausab nga panginahanglanon sa Kristiyano nga mga disipulo ug sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ang pagpakita og tiunay nga gugma sa usag usa.”12
Alang kang Francesca, human sa personal nga panlimbasug sa pagsabut nganong ang iyang anak nag-atubang sa problema sa allergy sa pagkaon, nakaamgo siya, “Usahay ang Dios moayo og tawo nga may kakulian sa panglawas aron mapakita ang Iyang mahimayaon nga mga buhat, ug usahay tugutan Niya nga mapabilin sa tawo ang ilang kakulian sa panglawas tungod kay gusto Niya nga mapakita ang Iyang mga buhat pinaagi sa pagtratar sa uban nianang tawhana. Ang Dios mihatag kanatong tanan og mga oportunidad nga makat-on sa pagkamabination ug makat-on nga mahimong sama Kaniya pinaagi sa pagtugot kanato nga mahimong milagro alang sa usa ka tawo diha sa ilang pag-antus.”