Wase 16

Vakaukauwataki na Noda Veikilai kei na Kalou

E vinaka vei au me noqu itokani na Kalou mai na veiuqeti kei na kaukauwa kece mai tuba.¹

Na Bula nei John Taylor

O John Taylor e sa bau titobu sara ga na nona lomana na Tamada Vakalomalagi. E vakatokai Koya me “tamada, itokani ka dausoli ka.” E a kaya, “Eda vakararavi e ligana, ka da kila ni na veituberi ka veidusimaki, veivakauqeti ka lewa na veika me baleti ira na nona tamata, kena ibalebale ni da vakatautaka na veika kece vei koya.”²

E na nona vakadinadinataka na loloma kei na veikauwaitaki ni Kalou vei ira na luvena, e a kaya kina ko Peresitedi Taylor: E sega ni dua na tamata e na vuravura oqo me biuta na nona vakararavi vua na Kalou, ka’u sega ni via kila se na yasa ni vuravura cava e sa lesu mai kina, ia e rawa ni kaya ni a vakabulai koya. Au kila ka vakadinata ni a yaco vei au. Au a nuidei, ni’u tu e na veivanua tani kei na veimatanitu tale e so, ka sega ni dua tale na sala au kila, vei koya ga na Kalou Cecere, ni a tu e na tikiqu, ka’u kila ni a sauma mai na noqu masu.”³

Na veivakabauti oqo e a laurai votu e na 1839, e na nona a lako ko Elder Taylor kei Elder Wilford Woodruff e na kaulotu ki Peritania. E a tauvimate bibi sara ko Elder Taylor e na ilakolako mai Nauvoo ki New York, na vanua me rau na mai vodo waqa kina ena ilakolako ki Igiladi. E a sa mani liu sara ko Elder Woodruff ki New York ka la’ki waraki Elder Taylor, ka ni a bera na nona ilakolako me baleta na nona tauvimate.

Ni qai yaco ki New York ko Elder Taylor, e a sa vakusakusa tiko e na nona via lako ko Elder Woodruff ka sa mani sauma sara na nona ilakolako ki Igiladi. E dina ga ni a sega tu vei Elder Taylor na ilavo, e a kaya ga vei Elder Woodruff, “ I Elder Woodruff, ke ko nanuma ni vinaka vei au me’u lako, au na lako vata kei iko.” E a tarogi Elder Taylor ko Elder Woodruff se na kauta mai vei na ilavo me baleta na ilakolako, ka mani sauma yani ko Elder Taylor ka vaka: “E sega ni dua na kena dredre oqori la’ki veivosakitaka rawa na noqu ilakolako e na nomu waqa,au na qai solia vei iko na kena isau.”

E na nona rogoca na veitalanoa nei Elder Taylor kei Elder Woodruff e dua na turaga na yacana ko Brother Theodore Turley, e a vakaraitaka kina na nona gagadre me tomani rau na iApositolo e na nodrau ilakolako ka nodrau kuka, dina ga ni sega tale tu ga vei koya na ilavo. E na vuku ni gagadre nei Brother Turley me vakaitavi talega e na cakacaka, e a tukuna kina vei Elder Woodruff ko Elder Taylor me vakarautaka talega e dua na ilakolako nei Brother Turley.

E na dua na gauna lekaleka, e a solia vua na Turaga na veika me baleta na ilakolako. E a vola ko Elder B.H. Roberts mai na Vitusagavulu: “E na gauna e a caka tiko kina na veika oqo e sega sara tu ga na ilavo vei Elder Taylor, ia e a sa vakasolokakanataka oti vei koya na Yalo Tabu ni na yaco mai na veivuke, e na gauna cava mada e sa bau laivi koya kina na domo lailai ko ya! E vakabauta, ka sega ni ka wale na nona vakabauta. E dina ni a sega ni bau kerea e dua na sede mai vua e dua, na nodra dodo liga mai e vuqa e na soli ka e taura kina na ilavo me rauta na nodrau ivodovodo kei Brother Turley, ka sega ni sivia.”⁴

iVakavuvuli nei John Taylor

E Tamada na Kalou ka vakamareqeta na Nona loloma vakatama vei keda.

Na noda lotu … e sega ni biuta na Kalou me dua e bibi se dredre me sega ni rawa ni da lako vua, ia e tukuna vei keda ni ko koya e Tamada, ka da luvena, ka vakamareqeta e lomaserena na Nona loloma vakatama vei keda; ka da sa sotava ka vakila e na kedrau maliwa ko tama kei luvena tagane, tina kei luvena yalewa, tubutubu kei ira na gone. ⁵

E vakacava na vakanananu ni Kalou me baleta na vuvale vakatamata? E vakila ni ra luvena. Na cava, taucoko? Io, na vulavula, na loaloa, na damudamu, na Jiu, na matanitu tani, na tawa lotu, na Lotu Vakarisito, kei na veikalasi kei na itaba tamata. E taleitaki ira kece. E a kitaka vakakina mai na ivakatekivu ka na kitaka tiko vakakina me yacova na ivakataotioti. E na kitaka na veika kece e tu e na Nona kaukauwa me baleta na nodra vinaka, kalougata kei na bula vakalou ni vuvale vakatamata e na gauna oqo kei na tawamudu.⁶

Eda luvena kece na Kalou. E Tamada ka tu Vua na dodonu me vakasalataki keda, sega ni ko keda ga, e tu Vua na dodonu taucoko me lewa na veika kece e baleta na vuvale kece vakatamata ka bula tiko e na dela ni vuravura ka ni ra luvena taucoko.⁷

Na veika e vinakata na Kalou ka tu talega e na Nona kaukauwa sa ikoya me vakavinakataka na matatamata. So na gauna eda dau kaya me da yavalata na lomalagi kei na vuravura ia na Kalou e sa yavalata oti na lomalagi kei na vuravura me rawa kina na nona inaki … E gadreva na Kalou na noda tiko vinaka, ka sa biuta mai na lawa me baleta na inaki oqori. E sa vakaraitaka na Kosipeli tawamudu me baleta na inaki oqori; ka sa vakalesuya mai na Matabete Tabu ka bula tu e na gauna makawa, vata kei na ivakavuvuli kece, kalougata kece, kaukauwa, cakacaka vakalotu, cakacaka tabu, kei na galala ka soli mai ki vuravura mai na ivakatekivu ni gauna.⁸

Kevaka me da kilai keda vakavinaka, e dodonu me da raici keda ni da ibulibuli tawamudu, ka Tamada na Kalou, ni da a vakavulici me da masu ka vaka, “Tama iKeimami mai lomalagi, me vakarokorokotaki na Yacamuni.” [Raica na Maciu 6:9.] “E tiko na tamada vakayago, ka da vakarokorokotaki ira, e cava soti tale na levu ni noda soli keda Vua na Tamada Vakayalo ka bula.” [Raica na Iperiu 12:9.] Au na sega ni curu ki na dua na ivakadinadina ni veika oqo, ni ra sa kila vinaka tu na yalododonu ni tama ni yaloda na Kalou, e na gauna eda na lesu tale kina ki na Nona iserau, eda na kilai Koya, me vaka noda kilai rau na noda itubutubu vakavuravura. Eda vulica me da lako Vua me vaka ni da lako vua na noda itubutubu vakavuravura, ka kerea na veivakalougatataki eda gadreva: ni a kaya “kevaka e kere madrai na luvena, e na solia vua e dua na vatu, se kere ika, e na solia vua e dua na gata. Kevaka dou sa kila, dou sa tamata ca, mo dou solia na ka vinaka vei ira na luvemudou, sa na gu vakalevu cake me solia na veika vinaka na Tamamudou mai vei ira sa kerekere Vua.” [Raica Maciu 7:9–11.]⁹

E na vakalougatataki keda na Tamada Vakalomalagi ni da qarai Koya e na yalomalumalumu kei na masu.

E dodonu me da kila ni Kalou e Tamada ka sa ikeda na luvena, ka sa yalataka ni na dau rogoca na noda masu, ka da sa kacivi me da muria na Nona ivakaro ka vakayacora na Nona gagadre. Ka dodonu me da, me rawa ni mana na noda masu, vakayacora na veitavi e soli vei keda, me vaka e sa vakaraitaki, ka dodonu me da dina ka vakaturaga e na noda veidinadinati vakaikeda. Kevaka eda tovolea me da vakaisina na tacida, e rawa vakacava me da nanuma ni na vakalouagatataki keda na Kalou e na ka oqori, ni [tacida] e luve ni Kalou me vakataki keda ga. Na Kalou e via kila na nona tiko vinaka, kevaka eda tovolea me da vakayagataka na mavoa vua na luve ni Kalou oqo; ko nanuma ni na marautaki keda na [Turaga]? ¹⁰

Au nanuma lesu na noqu gauna ni gonetagane. E na gauna ko ya ni noqu bula au a vulica me’u lako vua na Kalou. Levu na gauna au dau lako tu ki na were, ka vunitaki au e na daku ni so na veikau lalai, au na cuva vua na Turaga ka kerea me dusimaka ka vakasalataki au. E rogoca na noqu masu. So na gauna au dau kauta mai e so na gonetagane me ra lakovata kei au. E sega ni ca vei kemuni, na gonetagane kei na goneyalewa mo ni kaciva na Turaga e na nomuni vanua vuni, me vakataki au. Ko ya na yalo e tu vei au e na noqu gauna ni gone. Ka sa kauti au na Turaga mai na dua na ka ki na dua tale. … Na yaloqu e a sa lako muria yani na Kalou e na gauna ko ya; ka se tautauvata tiko ga oqo. ¹¹

Au na tukuna vei kemuni na imatai na ka au dau cakava ni’u dau la’ki vunau, vakausivi ni’u dau lako ki na dua na vanua [vou]—ko ya me’u lako vakatikitiki ki na dua na vanua, dua ga na vanua au rawa ni lako kina, e na loma ni were na vale ni manumanu, e na veikau, se noqu ililili ni isulu, ka kerea na Kalou me vakalougatataki au ka solia vei au na vuku me rawa ni’u sotava ka rawata na veika kecega era na lako mai vei au; e qai solia vei au na Turaga na vuku au gadreva ka tokoni au. Ke o via muria e dua na sala vakaoqo, e na vakalougatataki iko talega. Kakua ni vakabauti iko ga, mo vulica na vei ivola vinaka—na iVolatabu kei na iVola i Momani—ka kauta mai na itukutuku kece ko rawata, ka qai tatakube vua na Kalou ka maroroi iko mo galala mai na qito duka kei na veika dukadukali kece sara ka na qai nomu na veivakalougatataki mai vei Koya sa Cecere Sara.¹²

Kua ni guilecava mo dau kaciva na Turaga e na loma ni nomudou vuvale, soli kemudou kei na ka kece e tu vei kemudou vua na Kalou ena veisiga kece ni nomudou bula; ka qara mo caka vinaka, ka teivaka na yalo ni duavata kei na veilomani, e na qai tiko kei keda na vakacegu kei na veivakalougatataki ni Kalou Bula, e na qai tuberi keda ko Koya e na sala ni bula; eda na qai tokoni ka tauricake mai vei ira kece na agilosi tabu kei ira na peteriaki ni gauna makawa kei na tamata ni Kalou, sa na mamare mai na ilati e na keda maliwa kei na noda Kalou, eda na toso voleka yani vua, na yaloda e na vakacerecereya na Turaga ni Lewevuqa.¹³

Me da vakadinata ka vakabauta na Kalou.

Au sega ni vakabauta e dua na lotu ka sega ni tiko kece kina na noqu loloma, ia au vakabauta e dua na lotu e rawa ni’u bula se mate kina. Au sega ni vosataka na veika au sega ni kila; au a sa veimoqe kei mate, e a taketetaki au na tevoro, ka’u sega ni via kauwaitaka. Kauta tani vei au na inuinui oqo, sa ka wale na noqu lotu. … Sa noda itavi me da cakacakataka na ivakavuvuli eda a tauyavu kina; me da vakadinata ka vakabauta na Kalou; me vakauqeti keda na ka oqo e na noda ivakarau vei keda yadua. ¹⁴

Kevaka eda kitaka na noda itavi, e na sega ni cala ni na kitaka na Nona na Turaga. Baleta ni ra cakacaka vakalialia e so e sega ni rawa me da vakamurimuri ira. Eda sakitaka ni da Saioni ni Kalou, na yalaosavasava. Eda sakitaka ni da tagane ka yalewa yalodina, bulataka na dina kei na dodonu, ka vakabauta na Kalou. Me kakua ni da matai ga kina, me da kitaka; me da kauta ka vakayacora na vosa kei na lewa kei na lawa ni Kalou.¹⁵

Na vakabauta ka sega ni cakacakataki sa ka mate [raica na Jemesa 2:17, 26], eda kila ni vakabauta bula kei na kena ka ciqoma na Kalou, sa ikoya ka sega walega ni vakabauta na Kalou, ia e cakacakataka na vakabauta ko ya. E sega ni ko koya walega na vu ni cakacaka, e kovuta ruarua na vuna kei na cakacaka. Se me dua tale na kena itukutukuni sa ikoya na vakadinata se vakabauta ka vakavinakataki taucoko e na cakacaka.¹⁶

E dodonu me da biuta na noda veivakadinati vua na Kalou, ka biuta na kena isau me ikoya tu ga. Ni da kitaka vakakina na veika oqo, ka vakakina na noda maroroya na veiyalayalati tabu eda vakayacora kei koya vakakina vei keda yadudua, e na qaqa ko Saioni. …

Ia au na tukuna vei kemuni na cava me da kitaka, oi kemuni na taciqu, me da rerevaka na Kalou e na yaloda; me da biuta vakatikitiki na noda kocokoco kei na vakaveitalia, na noda lewai keda kei na noda yalowai e na veika kece. … Me da vakamalumalumutaki keda vua na Kalou, veivutunitaka na noda ivalavala ca, ka maroroya na yagoda kei na yaloda savasava e na gauna oqo ka lako yani, me da rawa kina ni imamaroroi dina ni Yalona na Kalou bula, ka tuberi mai vei koya e na noda sasaga me baleti ira na bula kei na mate. Na noda gagadre e dodonu me baleta na Kalou kei na nona bula savasava, me yacova ni da na kailavaka kei koya e dua e na gauna makawa: Mo ni dikevi au, na Kalou, ka vakatovolei au, ka raica se sa dua na itovo ca vei au, mo ni vakatala [raica na Same 139:23–24]. Sa noda itavi na tama kei na tina, me da lako vua na Turaga e na yalomalumalumu ka kacivi koya me rawa ni curuma na yaloda na Nona vakacegu; ia e na veika cala eda sa kitaka, vakatusa na cala oqori ka vakavinavinakataka lesu e na kena levu ko rawata; e na sala oqo sa dodonu kina vei ira kece na tagane kei na yalewa mai Isireli me ra tekivu me ra vakavinakataka ka tuvana vinaka na nodra itikotiko, ka teivaka tikoga na yalo ni vakacegu, na yalo ni duavata kei na loloma.

Ia kevaka era kitaka na veika oqo ko ira na vuvale ni Isireli e na veivanua kece e na qele kei Saioni, me ra rerevaka na Kalou ka cakacakataka na bula dodonu, vakamareqeta na yalo e sa raramusumusu kei na yalomalua, ka biuta na noda vakararavi vua, e na sega ni dua na kaukauwa e tu e na bula oqo me na rawa ni vakamavoataki keda.¹⁷

Na Vakacegu sa isolisoli ni Kalou vei ira era lako e na Nona rarama.

Na vakacegu sa isolisoli ni Kalou. Ko vinakata li na vakacegu? Lako vua na Kalou. Ko vinakata li na vakacegu e na nomu vuvale? Lako vua na Kalou. Ko vinakata na vakacegu me lomaocaocataka na nomu vuvale? Ke vakakina, bulataka na nomu lotu, ia na vakacegu sara ga ni Kalou e na tiko ka muri iko, ni ko ya na vanua e lako mai kina na vakacegu, [ke sega] ni bula e na dua tale na vanua. … E vinaka na vakacegu, ka’u tukuna mo vaqara, vakamareqeta e lomaseremu, vei ira era tu volekati iko, kei na veivanua ko lako kina e na kedra maliwa na nomu itokani kei na veikilai. Kevaka welaga eda rawata na vakacegu e tu vua na Kalou e na vinaka na veika kece. …

E so, ni na tukuna na ivalu kei na leqa, era na kaya, ko sega ni rere? E sega, o iau e dua na dauveiqaravi vua na Kalou, ka sa rauta oqo, ni sa tu e na uli na Tamada. Ko iau me’u qele e na ligana na dau tulikuro, me rawarawa na noqu moici, ka lako e na rarama ni serau ni Yalo ni Turaga, e na qai sega ni dua na ka na veika e lako mai. Laiva na livaliva me tatibi kei na uneune e ra, e tu e na uli na Kalou, ka’u via tukuna e lailai sara, ni Turaga na Kalou Kaukauwa e veiliutaki ka na vakayacori tiko na nona cakacaka me yaco ni ra sa tiko kece e ruku ni yavana na nona meca, ka na toso na nona matanitu mai na veiuciwai ki na ivakataotioti kei vuravura.¹⁸

Na ka ga me da kitaka me da bulataka na noda lotu, me da muria na ivakasala ni noda Peresitedi, yalomalumalumu ka yalodina ka sega ni bula vakalou e na noda kaukauwa ga, ia me da kerea na yalomatua vua na Kalou ka raica ni tu vei keda na vakacegu vata kei na Kalou, kei na noda vuvale, vei keda yadua, me rawa ni liu taumada na vakacegu e lamasereda kei na vanua eda tiko kina.¹⁹

Ni da bulataka na noda lotu, ni da tiko me vaka na rarama ni Yalo ni Kalou, ni da vakasavasavataki keda mai na dukadukali kei na qito ca; ka na vakasolokakana kamica mai na Yalo ni Turaga e na nona sovaraka mai na kila ka ki na lomasereda, lomaocaocataki keda, ka vakaycora na vakacegu kei na marau me tu vei keda, sa na qai noda, voleka sara, me da raica vakalailai na veika e vakarautaki tu me baleti ira na yalodina, sa na qai gauna oqori eda na vakila ni vaka ni ko ikeda kei na veika kece e noda e sa tu e na liga ni Turaga ka sa dau vakarau tu me da soli keda me da isoro me rawa kina na nona inaki e na vuravura.²⁰

Na vakacegu e dua na ka e gadrevi; e isolisoli ni Kalou, ka isolisoli levu taudua ka rawa ni solia na Kalou vei ira na tamata. Na cava tale e gadrevi vakalevu cake mai na vakacegu? Vakacegu e na vanua, vakacegu e na veikoro lelevu, vakacegu e na vuvale. Me va ka na malumu ni domo ni cagi, na nona veiuqeti malumu e vakamaravutaka na baba ni veikauwaitaki, vakamamacataka na mata ni rarawa, ka vakasava na leqa mai na lomasereda; ka kitaka me kilai raraba e vuravura, ni na kauta laivi na rarawa mai na vuravura, ka kitaka me parataisi. Ia na vakacegu sa isolisoli ni Kalou.²¹

Vakatutu ni Vuli kei na Veivosaki

Na sala cava soti e vakaraitaka kina na Kalou na Nona loloma vakatama vei keda? E vukei keda vakacava e na gauna ni gagadre vakayalo se vakayago na noda kila ni kauwaitaki keda tu vakatama o Koya?
Na cava eda sega ni dau rawata kina e na so na gauna na masu wasoma, vakaibalebale? Na cava e rawa ni da kitaka me vakaibalebale kina vakalevu na noda masu?
Na cava e rawa ni da vulica mai na veika e sotava ko John Taylor mai na nona masu? Eda rawa ni vakavulica vakacava vei ira na gone me ra toso vua na Kalou e na masu me vakataki John Taylor e na nona gauna ni gone?
E rawa vakacava ni da tara cake na noda veivakadinati vua na Kalou? Ko sa vakalougatataki vakacava e na nomu vakadinata na Kalou?
Na cava na ibalebale ni “makutu na curu ki na anisi ka kitaka na veika kece e vinakata na Kalou e ligamu”? E tara vakacava na ivakatagedegede ni makutu oqo na vakabauta? Na sala cava soti sa rawa ni vakacakacakataki kina na nomu vakabauta?
Na sala cava soti ko sa sotava kina na vakacegu me isolisoli mai vua na Kalou? E vakaukauwataka vakacava na nomu lomani Koya na vakacegu oqo?
E rawa ni ko vakavinakataka vakacava na ivakatagedegede ni vakacegu e na nomu vuvale?

iVolanikalu e Salavata: Vosa Vakaiabalebale 3:5–6; Filipai 4:6–7; 2 Nifai 32:8–9; Mosaia 4:9–10; V&V 19:23; 20:17–18; 59:23–24

woman praying — Na nomu masu vakaiiko, e na vaqaqacotaka na noda veikilai kei na Tamada Vakalomalagi.