Morngaʼagen e Wub ko farke Babyor ku Mormon
Biney nike buch nib chep nib riyul’ ni kakrom nge fapi gidii’ ni michriy ni micheg morngaʼagen e wub ko fare Babyor ku Mormon e riyul’ niba murwel nib sug ko ma’ang’ang.
Boran nibe mo’olung fapi elders ko Galasia, me ga’ar fare Profet Joseph Smith: “Garam chuweg fare Babyor ku Mormon, nge fare yi’iy, ma bu’uw e tiliw rodaed? Ya dariy.”1 Tomuren fare bin Somm’on e Yi’iy, fare wub ko farke Babyor ku Mormon e bin ni migid ko fare gospel rok Yesus Kristus nin fulweg yarmen ko biney e mfen. Biney e babyor e be micheg fare tu’ufeg rok Got ngak pifak nge fare Somoel ni Yesus Kristus—ni’ir e ba “malang ni ir e ba th’abi ga’ fan ko def” ko mich rodaed—ni ki’ir fare pow ni’i pigpig ngak fapi Nephites u tomuren ni yibi Foskoyam’.2 Be micheg e tin nike aw e gidii’ ni gathon pi u Isreal ni bayi mang pi gidii’en Got ko tin tomur e rran ma dawrin chuwegraed ni aram n’umngin napan.3
Napan ni gadaed be fil mornga’agen fare wub ko rake babyor ney nib thothup ko tiney e rran nib tomur, gadaedra nang nib ma’ang’ang e murwely riy—ko fare Profet Joseph ni thapeg fapi yungi plate nib gold nge fare angel nib thothup nge fare pilyeg nin tay u dakean fare “tawa’ath nge gelingin ku Got,”4 nge rogon nin ayuweg, nge rogon nin wereg mornga’agen nibe buch utan pa’ Somoel.
Morngaʼagen e wub ko farke Babyor ku Mormon e tabab u mm’on ni thapeg Joseph Smith fapi yungi plate nib gold ni pi’ fare angel Moroni ngak. Profet ni kakrom e weliy mornga’agen e rake babyor ney nib thothup nifan ko rran rodaed.4 Isaiah e weliy mornga’agen bake babyor nikan uchumiy, ni napan nra yibi m’ug ma gidii’ e ra gafgow i nangfan e thin rok Got. Biney e ra dag rogon Got ninge “gineangrad ko dumow,” ni “pi’in yad ba gonop e ra yan i par ni [yad] bbalyang, me m’ay fan urngin [e] llowaen’ roraed” ma pi’in gafgow nge pi’in sobutan’ e yad ra “pir’eg fre felfelan’ nbay nma pi’ Somol, ni fare Got nib Thothup nu Isreal.”5a Ezekiel e weliy mornga’agen ba ley i gek’iy ni Nam nu Judah (fare Bible) nge ba ley i gek’iy ni Nam nu Ephraim (fare Babyor ku Mormon) nibay nchagliy nga ta’abang ni ta’areb. Yow l’agruw ni Ezekiel (ulan fare Bin Kakrom e M’ag) nge Lehi (ulan fare Babyor ku Mormon) e rognew ni yowra “puthuy taban” ninge weliy e tin ndanur nangfan nde riyul’, me pii’ e gapas, me yag ngodaed fapi llowaen’ ko fapi motochiyel.6
Blayal’ riy ko September 21, 1823, dalip e duw nge boech nike mu’ i buch fare bin Somm’on e Yi’iy, nibe yibi m’ug Moroni ngak Joseph, fare bin tomur e profet ko Nephites u dakean yu Mariken ni kakrom, ni bachane meybil rok ni rib yul’yul’. Napan ni yowra mada’ nga mada’ ko blayal’ riy, Moroni e yoeg ngak Joseph nibay e murwel rok Got nib ma’ang’ang nib tu’uf ninge rrin’—ninge pilyeg e thin me wereg u dakean e fayleng fapi thin rok fapi profet ni kakrom nib thothup ni’i moy u roy udakean yu Mariken.7 Bin migid e rran ngay, Joseph e yaen ko fargin’em, nde n’uw yang ko ggin nima par riy, nibay fapi yungi plate riy ni tharray Moroni u tomuren e yafos rok, boech e duw ni kab kafram. U rom, Joseph e guy Moroni biyay, nibe yoeg ngak ninge fal’ag rogon ir ninge thapeg fapi yungi plate nga boech e rran nga mm’on.
Aningeg e duw ngay, ko September 22 ko gubin e duw, min pii’ ngak Joseph boech banan ni yoeg Moroni ngak ni mornga’agen fare gil’ilungun Got nibayi gagiyeg nag pi gidii’en ko bin tomur e rran. Napan nibe fal’ag rogon Joseph ir ma kubay e angel rok Got nibe un ngak nge ayuweg, ni aram ni yibe ngongliy fare rir nge n’en ni bayi buch ko biney e mfen.8
Mabgol nra tew Emma Hale ko 1827 e kabang ko biney ni un ngongliy rogon. Re bpin ney e rib ga’yang e ayuw ni pii’ ngak fare Profet u napan nibe gel e gafgow ko yafos rok nge napan nibe pigpig. Riyul’, napan e September 1827, un Emma ngak Joseph nga dakean fare burey, me soen nag nge mada’ ko ngiyal’ nitay angel Moroni fapi chep ngalan pa’ Joseph. Ni micheg ngak Joseph ni fapi yungi plate e ran ayuweg ni fa’anra pii’ ni urngin gelingin ninge ayuweg me cha’ray nib fel’ rogon nge mada’ ko ngiyal’ ninge sul ngalan pa’ i Moroni.9
Pi tafagar rog, bo’or e tin nikan pir’eg ni kakrom banan ni bachan e gidii’ nibe gay e tin nib mith u fithik e but’ fa bachan ni yibe toey e na’un min pir’eg u fithik e but’ ni yibe ker ngalang. Joseph Smith, e woed, nin gagiyeg nag ko fapi yungi plate ni yib rok ba angel. Biney ni buch e ba ma’ang’ang.
Rogon nin pilyeg e thin ko fare Babyor ku Mormon e irraram reb e ma’ang’ang. Biney e chep ni kakrom e dani “pilyeg” ni woed rogon ni manang e gidii’ nib salap nike yaen nga sukul nrayag ningar pilyegned e thin nikar filed ni kakrom. Ba tu’uf ni ngaed sapgaed ko biney ni woed ba “yi’iy” nib mu’un talne murwel ngay nike pii’ Somoel ko bin ba’aray ni woed nike “pilyeg” bee’ nib llowaen’ ni manang e thin ni kakrom. Yoeg Joseph Smith ni u dakean fare gelngin Got, “Kug pilyeg fare Babyor ku Mormon ni woed ya’an e thin nib thothup ko gidii’ nu Egypt, ni llowaen’ riy e ke mathmit ko gidii’ nu fayleng ni yigo gag e gabay ni gube nangfan, ni gag bee’ ni kab fal’yangreg, ni nggu cham gow e tin ni manang e fayleng, ni nggu wereg mornga’agen u but’ ulan medlup e nam e biney e yi’iy nib be’ech.”10 Ayuw ni pii’ Somoel ningan pilyeg fapi yungi plate e reb e pow riy ni fa’an gara tafney nag e chi ngiyal’ nin pii’ ngak Joseph Smith ninge pilyeg fapi thin.11
Gidii’en e yol ni’i ayuweg Joseph e michuwaen’raed ko gelingin Got nibe yib ngoraed u napan ni yaed be pilyeg e thin ko fare Babyor ku Mormon. Oliver Cowdery e ga’ar biyay: “Tiney e rran e dariy bi’id maran pagtalin—ni yibay u tangin fare thogthognibe yib u Tharmiy, ni ga’angin yang ulan gumi’ircha’eg ma be og nag e magar! Bo’or e rran, ni gube ul’ul’, ndariy bee’ nibe talagneg, ni gube yoloey e thin nibe yib u langan, napan nibe pilyeg e thin ko … fare Babyor ku Mormon.”12
Chep ni kakrom e ke dag nin napan ni thapeg Joseph Smith fapi yungi plate ko 1827, bay e gidii’ nibe gay rogon ningar iringed rok. Ke yoeg “nib alamrin gelingin nin gafgow nag ni ngeyag ningan fek [fapi yungi plate] [rok]” ma “urngin mit e salpil’ugun nge ngongol ko baen e kan ngongliy ni fan e biney ningan iring.”13 U mm’on nrayag ningan tabab i pilyeg fapi thin, Joseph nge Emma ab tu’uf ningar chuw gow u Manchester, New York, ngar bow nga Harmony, Pennsylvania, ni ngeyag ni ngar pir’egnew biyang nib gapas ma dariy e gidii’ riy nima mororo’ nibe gay rogon ninge iring fapi yungi plate.15 Bee’ nima yoloey mornga’agen e chep ni kakrom e ga’ar: “Ma irraram e yaen ntomur rok Joseph nibe ayuweg fapi yungi plate. … Amarrogon nikan ayuweg fapi chep, ni ribe gay rogon ninge cha’riy, ma ke mu’i fil Joseph mornga’agen kanawo’en Got nge pumo’on nra ayuweg ni bayi taw ko ngiyal’ riy.”15
Napan ni yibe pilyeg fare Babyor ku Mormon, fil Jospeh ni Somoel e ra mel’eg e gidii’ ninge mang michriy nra guy fapi yungi plate.16 Irraray biyang ni ngongliy Somoel napan ni ga’ar, “Ma nge yag ni micheg l’agruw fa dalip ni’ ni bod ni be yog e babyor nib thothup.”17 Oliver Cowdery, David Whitmer, nge Martin Harris e yaed e ta ayuw rok Joseph napan ni yibe ngongliy fare murwel rok Got nib ma’ang’ang ko biney e mfen ma yaed e gidii’en e tin somm’on ni micheg mornga’agen fare Babyor ku Mormon. Kar michegned nibay ba angel, ni yib rok Somoel u tharmiy, ni yibe dag ngoraed fapi chep ni kakrom mar guyed fapi thin ni kan kerker ngadakaen. Kar ru’aged e lam rok Got u thamriy nibe yog ni pi thin ney nikan pilyeg e kan rrin’ u dakean gelngin e tawa’ath rok Got. Min nog ngoraed ningar filed ko ga’angin yang u fayleng.18
Fare Somoel e ki yog nag ragag nge taʼareb i gidiiʼ ni ngar guyed fapi yungi plate ni gol nga awochraed mar manged boech e mich ko fare ke Babyor ku Mormon nib riyulʼ nga fayleng. Ma kar guyed fapi yol ni kan ker nga dakean ni gubin ma be m’ug ni boed e murwel ni kakrom. Amarrogon ni kabay gidii’en mo’oniyan’, nibe gafgow nagraed, nge gubin mit e gafgow nibe yib ngoraed, ma boech e gidii’ e be mil e mich rok nga biyang, pi ragag nge ta’areb e pi gidii’ ney nikan mel’egraed e kar michegned fare Babyor ku Mormon mar yoegned ni kar guyed fapi yungi plate. Gathi yigo Joseph Smith e manang mornga’agen Moroni ni yibi m’ug ngak nge fapi yungi plate.
Lucy Mack Smith e yoloey nga but’ mornga’agen e bitir rok ni pagal ni yib nga tabinaew ni kari falfalaen’ ni bachane nikan dag ngak fapi gidii’ ni michriy fapi yungi plate. Joseph e weliy ngak e galibthir rok, “Kug thamiy ni kug ba’ud ko re tomalngin ney nikan tay nga dakean poeg, ma kari gu falfalaen’, ni gathi kemus ni yigo gag e gu manang mornga’agen e biney ulane re fayleng ney.”19
Rib mo’mow rogon ninge print nag Jospeh Smith fare Babyor ku Mormon napan nibe chuchgur ningan mu’ i pilyeg. Ri wenig nag ngak bee’ nima print nag e babyor ni kanoeg i Egbert B. Grandin nima par u Palmyra, New York, ninge print nag ni bayi pi’ Martin Harris, nib michuwean’ ngay ma ba miligach, fare tabinaew rok nge milaey’ rok ni pilwon fare babyor ningan pring nag. Bachan gelingin e kireb nge tomuren nikan mu’ i print nag fare Babyor ku Mormon, Martin Harris e pi’ ni chuway’ 151 akers (0.6 km2) ko farngi milaey’ rok ninge thang pilwon fare babyor nikan print nag. U dakean fare yi’iy nin pii’ ngak Joseph Smith, me yoeg Somoel ngak Martin Harris ndabi chogow nag e binaew rok ma nge pi’ pilwon fare babyor nib “riyul’ ma bay e thin rok Got riy.”20 Napan e March 1830, irraram e yin somm’on ni ngongliy e 5,000 copi nikan pii’ ko fare Babyor ku Mormon, ma daba’ e, bo’or nike pag e 180 milion e copi nikan print nag nike pag e ra’ay e thin nikan pilyeg riy.
Biney nike buch nib chep nib riyul’ ni kakrom nge fapi gidii’ ni michriy ni micheg morngaʼagen e wub ko fare Babyor ku Mormon e riyul’ niba murwel nib sug ko ma’ang’ang. Machane, gelingin e rake babyor ney e gathi be yaen u rogon ko mornga’agen ni kakrom machane gelngin, fapi thin riy nib riyul’.
Kug be’eg ni ga’ngin yang fare Babyor ku Mormon ni somm’on rog napan ni kab fal’yangreg ni gag reb e bitir ko seminary. Woed rogon nike yoeg e sensey rog, kug tabab i be’eg fare payg ni tabolngin i mornga’agen. Fare tawa’ath nibay ko bin somm’on e payg ko fare babyor e kabay ulan loelgeg: “Gamaed be pining gubin e gidiiʼ u gubin yang ni ngar biʼeged fare ke Babyor ku Mormon, mar lemniged [u lan] gumirchaʼenmed e pi milwol ni bay riy, nge mar fithed ngakʼ Got, niʼir fachaʼ ni Chitamngiy ni Gubinfen, u fithngan Kristus ni faʼanra riyulʼ fare ke babyor. Piʼin ni yaed rarinʼ ni aray rogon mar fithed u fithikʼ e lʼagaenʼ e rayog e mich riy ngoraed nib riyulʼ ma ki yib rokʼ Got u dakean gelngin fare Kan ni Thothup.”21
Ko binem e tawa’ath nibay ko tafney nge meybil nib thothup, ni gube gay rogon ni nggu nang, kug fil mornga’agen fare Babyor ku Mormon, buch’uw ni buch’uw, ni gube mu’nag fapi murwel nikanoeg ko fapi lesson ko seminary. Ri kugu manang fare thamtham ni woed e fowap niba thamtham ni suguy lan gum’ircha’eg, ni ba’udnag e tafney rog, mug adag ni rib gel, ni woed ke yoeg Alma nap’an ke machibnag fapi thin ku Got ngak e gidii’ rok.23 Fare thamtham ke mang e lowaen’ ni ke ying e gum’racha’eg nge mang e dayif ko michaen’ug marung’agen fatin nib gaa’ ke buch nge mafil ulan fare babyor nib thothup nem.
Udakaen fapi pinn’ey rog, fare Babyor ku Mormon nike mang e dayif nike gelnog e michaen’ug ngak Yesus Kristus nge michaen’ug ko machib e gospel Rok. I’ir e dayif nibe pii’ e michaen’ug marunga’gen e maligach nib t’ufeg rok Kristus. Irma matangiyeg ko e muluwaen’ ko to’ogor nima pii’ nga laniyaen’ug, urngin e rran, Irma gay gel bugwaen ningu pii’ e michuwaen’ug marunga’gen en Tathepeg nga fayleng.
Pi fagar rog, m’ag rog marunga’gen fare Babyor ku Mormon ke yib buchuw ko buchuw22 woed e ma’ang’ang nga gum’racha’eg. Nga mada’ ko daba’, ra mich rog ney e kabe ul’ul’ nibe ga’ i yaen, gum’ircha’eg nib riyul’, ni nggu nangfan ga’angin e thin rok Got nibay ulane rake Babyor ku Mormon ney.
Ngak gubin e gidii’ nike rung’ag e thin rog e daba’, gube piningmed ni ngam manged biyang ko morngaʼagen e wub ko fare Babyor ku Mormon ulane yafos rom. Napan ni garam fil ma gabe meybil nag fapi thin riy, ma rayag ngom fapi tawa’ath nin micheg biyay nge biyay. Ma napʼan ni ke thap e pinnʼey ngomed, ma gubaʼadag ni ngam fithed Got riy, ni fachaʼ ni Chitamangiy ni Manechubog, u fithingan Kristus, ko ba riyulʼ e pinnʼey fa dangay; ma faʼan gimed ra fith u fithikʼ e lʼagaenʼ u gumʼirchaʼey, u fithikʼ e yulʼyulʼ, nib mich anʼuy ngakʼ Kristus, ma ra dag e riyulʼ riy ngomed, u dakean gelingin fare Kan ni Thothup.24 Gube micheg ngom Irra fulweg e duwer rom u rogon nib t’uf ngom, woed rogon Ke rrin’ ngog ngak bo’or e gidii’ ulongob e fayleng. Gube micheg ngom ni rogon nra buch rom e woed rogon nib thothup ngom ni ku woed Joseph Smith ni buch rok, ni ku woed rogon e tin ni somm’on e gidii’en i michriy nge gubin e gidii’ nibe gay e michriy ko rake babyor ney nib thothup mab riyul’.
Ma kub mich u wanʼmad ni Babiyor ku Mormon e thin rokʼ Got. Ribe weliy fan e pi machib ko fare gospel, ma be tamilngeg rogon min thap, ma be weliy ko gidiiʼ e pinʼen ni thingar rinnʼed me yog e gapas ngoraed u lan e biney e yafos, me yog nra thap gaed ko bin bay yib e yafos ni gubinfen.25 Gube pii’ e m’ag i’ir e talin Got ninge mukun e gidii’ ko Israel u tiney e rran ninge ayuweg e gidii’ ningar baed ngak Fak Rok, Yesus Kristus. Gube micheg ni Got ab fos ma gadaed btu’uf rok nge Fak, Yesus Kristus, ni’ir fare Tathapeg ko fayleng. Ma gube yoeg e pin’ey u dakean fithingan nib thothup fare Somoel rodaed i Yesus Kristus, fare Tababyul rodaed, amen.