Pagtudlo diha sa Panimalay—usa ka Makalipay ug Sagrado nga Responsibilidad
Nangamuyo ko og tabang sa langit samtang maningkamot kita nga mahimong Kristohanon nga mga magtutudlo sa atong mga panimalay.
Ang akong minahal nga asawa, si Julie, ug ako mipadako og unom ka bililhong mga anak, ug bag-ohay lang nga kami na lang duha ang nahabilin sa balay. Gimingaw kaayo ko sa among mga anak nga anaa kanunay sa among balay. Gimingaw ko nga makat-on gikan kanila ug motudlo kanila.
Karon akong itumong ang akong pakigpulong ngadto sa tanang ginikanan ug sa tanan nga nagtinguha nga mahimong mga ginikanan. Daghan ninyo ang nagpadako na karon og mga anak. Alang sa uban, kana nga panahon tingali hapit na moabut. Ug alang sa uban pa, ang pagkaginikanan tingali umaabut nga panalangin. Nag-ampo ko nga makaamgo kitang tanan nga usa ka makalipay ug sagrado nga responsibilidad ang pagtudlo og anak.1
Isip mga ginikanan, atong ipaila sa atong mga anak ang Langitnong Amahan ug ang Iyang Anak, si Jesukristo. Tabangan nato ang atong mga anak sa pagsulti sa ilang unang pag-ampo. Motanyag kita og giya ug suporta samtang mosulod sila sa dalan sa pakigsaad2 pinaagi sa bunyag. Motudlo kita kanila sa pagsunod sa mga sugo sa Dios. Mo-edukar kita kanila mahitungod sa Iyang plano alang sa Iyang mga anak, ug motabang kita kanila sa pag-ila sa mga paghunghong sa Espiritu Santo. Mosaysay kita kanila sa mga istorya sa karaang mga propeta ug moawhag kanila sa pagsunod sa buhing mga propeta. Mag-ampo kita alang sa ilang mga kalampusan ug mag-antus uban kanila panahon sa ilang mga pagsulay. Mopamatuod kita sa atong mga anak sa mga panalangin sa templo, ug maningkamot sa pag-andam kanila sa pagserbisyo og full-time nga mga misyon. Motanyag kita og mahigugmaong tambag samtang ang atong mga anak mahimo mismo nga mga ginikanan. Apan—bisan pa niana—dili gayud kita mohunong isip ilang mga ginikanan. Dili gayud kita mohunong isip ilang mga magtutudlo. Dili gayud kita makalingkawas niining mahangturon nga mga calling.
Karon atong hunahunaon ang pipila sa talagsaon natong mga oportunidad sa pagtudlo sa atong mga anak diha sa atong mga panimalay.
Pagtudlo diha sa Family Home Evening
Atong sugdan sa family home evening, nga maoy taas kaayo og prayoridad diha sa puno sa pagtuo nga panimalay nga akong gidak-an. Dili ko makahinumdom og piho nga mga leksyon nga gitudlo sa family home evening, apan nahinumdom ko nga wala gayud kami makapalta og usa ka semana.3 Nasayud ko kon unsay importante ngadto sa akong mga ginikanan.4
Nakahinumdom ko sa usa sa akong paborito nga mga kalihokan sa family home evening. Modapit si Papa og usa sa iyang mga anak nga mokuha sa “Ang Pagsulay.” Mohatag siya sa bata og nagsunod-sunod nga mga instruksyon sama sa, “Una, adto sa kusina ug ablihi ug isirado ang ref. Dayon dagan ngadto sa akong kwarto ug pagkuha og usa ka parisan nga medyas gikan sa akong kabinet. Dayon balik ngari nako, lukso og katulo, ug dayon sulti, ‘Papa, nahimo nako!’”
Ganahan ko kon ako nang turno. Gusto nakong mabuhat nga sakto gayud ang matag lakang, ug gihambin nako ang higayon nga makasulti ko og, “Papa, nahimo nako!” Nakatabang kini nga kalihokan sa pag-ugmad sa akong pagsalig ug nakapasayon sa dili mahimutang nga bata sa paghatag og pagtagad kon si Mama o Papa motudlo og baruganan sa ebanghelyo.
Si Presidente Gordon B. Hinckley mitambag: “Kon kamo adunay pagduda mahitungod sa hiyas sa family home evening, sulayi kini. Pundoka ang inyong mga anak libut kaninyo, tudloi sila, pagpamatuod ngadto kanila, pagbasa og dungan sa mga kasulatan ug pag-uban og kalingaw.”5
Kanunay nga adunay oposisyon sa pagpahigayon og family home evening.6 Bisan pa, dapiton ko kamo sa pagpangita og paagi nga malikayan ang mga babag ug himoa nga usa ka prayoridad ang family home evening—ug siguroa nga makalingaw kini nga kasinatian.
Pagtudlo diha sa Pag-ampo sa Pamilya
Ang pag-ampo sa pamilya usa ka laing maayo nga oportunidad sa pagtudlo.
Ganahan ko kon giunsa pagtudlo si Presidente N. Eldon Tanner sa iyang amahan atol sa pag-ampo sa pamilya. Si Presidente Tanner miingon niini:
“Nakahinumdom ko usa ka gabii sa dihang nangluhod mi sa pag-ampo isip pamilya, misulti ang akong amahan sa Ginoo, “Si Eldon dunay gibuhat karon nga dili unta niya angayng buhaton; nagmagul-anon siya, ug kon imo siyang pasayloon, dili na siya mousab sa pagbuhat niini.’
“Nakapadeterminado kana kanako nga dili na mobuhat niini—mas labaw pa kay sa mahimo sa pagbunal.”7
Isip batang lalaki, usahay masuko ko sa daw nanubra nga mga pag-ampo sa pamilya, naghunahuna sa akong kaugalingon, “Dili ba bag-o lang ta nga nag-ampo pipila ka minuto ang milabay?” Karon, isip usa ka ginikanan, nasayud ko nga dili gayud mahimong manobra ang atong pag-ampo isip usa ka pamilya.8
Kanunay akong nakadayeg kon giunsa pagpaila sa Langitnong Amahan si Jesukristo isip Iyang Hinigugmang Anak.9 Ganahan kong mag-ampo alang sa akong mga anak nga isulti ang ilang ngalan samtang maminaw sila nako nga ipahayag ngadto sa Langitnong Amahan kon unsa sila nako kamahal. Daw walay mas maayo pang panahon sa pagpahayag og gugma sa atong mga anak kay sa diha sa pag-ampo uban nila o pagpanalangin kanila. Kon ang pamilya magpundok diha sa mapainubsanong pag-ampo, ang gamhanan ug mahangturong mga leksyon matudlo.
Pagtudlo kon Gikinahanglan
Ang pagtudlo sa usa ka ginikanan susama sa usa ka doktor nga on-call [tawagon kon gikinahanglan]. Kinahanglang andam kita kanunay sa pagtudlo sa atong mga anak tungod kay wala kita masayud kon kanus-a moabut ang oportunidad.
Sama kita sa Manluluwas, kansang pagpanudlo kasagaran “wala mahitabo sa usa ka sinagoga apan diha sa dili pormal, inadlaw nga mga sitwasyon—samtang nagkaon uban sa Iyang mga disipulo, nagkuha og tubig sa atabay, o naglakaw agi sa usa ka kahoy nga igira.”10
Mga tuig na ang milabay, ang akong inahan mipaambit nga ang iyang duha sa labing maayong pakig-istorya kabahin sa ebanghelyo uban sa akong magulang, si Matt, mao ang kausa samtang namilo siya sa mga linabhan ug sa laing higayon samtang nagdrayb kaniya padulong sa dentista. Usa sa daghang mga butang nga nakadayeg ko sa akong inahan mao ang iyang kaandam sa pagtudlo sa iyang mga anak.
Ang iyang pagtudlo isip ginikanan wala gayud matapos. Samtang nagserbisyo ko isip bishop, ang akong mama, 78 anyos na niadto, miingon nako nga kinahanglan kong magpatupi. Nasayud siya nga kinahanglan ko nga mahimong ehemplo, ug wala siya magpanuko sa pagsulti kanako niini. Gimahal ko ikaw, Mama!
Isip usa ka amahan, nadasig ko sa personal nga pagtuon ug pagpamalandong sa mga kasulatan aron makatubag kon ang akong mga anak o apo mopresentar og oportunidad sa gikinahanglan nga pagtudlo.11 “Ang pipila sa labing maayo nga mga higayon sa pagtudlo magsugod sa usa ka pangutana o kabalaka diha sa kasingkasing sa usa ka sakop sa [pamilya].”12 Naminaw ba kita niadto nga mga higayon?13
Ganahan ko sa pagdapit ni Apostol Pedro: “Kinahanglan nga andam kamo kanunay sa pagtubag kang bisan kinsa nga mangutana sa hinungdan sa paglaum nga anaa kaninyo.”14
Sa dihang tin-edyer pa ko, ang akong papa ug ako nalingaw sa paghagit sa usag usa kon si kinsa ang pinakakusog mokupot. Pisliton namo ang kamot sa usag usa sa pinakakusog namong mahimo sa paningkamot nga moping-it ang usa sa kasakit. Daw dili na kaayo ni makalingaw karon, apan lingaw kaayo kini niadtong panahona. Human sa usa sa ingon nga panagsangka, mitan-aw si Papa sa akong mga mata ug miingon, “aduna kay kusgan nga mga kamot, anak. Manghinaut ko nga kanunayng lig-on ang imong mga kamot nga dili mohikap og batan-ong babaye sa dili angay nga paagi.” Gidapit dayon niya ako nga magpabiling limpyo sa moral nga paagi ug sa pagtabang sa uban nga mobuhat sa ingon.
Si Elder Douglas L. Callister mipaambit niini mahitungod sa iyang amahan: “Samtang nagbiyahe padulong sa balay gikan sa trabaho usa ka adlaw si Papa kalit lang nga misulti, ‘Mibayad ko sa akong ikapulo karon. Misulat ko og “salamat” diha sa tseke alang sa ikapulo. Mapasalamaton kaayo ko sa Ginoo tungod sa pagpanalangin sa atong pamilya.’”
Si Elder Callister dayon mihatag niini nga pasidungog sa iyang amahan-magtutudlo: “Pareho niyang gitudlo ang mga buhat ug mga kinaiya sa pagkamasulundon.”15
Maalamon para nako nga pangutan-on ang atong kaugalingon og panagsa, “Unsay akong itudlo, o unsay akong gitudlo, sa akong mga anak pinaagi sa akong mga buhat ug mga kinaiya sa pagkamasulundon?”
Pagtudlo diha sa Pagtuon sa Pamilya sa Kasulatan
Ang pagtuon sa pamilya sa kasulatan usa ka nindot nga dapit alang sa pagtudlo sa doktrina diha sa panimalay.
Si Presidente Russell M. Nelson miingon, “Dili lamang nga ang mga ginikanan mokupot diha sa pulong sa Ginoo, apan aduna silay balaang sugo sa pagtudlo niini ngadto sa ilang mga anak.”16
Samtang si Julie ug ako nagpadako sa among mga anak, naningkamot mi nga magmakanunayon ug mamugnaon. Usa ka tuig, nakahukom mi nga ang tibuok pamilya mobasa sa Kinatsila nga Basahon ni Mormon. Mao ba kana nganong gitawag sa Ginoo ang matag usa sa among mga anak kinsa miserbisyo og full-time nga misyon ngadto sa misyon nga Kinatsila ang pinulongan? Es posible [Posible kini].
Natandog ko pag-ayo sa dihang si Brother Brian K. Ashton mipaambit nako nga siya ug ang iyang amahan dungan nga mibasa sa matag pahina sa Basahon ni Mormon panahon sa iyang senior nga tuig sa high school. Gimahal ni Brother Ashton ang mga kasulatan. Nahisulat kini sa iyang hunahuna ug sa iyang kasingkasing. Gitanom sa iyang amahan kana nga liso sa dihang si Brother Ashton tin-edyer pa, ug kana nga liso17 mitubo ngadto sa usa ka lawom nga pagkagamot nga kahoy sa kamatuoran. Gibuhat usab kini ni Brother Ashton sa iyang mas dagko nga mga anak.18 Ang iyang otso anyos nga anak nga lalaki bag-o lang nangutana niya, “Papa, kanus-a man ko makabasa sa Basahon ni Mormon uban nimo?”
Pagtudlo pinaagi sa Ehemplo
Sa katapusan, ang atong labing impluwensyal nga pagtudlo isip ginikanan mao ang atong ehemplo. Gitambagan kita nga “alang sa mga magtotoo, pagkinabuhi ingon nga panig-ingnan, sa sinultihan, ug sa paggawi, sa gugma, sa pagtuo, sa kaputli.”19
Panahon sa bag-o nga pagbiyahe, si Julie ug ako mitambong sa simbahan ug nakita kini nga bersikulo nga gigamit. Usa ka batan-ong lalaki, hapit na mobiya alang sa iyang misyon, namulong sa miting sa sakrament.
Miingon siya, “Kamong tanan naghunahuna nga ang akong papa maayo nga tawo sa simbahan, apan …” Mihunong siya kadiyot, ug matinguhaon akong naghunahuna kon unsay sunod niyang isulti. Mipadayon siya ug miingon, “Mas maayo siya nga tawo sa panimalay.”
Nagpasalamat ko niining batan-ong lalaki pagkahuman alang sa makadasig nga pasidungog nga iyang gihatag sa iyang amahan. Dayon akong nasayran nga ang iyang amahan mao ang bishop sa ward. Bisan tuod kini nga bishop matinud-anong nag-alagad sa iyang ward, ang iyang anak mibati nga ang iyang labing maayong buhat gihimo diha sa panimalay.20
Mitambag si Elder D. Todd Christofferson: “Daghan kita og mga oportunidad sa pagtudlo sa … nagtubo nga henerasyon, ug kinahanglang ipahinungod nato ang atong labing maayong panghunahuna ug paningkamot nga hingpit kining mapahimuslan. Labaw sa tanan, kinahanglan padayon kitang moawhag ug motabang sa mga ginikanan nga mahimong mas maayo ug mas makanunayon nga mga magtutudlo … ilabi na pinaagi sa ehemplo.”21
Sa ingon niana nagtudlo ang Manluluwas.22
Sa miaging tuig, samtang nagbakasyon uban sa among duha ka kinamanghurang mga anak, misugyot si Julie nga maghimo mi og proxy nga mga bunyag diha sa mga templo sa St. George ug San Diego. Nagbagutbut ko—sa akong kaugalingon—naghunahuna, “Magtambungan mi og templo sa amoa, ug karon nagbakasyon mi. Nganong dili man magbuhat og pangbakasyon nga kalihokan?” Human sa mga bunyag, gusto ni Julie nga mokuha og mga litrato gawas sa templo. Hilum kong nagbagutbot—pag-usab. Makatag-an mo unsay nahitabo sunod:nanguha mi og mga litrato.
Gusto ni Julie nga adunay handumanan ang among mga anak kon giunsa namo pagtabang ang among mga katigulangan, ug ako usab. Wala kami magkinahanglan og pormal nga leksyon sa kaimportante sa mga templo. Nagsunod kami niini—salamat sa usa ka inahan kinsa nahigugma sa templo ug gusto sa iyang mga anak nga moambit niana nga gugma.
Samtang ang mga ginikanan mopangga sa usag usa ug mohalad og matarung nga mga ehemplo, ang mga anak mapanalanginan sa kahangturan.
Panapos
Alang ninyong tanan nga naningkamot sa paghimo sa pinakamaayo aron sa pagtudlo diha sa inyong mga panimalay, hinaut makakaplag kamo og kalinaw ug kalipay sa inyong mga paningkamot. Ug kon gibati ninyo nga kinahanglan pa ninyong molambo o nagkinahanglan og mas dakong pagpangandam, palihug pagmapainubsanong motubag samtang ang Espiritu modasig kaninyo ug ipasalig ang inyong kaugalingon sa paglihok.23
Si Elder L. Tom Perry miingon, “Ang kahimsug sa bisan unsa nga katilingban, ang kalipay sa iyang mga katawhan, ilang kalampusan, ug ilang kalinaw kining tanan managsamang naggagikan sa pagtudlo sa mga anak diha sa panimalay.”24
Oo, ang salag sa akong panimalay walay sulod karon, apan mahimo gihapon akong tawagon, andam ug naghinam-hinam sa pagpangita og dugang nga bililhong mga oportunidad sa pagtudlo sa akong hamtong na nga mga anak, ilang mga anak, ug sa umaabut nga adlaw, manghinaut ko, sa akong mga apo sa tuhod.
Nangamuyo ko og tabang sa langit samtang maningkamot kita nga mahimong Kristohanon nga mga magtutudlo sa atong mga panimalay. Sa pangalan ni Jesukristo, amen.