Eb’ li hu ut li tzolok
Chʼol 10: Ebʼ li loqʼlaj hu


Chʼol 10

Ebʼ li loqʼlaj hu

A Chinese woman sitting at a table with scriptures open in front of her.  She is using a highlighter to mark them.

Wankebʼ li loqʼlaj hu qikʼin saʼ li kutan aʼin

  • Kʼaʼru junjunq li osobʼtesink naqakʼul rikʼin naq moko chaʼaj ta chik xtawbʼalebʼ li loqʼlaj hu?

Naq ebʼ lix moos li Qaawaʼ nekeʼaatinak malaj nekeʼtzʼiibʼak chi musiqʼanbʼil xbʼaan li Santil Musiqʼej, ebʼ li raatin nekeʼok choqʼ loqʼlaj hu (chiʼilmanq Tz. ut S. 68:4). Chalen chaq saʼ xtiklajik, li Qaawaʼ naxtaqlahebʼ lix profeet chixtzʼiibʼankil resil li naʼlebʼ naxkʼutbʼesi, ut resil lix bʼaanuhom saʼ xyanqebʼ li ralal xkʼajol. Aʼan kixye: “Nintaqlahebʼ chixjunil li winq, saʼ relebʼaal li saqʼe ut saʼ li rokebʼaal, ut saʼ lix nim ut saʼ lix tzʼe, ut saʼebʼ li chʼochʼ saʼ xyi li palaw, naq teʼxtzʼiibʼa li aatin li ninye rehebʼ; xbʼaan naq rikʼin li wan saʼebʼ li hu teʼtzʼiibʼamanq laaʼin tinraq aatin chirix li ruchichʼochʼ, li junjunq chi winq joʼ chanru lix kʼanjelebʼ, joʼ chanru li kʼaʼru tzʼiibʼanbʼil” (2 Nefi 29:11).

Lix Iglees li Jesukristo rehebʼ laj Santil Paabʼanel saʼ Rosoʼjikebʼ li Kutan naxkʼulubʼan kaahibʼ chi hu choqʼ loqʼlaj hu, aʼanebʼ li Santil Hu, lix Hu laj Mormon, li Tzolʼlebʼ ut Sumwank, ut li Qʼol Nim Xtzʼaq. Ebʼ li hu aʼin, aʼanebʼ li xaqabʼanbʼil hu re li Iglees nekeʼyeheʼ re. Lix musiqʼanbʼil aatinebʼ li qayoʼyookil profeet kʼulubʼanbʼilebʼ ajwiʼ choqʼ loqʼlaj hu.

Li Santil Hu

Li Santil Hu, aʼan jun xchʼutubʼankil naabʼal rehebʼ li loqʼlaj tzʼiibʼahom wan wiʼ lix kʼutbʼesinbʼil naʼlebʼ li Dios choqʼ rehebʼ li winq. Ebʼ li tzʼiibʼahom aʼin nekeʼxye resil kʼiila cient chihabʼ, chalen chaq saʼ xkutankil laj Adan toj reetal li kutankil keʼwan wiʼ lix Apostol li Jesukristo. Keʼtzʼiiibʼaak li hu aʼin xbʼaanebʼ kʼiila profeet li keʼwan xyuʼam chi joʼqʼehaq chalen chaq saʼ xtiklajik li ruchichʼochʼ.

Li Santil Hu jachbʼil ru saʼ wibʼ jachal: li Najter Chaqʼrabʼ ut li Akʼ Chaqʼrabʼ. Naabʼal rehebʼ li profeetil aatin saʼ li Najter Chaqʼrabʼ li nekeʼxye chi junxilaj naq taakʼulunq jun aj Kolonel ut aj Tojol-ix. Li Akʼ Chaqʼrabʼ naxye resil lix yuʼam li Kolonel ut aj Tojol-ix aʼan, aʼ li Jesukristo. Naxye ajwiʼ resil naq kikʼuubʼaman lix Iglees saʼ li kutan aʼan. “Laaʼo naqapaabʼ naq li Santil Hu aʼan raatin li Dios aʼ yaal joʼ jaltesinbʼil ru chi tiik” (Ebʼ lix Raqalil li Paabʼaal 1:8).

Rikʼin li profeet aj Jose Smith, li Qaawaʼ xnimobʼresi li qanawom chirix junjunq li aatin saʼ li Santil Hu. Li Qaawaʼ kixmusiqʼa li Profeet aj Jose naq tixkʼojobʼ wiʼchik junjunq li yaalil naʼlebʼ saʼ li raatin li Santil Hu li sachbʼil chaq malaj jalbʼil chalen chaq naq kitzʼiibʼaman li aatin aʼan. Li aatin aʼin li kʼeebʼil wiʼchik xtzʼaqalil xyaalal chi musiqʼanbʼil, aʼan li Santil Hu chi Jaltesinbʼil Ru xbʼaan laj Jose Smith yeebʼil re. Saʼ li Kʼutul Raqal rehebʼ li loqʼlaj hu, natawman junjunq raqal isinbʼil chaq saʼ li Santil Hu chi Jaltesinbʼil Ru xbʼaan laj Jose Smith.

Lix Hu laj Mormon

Lix Hu laj Mormon aʼan jun li loqʼlaj hu re junjunq rehebʼ li tenemit saʼ li chʼochʼ America chalen chaq 2000 chihabʼ ma nayoʼla li Kristo toj reetal 400 chihabʼ chirix li Kristo. Saʼ li hu aʼan wan xtzʼaqalil lix evangelio li Jesukristo (chiʼilmanq Tz. ut S. 20:9;42:12; 135:3). Lix Hu laj Mormon naxye resil lix kʼulunik li Jesukristo rikʼinebʼ li tenamit saʼ li chʼochʼ America chirix lix Waklijik chi Yoʼyo.

Laj Jose Smith kixjaltesi ru lix Hu laj Mormon saʼ li aatinobʼaal Ingles rikʼin lix maatan ut lix wankil li Dios. Aʼan kixye naq aʼan “li hu qʼaxal chʼolchʼo ru wan saʼ li ruchichʼochʼ, ut aʼan li taqenaqil pek li xaqabʼanbʼil wiʼ li qapaabʼaal, ut jun li winq qʼaxal wiʼchik taaruuq chixjilosinkil ribʼ rikʼin li Dios rikʼin xpaabʼankil li naʼlebʼ wan chi saʼ, chiru kʼaʼruhaq chik chi hu” (Xtiklajik lix Hu laj Mormon).

Li Awaʼbʼej Ezra Taft Benson koxtenqʼa chixnawbʼal chanru naq lix Hu laj Mormon aʼan li taqenaqil pek xaqabʼanbʼil wiʼ li qapaabʼaal. Aʼan kixye:

“Oxibʼ paay chan ru naq lix Hu laj Mormon aʼan li pek xaqabʼanbʼil wiʼ li qapaabʼaal. Aʼan li taqenaqil pek xaqabʼanbʼil wiʼ li yaal chʼolobʼanbʼil qabʼaan chirix li Kristo. Aʼan li taqenaqil pek xaqabʼanbʼil wiʼ li qatzolʼlebʼ. Aʼan li taqenaqil pek xaqabʼanbʼil wiʼ lix nawom qachʼool.

“Lix Hu laj Mormon aʼan li taqenaqil pek xaqabʼanbʼil wiʼ li yaal naqachʼolobʼ chirix li Jesukristo, li nawan choqʼ lix nimal ru pek saʼ xxuk chixjunil li kʼaʼru naqabʼaanu. Naxchʼolobʼ xyaalal li Kristo rikʼin wankilal ut chi saqen ru. …

“Naxnimobʼresi lix nawom qachʼool chirix li tzolʼlebʼ re li kolbʼa-ibʼ. … Lix Hu laj Mormon … kitzʼiibʼaman choqʼ re li qakutan. …Saʼ aʼan naqataw jun kʼutbʼil eetalil re xkawresinkil qibʼ choqʼ re li xkabʼ xkʼulunik li Kristo. …

“… Lix Hu laj Mormon naxkʼut li yaal chiqu [ut] naxchʼolobʼ xyaalal li Kristo. …Aʼut wan chik kʼaʼru naxbʼaanu. Wan jun li wankilal saʼ li hu li taaʼok chi numeʼk saʼ lee yuʼam aʼ yaal saʼ junpaat joʼ nekexʼok chixtzolbʼal li hu chi tiik. Teetaw chik lee wankil chixyalbʼal eeru rikʼin li aaleek. Teetaw chik lee wankil chixtzʼilbʼal rix li bʼalaqʼil naʼlebʼ. Teetaw lee wankil chi kanaak saʼ li laatzʼ ut kaʼchʼin ruhil bʼe. Nayeeman naq ebʼ li loqʼlaj hu aʼanebʼ li aatin re li yuʼamej, ut maajun chik hu naqʼaxok re lix Hu laj Mormon saʼ xkʼutbʼal xyaalal li naʼlebʼ aʼin. … «Aajel ru naq li junjunq chi aj Santil Paabʼanel saʼ Rosoʼjikebʼ li Kutan tixkʼul choqʼ xkʼanjel xtzolbʼal li hu aʼin chiru chixjunil lix yuʼam»” (chiʼilmanq Liahona, enero 1987, perel 4–7).

Li Tzolʼlebʼ ut Sumwank

Saʼ li Tzolʼlebʼ ut Sumwank wankebʼ chi chʼutubʼanbʼil li naʼlebʼ kʼutbʼesinbʼil saʼ li kutan aʼin. Saʼ li tasal 1 saʼ li Tzolʼlebʼ ut Sumwank, li Qaawaʼ naxkʼutbʼesi naq li hu puktesinbʼil rehebʼ li ani wankebʼ saʼ li ruchichʼochʼ re xkawresinkilebʼ choqʼ re lix kʼulunik:

“Joʼkan naq lix yaabʼ xkux li Qaawaʼ wan toj saʼ xmaril li ruchichʼochʼ, re naq chixjunil li teʼajoq re abʼink teʼruuq chi abʼink:

“Kawresihomaq eeribʼ, kawresihomaq eeribʼ choqʼ re li kʼaʼru toj chalel, xbʼaan naq taahayeʼq chaq li Qaawaʼ” (Tz. ut S. 1:11–12).

Saʼ li hu aʼin wan li kʼutbʼesinbʼil naʼlebʼ chirix lix Iglees li Jesukristo joʼ chanru naq kʼojobʼanbʼil wiʼchik saʼ li rosoʼjikil kutan aʼin. Wan junjunq tasal re li hu li nekeʼxchʼolobʼ chan ru naq tuqubʼanbʼil li Iglees, ut nekeʼxkʼut xyaalalebʼ li jar opiis re li tijonelil ut lix kʼanjelebʼ aʼan. Saʼ jalanebʼ chik li tasal, joʼebʼ li tasal 76 ut 88, wan li chaqʼal ru yaalil naʼlebʼ li kiwan chaq chi sachso chiru li ruchichʼochʼ chiru kʼiila cient chihabʼ. Jalanebʼ chik, joʼ li tasal 29 ut 93, nekeʼxkʼut xyaalal li kʼaʼru kʼutbʼil saʼ li Santil Hu. Joʼkan ajwiʼ, saʼ junjunq tasal, joʼ li tasal 133, wan li profeetil aatin chirix li kʼaʼru taakʼulmanq moqon. Li Dios kixtaqla naq taqatzolebʼ lix kʼutbʼesinbʼil naʼlebʼ saʼ li hu aʼin: “Tzʼilomaqebʼ rix li taqlahom aʼin, xbʼaan naq yaalebʼ ut paabʼajel, ut li profeetil aatin ut yeechiʼihom li wankebʼ chi saʼ teʼtzʼaqloq ru chixjunil” (Tz. ut S. 1:37).

Li Qʼol Nim Xtzʼaq

Saʼ li Qʼol Nim Xtzʼaq wan lix hu laj Moises, lix hu laj Abrahan, ut junjunq lix musiqʼanbʼil tzʼiibʼahom laj Jose Smith. Saʼ lix hu laj Moises, wan resil junjunq lix kʼutbʼesinbʼil matkʼ ut lix tzʼiibʼahom laj Moises, joʼ kʼutbʼesinbʼil chiru li Profeet aj Jose Smith. Naxchʼolobʼebʼ li tzolʼlebʼ ut li naʼlebʼ li sachenaq chaq saʼ li Santil Hu, ut naxkʼe chik li naʼlebʼ chirix lix yoʼobʼtesinkil li ruchichʼochʼ.

Lix hu laj Abrahan aʼan li aatin li kitawman chiru najteril bʼotbʼookil hu li kiʼisiik chaq saʼebʼ li muqlebʼaal kamenaq re Egipto, li kijaltesiik ru xbʼaan li Profeet aj Jose Smith. Saʼ li hu aʼin wan li xninqal ru naʼlebʼ chirix li yoʼobʼtesink, li evangelio, chan ru li Dios, ut chirix li tijonelil.

Saʼ lix tzʼiibʼahom laj Jose Smith wan jun raqal li Santil Hu li jaltesinbʼil ru chi musiqʼanbʼil xbʼaan laj Jose Smith, junjunq raqal sikʼbʼil chaq ru saʼ li Resilal li Iglees li kixtzʼiibʼa, ut ebʼ lix Raqalil li Paabʼaal.

  • Kʼaʼru junjunq li esilal saʼebʼ li loqʼlaj hu li nekeʼxkawobʼresi aachʼool? Kʼaʼru junjunq li naʼlebʼ kʼutbʼil saʼebʼ li loqʼlaj hu aʼin li xeʼtenqʼank aawe?

Li raatinebʼ li qayoʼyookil profeet

Xkomonebʼ li kaahibʼ chi loqʼlaj hu aʼin, lix musiqʼanbʼil aatinebʼ li yoʼyookil profeet nekeʼok choqʼ loqʼlaj hu choqʼ qe. Nachal li raatinebʼ saʼebʼ li chʼutubʼaj-ibʼ, saʼ li puktesinbʼil hu Liahona malaj li Ensign, ut saʼebʼ li naʼlebʼ kʼeebʼil rehebʼ laj jolominel re li tijonelil saʼ li junjunq chi naʼajej. “Laaʼo naqapaabʼ chixjunil li ak xkʼutbʼesi li Dios, chixjunil li naxkʼutbʼesi anajwan, ut naqapaabʼ naq toj tixkʼutbʼesi kʼiila naʼlebʼ li xninqalebʼ ru ut ninqebʼ xwankil chirix lix Awaʼbʼejihom li Dios” (Ebʼ lix Raqalil li Paabʼaal 1:9).

  • Bʼar naru naqataw li raatinebʼ li qayoʼyookil profeet?

Xtzolbʼalebʼ li loqʼlaj hu

  • Kʼaʼru li osobʼtesink naru naqakʼul naq naqatzolebʼ li loqʼlaj hu?

Aajel ru naq chiqajunil taqatzolebʼ li loqʼlaj hu wulaj wulaj. Aajel ru naq taqakʼut li yaalil naʼlebʼ aʼin chiruhebʼ li qakokʼal. Aajel ru naq taqil xsaʼ li loqʼlaj hu rikʼinebʼ li qakokʼal, re teʼxtzol xraabʼalebʼ ut roksinkilebʼ, xbʼaan li yaal li wan chixsaʼ.

Wi naqaj xkolbʼal qibʼ chiru li kʼaʼru inkʼaʼ us re li ruchichʼochʼ, tento taqachʼolani li qakʼaʼuxl rikʼin li yaal ut li tiikilal li wan saʼebʼ li loqʼlaj hu. Toonachʼoq rikʼin li Dios ut rikʼin li qajunkabʼal naq naqil ut naqakʼoxla saʼ komonil ebʼ li loqʼlaj hu.

Naq naqil ru, naqakʼoxla saʼ qachʼool, ut nokotijok chirixebʼ li loqʼlaj hu ut naqapatzʼ chiru li Dios naq tixkʼe qatawom ru, li Santil Musiqʼej tixkʼut xyaalalilebʼ li naʼlebʼ aʼin chiqu. Chi joʼkan taqanaw chiqajunqal naq tzʼaqal yaal li naʼlebʼ aʼin. Inkʼaʼ toobʼalaqʼiiq (chiʼilmanq Jose Smith—Mateo 1:37). Naru taqeekʼa li kʼaʼru kireekʼa laj Nefi naq kixye: “Nasahoʼ li waam rikʼin li kʼaʼru re li Qaawaʼ, ut lin chʼool inkʼaʼ naxkanabʼ xtzʼilbʼal rix li kʼaʼaq re ru wilom ut wabʼihom chaq” (2 Nefi 4:16).

  • Kʼaʼru naru taqabʼaanu re naq taaruuq taqatzolebʼ li loqʼlaj hu wulaj wulaj? Kʼoxla xxaqabʼankil jun hoonal ut jun li naʼajej taatzolebʼ wiʼ li loqʼlaj hu wulaj wulaj.

Ebʼ li loqʼlaj hu