Eb’ li hu ut li tzolok
Chʼol 45: Li Jun Mil Chihabʼ

Chʼol 45

Li Jun Mil Chihabʼ

A male lion and lamb lying peacefully next to each other in a grassy field. Rolling hills are in the background. There are clouds in the sky. The image portrays the peace among animal life that will exist during the Millennium.

Ebʼ li teʼwanq saʼ li ruchichʼochʼ saʼ li Jun Mil Chihabʼ

  • Ani taawanq saʼ li ruchichʼochʼ saʼ li Jun Mil Chihabʼ?

Saʼ li xkabʼ xkʼulunik li Jesukristo, taatiklaaq jun mil chihabʼ re tuqtuukilal, rahok, ut sahil chʼoolejil. Aʼin li Jun Mil Chihabʼ nayeeman re. Ebʼ li loqʼlaj hu ut ebʼ li profeet nokoeʼxtenqʼa chixtawbʼal ru chan ruhaq li wank saʼ ruchichʼochʼ chiru li Jun Mil Chihabʼ.

Saʼ xkʼabʼaʼ lix sachbʼalebʼ laj maak saʼ li xkabʼ xkʼulunik li Kolonel, kaʼajebʼ wiʼ li ani tiikebʼ xchʼool teʼwanq saʼ li ruchichʼochʼ saʼ xtiklajik li Jun Mil Chihabʼ. Aʼanaqebʼ li saqebʼ ru xyuʼam ut maakʼaʼebʼ xbʼalaqʼ naq xeʼwan. Ebʼ aʼan teʼreechani li terrestil malaj li choxahil awaʼbʼejihom.

Chiru li Jun Mil Chihabʼ, toj teʼwanq saʼ li ruchichʼochʼ li ani wan li kamk saʼ xbʼeenebʼ, ut toj teʼwanq ralal xkʼajol joʼ chan ru anajwan (chiʼilmanq Tz. ut S. 45:58). Laj Jose Smith kixye naq ebʼ li waklijenaqebʼ chi yoʼyo teʼrulaʼani li ruchichʼochʼ chi kokʼ aj xsaʼ. Ebʼ aʼan teʼtenqʼanq rikʼin li jolomink tenamit ut jalanebʼ chik li kʼanjel. (Chiʼilmanq Enseñanzas del Profeta José Smith, kʼuubʼanbʼil xbʼaan laj Joseph Fielding Smith 1982, 328–329.)

Ebʼ li winq ut ixq toj teʼwanq lix taql xchʼool, ut chiru jarubʼaq chihabʼ toj teʼkanabʼaaq chi wank saʼ li paabʼaal ut li naʼlebʼ wankebʼ wiʼ. Saʼ junaq kutan, chixjunilebʼ teʼxchʼolobʼ naq li Jesukristo aʼan li Kolonel.

Chiru li Jun Mil Chihabʼ, “li Kristo ajwiʼ taaʼawaʼbʼejinq saʼ xbʼeen li ruchichʼochʼ“ (Ebʼ lix Raqalil li Paabʼaal 1:10). Laj Jose Smith kixye naq li Jesus “Taaʼawaʼbʼejinq saʼ xbʼeenebʼ laj Santil Paabʼanel, ut taakubʼeeq chaq ut taakʼehoq naʼlebʼ“ (Enseñanzas de los Presidentes de la Iglesia: José Smith 2007, perel 271).

Lix kʼanjel li Iglees chiru li Jun Mil Chihabʼ

  • Kʼaʼru li wibʼ chi xninqal ru kʼanjel li taabʼaanumanq chiru li Jun Mil Chihabʼ?

Wankebʼ wibʼ li xninqal ru kʼanjel choqʼ rehebʼ li komon saʼ li Iglees chiru li Jun Mil Chihabʼ: li kʼanjel re li santil ochoch, ut li kʼanjel re xjultikankil li evangelio. Li kʼanjel saʼ li santil ochoch, aʼan li jar paay chi kʼojobʼanbʼil kʼanjel li nekeʼajman ru re xkʼulbʼal li taqenaqil loqʼal. Aʼanebʼ aʼin li kubʼihaʼ, xkʼeebʼal li uqʼej choqʼ re li maatan re li Santil Musiqʼej, ut ebʼ li kʼojobʼanbʼil kʼanjel re li santil ochoch—li tiqibʼaak, li sumlaak re li santil ochoch, ut xtzʼapbʼal saʼ junajil ebʼ li junkabʼal.

Wankebʼ naabʼal li xeʼkam chi inkʼaʼ xeʼxkʼul li kʼojobʼanbʼil kʼanjel aʼin. Ebʼ li ani wankebʼ saʼ li ruchichʼochʼ tento teʼxbʼaanu li kʼojobʼanbʼil kʼanjel aʼin choqʼ rehebʼ. Li kʼanjel aʼin yoo chi bʼaanumank anajwan saʼebʼ li santil ochoch re li Qaawaʼ. Rikʼin naq qʼaxal nim li kʼanjel ut inkʼaʼ taaruuq xchoybʼal naq toj majiʼ natikla li Jun Mil Chihabʼ, taachoymanq chiruhebʼ li kutan aʼan. Ebʼ li ani waklijenaq chi yoʼyo tooheʼxtenqʼa chixtuqubʼankil li sachk xqabʼaanu saʼ xsikʼbʼal xkʼabʼaʼebʼ li qaxeʼ qatoon li kamenaqebʼ. Tooheʼxtenqʼa chixtawbʼal li naʼlebʼ li naʼajman chiqu re xtzʼaqobʼresinkil ru li esil tzʼiibʼanbʼil qabʼaan. (Chiʼilmanq Joseph Fielding Smith, Doctrina de Salvación, kʼuubʼanbʼil xbʼaan laj Bruce R. McConkie, 3 tasal li hu 1954–56, 2:157–158, 237–238.)

Li jun chik chi xnimal ru kʼanjel taabʼaanumanq chiru li Jun Mil Chihabʼ, aʼanaq li kʼanjel re xjultikankil li evangelio. Taajultikamanq li evangelio rikʼin nimla wankilal chiruhebʼ chixjunil li tenamit. Saʼ junaq kutan inkʼaʼ chik taaʼajmanq xkʼutbʼal li xbʼeen xraqalil li evangelio chiruhebʼ li jun chʼol chik, xbʼaan naq “chixjunilebʼ teʼnawoq wu, joʼ kokʼ joʼ ninq … chan li Qaawaʼ“ (Jeremias 31:34).

  • Chan ru naru naqakawresi qibʼ anajwan choqʼ re li kʼanjel re li Jun Mil Chihabʼ?

Chan ru li wank chiru li Jun Mil Chihabʼ

  • Chan ru naq li wank saʼ li Jun Mil Chihabʼ jalanaq wiʼ rikʼin li wank saʼ li ruchichʼochʼ anajwan?

Li Profeet aj Jose Smith kixye naq chiru li Jun Mil Chihabʼ “li ruchichʼochʼ taaʼakʼobʼresiiq ru ut tixkʼul lix choxahil loqʼal” (Ebʼ lix Raqalil li Paabʼaal 1:10).

Taabʼakʼmanq laj Satanas

Chiru li jun mil chihabʼ, taawanq chi bʼakʼbʼil laj Satanas. Aʼin naraj naxye naq maakʼaʼaq xwankil chiraalenkilebʼ li ani yoʼyookebʼ saʼ li kutan aʼan (chiʼilmanq Tz. ut S. 101:28). Ebʼ li alal kʼajolbʼej “teʼninqanq chi maakʼaʼ li maak, choqʼ re li kolbʼa-ibʼ” (Tz. ut S. 45:58). “Saʼ xkʼabʼaʼ lix tiikilalebʼ xchʼool lix tenamit [li Qaawaʼ], laj Satanas maakʼaʼ xwankil, joʼkan naq inkʼaʼ naru chi achʼabʼaak chiru xnumik naabʼal chihabʼ; xbʼaan naq maakʼaʼ xwankil saʼ xbʼeen lix chʼoolebʼ li tenamit, xbʼaan naq nekeʼwan saʼ tiikilal, ut lix Santil Dios laj Israel naʼawaʼbʼejin” (1 Nefi 22:26).

Tuqtuukilal saʼ li ruchichʼochʼ

Chiru li Jun Mil Chihabʼ, maakʼaʼaq li pleetik. Ebʼ li tenamit teʼwanq saʼ tuqtuukilal ut saʼ junajil chiribʼilebʼ ribʼ. Chixjunil li kʼaʼru kikʼanjelak chaq choqʼ re pleetik taaʼoksimanq chik choqʼ re xbʼaanunkil li chaabʼil kʼanjel. “Teʼxsutqʼisi ebʼ li qʼesnal chʼiichʼ choqʼ piklebʼ chʼochʼ, ut lix jutzʼ chʼiichʼebʼ teʼkanaaq choqʼ setlebʼ kʼim. Ebʼ li tenamit inkʼaʼ chik teʼyaloq chiriʼbilebʼ ribʼ chi moko teʼxkawresi ribʼ re yalok” (Isaias 2:4; chiʼilmanq ajwiʼ Isaias 11:6–7; Tz. ut S. 101:26).

Li tiikil xjolomil tenamit

Li Awaʼbʼej John Taylor kixye: “Li Qaawaʼ taawanq choqʼ rey saʼ xbʼeen chixjunil li ruchichʼochʼ, ut chixjunilebʼ li winq teʼwanq tzʼaqal rubʼel lix awaʼbʼejil, ut li junjunq chi tenamit rubʼel choxa teʼtenebʼaaq chixchʼolobʼankil naq wankebʼ rubʼel lix wankil, ut teʼxkubʼsi ribʼ chiru lix xuqʼ. Ebʼ li nekeʼkʼanjelak chiru saʼ tiikilal teʼruuq chi aatinak rikʼin li Dios, ut rikʼin li Jesus; ebʼ li anjel teʼkʼanjelaq chiruhebʼ, ut teʼxnaw li kʼaʼru xkʼulman, li yoo chi kʼulmanq, ut li toj taakʼulmanq; ut jalanebʼ chik li tenamit, li majiʼ nekeʼabʼin chi tzʼaqal chiru li chaqʼrabʼ, chi moko nekeʼtzoleʼ chi tzʼaqal chirixebʼ lix sumwank, toj teʼtenebʼaaq chixqʼaxtesinkil ribʼ chi abʼink chiru li jolomink tenamit xbʼaan aʼan. Xbʼaan naq aʼanaq li rawaʼbʼejil li Dios saʼ xbʼeen li ruchichʼochʼ, ut aʼan tixkʼe chi kʼanjelak lix chaqʼrabʼ, ut tixtaqla naq taaʼabʼiiq xbʼaanebʼ chixjunil li jar tenamit re li ruchichʼochʼ, joʼ xkʼulubʼ chi yaal” (Enseñanzas de los Presidentes de la Iglesia: John Taylor 2002, perel 251).

Maakʼaʼaq li kamk

Chiru li Jun Mil Chihabʼ, maakʼaʼaq li kamk joʼ li nawbʼil ru anajwan. Ebʼ li xeʼtix ut naabʼalebʼ xchihabʼ inkʼaʼ teʼkamq ut teʼmuqeʼq. Teʼjaleʼq bʼan chalen chaq saʼ li wan li kamk saʼ xbʼeen toj reetal saʼ li maakʼaʼ chik li kamk saʼ xbʼeen “saʼ jun mutzʼuk-u.” (Chiʼilmanq Tz. ut S. 63:51; 101:29–31,.)

Taakʼutbʼesimanq chixjunil li kʼaʼaq re ru

Wan junjunq li yaalil naʼlebʼ li toj majiʼ nakʼutbʼesiman chiqu. Chixjunil li kʼaʼaq re ru taakʼutbʼesimanq saʼ li Jun Mil Chihabʼ. Li Qaawaʼ kixye naq “tixkʼutbʼesi chixjunil li kʼaʼaq re ru—Li kʼaʼaq re ru ak numenaq, ut li muqmuukil kʼaʼaq re ru li maajun winq kinawok re, li kʼaʼaq re ru re li ruchichʼochʼ, li kiyoʼobʼtesiman wiʼ, ut li rajbʼal ut lix yaalalil aʼan—Li kʼaʼaq re ru qʼaxal loqʼ, li kʼaʼaq re ru li wan taqeʼq, ut li kʼaʼaq re ru li wan taqʼa, li kʼaʼaq re ru li wan saʼ li chʼochʼ ut saʼ xbʼeen li chʼochʼ, ut saʼ choxa” (Tz. ut S. 101:32–34).

Xkomon chik taabʼaanumanq chiru li Jun Mil Chihabʼ

Chi kʼiila paay ru, juntaqʼeetaq li qayuʼam rikʼin li qayuʼam anajwan, kaʼajwiʼ naq chixjunil taabʼaanumanq saʼ tiikilal. Ebʼ li ani wanqebʼ aran teʼwaʼaq ut teʼukʼaqʼ ut teʼxtiqibʼ ribʼ. (Chiʼilmanq Enseñanzas de los Presidentes de la Iglesia: Brigham Young 1997, perel 349.) Ebʼ li tenamit toj teʼraw ut teʼxqʼol li awimq ut teʼxkabʼla li ochoch (chiʼilmanq Isaias 65:21).

  • Kʼaʼru nakakʼoxla ut nakaweekʼa saʼ aachʼool chirix chan ru naq taawanq chiru li Jun Mil Chihabʼ?

Jun chik yalok saʼ rosoʼjik, chirix li Jun Mil Chihabʼ

  • Kʼaʼru tixkʼul li ruchichʼochʼ saʼ rosoʼjik?

Saʼ rosoʼjik li 1,000 chihabʼ, taaʼachʼabʼaaq laj Satanas chiru jarubʼaq kutan. Wankebʼ li teʼtzʼeqtaananq re li qaChoxahil Yuwaʼ. Laj Satanas tixchʼutubʼebʼ lix jar teep chi aj pleet, ut laj Miguel (laj Adan) tixchʼutubʼebʼ lix teepal li choxa. Saʼ li nimla yalok aʼin, laj Satanas ut ebʼ li nekeʼtaaqenk re teʼisiiq chi jun waakaj. Taajalmanq li ruchichʼochʼ aʼin ut taaʼok choqʼ jun choxahil awaʼbʼejihom. (Chiʼilmanq Tz. ut S. 29:22–29; 88:17–20, 110–15.)

Ebʼ li loqʼlaj hu