Eb’ li hu ut li tzolok
Chʼol 38: Li sumlaak re junelik

Chʼol 38

Li sumlaak re junelik

An African couple on the grounds of the Accra Ghana Temple. Taken in Ghana, West Africa.

Kʼojobʼanbʼil li sumlaak xbʼaan li Dios

Li sumwank wan wiʼ jun winq ut jun ixq aʼan jun raqal aajel ru saʼ lix kʼuubʼanbʼil naʼlebʼ li Dios. Li Qaawaʼ kixye: “Ani nayehok re naq miʼuxk li sumlaak moko kʼojobʼanbʼil ta xbʼaan li Dios, xbʼaan naq li sumlaak kʼojobʼanbʼil xbʼaan li Dios choqʼ re li winq” (Tz. ut S. 49:15). Chalen chaq saʼ xtiklajik, li sumlaak wanjenaq choqʼ jun chaqʼrabʼ re li evangelio. Kʼuubʼanbʼil naq li sumlaak taakanaaq chi junelik, moko kaʼajwiʼ ta re li yuʼam aʼin.

Laj Adan ut li xEva keʼsumubʼaak xbʼaan li Dios naq toj maakʼaʼaq li kamk saʼ li ruchichʼochʼ. Lix sumlajikebʼ kiwan choqʼ re li junelik qʼe kutan. Ebʼ aʼan keʼxkʼut li sumlaak re junelik rehebʼ li ralal xkʼajol, ut rehebʼ li ralal xkʼajolebʼ aʼan. Naq yoo chi numeʼk li chihabʼ, kiʼok li maaʼusilal saʼ xchʼoolebʼ li tenamit, ut kiʼisiman chaq saʼ li ruchichʼochʼ li wankilal chixbʼaanunkil li loqʼlaj kʼojobʼanbʼil kʼanjel aʼin. Rikʼin lix kʼojobʼankil wiʼchik li evangleio, kikʼojobʼaman wiʼchik saʼ li ruchichʼochʼ li sumlaak re junelik.

  • Kʼaʼut naq naʼajman xnawbʼal naq li sumlaak wan wiʼ jun li winq rikʼin jun li ixq kʼojobʼanbʼil xbʼaan li Dios?

Tento li sumlaak re junelik re xkʼulbʼal li taqenaqil loqʼal

  • Kʼaʼru lix tzolʼlebʼ li Qaawaʼ chirix li sumlaak, ut chan ru naq jalan wiʼ rikʼin li kʼoxlanbʼil saʼ li ruchichʼochʼ?

Wankebʼ naabʼal saʼ li ruchichʼochʼ li nekeʼkʼoxlank re naq li sumlaak aʼan yal xnaʼlebʼ lix komonil li tenamit, malaj yal rokik jun winq ut jun ixq saʼ aatin chiru li chaqʼrabʼ naq teʼxlaqʼabʼ ribʼ. Aʼbʼan choqʼ rehebʼ laj Santil Paabʼanel saʼ Rosoʼjikebʼ li Kutan, qʼaxal nim wiʼchik ru li sumlaak. Re xkʼulbʼal li qataqenaqil loqʼal, tento taawanq li sumlaak, rochbʼeen jalanebʼ chik naʼlebʼ ut kʼojobʼanbʼil kʼanjel, joʼ li paabʼaal, li jalbʼa-kʼaʼuxlej, li kubʼihaʼ, ut xkʼulbʼal li maatan re li Santil Musiqʼej. Laaʼo naqapaabʼ naq li sumlaak aʼan li junajil qʼaxal loqʼ naru nawan wiʼ jun winq rikʼin jun ixq. Li loqʼlaj junajil aʼin naxkʼam chaq xsahil qachʼool anajwan ut saʼ li junelik qʼe kutan.

Li qaChoxahil Yuwaʼ xkʼe chaq qe li chaqʼrabʼ re li sumlaak re junelik, re tooruuq chi wulak joʼ chanru Aʼan. Li Qaawaʼ kixye:

“Saʼ li choxahil loqʼalil wankebʼ oxibʼ chi choxa malaj tasal;

“Ut re tixkʼul li qʼaxal taqenaq, jun winq tento taaʼok saʼ li kʼanjelil aʼin re li tijonelil [aʼ li akʼ ut junelikil sumwank re li sumlaak];

“Ut wi inkʼaʼ naxbʼaanu, inkʼaʼ naru chixkʼulbʼal” (Tz. ut S. 131:1–3).

Li sumlaak re junelik tento taabʼaanumanq saʼ li santil ochoch chi kʼeebʼil tzʼaqal li wankilal

  • Kʼaʼut naq tento taabʼaanumanq li sumlaak saʼ li santil ochoch rikʼin tzʼaqal li wankilal re naq taawanq chi junelik?

Jun sumlaak re junelik, tento naq bʼaanunbʼilaq xbʼaan junaq li nakʼamok re li wankilal chi tzʼapok. Li Qaawaʼ kixye: “Wi junaq winq taasumlaaq rikʼin junaq rixaqil rikʼin … li akʼ ut junelikil sumwank … xbʼaan ruqʼ li ani yulbʼil, … ut wi [nekeʼkana saʼ lix sumwank li Qaawaʼ], … taawanq tzʼaqal xwankil naq elenaqebʼ saʼ li ruchichʼochʼ” (Tz. ut S. 132:19).

Inkʼaʼ kaʼajwiʼ tento taabʼaanumanq li junelikil sumlaak chi kʼeebʼil tzʼaqal lix wankil li tijonelil, tento ajwiʼ taabʼaanumanq saʼ jun rehebʼ li santil ochoch re li Qaawaʼ. Kaʼajwiʼ saʼ li santil ochoch naru nabʼaanuman li santil kʼojobʼanbʼil kʼanjel aʼin.

Saʼ li santil ochoch, li winq ut ixq aj Santil Paabʼanel saʼ Rosoʼjikebʼ li Kutan nekewiqʼla chiru jun rehebʼ li loqʼlaj artal, chi wankebʼ aran lix junkabʼalebʼ ut lix komonebʼ li xeʼkʼuluk re li tiqibʼaak re li santil ochoch. Ebʼ aʼan nekeʼxkʼuubʼ li sumwank re li sumlaak chiru li Dios. Nayeeman rehebʼ naq aʼanebʼ bʼeelomej ut ixaqilbʼej chiru li yuʼam aʼin ut chiru chixjunil li junelik qʼe kutan. Naxbʼaanu aʼin jun li nakʼamok re lix santil tijonelil li Dios, li kʼeebʼil xwankil chixbʼaanunkil li loqʼlaj kʼojobʼanbʼil kʼanjel aʼin. Aʼan nakʼanjelak chi bʼeresinbʼil xbʼaan li Qaawaʼ, ut naxyeechiʼi re li jun sumal li osobʼtesink re li taqenaqil loqʼal. Naxkʼehebʼ xnaʼlebʼ chirix kʼaʼru tento teʼxbʼaanu re xkʼulbʼal li osobʼtesink aʼin. Naxjultika rehebʼ naq chixjunilebʼ li osobʼtesink nekeʼchal aʼ yal joʼ chanru nokoʼabʼin chiruhebʼ lix chaqʼrabʼ li Dios.

Wi nokosumubʼaak rikʼin jalan chik li wankilal li maawaʼ re li tijonelil saʼ jun li santil ochoch, li sumlaak kaʼajwiʼ taawanq choqʼ re li yuʼam aʼin. Chirix li kamk, ebʼ li li ani sumsu maajunaq xwankil chixkʼulbʼal ribʼebʼ, chi moko chixkʼulbʼalebʼ lix kokʼal. Jun sumlaak re junelik naxkʼe naq toj taaruuq toowanq choqʼ junkabʼal chirix li yuʼam aʼin.

Li chaabʼilal li nachal rikʼin li sumlaak re junelik

  • Kʼaʼru li osobʼtesink nakʼuleʼ rikʼin li sumlaak re junelik, saʼ li yuʼam aʼin ut saʼ li junelik qʼe kutan?

Joʼ aj Santil Paabʼanel saʼ Rosoʼjikebʼ li Kutan, naqakʼoxla li junelik qʼe kutan, inkʼaʼ kaʼajwiʼ li hoonal wanko wiʼ. Aʼbʼan naru ajwiʼ naqakʼul li osobʼtesink saʼ li yuʼam aʼin rikʼin sumlaak choqʼ re li junelik qʼe kutan. Aʼan aʼin junjunq rehebʼ li osobʼtesink aʼin:

  1. Naqanaw naq naru taawanq chi junelik li qasumlajik. Li kamk kaʼajwiʼ chiru jarubʼaq kutan naru chiqajachbʼal. Maakʼaʼ naru chiqajachbʼal chi junelik, kaʼajwiʼ li qʼetok aatin qabʼaan. Rikʼin xnawbʼal aʼin, qʼaxal wiʼchik nokokʼanjelak re taasahoʼq qachʼool ut tooʼusaaq saʼ li qasumlajik.

  2. Naqanaw naq li qakomonil saʼ li junkabʼal naru nawan chi junelik. Rikʼin xnawbʼal aʼin, qʼaxal wiʼchik naq naqil qibʼ saʼ xtzolbʼalebʼ ut xkʼeebʼalebʼ xnaʼlebʼ li qakokʼal. Aʼin nokoxtenqʼa ajwiʼ chi wank choqʼ aj kuyunel ut aj rahonel. Rikʼin aʼin, qʼaxal wiʼchik naq naru nawan xsahil qachʼool saʼ li ochoch.

  3. Rikʼin naq xoosumla joʼ chanru kʼuubʼanbʼil xbʼaan li Dios, naru nahoyeʼ li Musiqʼej saʼ xbʼeen li qasumlajik wi nokokana chi kʼulubʼej.

Aʼan aʼin junjunq li osobʼtesink naru naqakʼul saʼ li junelik qʼe kutan:

  1. Naru toowanq saʼ li jun tasal qʼaxal taqenaq re lix choxahil awaʼbʼejihom li Dios.

  2. Naru toowanq chi taqsinbʼil qaloqʼal joʼ chan ru li Dios ut taqakʼul xtzʼaqalil li sahil chʼoolejil.

  • Chan ru naq xkʼoxlankil li kʼaʼru re junelik qʼe kutan naxjal li kʼaʼru naqeekʼa chirix li sumlaak ut li junkabʼal?

Tento taqakawresi qibʼ choqʼ re li sumlaak re junelik

  • Kʼaʼru naru taqabʼaanu re xtenqʼankilebʼ li saaj winq ut ixq chixkawresinkil ribʼ choqʼ re li sumlaak re junelik?

Li Awaʼbʼej Spencer W. Kimball kixye: “Li sumlaak aʼan tanaʼ li jun chi naʼlebʼ qʼaxal nim taqasikʼ ru xbʼaanunkil, ut qʼaxal nimaq ru li taakʼulmanq xbʼaan, rikʼin naq saʼ li sumlaak inkʼaʼ yal nasikʼman lix sahil qachʼool anajwan, nasikʼman bʼan li sahil chʼoolejil saʼ li junelik qʼe kutan. Inkʼaʼ kaʼajwiʼ tixjal xyuʼam li jun sumal li nekeʼsumla, joʼkan ajwiʼ bʼan lix yuʼam lix junkabʼalebʼ, ut qʼaxal wiʼchik ebʼ li ralal xkʼajol ut li ralal xkʼajolebʼ aʼan chiru kʼiila tasal tenamit. Saʼ xsikʼbʼal ru junaq aawochbʼeen choqʼ re li yuʼam aʼin ut re li junelik qʼe kutan, relik chi yaal naq naʼajman naq taʼuxq li kʼuubʼank ut li kʼoxlank ut li tijok ut li kuyuk saʼ chi tzʼaqal tzʼaqal, re naq saʼ xyanq chixjunil li kʼaʼru sikʼbʼil ru xbʼaanunkil, chaabʼilaq aʼin” (Enseñanzas de los Presidentes de la Iglesia: Spencer W. Kimball 2006, perel 215).

Jun li sumlaak re junelik aʼanaq raj li tixjayali li junjunq chi aj Santil Paabʼanel saʼ Rosoʼjikebʼ li Kutan. Yaal ajwiʼ aʼin choqʼ rehebʼ li ani ak sumsuukebʼ chiru xchaqʼrabʼil li tenamit. Naʼajman li kʼoxlak ut li tijok re xkawresinkil qibʼ choqʼ re jun sumlaak re junelik. Kaʼajwiʼ ebʼ li komon saʼ li Iglees li tiikebʼ xchʼool saʼ xyuʼamebʼ nekeʼkanabʼaak chi ok saʼ li santil ochoch (chiʼilmanq Tz. ut S. 97:15–17). Inkʼaʼ naru naq yal taqakʼe qachʼool saʼ junaq kutan naq taqaj sumlaak saʼ li santil ochoch ut tooʼok aran saʼ li kutan ajwiʼ aʼan toosumlaaq. Xbʼeen wa tento taqabʼaanu li kʼaʼru tenebʼanbʼil re taaruuq tooʼok.

Xbʼeen wa naq majiʼ nokoʼok saʼ li santil ochoch, tento toowanq chi kʼanjelak choqʼ komon saʼ li Iglees ut kʼulubʼejaqo chiru jun chihabʼ tzʼaqal. Ebʼ li winq tento teʼxkʼul li Tijonelil re Melkisedek. Tento taatzʼileʼq qix xbʼaan li awaʼbʼej re li uqʼej malaj li obiisp. Wi aʼan naxtaw naq kʼulubʼejo, tixkʼe qe xhuhil li kʼulubʼaak choqʼ re li santil ochoch. Wi majiʼ kʼulubʼejo, aʼan tixkʼuubʼ xnaʼlebʼ qikʼin ut toxtenqʼa chixkʼoxlankil chanru tooruuq chi wank chi kʼulubʼej re tooxik saʼ li santil ochoch.

Chirix naq xqakʼul xhuhil li kʼulubʼaak rikʼin li qaʼobiisp malaj li awaʼbʼej re li uqʼej wanko wiʼ, tento taatzʼileʼq qix xbʼaan li awaʼbʼej re li oqech malaj li mision. Napatzʼman li naʼlebʼ xkomon aʼin saʼ li tzʼilok ix re xhuhil li kʼulubʼaak saʼ li santil ochoch:

  1. Ma wan aapaabʼaal, ut ma nakaweekʼa naq wan xnawom aachʼool chirix li li Dios, li Junelik Yuwaʼbʼej, li Jesukristo, li Ralal, ut li Santil Musiqʼej? Ma kaw xnawom aachʼool chirix lix yaalal li evangelio li kʼojobʼanbʼil wiʼchik?

  2. Ma nakaxaqabʼ xwankil li Awaʼbʼej re Lix Iglees li Jesukristo rehebʼ laj Santil Paabʼanel saʼ Rosoʼjikebʼ li Kutan joʼ li profeet, laj ilol naʼlebʼ, ut laj kʼutbʼesinel? Ma nakakʼulubʼa joʼ li jun chi winq saʼ li ruchichʼochʼ li kʼeebʼil xwankil chixkʼanjelankil chixjunil lix lawil li tijonelil?

  3. Ma nakapaabʼ li chaqʼrabʼ re li saq ru chʼoolej?

  4. Ma nakatoj li lajetqil chi tzʼaqal?

  5. Ma nakapaabʼ li Aatin re Chaabʼil Naʼlebʼ?

  6. Ma maakʼaʼ aabʼalaqʼ rikʼinebʼ laa was aawiitzʼin?

  7. Ma nakayal aaqʼe chixpaabʼankilebʼ li sumwank xat-ok wiʼ, chi wulak saʼebʼ li chʼutam re li loqʼlaj waʼak ut li tijonelil, ut chi wank saʼ laa yuʼam joʼ chanru li chaqʼrabʼ ut taqlahom re li evangelio?

Naq nakapatzʼ xhuhil li kʼulubʼaak choqʼ re li santil ochoch, chijultikoʼq aawe naq li ok saʼ li santil ochoch, aʼan jun loqʼlaj usilal. Tento taabʼaanumanq chi tiik qajolom, ut aajel ru naq inkʼaʼ taqachap chi qʼun.

Tento taqakʼe qachʼool chixpaabʼankil chi anchal qachʼool li junjunq chi sumwank nokoʼok wiʼ saʼ li santil ochoch. Li Qaawaʼ kixye naq wi yaalo ut tiiko chi paabʼank, toʼok saʼ li qataqenaqil loqʼal. Toowulaq joʼ chanru li qaChoxahil Yuwaʼ. (Chiʼilmanq Tz. ut S. 132:19–20.) Li chaabʼilal naqakʼul rikʼin sumlaak saʼ li santil ochoch naxqʼax joʼ nimal li mayejanbʼil qabʼaan re xbʼaanunkil. Rikʼin aʼan naru taqakʼul li junelikil osobʼtesink chi maakʼaʼ xbʼisbʼal.

  • Kʼaʼru naru taqabʼaanu re xtenqʼankilebʼ li saaj winq ut ixq re teʼxkʼe xchʼool chi sumlaak saʼ li santil ochoch? Chan ru naru taqatenqʼahebʼ chixkawresinkil ribʼ choqʼ re aʼin?

Ebʼ li loqʼlaj hu