Eb’ li hu ut li tzolok
Chʼol 29: Lix chaqʼrabʼ li Qaawaʼ choqʼ re xkawilal li qatibʼel

Chʼol 29

Lix chaqʼrabʼ li Qaawaʼ choqʼ re xkawilal li qatibʼel

A young girl eating an apple.

Li qajunxaqalil aʼanebʼ xsantil ochoch li Dios

Jun rehebʼli nimla osobʼtesink xqakʼul naq xoochal saʼ li ruchichʼochʼ, aʼan li qajunxaqalil re tzʼejwalej. Naʼajman ru li qajunxaqalil re toowulaq joʼ chanru li qaChoxahil Yuwaʼ. Qʼaxal nim xwankil li qajunxaqalil, joʼkan naq li Qaawaʼ kixye naq aʼan li rochoch li Dios (chiʼilmanq 1 Korintios 3:16–17; 6:19–20). Sant li qajunxaqalil.

Rikʼin naq nim xwankil li qajunxaqalil, li qaChoxahil Yuwaʼ naraj naq taqil chi us. Aʼan naxnaw naq sahaq wiʼchik qachʼool ut chaabʼilaqo wiʼchik joʼ tenamit wi kaw li qatibʼel. Li Santil Musiqʼej naru chi wank qikʼin wi moko tzʼaj ta li qatibʼel ut li qanaʼlebʼ. Li qaChoxahil Yuwaʼ naxnaw naq tooʼaaleeq re taqabʼaanu li kʼaʼru inkʼaʼ us rikʼin li qatibʼel, malaj re taqakʼul chi saʼ li kʼaʼru taarahobʼtesinq re. Xbʼaan aʼin, Aʼan kixye qe bʼar wan li kʼaʼaq re ru us choqʼ re li qoq quqʼ ut kʼaʼru i nkʼaʼ us choqʼ re. Naabʼal li naʼlebʼ li kʼeebʼil qe xbʼaan li Dios chirix xkawilal li qatibʼel natawman saʼ Tzolʼlebʼ ut Sumwank 89. Li kʼutbʼesinbʼil naʼlebʼ aʼin, aʼan li Aatin re Chaabʼil Naʼlebʼ nayeeman re.

Tento taqapaabʼ li Aatin re Chaabʼil Naʼlebʼ re naq tooruuq chi ok saʼ li santil ochoch. Wi inkʼaʼ naqapaabʼ li Aatin re Chaabʼil Naʼlebʼ, lix Musiqʼ li Qaawaʼ narisi ribʼ qikʼin. Wi naqamux li “rochoch li Dios,” aʼan li qajunxaqalil, naqarahobʼtesi qibʼ saʼ tzʼejwalej joʼ ajwiʼ saʼ musiqʼej.

Taqlanbʼil naq wan kʼaʼru inkʼaʼ taqakʼul saʼ li qatibʼel

  • Kʼaʼru xtaqla li Qaawaʼ naq inkʼaʼ taqakʼul saʼ li qatibʼel?

Li Qaawaʼ xtaqla qe naq inkʼaʼ taqoksi li viin ut li jar paay chi ukʼa nakaltesin. Li Xbʼeenil Awaʼbʼejil xeʼxye naq li ukʼa nakaltesin kʼiila sut naxkʼam chaq li josqʼil, li nebʼaʼil, li yajel, ut li rahilal saʼ li ochoch. Naabʼal sut saʼ xkʼabʼaʼ aʼan naʼux li bʼalaqʼ, li muxuk sumsu, ut xsachik li chaabʼil naʼlebʼ. Wan aʼan choqʼ majewank choqʼ re li junjunq li naʼukʼak re. (Chiʼilmanq “Raatin li Xbʼeenil Awaʼbʼejil,” Improvement Era, Nov. 1942, perel 686). Ebʼ li ixq li wankebʼ saʼ yuʼam wi nekeʼkala naru nekeʼxrahobʼtesi lix jolom ut lix tibʼel lix kʼulahal. Rajlal chihabʼ naabʼal li tiqʼeʼk nawank saʼ li bʼelebʼaal chʼiichʼ xbʼaanebʼ li ani nekeʼukʼak re li haʼ nakaltesin.

Li Qaawaʼ kixye ajwiʼ qe naq “li may moko re ta li tibʼelej” (Tz. ut S. 89:8). Ra naxbʼaanu re li qatibʼel joʼ ajwiʼ li qamusiqʼ. Inkʼaʼ us xmayinkil li may, chi moko li puro, chi moko us xkʼuxbʼal li may. Ebʼ li nekeʼkʼanjelak joʼ aj tzʼilol naʼlebʼ ak xeʼxkʼut chi chʼolchʼo naq li may naxkʼam chaq kʼiila yajel, ut naru naxrahobʼtesihebʼ li kʼulahal li majiʼ nekeʼyoʼla.

Li Qaawaʼ kixye ajwiʼ naq inkʼaʼ us roksinkil li “tiqwal ukʼa” (Tz. ut S. 89:9). Ebʼ laj jolominel re li Iglees xeʼxye naq aʼin naraj naxye li kape ut li te chino,li wan chi saʼ kʼaʼru narahobʼtesin. Us naq maajun ukʼaʼ taqukʼ li naru chi rahobʼtesink qe.

Inkʼaʼ ajwiʼ us roksinkil li droga; kaʼajwiʼ wi naʼajman re bʼanok naru roksinkil. Wankebʼ li droga li qʼaxal wiʼchik nekeʼrahobʼtesin chiru li ukʼa nakaltesin ut li may (aʼanebʼ ajwiʼ droga). Ebʼ li nekeʼoksink rehebʼ li droga tento naq teʼxsikʼ xtenqʼankil, teʼtijoq re taakʼeheʼq xmetzʼewebʼ, ut teʼaatinaq rikʼin lix obiisp re teʼruuq chixjalbʼalebʼ xkʼaʼuxl chi tzʼaqal ut teʼkanaaq chi chʼajbʼil.

Tento taqatzʼeqtaana yalaq kʼaʼru naqanaw naq moko us ta choqʼ re li qatibʼel. Tento naq inkʼaʼ taqoksi yalaq kʼaʼru li taakʼaytesinq qe rikʼin roksinkil. Tento ajwiʼ naq inkʼaʼ taqabʼaanu li numwaʼak. Li Aatin re Chaabʼil Naʼlebʼ moko naxye ta chixjunil li us malaj inkʼaʼ us roksinkil, aʼut naxkʼut junjunq li naʼlebʼ re xkʼambʼal qabʼe. Aʼan jun li chaabʼil chaqʼrabʼ chirix li kʼaʼru re li yuʼam aʼin. Aʼan ajwiʼ jun li xnimal ru chaqʼrabʼ chirix li kʼaʼru re li musiqʼej. Rikʼin xpaabʼankil li Aatin re Chaabʼil Naʼlebʼ, naniman qametzʼew saʼ musiqʼej. Naqasaqobʼresi ru li qatibʼel, re naq lix Musiqʼ li Qaawaʼ naru chi wank qikʼin.

  • Kʼaʼru junjunq li kʼaʼru moko yeebʼil ta resil chi tzʼaqal saʼ li Aatin re Chaabʼil Naʼlebʼ, li tento naq inkʼaʼ taqoksi?

Yeebʼil qe naq wan li kʼaʼru us choqʼ re li qatibʼel

  • Joʼ naxye saʼ li Aatin re Chaabʼil Naʼlebʼ, kʼaʼru li yeebʼil xbʼaan li Qaawaʼ naq us choqʼ qe?

Ebʼ li kiʼil qʼeen, li kʼaʼru re cheʼ nakʼuxman, ut li chaabʼil qʼeen us choqʼ qe. Tento taaʼoksimanq rikʼin xchaabʼilal li naʼlebʼ ut bʼantioxink.

Lix tibʼelebʼ li xikʼanel xul ut li ketomq kʼeebʼil ajwiʼ choqʼ qatzakemq. Aʼbʼanan tento naq taqakʼux li tibʼ chi moko naabʼal ta (chiʼilmanq Tz. ut S. 49:18; 89:12). Li kar ajwiʼ chaabʼil choqʼ qe xkʼuxbʼal.

Chaabʼil choqʼ qe li jar paay chi iyaj nakʼuxman. Li trigo qʼaxal us choqʼ qe.

  • Chan ru naq xat-osobʼtesiik rikʼin roksinkil li kʼaʼaq re ru aʼin?

Naʼajman ru li kʼanjelak, li hilank, ut reekʼasinkil qibʼ

  • Kʼaʼru xyaalalil li kʼanjelak, li hilank, ut li eekʼasink-ibʼ saʼ lix chaqʼrabʼ li Qaawaʼ choqʼ re xkawilal li qatibʼel?

Rochbʼeen li tasal 89 saʼ li Tzolʼlebʼ ut Sumwank, wankebʼ chik li jar raqal saʼebʼ li loqʼlaj hu li nekeʼaatinak chirix kʼaʼru naʼajman re naq kawaq li qoq quqʼ. Nayeeman qe: “Chekanabʼ wank choqʼ aj qʼem; chekanabʼ wank chi tzʼaj eeru; … chekanabʼ wark chi numtajenaq chiru li naʼajman; ayuqex saʼ lee chʼaat chi moko najt qʼojyin ta, re naq inkʼaʼ lubʼjenaqaqex; waklinqex chi moko najt kutan ta, re naq taawanq chi seebʼobʼresinbʼil lee junxaqalil ut lee kʼaʼuxl” (Tz. ut S. 88:124). Yeebʼil ajwiʼ qe: “Wank waqibʼ kutan aawe re tatkʼanjelaq ut taabʼaanu chixjunil laa kʼanjel” (Exodo 20:9). Li Qaawaʼ naxye qe naq mookʼanjelak chi numtajenaq chiru li kʼeebʼil wiʼ qametzʼew (chiʼilmanq Tz. ut S. 10:4).

Jun li profeet saʼ li kutan aʼin xye naq tento taqakʼuula chi kaw ribʼ li qajunxaqalil. Aʼan kixye: “Li chaabʼil tzakemq, li eekʼasink-ibʼ, ut li wark saʼ xhoonal, aajel ru choqʼ re xkawil xmetzʼew li tzʼejwalej, joʼ chanru naq xtzolbʼalebʼ li loqʼlaj hu ut li li tijok rajlal nekeʼxkʼe xkawil xmetzʼew li kʼaʼuxlej ut li musiqʼej” (Thomas S. Monson, Liahona, enero 1991, perel 53).

Li osobʼtesink yeechiʼinbʼil xbʼaan xpaabʼankil lix chaqʼrabʼ li Qaawaʼ choqʼ re xkawilal li qatibʼel

  • Kʼaʼru li osobʼtesink li taachalq qikʼin wi naqapaabʼ li Aatin re Chaabʼil Naʼlebʼ?

Li qaChoxahil Yuwaʼ xkʼe chaq li qachaqʼrabʼ choqʼ re xkawilal li qatibʼel re xkʼutbʼal chiqu chan ru xchʼolaninkil li qajunxaqalil. Saʼebʼ li loqʼlaj hu naxye chirixebʼ lix chaqʼrabʼ li Dios: “Maajun taqlahom re li yuʼam aʼin kinkʼe … , xbʼaan naq re musiqʼej lin taqlahom” (Tz. ut S. 29:35). Aʼin naraj naxye naq ebʼ lix taqlahom chirix li qawanjik saʼ li tzʼejwalej, aʼanebʼ choqʼ re xchaabʼilal li qamusiqʼ.

Naq naqapaabʼ lix chaqʼrabʼ li Qaawaʼ choqʼ re xkawilal li qatibʼel ut naqapaabʼ li jun chʼol chik lix taqlahom, li Qaawaʼ naxye naq toorosobʼtesi saʼ tzʼejwalej joʼ ajwiʼ saʼ musiqʼej.

Chirix li tzʼejwalej, nayeechiʼiman qe naq taawanq xkawilal li qatibʼel. Saʼ xkʼabʼaʼ li kawilal aʼin tooʼalinaq ut inkʼaʼ toolubʼq, ut toobʼeeq ut inkʼaʼ tootawaaq (Tz. ut S. 89:20). Aʼin jun li xnimal ru obosʼtesink, aʼbʼanan li musiqʼejil osobʼtesink li naxyeechiʼi qe qʼaxal nim wiʼchik chiru li tzʼejwalejil osobʼtesink.

Li Qaawaʼ naxye naq taqataw “xchaabʼilal li naʼlebʼ ut li ninqi bʼihomal re nawom, aʼ li muqmuukil bʼihomal” (Tz. ut S. 89:19). Taakʼutmanq li xninqal ru yaalil naʼlebʼ chiqu chi kʼutbʼesinbʼil xbʼaan li Santil Musiqʼej. Li Awaʼbʼej Boyd K. Packer kixye: “Li qajunxaqalil aʼan lix kʼanjelebʼaal li qamusiqʼ. Saʼ li sachbʼa-chʼoolejil kʼutbʼesinbʼil naʼlebʼ aʼan, li Aatin re Chaabʼil Naʼlebʼ, nayeeman qe chan ru xkʼuulankil li qajunxaqalil chi saqen ru chiru li tzʼajnil li taaramoq raj re malaj taasachoq raj tanaʼ re li reekʼahom li tibʼelej li naʼajman re taaʼuxq li musiqʼejil abʼink. Li Aatin re Chaabʼil Naʼlebʼ aʼan jun laaw re taaʼuxq li kʼutbʼesink re li junjunq” (saʼ Conference Report, Oct. 1989, perel 16; malaj Liahona, enero 1990, perel 14).

Li Qaawaʼ naxye ajwiʼ qe naq li anjel aj sachonel taanumeʼq saʼ qabʼeen ut inkʼaʼ toxkamsi. Li Awaʼbʼej Heber J. Grant kixye: “Wi laaʼex ut laaʼin naqaj li osobʼtesink re li yuʼam aʼin, re kawilal, re xseebʼal xmetzʼew li qatibʼel ut li qakʼaʼuxl, wi naqaj naq taanumeʼq li anjel aj sachonel saʼ qabʼeen, joʼ kixbʼaanu saʼ xkutankilebʼ li ralal xkʼajol laj Israel, tento tooʼabʼinq chiru li Aatin re Chaabʼil Naʼlebʼ; rikʼin aʼan, tenebʼanbʼil li Dios, ut taachalq li osobʼtesink saʼ qabʼeen” (Enseñanzas de los Presidentes de la Iglesia: Heber J. Grant 2003, perel 207).

  • Chan ru naru taqatenqʼahebʼ li kokʼal ut li ani saaj re teʼxtaw ru lix nimal ru li Aatin re Chaabʼil Naʼlebʼ choqʼ re li junelik qʼe kutan?

  • Kʼaʼru naru taqabʼaanu re xtenqʼankilebʼ li qakomon saʼ qajunkabʼal malaj li ani nawbʼil qabʼaan li nekeʼchʼaʼajkoʼ chiruhebʼ xpaabʼankil li Aatin re Chaabʼil Naʼlebʼ?

Ebʼ li loqʼlaj hu