Chʼol 37
Li tenebʼanbʼil saʼ qabʼeen saʼ li junkabʼal
Lix tenebʼankil li naʼbʼej yuwaʼbʼej
-
Kʼaʼru tenebʼanbil saʼ xbʼeenebʼ li bʼeelomej rochbʼeen li ixaqilbʼej saʼ xkʼiresinkilebʼ li ralal xkʼajol?
Li junjunq wan jun xnaʼaj li nim ru saʼ li junkabʼal. Rikʼin xtzʼuumalebʼ re li profeet li Qaawaʼ xchʼolobʼ kʼaʼru tento teʼxbʼaanu ut teʼreekʼa li yuwaʼbʼej, li naʼbʼej, ut ebʼ li kokʼal saʼ komonil. Joʼ bʼeelomej, ixaqilbʼej, ut alal kʼajolbʼej, tento taqatzol kʼaʼru naraj li Qaawaʼ naq taqabʼaanu, re taaʼuxmanq li kʼaʼru ajbʼil choqʼ qe joʼ junkabʼal. Wi naqabʼaanu li kʼaʼru naʼajman, toojunajimanq chi junelik.
Saʼ li loqʼlaj kʼanjel re xjolominkil li junkabʼal, “ebʼ li naʼbʼej ut yuwaʼbʼej wan saʼ xbʼeenebʼ xtenqʼankil ribʼebʼ chiribʼilebʼ ribʼ joʼ rochbʼeenebʼ ribʼ chi junaqikebʼ xwankil” (“La familia: Una proclamación para el mundo,” Liahona, ocutbre 1998, perel 24). Tento teʼkʼanjelaq saʼ wibʼal re xkʼeebʼal li kʼaʼru re musiqʼej, re chʼoolej, re kʼaʼuxlej, ut re tzʼejwalej li taakʼanjelaq re li junkabʼal.
Wan junjunq li kʼaʼru tenebʼanbʼil li tento teʼxbʼaanu chi wotzbʼil li bʼeelomej rochbʼeen li ixaqilbʼej. Ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej tento teʼxkʼut li evangelio chiruhebʼ lix kokʼal. Li Qaawaʼ kixye naq wi ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej inkʼaʼ nekeʼxtzolebʼ li ralal xkʼajol chirix li paabʼaal, li jalbʼa-kʼaʼuxlej, li kubʼihaʼ, ut li maatan re li Santil Musiqʼej, taakanaaq li maak saʼ xbʼeen xjolomebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej. Ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej tento ajwiʼ teʼxkʼut chiruhebʼ lix kokʼal li tijok ut xpaabʼankilebʼ lix taqlahom li Qaawaʼ. (Chiʼilmanq Tz. ut S. 68:25, 28.)
Ebʼ li naʼbʼej ut yuwaʼbʼej kʼaʼjoʼ naq nekeʼru chixtzolbʼalebʼ lix kokʼal rikʼin li kʼaʼru nekeʼileʼ wiʼ chixbʼaanunkil xbʼaanebʼ. Ebʼ li bʼeelomej ut ixaqilbʼej tento teʼxkʼut rikʼin xbʼaanuhomebʼ ut raatinebʼ naq nekeʼxra ribʼ ut nekeʼroxloqʼi ribʼ chiribʼilebʼ ribʼ, joʼ ajwiʼ ebʼ lix kokʼal. Aajel ru naq taajultikoʼq qe naq li junjunq komon saʼ li junkabʼal aʼan ralal xkʼajol li Dios. Ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej tento teʼraatina lix kokʼal rikʼin rahok ut oxloqʼink, ut us ta kawaq li raatin, tento naq chaabʼilaq ajwiʼ lix chʼoolebʼ.
Ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej tento teʼxtaw ru naq wan naq ebʼ li kokʼal teʼxsikʼ ru li inkʼaʼ us, us ta kʼutbʼil li yaal chiruhebʼ. Naq nakʼulman aʼin, tento raj naq inkʼaʼ teʼchʼinanq xchʼoolebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej. Toj tento naq teʼxtzolebʼ lix kokʼal, teʼxkʼut naq nekeʼxrahebʼ, teʼxkʼut li chaabʼil bʼaanuhom chiruhebʼ, ut teʼkuyuq saʼ ut teʼtijoq choqʼ rehebʼ.
Saʼ lix Hu laj Mormon naxye chan ru naq li tijok kixbʼaanu jun li yuwaʼbʼej kixtenqʼa jun li alalbʼej li xpoʼeʼ xchʼool chi sutqʼiik saʼ xbʼehil li Qaawaʼ. Laj Alma li alalbʼej kixkanabʼ chaq li naʼlebʼ kʼutbʼil xbʼaan laj Alma, lix yuwaʼ li tiik xchʼool, ut kixsikʼ xsachbʼal li Iglees. Li yuwaʼbʼej kitijok rikʼin paabʼaal choqʼ re li ralal. Laj Alma li alalbʼej kiʼulaʼaniik xbʼaan jun li anjel, ut kixjal xkʼaʼuxl chirix li maaʼusilal saʼ lix yuʼam. Kiʼok choqʼ nimla aj jolominel saʼ li Iglees. (Chiʼilmanq Mosiah 27:8–32.)
Ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej nekeʼru chixxaqabʼankil li loqʼonink ut li oxloqʼink saʼ li ochoch wi nekeʼxtzolebʼ ut nekeʼxkʼamebʼ xbʼe li kokʼal rikʼin rahok. Ebʼ li naʼbʼej ut yuwaʼbʼej tento ajwiʼ teʼxkʼuubʼ kʼaʼru taasahoʼq wiʼ xchʼoolebʼ lix kokʼal.
-
Chan ru naq ebʼ li bʼeelomej ut ixaqilbʼej nekeʼru chixtenqʼankil ribʼ chiribʼilebʼ ribʼ saʼ xkʼanjelebʼ? Bʼar naru chi xik junaq naʼbʼej malaj yuwaʼbʼej li wan xjunes re xkʼulbʼal xtenqʼankil?
Lix tenebʼankil li yuwaʼbʼej
-
Chan ru naq xawil junaq yuwaʼbʼej chixkʼiresinkil chi us ebʼ lix kokʼal?
“Chi kʼoxlanbʼil xbʼaan li Dios, ebʼ li yuwaʼbʼej tento teʼxjolomi lix junkabʼal rikʼin rahok ut tiikilal, ut tento saʼ xbʼeenebʼ xkʼeebʼal li kʼaʼru naʼajman ru re li yuʼam aʼin, ut xkʼeebʼal xkolbʼalebʼ rix lix junkabʼal” (Liahona, octubre 1998, perel 24). Jun chaabʼil yuwaʼbʼej li wan choqʼ komon saʼ li Iglees naru chixkʼulbʼal li tijonelil, ut rikʼin aʼan naʼok choqʼ aj jolominel re li tijonelil saʼ lix junkabʼal. Tento tixkʼamebʼ xbʼe lix junkabʼal rikʼin tuulanil ut chaabʼilal, moko rikʼin ta li kawil metzʼew malaj rikʼin rahobʼtesink. Saʼebʼ li loqʼlaj hu naxkʼut naq ebʼ li nekeʼkʼuluk re li tijonelil tento teʼjolominq rikʼin li qʼunbʼesink chʼoolej, li qʼunal chʼoolej, li rahok ut li chaabʼil chʼoolej (chiʼilmanq Tz. ut S. 121:41–44; Efesios 6:4).
Li yuwaʼbʼej naxwotzʼ li rosobʼtesihom li tijonelil rikʼinebʼ li komon saʼ lix junkabʼal. Naq jun li winq nakʼamok re li Tijonelil re Melkisedek, naru chixkʼeebʼal li osobʼtesink aʼin rikʼin rosobʼtesinkilebʼ li yaj, ut xkʼeebʼal xkomon chik li osobʼtesink rikʼin li tijonelil. Chi bʼeresinbʼil xbʼaan laj jolominel re li tijonelil, naru chirosobʼtesinkilebʼ li kʼulahal, chi kubʼsink haʼ, chi kʼojobʼank saʼ li Iglees, ut chi kʼojobʼank saʼ li tijonelil. Tento tixkʼut chaabʼil bʼaanuhom chiru lix junkabʼal rikʼin xpaabʼankilebʼ li taqlahom. Tento ajwiʼ taaril naq teʼtijoq li junkabʼal saʼ komonil wibʼ sut chiru li jun kutan, ut naq teʼxbʼaanu li qʼojyink re junkabʼal.
Li yuwaʼbʼej tento tixnumsi li hoonal rikʼin li junjunq chi alal kʼajolbʼej. Tento tixkʼut li yaalil naʼlebʼ chiruhebʼ lix kokʼal, taraatinahebʼ chirix lix chʼaʼajkilalebʼ ut lix kʼaʼuxlebʼ, ut tixkʼehebʼ xnaʼlebʼ rikʼin rahok. Wan saʼ lix Hu laj Mormon resilebʼ junjunq li keʼxkʼut xbʼaanunkil aʼin chi us (chiʼilmanq 2 Nefi 1:14–3:25; Alma 36–42).
Aʼan ajwiʼ xtenebʼankil li yuwaʼbʼej xkʼeebʼal li kʼaʼru re tzʼejwalej li nakʼanjelak re lix junkabʼal, ut taaril naq tzʼaqalaqebʼ lix tzakemq, lix muhebʼaal, li raqʼ ut lix tzolbʼal. Us ta maare inkʼaʼ naru chixkʼeebʼal xjunes chixjunil li naʼajman, inkʼaʼ naraj naxye naq tixkanabʼ lix tenebʼankil naq tixkʼe li nakʼanjelak re lix junkabʼal.
Lix tenebʼankil li naʼbʼej
-
Chan ru naq xawil junaq naʼbʼej chixkʼirisenkil chi us ebʼ lix kokʼal?
Li Awaʼbʼej David O. McKay kixye naq li wank choqʼ naʼbʼej aʼan li bʼoqok qʼaxal nim ru (chiʼilmanq Enseñanzas de los Presidentes de la Iglesia: David O. McKay 2004, perel 171). Aʼan jun li loqʼlaj bʼoqok, li wan wiʼ choqʼ reech aj kʼanjel rikʼin li Dios re xkʼambʼalebʼ chaq li ralal xkʼajol saʼ li ruchichʼochʼ. Li wank qakokʼal aʼan jun rehebʼ li osobʼtesink qʼaxal nim. Wi maakʼaʼ junaq yuwaʼbʼej saʼ li ochoch, aʼan li naʼbʼej li najolomink re li junkabʼal.
Li Awaʼbʼej Boyd K. Packer kixnimahebʼ ru li ixq li inkʼaʼ naru nekeʼwan xkokʼal, aʼut toj nekeʼxsikʼ xtenqʼankilebʼ li ras riitzʼin. Aʼan kixye: “Naq ninʼaatinak chirixebʼ li naʼbʼej, inkʼaʼ yal ninʼaatinak chirixebʼ li xeʼwan xkokʼal; chirixebʼ ajbʼan wiʼ li nekeʼkʼuluk rehebʼ li xeʼyoʼla rikʼin jalan chik, ut chirixebʼ li kʼiila naʼbʼej li us ta maakʼaʼebʼ xkokʼal, xeʼwan choqʼ naʼbʼej chiru lix kokʼal jalan chik” (Mothers, 1977, perel 8).
Ebʼ li profeet saʼ rosoʼjikebʼ li kutan xeʼxye: “Ebʼ li naʼbʼej aʼanebʼ li tenebʼanbʼil xbʼeen wa saʼ xbʼeenebʼ lix kʼiresinkilebʼ li ralal xkʼajol” (Liahona, octubre 1998, perel 24). Jun li naʼbʼej tento tixnumsi li hoonal rikʼinebʼ li ralal xkʼajol re xkʼutbʼal li evangelio chiruhebʼ. Tento raj naq taabatzʼunq rikʼinebʼ ut taakʼanjelaq rikʼinebʼ re naq teʼxkʼe reetal li ruchichʼochʼ li sutsuukebʼ wiʼ. Tento ajwiʼ naq tixtenqʼa lix junkabʼal chixnawbʼal chan ru xkʼeebʼal li ochoch saʼ sahilal. Wi chaabʼil xchʼool ut aj rahonel, naxtenqʼahebʼ lix kokʼal re naq sa teʼreekʼa saʼ xchʼoolebʼ.
Saʼ lix Hu laj Mormon naxye resil jun teep chi saaj winq wibʼ mil rajlankilebʼ, li keʼru chixbʼaanunkil jun li kʼanjel qʼaxal nim xbʼaan li naʼlebʼ kʼutbʼil xbʼaan lix naʼebʼ (chiʼilmanq Alma 53:16–23). Chi jolominbʼil xbʼaan li profeet aj Helaman, xkohebʼ chixpleetinkilebʼ li xikʼ nekeʼilok rehebʼ. Keʼxtzol chaq rikʼinebʼ lix naʼ naq maakʼaʼaqebʼ xbʼalaqʼ, naq kawaqebʼ xchʼool, ut naq tiikaqebʼ. Ebʼ lix naʼ keʼxye ajwiʼ rehebʼ naq wi inkʼaʼ teʼwibʼanq xchʼool, li Dios tixkolebʼ (chiʼilmanq Alma 56:47). Maajun rehebʼ kikam saʼ li pleet. Keʼxchʼolobʼ resil lix paabʼaalebʼ chirix li raatinebʼ lix naʼ, ut keʼxye: “Moko nawibʼan ta qachʼool naq keʼxnaw li qanaʼ” (Alma 56:48). Li junjunq chi naʼbʼej li wan xnawom xchʼool chirix li yaal qʼaxal naq naru chireekʼasinkil xnaʼlebʼebʼ lix kokʼal.
Lix tenebʼankil li alal kʼajolbʼej
-
Chan ru naq ebʼ li kokʼal nekeʼxtenqʼahebʼ lix naʼ xyuwaʼ re naq sahaq li wank saʼ xjunkabʼal?
Rochbʼeen lix naʼ xyuwaʼ, ebʼ li kokʼal wan ajwiʼ kʼaʼru tento teʼxbʼaanu re naq taawanq sahil chʼoolejil saʼ li ochoch. Tento teʼabʼinq chiruhebʼ li taqlahom ut teʼxtenqʼahebʼ li ani wankebʼ saʼ li junkabʼal. Li Qaawaʼ inkʼaʼ nasahoʼ saʼ xchʼool naq ebʼ li kokʼal nekeʼxwechʼ ribʼ chiribʼilebʼ ribʼ (chiʼlmanq Mosiah 4:14).
Li Qaawaʼ kixtaqla naq ebʼ li alal kʼajolbʼej teʼroxloqʼi lix naʼ xyuwaʼebʼ. Aʼan kixye: “Chawoxloqʼi laa naʼ laa yuwaʼ re naq najtaq roq laa yuʼam saʼ li naʼajej tixkʼe aawe li Qaawaʼ” (Exodo 20:12). Roxloqʼinkilebʼ li qanaʼ qayuwaʼ naraj naxye xraabʼalebʼ ut xnimankilebʼ ru. Naraj ajwiʼ naxye abʼink chiruhebʼ. Saʼebʼ li loqʼlaj hu, naxye rehebʼ li kokʼal: “chepaabʼ lee naʼ lee yuwaʼ saʼ xkʼabʼaʼ li Qaawaʼ xbʼaan naq aʼan eekʼulubʼ xbʼaanunkil” (Efesios 6:1).
Li Awaʼbʼej Spencer W. Kimball kixye naq ebʼ li kokʼal tento teʼxtzol kʼanjelak ut teʼtzʼaqonq saʼ xbʼaanunkil li kʼanjel naʼajman xbʼaanunkil saʼ li ochoch ut chirix. Tento teʼkʼeheʼq xkʼanjel re naq chaabʼilaq xsaʼ li ochoch. (Chiʼilmanq Enseñanzas de los Presidentes de la Iglesia: Spencer W. Kimball 2006, perel 133.)
-
Kʼaʼru tento teʼxbʼaanu li kokʼal re xnimankil ru ut roxloqʼinkil lix naʼ xyuwaʼ?
-
Kʼaʼru xeʼxbʼaanu laa naʼ laa yuwaʼ li nakanimahebʼ wiʼ ru ut nakawoxloqʼihebʼ wiʼ?
Xsumenkil li tenebʼanbʼil saʼ qabʼeen naxkʼam chaq li osobʼtesink
-
Kʼaʼru naru tixbʼaanu li junjunq chi komon saʼ li junkabʼal re naq taawanq sahil chʼoolejil saʼ li ochoch?
Inkʼaʼ nawan li sahil chʼoolejil saʼ li junkabʼal yal chi joʼkan. Tento bʼan naq li junjunq li wan saʼ li junkabʼal tixbʼaanu li kʼaʼru naʼajman ru. Li Qaawaʼ kixkʼe xtenebʼankil li naʼbʼej yuwaʼbʼej joʼ ajwiʼ xtenebʼankilebʼ li kokʼal. Saʼebʼ li loqʼlaj hu, naxye naq tento naq taqakʼoxlahebʼ li qakomon, naq sa taqilebʼ, ut naq chaabʼil taqabʼaanu rehebʼ. Naq nokoʼaatinak, nokotijok, nokobʼichank, malaj nokokʼanjelak saʼ komonil, naru naqakʼul li osobʼtesink re tuqtuukilal saʼ li qajunkabʼal. (Chiʼilmanq Kolosenses 3.)
-
Kʼaʼru junjunq li naʼlebʼ li naru naxaqabʼaman saʼ li junkabʼal re naq aʼanaq jun li naʼajej re sahil chʼoolejil?
Ebʼ li loqʼlaj hu ut jalanebʼ chik li hu
-
Proverbios 22:6 (xkʼiresinkil jun li chʼina al)
-
Efesios 6:1–3 (ebʼ li kokʼal tento teʼabʼinq chiruhebʼ lix naʼ xyuwaʼ)
-
Tz. ut S. 68:25–28; Efesios 6:4 (lix tenebʼankil li naʼbʼej yuwaʼbʼej)
-
“La familia: Una proclamación para el mundo” (natawman saʼ LDS.org ut saʼ naabʼalebʼ lix huhil li Iglees, joʼ li Liahona, octubre 1998, perel 24; Para la Fortaleza de la Juventud: Cumplir nuestro deber a Dios (36550 002), perel 44; ut Leales a la fe: Una referencia del Evangelio (36863 002), perel 88–90)
-
Guía para la familia (31180 002)