Wase 11

Matabete, “na Kaukauwa ni Kalou Bula”

E rawa me ra isuwai ni cakacaka ena liga ni Turaga me baleta na veiqaravi vei ira na tani na vakaitutu ena matabete ka ra bulataka na ivakavuvuli ni buladodonu.

Na Bula nei Heber J. Grant

“Au na sega ni guilecava rawa na ka e yaco, ” kaya o Peresitedi Heber J. Grant, “ena gauna e vakamamasu kina vei au e dua na noqu itokani, ena nona rogoca mai vua na vuniwai me baleta na luvena yalewa, ni tauvimate ka tauva tiko e dua na mate ni itilotilo, salavata tiko kei na sivia ni katakata kei na kena tubu tiko e dua na ka e vakalatia na nona icegu, me sa na mate ni bera na mataka. E kerei au meu masulaka na luvena yalewa o ya, ena noqu sa biuta mai na nona valenivolavola au masu ena noqu igu kei na vuni yaloqu taucoko vua na Kalou me vakabula na goneyalewa oqori. Ena noqu masu tiko, e lako mai vei au e dua na ivakaraitaki: ‘Na kaukauwa ni Kalou bula e tiko eke ena vuravura. Na Matabete e tiko eke. Vakatotolo! Vakatotolo! … Lako ka tarova na kaukauwa ni dau veivakarusai e sa na bula na goneyalewa.’

“Na vuniwai ka qarava tiko na goneyalewa oqori, e kaya ni sa sega ni rawa ni bula tiko me yacova na mataka lailai; ia ni sa mataka mai e vakamacalataka ni sa sega sara ga ni macala rawa, kei na nona vakabauta ni sa na bula na goneyalewa o ya. E sega sara ga ni rawa me vakasuka mai na nona vakamacalataka na nona kidroataka na veisau ni nona ituvaki ni bula na goneyalewa mai na bogi me yacova mai na gauna o ya. Na kaukauwa ni Kalou bula e tarova na dau veivakarusai.”¹

E marautaka o Peresitedi Grant na ivakaraitaki ka raica ena bogi oqori. “Na kaukauwa ni Kalou bula e tiko eke ena vuravura. Na Matabete e tiko eke.” Ena nona dau vosa ena veikoniferedi raraba, e dau vakawasoma na nona dau vakavulici ira na Yalododonu ena veivakalougatataki e rawa ni ra ciqoma mai na kaukauwa kei na lewa ni matabete.

iVakavuvuli nei Heber J. Grant

Na idola, lewa, cakacaka tabu, kei na isolisoli ni matabete e sa vakalesui mai.

Ena kena toso tiko na vakadewataki ni [iVola i Momani], e qai kunea rawa o Josefa Simici ni vunau ni papitaiso e a vakatavulici ka vakatovotovotaki mai vei ira na tamata na Nifaiti. Ena nona gadreva me kilai vakavinaka cake na ivakavuvuli e cakava ga na ka e a cakava taumada, lako vata kei Oliver Cowdery, na nona vunivola, e loma ni veikau, ka rau masumasu ena vuni yalodrau. Oqo na veika e cavuta mai na nona vosa:

“Ia keirau sa masumasu ka vakatakekere tiko vua na Turaga sa rairai vei keirau e dua na italai mai lomalagi, ka sa lako sobu mai ena lumilumisa. A sa tabaka na ulu i keirau ka lesi keirau ka kaya:

“Oi kemudrau na noqu i tokani; au sa lesi kemudrau ena yaca ni Mesaia ki na itutu ni bete vaka-Eroni, ka solia vei kemudrau na kaukauwa kei na lewa ni ilesilesi oqori: io na nodra cakacaka na agilosi dau veiqaravi na vunautaki ni vakavuvuli ni veivutuni kei na papitaiso e na tabadromuci e wai me bokoci kina na ivalavala ca; raica ena tudei tu e vuravura na ilesilesi oqo; io me ra vakacabora mada vua na Turaga na isoro sa dodonu ko ira na luve i Livai.”

“Raica a kaya na italai ka rairai vei keirau ka lesi keirau ki na itutu vakabete ni yacana ko Jone na Dauveipapitaisotaki ka tukuni ena Veiyalayalati Vou. A kaya ni ratou talai koya mai ko Pita, kei Jemesa kei Joni ni sa tu vei iratou na kaukauwa ni ilesilesi ni bete vaka-Melikiseteki. A kaya ni na qai soli vei keirau e muri na ilesilesi oqori.” [Raica Josefa simici—iVolatukutuku Makawa 1:68–69, 72.]

Ena veitabaki oqo, kei na vakalesui mai ni Matabete i Melikiseteki ka a qai vakatikori e muri me vaka e a yalataki, na bobota ni idola kei na lewa ni Matabete ni Kalou Cecere, ka sa mai yali tu vakatamata me vica vata na senitiuri, e sa vakalesui tale mai ka sa tiko ena Lotu ka sega ni cavuka na kena veitarataravi me yacova mai na siga edaidai.

Ena kena vakalesui tale mai na matabete sa tadola na gaunisala me vunautaki na Kosipeli, na kena cakacakataki na cakacaka tabu ni Kosipeli, kei na kena vakarautaki na Lotu.²

Au kila ni sega na isolisoli, sega na iloloma, sega na lewa, era a taukena tu na nona iapositolo na iVakabula ka sa sega ni tu vei ira na tamata ni Kalou edaidai.³

Au wasea eke nikua na ivakadinadina ni tu vei keda na dina, e sa vosa tale na Kalou, ni veisolisoli yadua, na veiloloma yadua, na kaukauwa yadua kei na edaumeni yadua mai vua na Matabete tabu ni Kalou bula ena nona gauna na iVakabula era marautaki tiko nikua ka dodonu me marautaki tiko—na veivakalougatataki, na kaukauwa ni veivakabulai ni Kalou Cecere, na veivakauqeti ni Nona Yalo Tabu me rawa kina vei ira na turaga kei na marama me ra ciqoma na veivakatakilai mai Vua, na veivakauqeti ni Yalo ni Kalou ka rawa kina vei ira na tamata me vosataka na vosa tani e so kei na lavetaki ni vosa tani eso, kei na loloma kei na isolisoli yadua—era marautaka tu nikua na Yalododonu Edaidai.⁴

Na kaukauwa ni veivakabulai ni matabete e tiko ena Lotu.

Au kila ni kaukauwa ni veivakabulai ni Kalou Cecere e tiko ena Lotu oqo. Au kila kevaka me a sega ni tu vei keda na kaukauwa ni veivakabulai ni Kalou ke sega niu vakamuduo ena noqu mai tucake tu e matamuni edaidai. Au kila ni ra tu e so na tamata ka ra ivakaraitaki ni kaukawa ni veivakabulai ni Kalou ena kedra maliwa na tamata oqo. Kevaka me a volai tu vakaivolatukutuku na veivakalougatataki veivakurabuitaki taucoko sara ni Turaga ka lako mai vei ira na Matabete me vakatekivu mai na gauna e a tauyavutaki kina na Lotu ena dela ivuravura, e rairai me dua na ivolatukutuku vakaitamera ka levu cake sara mai na Veiyalayalati Vou.⁵

Ena kena a yaco ena dua na gauna na [taciqu vakacabecabe] o Joseph Hyrum Grant…ena nona a liutaka tiko na vanua era dau maroroi kina na ose kei na qiqi saumi, … e lewe vica na tamata cakacaka ena Zions Cooperative Mercantile Institution (Z.C.M.I.), na sitoa me taqomaka na bisinisi e Utah, mai vei ira na dauveiqati vakabisinisi, na vale ni caka ivava era rekitaka na kena volitaki vakalevu … [o Joseph, ] ka liutaka tiko na ilakolako ni lori, e veivakasalataki ena dua na cagilaba rerevaki, e qai cikevaka me ra lesu tale i vale, e vakamacalataka ni … tiko na kena rerevaki … ena kena rawa me tavuki na qiqi ena cagilaba ka butobuto talega. Ia era vakadonuya taucoko me ra sa na kakua ni beitaka na vale ni ose kevaka e mani yaco e dua na vakacalaka.

E a qai tavuki na lori ni lako tiko na ilakolako i vale ena butobuto ka ra mavoa sara vakaca e lewe vica na tamata. E dua vei ira na goneyalewa e a ramusu e vica na nona sui ka vakavuna me tauvi koya na niumonia ena nona vakacagicagi tu ena cagilaba. E a vakadeitaka na vuniwai e veiqaravi ni sa sega ni rawa me bula, ka sa na rawa ni mate ni bera na mataka. [O Josefa] e leqataka sara ga vakalevu na ka oqo, baleta ni a draivataka tiko na lori. E qai kerea me keirau lako vata ka lai qarava na goneyalewa oqori, e vakaraitaka ni a ciqoma na ivakadinadina ni Yalo Tabu, ni dodonu me bula.

Ena neirau sa tu volekata na idavodavo, au kaya vua ni sa voleka ni mate ka na rairai me sa na mate ni bera na neirau vakasuka lesu mai na liga i keirau mai na uluna. E sa vulaci dina vakalevu na kena irairai ka vakadeitaka ni a ciqoma e dua na veivakaraitaki ni Turaga, ka sa kila, me vaka na nona kila na kosipeli ni dina, kevaka keirau na vakalougatataka na goneyalewa ena bula. Keirau a qai vakalougatataki koya, kei na kena vakadeitaki na ilumu au a reki ena noqu yalataka vua ni ra na vakabulai vakaukauwa na sui ramusu, ni sa dodonu me bula vinaka ka lesu tale ka lai culacula ena nona misini ena Z.C.M.I. vale ni caka ivava. Au a sega ni kila ni culacula tiko ena misini se cava na nona cakacaka. Ena yakavi bogi o ya keirau a sota vata kei na iliuliu ni vale ni vava ka qai kaya: “Au se qai lesu sara ga mai ena vale nei Marie De Gray, ka sa voleka ni mate. Au vakabauta ni sa na mate ena gauna oqo. Au kaya: “Baraca Rowe, lako ki nomu valenivolavola dabe sobu qai vola: ‘E sega ni mate o Marie De Gray. Ena sega ni mate o Marie De gray, ia ena bula ka na lesu tale mai me mai culacula ena nomu vale ni vava.’ E a vakaraitaka vei au na yalo ni Kalou bula.” E qai kaya “E sega ni yaga meu vola, baleta mai na ka o tukuna, au kila ni na bula o koya.”.

Oti e a qai tukuna vei au e dua na ka e a yaco ena nona matavuvale. E kaya o koya: “Mai Lodoni, ni bera niu lako mai ena vanua oqo, e a tauvimate bibi sara e dua vei ira na luvequ yalewa, kei na vuniwai ka qaravi koya tiko e kaya ni sa sega ni rawa me bula tiko me yacova na mataka.” E talatala yani, me vaka au nanuma tiko, e rairai me 4.8 na kilomita vakababa ena siti vakaitamera o Lodoni, vei Junius F. Wells kei na nona itokani me rau lako mai ka mai qarava na luvena goneyalewa, ka vakalesui tale vua na bula. “Ena siga ka tarava, ” e kaya o Baraca Rowe, “e a lako mai ki vale o vuniwai qai solia vei au e dua na sitivikiti, ka sa sainitaki oti tu, tukuna tiko ni luvequ goneyalewa e sa mate. Au sureti koya sara ki na rumuni gade ka vakaveikilaitaki koya ki na ‘yago ni mate.’ Ena nomu a tukuna vei au ni na bula na goneyalewa oqo, au ciqoma na nomu itukutuku baleta niu kila na kaukauwa ni veivakabulai ni Kalou e tiko ena Lotu oqo, me vaka na noqu kila niu bula tiko.”⁶

Dusimaki mai na ivakavuvuli ni buladodonu, o ira na vakaitutu ni matabete e rawa ni ra kauta mai na kaukauwa mai lomalagi.

E sega ni ka lailai wale sara na vakaitutu ni Matabete ni Kalou—me tu vei ira na dodonu me vakayarayarataki vakadua na kaukauwa vakalomalagi.⁷

Me vaka na lewa ni Matabete ni Kalou kei na kena vakayagataki vakacava. Na Parofita ni Kalou bula e a tiko vakavesu ena valeniveivesu e Liberty, e qai lewe vuqa na tamata era vinakata me lewai ka kuna; ia na katuba ni valeniveivesu taucoko ena vuravura taucoko e sega ni rawa me ra tarova na ivakatakilai na ivakaro ni Turaga kei na loma ni Turaga ka lako mai vei ira ka dodonu me ra taura, kei na nona a curu tu ena valeniveivesu e Liberty na Parofita o Josefa Simici e a ciqoma kina e dua vei ira na ivakatakila cecere duadua ena veivakatakila cecere mai vua na Kalou ka kunei ena Vunau kei na Veiyalayalati. Au a wilika ena Wase 121:

“A cava na kena dede ena dukadukali tiko kina na wai ni uciwai sa kui? Ia na kaukauwa cava e rawa me sogota na veivakalougatataki mai lagi? Raica sa sega ni rawa vua na tamata me dodoka yani na ligana me tarova kina na kui sobu ni uciwai na Missouri, se me tarova na kena wai me tuva cake tale; ia sa sega talega ni rawa vua me tarova vakakina na Kalou Kaukauwa, me kakua ni vakatakila mai na veika mai lomalagi kivei ira na Yalododonu Edaidai.

“Raica, sa lewe vuqa era sa kacivi; ia sa lewe lailai ga sa digitaki. A cava era sa sega ni digitaki kina?

“Sa baleta ga ni ra sa rui domona na veika ni vuravura oqo, me ra dokai ira kina ko ira na tamata; ia era sa sega ni vulica na ivakavuvuli oqo—

“Raica na kaukauwa ni ilesilesi vakabete sa kaukauwa ga vakalomalagi, ia e sega ni rawa me taurivaki se vakayacori na kaukauwa vakalomalagi ena sala tani, ena kena ivakarau dodonu ga.

“Sa dina ni rawa ni lesi vei keda, ia kevaka eda ubia na noda ivalavala ca se me da qaciqacia, dokadoka se viavia lewai ira na tani, se taurivaka ena ivalavala sega ni dodonu, sa na tasogo ko lomalagi; a sa rarawa na Yalo ni Turaga; ia sa lako tani, sa oti e kea na kaukauwa vakabete se na ilesilesi ni tamata ko ya.

“Ia ena gauna e qai liaca kina, sa tu taudua ga, a sa caqeta na mata ni moto, ka vakacacani ira na lewe ni lotu, ka vorata na Kalou.

“Ia eda sa kila mai na veika sa yaco oti, ni sa ivakarau ka itovo ni tamata kecega, ena gauna ga sa taura kina e dua na ilesilesi, sa tekivu me tauca sara na lewa tawadodonu.

“Io sa lewe levu dina era sa kacivi, sa lewe lailai ga sa digitaki.” [V7V 121:33–40.]

Ena gauna oqo, au via vakabibitaka na vo ni ivakatakilai oqo, e a soli ena dua na valeniveivesu. Ena kaukauwa taucoko ni dua na Matanitu ena kena tovolei me kautani na galala nei Josefa Simici, era a sega ni tarova rawa na nona veitaratara na parofita o ya vata kei na lomalagi, ka a qai ciqoma kina na vosa vakaraitaki oqo ni dodonu me kakua ni guilecava e dua na bisopi se dua na peresitedi ni iteki, se dua ga na iapositolo, se dua ga na peresitedi ni Lotu ena gauna taucoko era taura tu kina na ilesilesi ena loma ni Lotu oqo:

“Raica sa sega sara ni kilikili me vakayacori na cakacaka vakabete ena ivakarau kaukauwa se vakasaurara, ia me vakayacori ga ena veivakauqeti, na vosota vakadede, na yalomalua, na yalomalumalumu, kei na loloma e sega ni veivakaisini.

“Io ena yalo e veidokai, kei na yalomatua, raica ena rarama sara kina na yalona, ka sega vua na veivakaisini kei na lawaki—

“Me veivunauci vakaukauwa sara ena veivakauqeti ni Yalo Tabu; ia me kusarawa me lomani koya tale e a vunauca, kevaka e sega, sa na okata ko koya me kena meca;

“Io me kila ko koya ni sa kaukauwa cake na nomu lomadina ka malumalumu na ivesu nei mate.

“Ia me uasivi sara na nomu loloma vei ira na tamata kecega, kei ira era sa veitokani ena vakabauta, mo qarauna me savasava tikoga na nomu vakanananu; ia ena taucoko sara kina na nomu vakabauta ena mata ni Kalou; raica ena yaco vei iko na veivakalougatataki ni ilesilesi vakabete, me vaka na tegu sa lutu mai lagi.

“Ena salavata voli ga kei iko na Yalo Tabu, ”

E levu na ka tawa yaga mai na iyau taucoko ni vuravura sa ikoya me tiko vata kei keda na Yalo Tabu ka me noda itokani ena veigauna.

“ia na nomu ititoko sa ititoko ni yalododonu kei na dina sa tudei sara; raica na nomu lewa sa lewa e sega ni mudu, ia kevaka sa sega ni taurivaki vakatani sa na tudei tu ga me tawamudu.” {V&V 121:41–46.]⁸

Ni da vosa tiko vei ira na Yalododonu Edaidai, e sega ni dua na ivakatakila ena Vunau kei na Veiyalayalati kau a cavuta vakawasoma ka kunei ena Wase 121 … ni “Sa sega sara ni kilikili me vakayacori na cakacaka vakabete ena ivakarau kaukauwa se vakasaurara, ia me vakayacori ga ena veivakauqeti, na vosota vakadede, na yalomalua, na yalomalumalumu, kei na loloma e sega ni veivakaisini.”

E sega ni dua na ka me rerevaki vua e dua na Matabete vakaoqo— yalomalua, yalomalumalumu, kei na loloma e sega ni veivakaisini. Ia kevaka eda ubia na nona ivalavala ca se me da qaciqacia, dokadoka se viavia lewai ira na tani, se taurivaka ena ivalavala e sega ni dodonu, sa na tasogo ko lomalagi, a sa rarawa na Yalo ni Turaga, ia sa lako tani, sa oti e kea na kaukauwa vakabete se na ilesilesi ni tamata ko ya.” Oqo na nona vosa na Kalou.⁹

E sega beka ni kilikili me vakayacori na cakacaka vakabete ni Kalou bula ena ivakarau e lewa na Turaga: “Ena yalololoma kei na yalomalua?” Sa ikoya duadua sara ga oqori na kena ivakarau, kevaka e sega ni vakayacori vakakina, sa oti e kea na kaukauwa vakabete se na ilesilesi ni tamata ko ya ena Lotu i Karisito.¹⁰

Na turaga e tu vua na Matabete e dodonu me kakua ni vakayagataka me vakalevutaka na nona kaukauwa vakaikoya. … Kevaka era vakayacora me vakakina e sa na yali na yalo ni Turaga ka mateca na veika vakavuravura ka sega na veika vakalou.¹¹

E sega ni rawa me da cakava e dua na ka, me vaka e sa volai oti tu ena kena ivakatakila, vakavo ga ena gauna eda cakava kina ena loloma, kei na lomasoli kei na yalomalua—loloma e sega ni veivakaisini. Ena veivuke na Turaga sa ikoya sara ga oqori na ivakarau ni nona veiqaravi, ena noqu igu taucoko ni sa tu vei au na Matabete ni Kalou oqori.¹²

Vakatutu ni Vuli kei na Veivosaki

Na veigaunisala cava soti sa vakalougatataki kina o iko kei na nomu matavuvale mai na cakacaka ni matabete?
E rawa vakacava me da vakaraitaka na noda doka na matabete? E rawa vakacava me da vukea na lewe ni matavuvale me doka na matabete?
Na cava soti o sa bau sotava ka vakaukauwataka na nomu ivakadinadina ena kaukauwa ni veivakabulai vakamatabete? Ena vuqa na gauna ni tauvimate kei na veileqa e so, na cava e rawa ni da cakava me kilai tani kina na noda dui gagadre mai na lewa ni Turaga?
Na cava o ni vulica mai na ivakatakila ena Vunau kei na Veiyalayalati 121:33–46? Na cava na vuna era vakamuria kina na vakaitutu ni matabete na ivakavuvuli ni ivakatakila oqo me rawa kina ni ra cakava ena yaca ni Turaga? E vakayagataki vakacava na veivakavuvuli oqo ena noda veimaliwai taucoko vata kei ira na tani?
E rawa vakacava na veivakalougatataki ni matabete me vakarawarawataki kivei ira ka sega tu kina na vakaitutu ni Matabete i Melikiseteki ena nodra vuvale?