Wase 24

Jisu Karisito, na Luve ni Kalou Bula

O Jisu Karisito e Luve ni Kalou dina sara, na Dauveisereki ni kawatamata, ka uluvata bula ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai.

Na Bula nei Heber J. Grant

Ekaya o Peresitedi Heber J. Grant, “E sega ni dua na ka me vakamareqeti cake ki na yalo ni tamata me vaka na ivakadinadina nei Jisu Karisito.”¹ E a kauwaitaka vakalevu sara o Peresitedi Grant na veika e baleti ira ka se bera ni dua na nodra ivakadinadina tudei me baleta na iVakabula. E kacivaka kina ni, “Veika e gadreva vakalevu duadua na vuravura” ena gauna oqo sa ikoya na vakabauta sega ni lomatarotaro me baleta na Kalou, na Tamada, kei Jisu Karisito, na Luvena, me vaka ni Dauveisereki ni vuravura.”² E raica na gagadre levu oqo ena nona lakova na veiyasai vuravura me vunautaka na kosipeli ka sotava na veivakavuvuli lasu me baleta na bula kei na cakacaka nei Jisu Karisito. E vakararawataki koya na veika e vakatoka me “sega ni vakabauta na Kalou, kei na isema vakalou nei Jisu Karisito.” Me kena ivakaraitaki, a tukuna me baleta e dua na itukutuku ka a tabaki ena dua na niusipepa ka tukuna kina e dua na tamata, me ra biuta laivi na tamata na vakasama lialia ni o Jisu Karisito e Kalou e vuravura ka Dauniveisereki ni vuravura.” E dau totolo na nona sabaya na vakasama vakaoqo o Peresitedi Grant ka wasea kina na nona ivakadinadina me taqomaka na dina. E kaya kina:

“Ena veigauna kece au wilika kina na malanivosa oqo—au sa wilika oti ena vica na vanua—au sa dau segata sara meu tukuna vei ira na tamata ena veivanua e so au dau vunau kina, na noda itutu na Yalododonu Edaidai ena kosipeli ka da vakabauta.

“Au kacivaka ena veisoqoni oqo, eso vei ira na veisoqoni oqo era dau lewe levu cake kina na sega ni lewe ni Lotu, ni sa dodonu vei ira kece sara na Yalododonu Edaidai me ra tokona na ivunau, ni Kalou sara ga vakataki Koya a veisiko mai vua na gonetagane o Josefa Simici, ka qai vakaveikilaitaki Jisu Karisito na Kalou vakataki Koya vua na gonetagane ni oya na Nona Gone ni toko.”³

Na veimalanivosa kece e cavuta o Peresitedi Grant me baleta na iVakabula e vakatakila kina na nona loloma kei na nona marautaka vakalevu na Turaga. “Sa dua na dina uasivi, ” e kaya, “ni da na sega ni rawa ni rogoca se raica na cakacaka a vakayacora na Turaga ka noda iVakabula o Jisu Karisito, kevaka eda sega mada ni taleitaka, ia ena yasana tale ka dua, e sega ni dua na ka me taleitaki ena nona bula kei na kena itukutuku e dua tale na tamata baleta ni da dau vucesataka ga ni wilika vakawasoma. Na italanoa kei Jisu na Karisito e dua na italanoa makawa ka na dau rogorogo vou tu ga. Na levu ga ni noqu wilika na Nona bula kei na cakacaka na levu cake ni reki, na sautu, na marau, na vakacegu e vakasinaita na yaloqu. Ena dau basika tiko ga na yalo e taleitaka ena noqu dau vakasamataka na Nona vosa kei na ituvatuva ni bula kei na veivakabulai ka a vakavulica vei ira na tamata ena Nona bula e vuravura.”⁴

Na ivakarau ni bula nei Peresitedi Grant e vakamacalataki mai na nona ivakadinadina me baleta na iVakabula kei na kosipeli vakalesui mai. E a vola vaqo o Elder John A. Widtsoe, ka tabaki me iApositolo mai vei Peresitedi Grant: “O ira na turaga era rawata na bula cecere dina era dau vakamuria sara vakavinaka na veivakavuvuli bibi ka veidusimaki. E laurai na kena dina na veika oqo ena bula nei Peresitedi Grant. Na vakabauta na Kalou kei na Luvena, o Jisu Karisito, kei na kosipeli vakalesui mai, sa dusimaki koya voli ena nona bula vakagonetagane. Ena dredre toka me da kila na nona cakacaka ka vakavo kevaka eda vakasamataka na kaukauwa veidusimaki ni vakabauta oqo. … Na nona ivakadinadina me baleta na vakalou ni bula nei Jisu Karisito kei na kosipeli vakalesui mai e dau laubasikata na yaloda na kena bibi.”⁵

iVakavuvuli nei Heber J. Grant

O Jisu Karisito e luvena vakaidina na Kalou.

Eda vakabauta vakaidina ni Luve ni Kalou o Jisu Karisito, na duabau ga ni Kalou, na ulumatua ena sucu vakayalo ka le duabau ga ena yago; e luve ni Kalou o Koya me vaka ga ni daru luvei tamadaru o kedaru.⁶

Au reki ni yavutaki na Lotu i Jisu Karisito ena imatai ni raivotu cecere ka a raica na gonetagane o Josefa Simici ena sivia na dua na drau na yabaki sa oti. E a tukuna ni a raica kina e rua na Ka Bula Vakalomalagi, ka sivia sara na veika e rawa ni vakamacalataka na vakasama vakatamata na kedrau irairai kei na kedrau lagilagi, a vosa mai vua e dua vei rau, dusia na kena ikarua ka kaya: “Oqo na noqu Gone ni toko, rogoci Koya.” [Raica Josefa Simici— Ai Tukutuku 1:17.] Ena sega ni rawa ni tiko e yalona e dua na Yalododonu Edaidai e dua na vakatitiqa lailai me baleta ni sa Luve ni Kalou Bula dina o Jisu Karisito, baleta ni a vakatakilai Koya sara ga vei Josefa Simici na Kalou vakataki Koya.⁷

“Raica na tamata!” sa kaya ko Ponitio Pailato, na kai Roma ka kovana e Juta, ni sa curu yani ko Jisu ka vakaisala tu ena wa vakavotona, ka vakaisulu ena isulu lokaloka, ni ra sa raici koya ko ira na tamata era sa qoqolouvaka, “Vakota ki na kauveilatai, vakota ki na kauveilatai!” [Joni 19:5–6.]

Ni ra vakamatabokotaki tu ena lecaika, tawavakabauta, kei na vuvu, sa vakavuna na nodra rai ga na lewevuqa ki vua na tamata sa vakacacani tu oqo ni dua na daubasulawa, dausaqata na lawa ni tiko vakavanua, ka dauveivakasewasewani, o koya era a beitaka vakailasu ki na kauveilatai. E dua ga na ilawalawa turaga kei na marama lailai era raici Koya ena Nona itutu dina—na Luve ni Kalou, na Dauniveisereki ni kawatamata!

Ena loma ni tinikaciwa na senitiuri era sa dau marautaka tu kina na sucu i Karisito e vuqa na veimatanitu ka ra vakatokai ira me ra Lotu Vakarisito. Ena veiyabaki era dau duavata na taqiri ni lali, na voqa ni vakatagi, kei na rogo ni vunau ena nodra vakavoqataka tale mai na itukutuku vakaagilosi “sa veivinakati rawa ko ira e vuravura: sa lomani ko ira na tamata.” [Luke 2:14.]

Ia, me vaka na veilewai vakairogorogo ko ya, sa vakakina ena veitabayabaki, e duidui na ivakarau ni nodra raici koya na tamata. E so era cati koya me vaka na nodra cati Koya kei ira na Nona tisaipeli na lewevuqa “o ira na bulia na ivakarau vou ni bula savasava ena Lotu Vakarisito ka ra sa vakalailaitaka ka vakamalumalumutaka na kaukauwa ni vuravura vaka-Iurope vou.” E so, ka sa vuqa na nodra kila ka, sa makare talega na nodra raici koya me itekitekivu ni dua na ivakavuvuli vou, ka cuqena, na makutu dina, dodonu, savasava kei na yalovinaka, tutaki ni lawa kei na bula galala, kei na vakaduavatataki ni veitacini ni kawa tamata.

E levu era kilai Koya me “tamata uasivi duadua—ka qaqa duadua ena itukutuku makawa, ” ka qai cakitaka na veika vakalou me baleti Koya.

E milioni era ciqomi Koya me iVakavuvuli cecere duadua, na nona ivakavuvuli e sega ni salavata kei na ivakarau ni bula veimaliwai ni gauna oqo. E vica—Io e vica wale sara—na lewe i vuravura, era raici Koya ena kena ivatuka dina—“na le Duabau ga nei Tamana, ka lako mai ki vuravura, o Jisu Karisito, me vakoti ki na kauveilatai ena vukui vuravura, ka me colata na ivalavala ca ni vuravura, ka vakasavasavataka na vuravura, ka me vakasavasavataka mai na caka cala kecega.” [Raica V&V 76:23, 41.]⁸

E lako mai ki vuravura o Jisu Karisito me sereka na kawatamata.

Kivei ira na lewe ni Lotu e vuravura raraba, kei ira na dauveisaututaki ena veivanua kecega, keimami kaya, raica na kai Kaleli cecere oqo, e sega walega ni iVakavuvuli cecere, e sega walega ni iLiuliu uasivi, ia na Tui ni Sautu, na iVakatekivu ni Veivakabulai, eke ena gauna oqo, na iVakabula dina sara kei Vuravura!⁹

Keimami gadreva na nodra tosoi tikoga ki liu na kawatamata, ka keimami masuta na Kalou me vakalougatataka na tamata ka dau segata tiko na nodra tiko vinaka na tamata se na itagede ni bula cava ga era kunei kina ka keimami kaya me baleti ira era vakabauta ni sa Karisito o Jisu kei ira era vunautaka tiko: Kemuni na Kalou ni vakalougatataki ira na tamata o ya. … O Jisu na Dauveisereki kei vuravura, na iVakabula ni kawatamata ka lako mai ki vuravura ena dua na inaki vakalou, me mate, ka sereki kina na tamata. O Jisu Karisito na Luveni Kalou dina sara, na Le Duabau ena lewe. Sa ikoya na noda Dauveisereki, ka da dau sokalou vua, eda vakacaucautaka na Kalou me baleti ira na tamata kece sara e vuravura ka ra dau sokalou vua na noda Turaga ka iVakavuvuli me vaka ni Dauveisereki kei vuravura.¹⁰

Mai na ivakatekivu ni vuravura, me vaka eda sa kila, me yacova mai na gauna oqo, sa dau tukuna tiko kina na Kalou na Tamada, ena veigauna e so mai na gusuna ga se ena gusudra na nona parofita vakauqeti, ni na tala mai ki vuravura na Luvena e duabau ga, ia mai vua, ena vuku ni tucake tale mai na mate, ka sa kena isevu ko koya na noda Turaga, sa na sereki kina na kawatamata mai na itotogi ni mate, ka na sega ni drotaka rawa e dua na tamata, ia ena talairawarawa ki na lawa ni bula dodonu, ka a vakavuvulitaka ka vakaraitaka ena nona bula, eda na vakasavasavataki kina mai na noda ivalavala ca yadua ka yaco me da rawata na Matanitu ni Kalou.¹¹

Na sucu i Karisito na noda Turaga e sega ni dua na ka walega, ia sa dua na ka cecere sara ena itukutuku ni vuravura ka ra a vakanamata kina na veiparofita, ka ra a serekalitaka na dauniserekali, ka ra domodua kina na agilosi kei ira na kai vuravura ena nodra vakacaucautaka na Kalou. Sa ikoya na siga a lewa ka vakatabuya taumada na Tamada sa tiko mai lomalagi me na vakaraitaki koya kina vei ira na luvena, ka ra tu oqo e vuravura, ena yagona na Luvena e Le Duabau ga. …

E a lako mai me rawa kina vei ira na tamata me ra raica ka kila na Kalou, ka ni a vakadinadinataka ni o ira kecega era sa raici koya era sa raici Tamana, ka ni sa ikoya na ivakaraitaki vakatamata kei Tamana [raica Joni 14:7–9; Iperiu 1:3].

E a lako mai me vakavulica vei keda na kena ituvaki na Kalou, ka dusimaka vei keda ena nona ivakaraitaki kei na nona ivakavuvuli na sala kevaka eda muria, ena kauti keda lesu ki na nona iserau. E a lako mai me sereka na ivesu ni mate ka a vesuki tu kina na tamata, ka rawata na tucake tale ka butakoci kina na qaqa nei bulubulu kei na batigaga nei mate.¹²

Ena cakacaka vakalou ni Nona bula, e a vunautaka na Turaga na Kosipeli, ia ena nona mai bula vakatamata a solia kina vei keda na ivakaraitaki ni tamata sa uasivi sara.

Na kosipeli e ituvatuva me dusimaki kina na tamata ena nodra mai bula veimaliwai vakatamata eke, kei na vanua me ra lakova ena nodra bula vakayalo ki na ivakataotioti me ra vakabulai ka bula vakalou ena vuravura ena muri mai.¹³

Ena gauna lekaleka ni nona cakacaka vakalotu a tauyavutaka kina na nona Lotu, digitaka e tinikarua na nona iapositolo, ni liutaki iratou voli o Pita, e a solia vei iratou na idola e so ni cakacaka vakabete, ka qai vakamatatataka talega vei iratou na ituvatuva ni nona Lotu kei na ivakavuvuli ni nona kosipeli, ia ni ra talairawarawa kina ena rawa vei ira na tamata me ra sereki ka lesu tale ki na nona iserau na Kalou.¹⁴

Na bula i Jisu Karisito, ka a sucu ena vale ni manumanu, davo ena nodra tikina na manumanu, ka vakamatei ena kedrau maliwa e rua na daubutako, ena rai vakatamata sa dua na druka levu duadua ia na Turaga na iVakavuvuli a sega ni lako mai ki vuravura me mai cakava na Lomana ia me cakava ga na Lomai Tamana, sa mai vakayacora kina vakavinaka na Nona itavi. Sa vakadruka na mate, eli kei na ibulubulu ka sa rawata me nona e dua na idabedabe vakatui ena ligai matau nei Tamana.¹⁵

“Keimami vakabauta ni na vakabulai na tamata kecega ena isoro nei Karisito, kevaka eda sa muria na vunau kei na ivakavuvuli ni itukutuku vinaka.” [Yavu ni Vakabauta 1:3.]

Eda vakabauta na Karisito na Le Duabau vakalou, a sucu mai vua na yalewa, a mai bulataka na bula vakayago, a vakoti ena kauveilatai, a mate, ka rau veitalatala kina na Yalona kei na Yagona, a bulu, ka tucake tale ena ikatolu ni siga, ka rau duavata tale na yalona kei na yagona. …

Eda vakadinadinataka me baleti rau na turaga [Josefa Simici vata kei Sidney Rigdon] ka a lako mai vei rau o Jisu ena nona sa vakacavara tiko na tauyavutaki ni Nona Lotu ka mai biuta koto kina na itukutuku oqo ni raivotu lagilagi o ya:

“Ia ni keirau sa vakasamataka tiko na veika oqo, sa vakararamataka na Turaga na mata ni yaloi keirau; io keirau sa raica na lagilagi ni Turaga ni sa vakavolivoliti keirau.

“Io keirau sa raica na iserau ni Luvena, o Koya sa tiko ena liga imatau i Tamana; ia keirau sa vakasinaiti kina;

“Keirau sa raici ira na agilosi yalosavasava, kei ira sa vakasavasavataki, ni ra sa tiko ena mata ni nona itikotiko vakaturaga ; raica era sa vakarokorokotaka tiko na Kalou kei na Lami; io era sa vakarokorokotaki Koya tikoga ka tawamudu.

“Ia me ikuri ni itukutuku kece ka vakadinadinataki kina ko Koya, keirau sa tukuna oqo na kena iotioti me yacova edaidai. Raica sa bula dina tiko ko Koya!

“Keirau a raici Koya vakaidina ni sa tiko ena ligai matau ni Kalou; keirau sa rogoca talega na domo sa tukuna ni sa iKoya na le duabau ga nei Tamana—

“Raica sa vu mai vua na ka kecega; ia sa ikoya sa lesi me bulia na vuravura; io ena vukuna ga era sa yaco kina na lewei vuravura me ra luveni Kalou.” [V&V 76: 19–24.]

…Keirau vakuria ena neirau ivakadinadina malumalumu: ni bula tiko na Kalou, ni Karisito ko Jisu, ni sa vakaturi cake tale ko Koya, ia ena Nona ivalavala vata ko ya, era na tucake kina mai na ibulubulu na turaga, marama, kei ira vakayadua na gone era sa mai bula oti ena yago sa vakaturi cake tale mai na mate, me vaka ga ni sa vakaturi cake tale na Karisito, o koya na buladodonu kivei ira na reki lagilagi kei na tubu tawamudu.¹⁶

Au reki niu kila ni sa Dauveisereki ni vuravura na Karisito, na tuakada, ia ena Yacana, na Yacana duadua ga, sai koya na yaca e rukui lomalagi ena rawa kina me da vakabulai ka lesu tale ka laki bula vata kei Tamada Vakalomalagi kei na noda iVakabula, kei ira na noda daulomani era sa liu yani.¹⁷

Mai na Nona Veisorovaki, sa solia tu kina na iVakabula na ivakavakacegu tudei, kei na reki.

Ena bulataki ni Kosipeli i Jisu Karisito, kei na marau ka drodro mai ena veiqaravi ena vuku ni Nona inaki, ena yaco mai kina na vakacegu ka na tomani me tawamudu.

Kivei ira na lewevuqa e kaya kina o Jisu:

“Dou lako mai vei au koi kemudou vakaadua ga sa oca ka colata na icolacola bibi, ia kau na vakacegui kemudou.

“Vakataqara vei kemudou na noqu ivua, ka vuli vei au, niu sa yalomalua ka yalomalumalumu: dou na kunea kina na vakacegu ni yalomudou

“Ni sa rawarawa na noqu ivua ka mamada na noqu icolacola.” [Maciu 11: 28–30.]

Kivei iratou na nona iApositolo ena rumu ni kanavata ni Lakosivia e kaya kina:

“Au sa laiva vei kemudou na vakacegu, au sa solia vei kemudou na noqu vakacegu; au sa sega ni solia vei kemudou, me vaka sa solia ko vuravura. Me kakua ni rarawa na yalomudou, se rere (Joni 14:27).

Ena vakamalumutaka na noda vakararawataki na Nona vakacegu, vakabula na yalo sa ramusumusu, vakaseyavutaka na yalo ni veicacati, ka tauyavutaka e yaloda na lomani ira na wekada ka na vakasinaita na yaloda ena vakacegu kei na marau.

Na nona itukutuku kei na savasava ni Nona veisorovaki ena yacova yani na veiyasana vakayawa sara e vuravura; era na veivakalougatataki ki na veiwasawasa galili. Ena veivanua kecega ena lako kina na tamata, ena rawa ni tauri yani kina o Koya. Na vanua cava ga ena tiko kina o Koya, ena kunei talega kina na Yalo Tabu, kei na vuana “na loloma, na reki, na vakacegu, na vosota vakadede, na yalomalua, na yalololoma, na vakabauta.” [Kalatia 5:22.]

Ena noda ivakavakacegu ka ivukevuke, na noda idusidusi ka daunivakasala, noda ivakabula kei na bula vakacerecerei, “ni sa sega sara e dua tale na yaca e rukui lomalagi sa soli kivei ira na tamata, me da bula rawa kina.” [Cakacaka 4:12.]

Mai na Nona vuku vakalou e basika kina na dina tawamudu: “ia ka cava na kena yaga vua na tamata kevaka e rawati vuravura taucoko, ka vakayalia na yalona? Se cava ena solia na tamata me isau ni yalona?” [Maciu 16:26.] “Ni” e kaya ko Paula, “sa sega ni kakana se ka ni gunu na matanitu ni Kalou; na yalododonu ga, kei na reki ena Yalo Tabu.” (Raica na Roma 14:17.)

Ni se bera ni cabora cake na Nona masu vakalou [raica na Joni 17], e kaya ko Jisu ena Nona vakavulici iratou tiko na iapositolo, “A veika oqo kau sa tukuna vei kemudou, mo dou rawata na vakacegu ena vukuqu. Dou na kunea e vuravura na rarawa; ia mo dou vakacegu; au sa vakamalumalumutaki vuravura.” [Joni 16:33.]¹⁸

E bula tiko o Jisu Karisito ka liutaka tiko na Nona Lotu edaidai.

O Jisu Karisito na Luve ni Kalou bula. …Keimami tukuna yani ki vuravura taucoko ni keimami kila ni bula tiko o Koya.¹⁹

Sa dua na cakacaka vakasakiti ka veivakurabuitaki na cakacaka oqo. E sega tale ni dua na ka e vuravura taucoko oqo me tautauvata kaya, baleta ni a tauyavutaka o Jisu Karisito na Luve ni Kalou, ka uluna sara talega.²⁰

O Jisu na Karisito, ka sai Koya na vatunitutu liu ni cakacaka cecere oqo—E veidusimaki tiko kina o Koya, ka na dau veidusimaki tiko ga kina.²¹

Keimami vakadinadinataka ni rau a sa basika tale mai na Kalou na Tamana kei na Luvena o Jisu Karisito ena noda gauna oqo vua na Parofita o Josefa Simici me rau tauyavutaka tale na Nona Lotu ka na sega tale ni basuraki sobu, ni ra sa vakalesuya mai na Nona matabete kei na kena dodonu tabu na italai vakalomalagi.²²

Sa dau yacovi au na reki kau sega ni vakamacalataka rawa, ena noqu tukuna yani na noqu ivakadinadina vei ira au dau veitaratara vata kei ira niu kila ni bula tiko na Kalou, niu kila ni sai Jisu na Karisito na iVakabula kei vuravura, na Dauveisereki ni kawatamata; ka niu kila ni o Josefa Simici e parofita dina ni Kalou dina ka bula, e tu talega e yaloqu na ivakadinadina ni iyaya digitaki ni Kalou bula o Brigham Young, sa vakatalega kina o John Taylor, o Wilford Woodruff, o Lorenzo Snow, kei Joseph F. Smith na mata ni Kalou bula ena gauna oqo, ka gusu ni Kalou e vuravura. [E a wasea na ivakadinadna oqo o Peresitedi Grant ena 4 ni Okotova 1918, rauta ni vo e va na macawa me sosomitaki Joseph F. Smith kina ena Peresitedi ni Lotu.]²³

Keimami sa kerekere vakabibi vei kemuni kece na kai vuravura mo ni lako mai vei Karisito, ni sa taka mai vua na veisereki vei ira kecega era na taura na yacana, ka muria na ivunau me vaka sa solia vei ira ko koya. Keimami vakadinadinataka talega ni sa vakalesui mai na taucoko ni nona kosipeli, ni sa tauyavu tale na nona Lotu, ka na tete tikoga me yacova ni ra sa tiko sautu na tamata, ka yaco e vuravura na nona lewa me vaka sa caka tiko mai lomalagi. Isa Turaga, ni vakatotolotaka mai na siga lagilagi oqori.²⁴

Vakatutu ni Vuli kei na Veivosaki

Na cava na vuna e “gadrevi vakalevu duadua kina e vuravura ena gauna oqo” na vakabauta na Tamada Vakalomalagi kei Jisu Karisito? Na veika vakavuravura cava beka e rawa ni vakamalumalumutaka na nodra vakabauta na tamata ni o Jisu Karisito na Luve ni Kalou? Na cava e rawa ni da cakava me vakalevutaka cake na noda vakabauta na iVakabula?
Na duidui cava beka e sa basika ki na nomu bula ni veisiga ena vuku ni nomu vakabauta na iVakabula? Na sala cava beka e yaco kina vei iko na nuidei ena nomu kila ni a vakadruka kece na kena meca na iVakabula
Na cava na vuna e lako mai kina ki vuravura o Jisu Karisito? Na sala cava e rawa ni da vukea kina vakavinaka na Turaga ena Nona inaki?
Na sala cava e vakadinadinataka kina na toso tikoga ni cakacaka i Karisito na tubu ni Lotu? Na sala cava e vakalevutaka cake kina na nomu vinakata mo vakaitavi ena matanitu ni Kalou na nomu kila ni tu sara ga ena ulu ni Lotu na Karisito vakataki Koya?
Na sala cava beka e rawa ni manata kina na noda veimaliwai vata kei ira era sega ni vakabauta vata kei keda na noda kila na Nona cakacaka na iVakabula?