Fa’a’itera’a mana 1
Tē ha’api’i nei te Bibilia ’e te Buka a Moromona ē, ’o te fa’aipoipo te tāne i te hō’ē vahine te fa’aturera’a a te Atua nō ni’a i te fa’aipoipora’a maori rā e fa’a’ite mai ’oia (hi’o 2 Samuela 12:7–8 ’e Iakoba 2:27, 30). I muri iho tō Iosepha Semita fāri’ira’a i te hō’ē heheura’a, ’ua ha’amauhia te fa’aipoipora’a rau i rotopū i te mau melo o te ’Ēkālesia i te ’ōmuara’a o te mau matahiti 1840 (hi’o i te tufa’a 132). Mai te mau matahiti 1860 ē tae atu i te mau matahiti 1880, ’ua ha’amana te fa’aterera’a hau i te Fenua Marite i te mau ture e fa’ahapa i te reira peu pae fa’aro’o. ’E i te pae hope’a, ’ua ha’apāpū-roa-hia mai te reira mau ture e te Fare ha’avāra’a rahi nō te Fenua Marite. ’Ua fāri’i te peresideni Wilford Woodruff i te heheura’a tei ha’apūharahia i roto i teie Manifesto (parau ’ōpuara’a) tei fāri’ihia e tō te ’Ēkālesia ’ei parau mana ’e te ru’uru’u i te 6 nō ’Ātopa 1890. ’E ’ua fa’aea a’era te fa’aipoipora’a rau i roto i te ’Ēkālesia.
Nā te feiā ato’a ’o tē hina’aro ’ia ’ite :
Nō te mea ’ua hāpono-haere-hia atu te tahi mau ve’a nā roto i te mau ’ohipa politita, mai te ’oire nō Roto Miti atu, i te ha’apararera’a ē ’ua fa’a’ite a’e nei te Tōmite Rahi nō Utah, i roto i tā rātou parau fa’a’ite i te Fa’aterehau nō te rāve’a tāea, i te nā-’ō-ra’a ē tē ha’amana-noa-hia nei te mau fa’aipoipora’a vahine rau i Utah, ’e ’ua tupu e maha ’ahuru ’e ’aore rā ’ua hau atu te rahira’a o taua huru fa’aipoipora’a ra mai te ’āva’e Tiunu i ma’iri a’enei ’e ’aore rā i roto i te matahiti i ma’iri a’enei, ’e nā reira ato’a i roto i tā rātou mau a’ora’a, ’ua ha’api’i, ’ua fa’aitoito, ’e ’ua tītau te feiā fa’atere o te ’Ēkālesia ’ia ha’apa’o-noa-hia te fa’aipoipora’a i te vahine rau—
Nō reira, tē fa’a’ite atu nei au nā ni’a i tō’u ti’ara’a Peresideni nō Te ’Ēkālesia a Iesu Mesia i te Feiā Mo’a i te mau Mahana Hope’a nei, nā roto i te parau pāpū roa ē, e ha’avare ana’e taua mau parau ra. ’Aita roa mātou e ha’api’i nei i te parau nō te fa’aipoipora’a i te vahine rau, ’aore rā te fa’aipoipora’a rau, ’aita ato’a mātou e fa’ati’a nei i te hō’ē noa atu ta’ata ’ia fa’aipoipo i roto i taua huru fa’aipoipora’a ra, ’e tē fa’ahapa nei au i te parau ra ē, ’ua ha’amanahia e maha ’ahuru ’e ’aore rā te hō’ē noa atu fa’aipoipora’a rau i roto i tō mātou mau hiero ’e ’aore rā i te hō’ē noa atu vāhi nō te Tufa’a Fenua nei i roto i taua ārea taime ra.
Tē pari ra te tahi mau ta’ata ē ’ua ravehia te tahi fa’aipoipora’a mai te reira te huru i roto i te Fare Endowment i te ’oire nō Roto Miti, i te ha’amatara’a nō te tau māhanahana nō te matahiti 1889, ’āre’a rā ’aita roa vau i ’ite e nā vai ra te reira ’ōro’a i rave ; ’e mai te mea noa atu ’ua ravehia te reira, ’ua ravehia ïa ma tō’u ’ite ’ore. ’E nō te parira’ahia ē ’ua ravehia taua ’ohipa ra, ’ua vāvāhi-’oi’oi-hia te Fare Endowment nā roto i tā’u fa’auera’a.
Nō te mea ’ua ha’amana te ’Āpo’ora’a Ture i te mau ture ’o tei ’ōpani i te fa’aipoipora’a rau, ’e ’ua parauhia ē ’ua tano taua mau ture ra i te Papa Ture nā roto i te fa’a’itera’a a te tiribuna hope’a roa a te hau, nō reira tē fa’a’ite atu nei au i tā’u ’ōpuara’a ’ia auraro i taua mau ture ra, ’e tē fa’a’ohipa nei au i tō’u mana nō te ani i te mau melo nō te ’Ēkālesia tā’u e peresideni nei ’ia nā reira ato’a.
’Aita te hō’ē mea i roto i tā’u mau ha’api’ira’a i tō te ’Ēkālesia ’e ’aore rā i roto i tā te mau ta’ata fa’atere nō te ’Ēkālesia, i roto i te tau i parauhia, ’o tē ti’a ’ia parauhia e ha’api’ira’a ’e ’aore rā e fa’aitoitora’a nō te fa’aipoipora’a i te vahine rau ; ’e ’ia fa’a’ohipa noa atu te hō’ē Peresibutero nō te ’Ēkālesia i te tu’ura’a parau mai te mea ra ē tē ha’api’i ra ’oia i taua huru ha’api’ira’a ra, ’ua fa’ahapa-’oi’oi-hia ïa ’oia. ’E tē fa’a’ite atu nei au i teie nei i mua i te mau ta’ata ato’a ē ’o teie tā’u a’ora’a i te feiā mo’a i te mau mahana hope’a nei, ’oia ho’i, ’ia ha’apae roa atu i te fa’aipoipora’a i ’ōpanihia e te ture o te fenua.
Wilford Woodruff
Peresideni nō Te ’Ēkālesia a Iesu Mesia
i te Feiā Mo’a i te mau Mahana Hope’a nei.
Teie tā te Peresideni Lorenezo Snow parau i pāpa’i i raro nei :
« Nō te mea ’ua ’ite tātou ē ’o Wilford Woodruff te Peresideni nō Te ’Ēkālesia a Iesu Mesia i te Feiā Mo’a i te mau Mahana Hope’a nei, ’e ’o ’oia ana’e ho’i te ta’ata i ni’a i te fenua nei i teie taime ’o tē mau nei i te mau tāviri nō te mau ’ōro’a tā’atira’a, nō reira tē tu’u atu nei au i te parau ’ia fāri’i tātou ē ’ua ha’amana-mau-hia ’oia nā roto i tōna ti’ara’a nō te pūpū mai i te Parau ’ōpuara’a ’o tei tai’ohia mai i mua ia tātou nei, ’e ’o tei pāpa’ihia i te 24 nō Tetepa 1890, ’e ’ei mau melo nō te ’Ēkālesia i ha’aputuputuhia i roto i te ’āmuira’a rahi, e fāri’i tātou i tāna parau fa’a’ite nō ni’a i te fa’aipoipora’a rau ’ei mea mana ’e ’ei mea ru’uru’u ».
’Oire nō Roto Miti, Utah, i te 6 nō ’Ātopa 1890.
Te mau tufa’a no roto mai i te mau a’ora’a e toru a
te peresideni Wilford Woodruff
nō ni’a i te Parau ’ōpuara’a (Te Manifesto).
E’ita roa te Fatu e fa’ati’a iā’u ’e ’aore rā i te hō’ē noa atu ta’ata ’o tē ti’a mai ’ei Peresideni nō teie ’Ēkālesia ’ia arata’i ’ē atu ia ’outou. ’Aita roa te reira i roto i te fa’ahanora’a ’ohipa. ’Aita roa te reira i roto i te ferurira’a o te Atua. Mai te mea e nā reira vau, e ’īriti ’ē atu te Fatu iā’u i rāpae i tō’u nei ti’ara’a, ’e e nā reira ato’a ’oia i te tahi noa atu ta’ata ’o tē tāmata ’ia arata’i ’ē atu i te mau tamari’i a te ta’ata nei mai roto atu i te mau heheura’a a te Atua ’e mai roto atu i tā rātou ’ohipa. (Te ono ’ahuru ma hō’ē o te ’āmuira’a rahi nō te ’Ātopa a te ’Ēkālesia, Monire 6 nō ’Ātopa 1890, ’Oire nō Roto Miti, Utah. Fa’a’itehia i roto i te ve’a « Deseret Evening News », 11 nō ’Ātopa 1890, ’api 2.)
Noa atu ’o vai tē ora nei ’e ’aore rā ’o tei pohe, ’e ’aore rā ’o tei pi’ihia nō te arata’i i teie nei ’Ēkālesia, e mea ti’a roa ia rātou ’ia arata’i i te reira nā roto i te fa’aurura’a nō ’ō mai i te Atua Manahope. Mai te mea ē ’aita rātou e rave mai te reira te huru, ’aita roa ïa e ti’a ia rātou ’ia rave i te reira […]
’Ua fāri’i iho nei au i te tahi mau heheura’a, ’e e mea faufa’a rahi roa te reira iā’u nei, ’e e fa’a’ite atu vau ia ’outou i te mau mea tā te Fatu i parau mai iā’u nei. E ha’amāramarama atu vau ia ’outou nō ni’a i teie Parau ’ōpuara’a (Te Manifesto) […]
’Ua parau mai te Fatu iā’u ’ia ani atu i te feiā mo’a i te mau mahana hope’a nei i te hō’ē uira’a, ’e ’ua parau ato’a mai ’oia iā’u ē mai te mea e fa’aro’o rātou i te mau mea tā’u e parau atu ia rātou ma te pāhono i te uira’a ’o tā te Vārua ’e tā te mana o te Atua e ui atu ia rātou, e tuea ïa tā rātou ato’a pāhonora’a, ’e e tuea ato’a ïa tō rātou ato’a ti’aturira’a nō ni’a i teie nei mea.
Teie te uira’a : E aha te ’ē’a pāpū roa a’e e ti’a i te feiā mo’a i te mau mahana hope’a nei ’ia pe’e atu—’ia tāmata noa ānei ’ia rave i te fa’aipoipora’a rau, ’o tē pāto’ihia nei e te ture nō te fenua ’e ’o tē pāto’i-ato’a-hia nei e te mau ta’ata e ono ’ahuru mirioni, ’e nā roto i te reira e haru-pauroa-hia atu ai te mau hiero, ’e e tāpe’ahia ai te mau ’ōro’a ato’a i roto i te reira, nō te feiā ora ’e nō te feiā i pohe, ’e e hurihia ai i roto i te fare tāpe’ara’a te Peresidenira’a Mātāmua ’e te Tino ’Ahuru Ma Piti ’e te mau upo’o fa’atere nō te mau ’utuāfare i roto i te ’Ēkālesia, ’e e haru-ato’a-hia ai te faufa’a a te mau ta’ata (’e nā roto i teie iho mau mea e mou iho ā teie peu) ; ’e ’aore rā, i teienei ’ua fa’aruru tātou i te ’ati nō tō tātou ha’apa’ora’a i teie parau tumu, e fa’aea tātou i te reira ’e e ha’apa’o i te ture, ’e nā roto i te pe’era’a atu i te reira e vaiihohia mai te mau peropheta, te mau ’āpōsetolo ’e te mau metua tāne i tō rātou ’utuāfare, nō te ha’api’i i te mau ta’ata ’e nō te rave i tā rātou mau ’ohipa i roto i te ’Ēkālesia, ’e e vaiiho-noa-hia mai te mau hiero i roto i te rima o te feiā mo’a, ’ia ti’a ia rātou ’ia rave i te mau ’ōro’a nō te ’Evanelia, nō te feiā ora ’e nō te feiā i pohe ?
’Ua fa’a’ite pāpū mai te Fatu iā’u nā roto i te ’ōrama ’e te heheura’a e aha tē tupu mai te mea ē ’aita tātou e fa’aea i teie peu. ’Āhiri ē ’aita tātou i fa’aea i te reira, ’aita roa e ti’a ia ’outou ’ia fa’a’ohipa […] i te hō’ē noa a’e tāne i roto i teie hiero nō Logan ; nō te mea e tāpe’ahia ïa te mau ’ōro’a ato’a i roto i te fenua ato’a nō Ziona. E tupu te ’ārepurepu i roto ia ’Īserā’ela pā’āto’a, ’e ’e fa’arirohia ïa te mau tāne e rave rahi ’ei mau mau ’āuri. E tae mai ïa teie fifi i ni’a iho i te ’Ēkālesia pā’āto’a, ’e e fa’ahepohia tātou ’ia fa’a’ore roa i teie peu. I teienei, teie te uira’a, e fa’a’ore ānei i te reira mai teie te huru, ’e ’aore rā, e rave ānei mai te au i tā te Fatu i fa’a’ite mai ia tātou, ’e e vaiiho noa i tō tātou mau peropheta ’e te mau ’āpōsetolo ’e te mau metua tāne ’ei mau tāne ti’amā, ’e i te mau hiero i roto i te rima o te mau ta’ata, ’ia ti’a i te feiā i pohe ’ia fa’aorahia. ’Ua fa’aorahia na e rave rahi melo mai roto mai i te fare tāpe’ara’a i roto i te ao vārua nā roto i teie mau ta’ata, ’e e mea ti’a ānei i teie ’ohipa ’ia haere noa i mua ’e ’aore rā ’ia fa’aea ? ’O teie te uira’a ’o tā’u e tu’u atu nei i mua i te feiā mo’a. Nā ’outou iho e ha’avā i te reira. Tē hina’aro nei au ia ’outou ’ia pāhono i te reira nō ’outou iho. E’ita vau e pāhono atu i te reira ; ’āre’a rā tē parau atu nei au ia ’outou ’o teie mau ïa te ’ohipa e tupu i ni’a ia tātou ’āhiri ē ’aita tātou i pe’e i teie ’ē’a tā tātou i nā reira.
[…]’Ua ’ite mau vau e aha tē tupu ’āhiri ē ’aita te hō’ē ’ohipa i ravehia nō te reira. ’Ua fāri’i na vau i teie vārua i ni’a iho iā’u nō te hō’ē taime huru roa. ’Āre’a rā ’o teie tā’u i hina’aro ’ia parau atu : ’Ua ti’a roa paha iā’u ’ia vaiiho atu i te mau hiero ato’a i rāpae i tō tātou rima ; ’ua ti’a roa paha iā’u iho ’ia haere atu i roto i te fare tāpe’ara’a, ’e ’ia vaiiho i te mau tāne ato’a ’ia haere atu i reira, ’āhiri ē ’aita te Atua o te ra’i i fa’aue mai iā’u ’ia rave i te mea tā’u i rave na ; ’e ’ia tae mai te hora i fa’auehia ai au ’ia rave i te reira, ’ua māramarama maita’i au. ’Ua haere atu vau i mua i te Fatu, ’e ’ua pāpa’i au i te mea tā te Fatu i fa’a’ite mai iā’u ’ia pāpa’i […]
Tē vaiiho atu nei au i teie ia ’outou na, ’ia ti’a ia ’outou ’ia māna’ona’o ’e ’ia feruri māite. Tē tauturu mai nei te Fatu ia tātou i roto i teie ’ohipa. (Cache Stake Conference, Logan, Utah, Sunday, November 1, 1891. Reported in Deseret Weekly, November 14, 1891.)
I teienei e fa’a’ite atu vau ia ’outou i te mea i fa’a’itehia mai iā’u ’e e aha tā te Tamaiti a te Atua i rave i roto i teie ’ohipa […] E tupu iho ā teie mau mea ato’a, mai te Atua Manahope e ora nei, ’āhiri ē ’aita taua Parau ’ōpuara’a (te Manifesto) i hōro’ahia mai. Nō reira, ’ua hina’aro te Tamaiti a te Atua ’ia hōro’ahia mai teie mea i mua i te ’Ēkālesia ’e i tō te ao nei mai te au i te mau ’ōpuara’a i roto i tōna iho ferurira’a. ’Ua fa’aue mai te Fatu ’ia fa’ati’ahia Ziona. ’Ua fa’aue mai ’oia ’ia hāmani-fa’aoti-hia teie hiero. ’Ua fa’aue mai ’oia ’ia ravehia te ’ōro’a fa’aorara’a nō te feiā ora ’e te feiā i pohe i roto i teie mau peho nō te mau mou’a. ’E ’ua fa’aue mai te Atua Manahope ’eiaha roa te Diabolo ’ia ha’afifi i te reira. Mai te mea e māramarama ’outou i te reira, ’o te reira ïa te tāviri nō te reira. (Nō roto mai i te hō’ē a’ora’a nō te tufa’a ono i te ha’amo’ara’ahia te hiero nō Roto Miti, ’Ēperēra 1893. Typescript of Dedicatory Services, Archives, Church Historical Department, Salt Lake City, Utah.)