Gone Lalai
E tiko e na veika eda vakabauta, e na loma ni vakasala eda vakatavuvulitaka, veivakaro, vakatale mada ga kina e na noda veivakasalataki ni dodonu me da dau maroroi ira, lomani ira, qaravi ira, ka “vakavulici ira na [gonelalai] mera lakova na sala ni dina.”
E na vica na yabaki sa oti mai Cuzco, e na dela ni Veiulunivanua na Andes e Peru, keirau a vakayaco soqoni ni sakaramede kei Elder Theodore Tuttle e na dua na rumu qiqo balavu, ka dua na kena katuba e tadola tu yani ki gaunisala. E a sa bogi ka batabata sara.
Ni a vosa tiko o Elder Tuttle, e a curu mai e na katuba, e dua na gonetagane lailai yabaki ono beka. E a luvaiwale tu vakavo ga e na dua na sote suwai ka sivia na duruna.
E na yasai keirau imawi e tu kina e dua na teveli lailai ka tu kina e dua na veleti madrai ni sakaramede. E a raica na madrai na luveniyali sulu madra oqo ka sa vakatosotoso vakamalua yani e na lalaga me yacova. E a sa volekata sara yani e na gauna e raici koya kina e dua na marama. E na dua ga na moi ni uluna, e a vakatalai koya tani yani kina ki na loma ni bogi. Au a kudru e lomaqu.
Oti e a lesu tale mai na gonetagane. E a qasi muria yani na lalaga, ka vakaraica tiko yani na madrai vata kei au. E a sa volekata yani na vanua ka rawa me raici koya mai kina na marama koya. Au a dolava yani na ligaqu, ka sa cici sara mai vei au. Au vakadabera e sagaqu.
Ia me vaka e dua na ivakatatakilakila au laveti koya yani e na idabedabe nei Elder Tuttle. Ni oti na masu ni suka, au a rarawataka sara na nona cawadru yani ki tuba.
Ni’u lesu yani ki vale, au a talanoataki koya sara vei Peresitedi Spencer W. Kimball. E a tarai koya sara vakalevu ka vosa sara kina e na dua na koniferedi. E a tukuna tale ga vei ira e so tale ka kaya tale ga vakavica vei au, “Na ka e yaco oqo e levu sara na kena ibalebale ko na qai kila vakalevu cake mai muri.
Au a sega ni guilecava na luveniyali ko ya. Ena vuqa na gauna e na ceva kei Amerika au dau vakasaqarai koya e na matadra na tamata. Ni’u dau nanumi koya, au dau nanumi ira vakakina na vakataki koya.
E na dua na bogi batabata e na dua na ikelekele ni sitima mai na ra kei Japani ni mai cava na ikarua ni valu levu kei vuravura au rogoca e dua na isabi e na katubaleka ni sitimanivanua. E duri tu e dua na gonetagane ka daramaka tu na siqeleti madra vata ga ko ya, dua na tiki ni sulu vesu wavokita tu na galegalena vuce ka robota tu na uluna na karokaro. E a taura tu e dua na tini veveka kei na sepuni ka dau ivakaraitaki ni luveniyali dau kerekere. Ni’u saga tiko me’u dolava yani na katuba me’u solia vua e so na ilavo, sa biubiu yani na sitima. Au na sega ni guilecava na gonetagane waloloi ka duri tu e na liliwa ka taura cake tu na nona tini lala.
E dua na gone kalasi dua e na valenibula e na koronivuli ni matanitu ka tauvi matetaka kei na bi ni ucu. Ni’u dolava e dua na ioloolo mai vei tinana, ka tu mai na vica na drau na maile e na nodra qele na itaukei ni vanua. Ologi koto e na loma ni dua na kateni kei na kena ivolavolai, au kila ni kau mai na posi ni veivoli, e a so tu kina na madrai tavuteke ni Navajo kei na so na tikitiki ni mateni—na iloloma ni Siganisucu ki vua na nona gonetagane lailai.
E na dua na itukutuku e na retio yavala wale tiko ga oqo, au a raica kina e dua na iyatu balavu ni ise ni ivalu. Era tu vata kei ira, me vaka e dau yaco wasoma, e so na gone ka ra keveta tale tiko e so tale na gone. E dua na gone e dabe toka e na dela ni dua na ioloolo levu ka colata tu o tinana. Ni ra veibilibili vakamalua tiko yani, e a raica mai na itaba. Na mata loaloa lailai kei na yaloka ni mata loaloa lelevu ko ya e vaka me taroga mai, “Baleta na cava?”
Ko ira na gone era na dua tu ga mai na noa, ni kua, kei na veigauna mai muri. Era na dau talei tu ga. E na veigauna ni sucu e dua na gone, sa dau vakavoui na tawa cala e vuravura.
Au dau nanumi ira ka masulaki ira tu ga na gone, o ira na cauravou kei na gone yalewa ka vakakina ko ira na itubutubu.
E na dua na gauna lekaleka sa oti, au a tiko e na dua na soqoni ka ra vakaitavi kina na gone ka vakaleqai tu na ituvaki ni nodra bula. Ko ira yadua era a vakaleqai tu e na nodra rorogo, e na matadra se itovo ni vakasama. Vei ira yadua sa lesi tu e dua na itabagone me nona itokani. Era lagasere ka vakatagi vei keimami. E na matai keitou e na iyatu e liu e a duri tu kina e dua na goneyalewa galu ka vosa tiko e na ivakaraitaki ni liga vei ira era dabe e dakui keitou ka ra didivara tale tu ga.
E a tukuna vakalekaleka o Jenny na nona ivakadinadina, ka rau qai vosa sara na nona itubutubu. E rau talanoataka na dredre levu e rau a sotava ni rau sa rogoca ni na sega ni bula e na dua na bula vakataki keda na luvedrau. Erau talanoataka na veidredre tawamudu ni veisiga. Ni ra dau wadra ka dredre e so, ko i rau na ganena erau dau mokoti koya e na yalo ni veimaroroi. E a mani talanoataka o tinana na loloma, na reki, e kauta mai o Jenny ki na nodrautou matavuvale.
E rau vulica na itubutubu oqo ni oti na “veidredre lelevu, … sa dau yaco na veivakalougataki” (V&V 103:12). Au raica ni ratou a semati vata tu e na veidredre kece eratou sotava vata ka ratou veisautaki ki na koula qaqa—Yalododonu dina.
Eratou tukuna vei keitou ni o Jenny e dau okati ira kece ga na tama me tamana. O koya gona ena gauna keirau a lululu kina, au a tukuna sara vua “Oi au, au tutu.”
E a rai cake mai ka tukuna, “Io, au rawa ni raica na vuna!”
E sega e na ivolanikalou, e sega e na veika eda dautabaka, e sega e na dua na ka eda vakabauta se dau vakatavuvulitaka, me soli kina na veivakadonui vei ira na itubutubu se vua e dua tale me ra dau guilecavi ira , se vakalolomataki ira se vakaukauwataki e na sala cava ga ko ira na luvedra se ko ira na gone tani.
Ia e na ivolanikalou, ka vakakina e na veivola e da dau tabaka, e tiko talega e na veika e da vakabauta, ka vakakina e na veika e da vakatavuvulitaka, na ivakaro, se e na veivosa ni veivakasalataki ni dodonu me da taqomaki ira, me da lomani ira, me da maroroi ira ka me da vakatavulici ira [na gone] me ra yalomatua ka me ra ivalavala dodonu ni vakavulici ira talega me ro veilomani ka dauveivukei” (Mosaia 4:15). Kevaka era lasutaki sa na dua na ka e na sega ni vakasamataki rawa.
E na kedra maliwa na vei ivakaro kaukauwa kei na itotogi bibi sara e na iVakatakila e curumaki tu kina na veika me baleti ira na gone. E kaya o Jisu, “ko koya sa vakacala e dua vei ira na lalai oqo e ra sa vakabauti au, sa vinaka vua kevaka ka vakarubeci e domona e dua na vatu qaqi levu, ka vakadromutaki e na wasaliwa titobu.” (Maciu 18:6)
E na veisiga nei Parofita Momani, e so ka ra sega ni kila rawa ni ra sa tawacala e na “mata ni Kalou” na gone (Moronai 3:21) ka “era sa bula vei Karisito.” (Moronai 8:12) e ra a via papitaisotaki ira na gone. E a kaya kina o Moronai ni ra sa “[cakitaka] na loloma i Karisito, ka vakawaletaka na nona isoro kei na kaukauwa ni nona veivakabulai. (Moronai 8:20).
E a vosataki ira ko Moronai ka kaya “o koya sa kaya sa kilikili me ra papitaiso na lalai sa tiko e lomana na ka gaga sara, ka sa vesuki e na ivalavala ca ni sa sega vua na vakabauta; na inuinui kei na loloma, ia kevaka sa mate ni sa tiko e lomana na vakasama oqori, e na lako vakaidina ki eli… .
“Raica sa lesi au na Kalou, ka’u sa vosa vakadoudou.” (Moronai 8:14, 16).
Me yacova walega ni sa yacova e dua na gone na yabaki me rawa ni tarogi e na vuku ni nona ivalavala, ka lavaki mai vua na Turaga me yabaki walu (raica V&V 68:27), sa qai dodonu me papitaiso kina. Ni se bera ko ya era sa tawacala.
E sega ni dodonu me ra guilecavi se biu vakaveitalia tu ga na gone. E sega sara ni dodonu me ra vakacacani se warolaki. E sega ni dodonu me ra biu laivi vakanadakui e na vuku ni veisere. Sa dodonu vei ira na itubutubu me ra qaravi ira na luvedra.
E kaya vakaoqo na Kalou, “Raica sa nodra itavi na itubutubu ni gone me ra qaravi ira na luvedra, me yacova ni ra sa rawati ira”(V&V 83:4).
E dodonu me da sotava na nodra gagadre vakayago, vakayalo ka vakakina e na lomadra. E vakatavulica na ivola iMomani ni: “Mo ni kakua ni laivi ira na luvemuni me ra viakana se luvawale; ni kakua tale ga ni laivi ira me ra talaidredre ki na vunau ni Kalou, se me ra veileti ka veivala, ka qarauna ka qarava na tevoro na vu ni ivalavala ca, se na yalo ka ra dau tukuna na qase ni sa meca ni valavala dodonu kei na ka kecega.” (Mosaia 4:14)
E sega ni dua na ka e vakatauvatani kei na tama ka dauveikauwaitaki ka sa vakavulici ira talega na luvena me ra vakakina. E sega ni dua na ka e vakatauvatani rawa kei na tina ka sa dau tiko ga kei ira ka dau karoni ira ka dau vakayalodeitaki ira. Na loloma, veimaroroi kei na veivakamenemenei oqo e sega ni voli rawa.
E kaya na Turaga, “Ia au sa vakaroti kemudou mo dou vakavulici ira na luvemudou mera kila na rarama kei na dina.” (V&V 93:40)
Sa vakavuqa, na nona dau biu duadua tu e dua vei rau na itubutubu me qaravi ira na gone. Sa dau vakarautaka e dua na sala na Turaga me vakakauwataki kina na itubutubu oqori me sotava duadua rawa kina na itavi ni lewe rua na itubutubu. Me biuta wale tu e dua vei rau na itubutubu e dua na gone sa dua na cala bibi.
Au dau nanuma wasoma talega e dua tale na gone tagane. Keirau a sotavi koya e na tauri ivola ni semineri e na dua a tauni tu galala mai Argentina. E a isulusulu vinaka ka kena irairai ni dau vakani vinaka.
E a gole sobu mai ka cabe e na itutu ni vakaitavi. E a tolu toka kina na ikabakaba cecere sara. E a sega ni cabeta rawa na imatai ni kabakaba ni sa rui lekaleka na yavana. E leka o koya.
E na gauna vata oqo keimami raica rawa ni rua na cauravou momoqaqa ni rau duri cake mai, rau yaduataka na yasana ka laveti koya cake ki na buturara ni vakaitavi. Ni sa mai cava na itavi e rau a laveti koya sobu tale mai ka yabe vata kaya yani ki tuba. E rau nona itokani ka dau vakaraici koya. Ke a sega ni rawa vua na gonetagane me yacova na imatai ni kabakaba ke sega ni rau laveti koya na nona itokani.
Ko ira era gole mai Lotu era lako mai me vaka e dua ka gone vakayalo. E ra gadreva e dua—e so na nona itokani—me ra laveti koya cake.
Kevaka e da bulia na veikabakaba me ganiti ira ga na yava balavu ka momoqaqa, e da vakawalena na ka sa tukuna na Turaga e na nona ivakatakila. Era tukuna na parofita ni “dodonu me da qasenivuli, [ka vakatavuvulitaka], sa ikoya na imatai ni vakavuvuli [me vaka ni ra] gadreva na sucu, ka sega ni kakana dina… .
“… A sa yaga vei ira sa matua na kakana dina, o ira era sa vakarautaka na yalodra e na ivalavala, me ra vakalewa rawa na ka se vinaka se ca” (Iperiu 5:12,14).
E a vola na iApositolo o Paula, “Au sa vagunuvi kemudou e na wai-ni-sucu, ka segai e na kakana dina, ni dou a sega ni rawata, edaidai talega dou sa sega ni rawata.” (1 Koro:3:2)
E na dua na vakatakila ka yaco e na1830, ni se bera ni tauyavutaki na Lotu, e a kaya vakaoqo na Turaga, “Raica e sa sega ni ganiti ira na kakana dina; ia me ra vagunuvi mada ga e na wai ni sucu; io me kakua mada ni vakatakilai vei ira na veika oqo, de ra na rusa kina.” (V&V 19:22)
Sa dodonu me da qaqarauni de da vakayacora me sa rui cere na imatai ni kabakaba, se bulia me ganiti ira ga era yava balavu ka biuti ira tu e so na nodra itokani ka sega ni dua me laveti ira cake.
E na gauna eratou cudruvi ira kina na kauti ira tiko yani na gone vei Jisu ko iratou na tisaipeli, “a sa kaya ko Jisu Laivi ira na gone lalai, ka kakua ni tarovi ira, ni ra sa lako mai vei au, ni sa vakataki ira na lewe ni matanitu ni vakalomalagi.” (Maciu 19:14)
E na gauna e ratou taroga kina na tisaipeli se dodonu me ratou tamata vakacava, A kaciva mai e dua na gonelailai ko Jisu ka vakatura e na kedra maliwa (Maciu 18:2–3) ka kaya, Au sa kaya tale vei kemudou, vakavo kevaka “dou sa yaco me vaka na gonelailai; ia kevaka e sega, dou na sega ni rawata na matanitu ni Kalou.” (3 Nifai 11:38)
Sa luvuci na noqu vakasama, na utoqu kei na yaloqu, e na yalo ni veinanumi dina vei ira na gone kei ira na nodra itubutubu.
Ni oti tale e vica na yabaki au a dau vakilakila voli se cava na ibalebale ni vosa nei Peresitedi Kimball e na nona a vakananuma vei au na luveniyali mai Cuzco ka kaya tale, “Na veika ka yaco oqo e levu sara na kena ibalebale, ko na qai kila vakalevu cake tale mai muri,” “Ko a tenea toka e sagamu e dua na kawatamata.”
Oqo e na noqu sa mai yabaki 78, au sa qai kila na ka e a raica tiko o Peresitedi Kimball; au kila na kena ibalebale. E na vuku ni veika ka vakavuna na veisau lelevu e vuravura au dau vakananuma, lomana ka masulaki koya vagumatua na gonetagane oya mai Cuzco kei koya mai Japani kei ira tale na vo ni gone. Au dau nanumi ira tu ga na gone kei na nodra itubutubu ka ra tovolea vakaukauwa tu me ra susugi ira cake e na veigauna dredre ni veivakarusai oqo.
Me vakataki ira na noqu itokani, au sa wavokita oti na vuravura. Me vakataki ira na noqu itokani, au a taura oti e so na itutu e na vuli, bisinisi kei na matanitu, ka vakakina na Lotu. Au sa vola oti e so na ivola. Koi au me vakataki ira au sa taura oti e so na icocovi ni cecere, diqiri, sitivikiti, kei na ivakananumi. Era soli mai me baleta na kedra itavi na veicocovi oqo ka’u nanuma ni sega ni kilikili kei keimami.
E na noqu vakarautaki ira tiko na veika oqo, na ka au kunea me levu duadua na kena bibi—levu cake mai vei ira kece ni ra okati vata—na ka ka levu duadua na kena isau vei au sa ikoya na sala e ra qarauni ira kina na luvedra ko ira na luveda yalewa kei na tagane kei ira na watidra, me vakatalega kina ko ira na makubuda vei ira nodra lalai.
Ni yaco mai na gauna me da kila vinaka kina na keda isema vua na Tamada Vakalomalagi, na veika keirau sa vulica rawa vakaitubutubu kei watiqu ka vakakina vakatukanigone ka sa yaga sara me kilai, keirau a vulica mai vei ira na luvei keirau.
Na veivakalougatataki oqo e yaco mai vei au me vaka e dua na iloloma mai vei watiqu. E a kaya na Turaga me baleta na yalewa vakaoqo, “raica era sa soli vua me ra vakaluveni ka vakatawai vuravura me vaka na noqu i vakaro; io sa caka tale ga me vakayacori kina na ka sa yalataka ko Tamaqu ni se bera ni buli ko vuravura; raica me ra rawata kina na bula yalataki e na vuravura tawacava; ia e na tubu tiko ga na cakacaka nei Tamaqu me vakarokorokotaki kina ko Koya.” (V&V 132:63)
Ko ira na marama vakaoqo me yaco me ra tinadra na gone, e da raica na vu ni nona a vakatakila na Turaga “raica sa na yaco vei ira me vaka na noqu lewa” (V&V 29:48).
Au vakadinadinataka ni dina na kosipeli, kei na kaukauwa sa tu kina me vakalougatataki ira na gone. Au masulaki ira na gone lalai na itabagone qase cake kei ira na nodra itubutubu me ra na ciqoma na isolisoli ni Yalo Tabu, ni na yaco me idusidusi ka ivakatawa vei ira, ka ni a tugana tiko e yalodra na ivakadinadina ni sa Karisito o Jisu, na Luve ni Kalou, na Luvena e Duabau na Tamana. E na yaca i Jisu Karisito, emeni.