Na Yavu Tudei
Na nona yavu ni vakabauta vakaikoya e dua, kevaka e vauci vakaukauwa kina dina tawamudu, e na vakatara vei keda yadua meda tadolova cake na ituvatuva tawamudu.
Rauta e ruasagavulu na yabaki sa oti me a tara e dua na valetabu mai Mexico City, ia era a sotava e dua na dredre na vuku ni taravale. Na koro o Mexico e tara e na vanua ka vaka na beseni wai, e so na vale era a tekivu dromu ka vakalakala ni oti e dua na gauna. E guti e na tara ni valetabu e dua na yavu tudei. E a ruanadrau-ka-dua na duru lelevu1 vakaukauwataki simede era a tekisobu ka sivia e 100 na fiti ki na qele. Era a qai vesu i na duru simede oqo na beleti sitila ka vau i na dua na yavutoso ka rawa ni veitosoyaki kevaka e vinakati me rawa kina ni dabe vakavinaka na vale.2 Ni sa tu rawa na yavu dei vuni oqo, na valetabu o ya edaidai e duridei ka dodonu.
Na yavu dei e vinakati me baleta e dua na vale, isoqosoqo, se tamata me rawa kina ni tudei. Ni sa tiko rawa oqo e lomada, meda vakasamataka mada na yavu ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai. Ni oti meda qai raica na yavu dei ni Lotu kei na kena cuqena cake na noda yavu ni vakabauta na veilewe ni Lotu yadua.
I. YAVU NI LOTU I JISU KARISITO NI YALODODONU EDAIDAI
Na Lotu oqo e duri e na dua na yavu tuvakai koya, ka yavutaki e na ivakavuvuli ni dina tawamudu. Kemuni na wekaqu, na noda ilesilesi tabu eda sa vakaitavi tiko kina e a sega ni tekivu e na yabaki 1820 e na yasana o New York. E a sega ni tekivu mai Peceliema. E a sega ni tekivu mai na Were o Iteni. Na ivakavuvuli ni kosipeli tawamudu a tekivu ni a se bera ni buli na vuravura.
E vakadinadinataki na dina oqo e na ivolanikalou. Au sa vulica na ivolanikalou ka tara na tikina ni tawamudu ni bera ni a buli na vuravura. Ni kakua ni loma leqa. Au na sega ni cavuvosataki ira kece yani. Ia au na solia e so vei ira e na tikina volai ni vosa oqo. Na veidina oqori ka sega ni laurai ka tawa vagauna era umani vata mera “ivakavuvuli ni kosipeli ni bera na vuravura” ka cuqena na yavu ni Lotu.
Na Yavu ni Veivakabulai kei na kena Rawa ni yaco me Taukeni na Matanitu ni Kalou
Na yavu ni veivakabulai e a sa vakarautaki ni a bera ni a buli na vuravura.3 E a wili kina na ituvatuva ni na rawa na taukeni tabu na matanitu ni Kalou.4
Na Veisorovaki i Jisu Karisito
E durudei ni yavu o ya na Veisorovaki nei Jisu Karisito. E na bose levu ni bera na bula vakatamata, e a sa digitaki oti o Koya mai Vua na Tamana me na mai isoro me baleta na noda ivalavala ca ka vakamalumalutaka na ivau ni mate vakayago kei na mate vakayalo.5 E a kaya o Jisu, “Au … sa vakarautaki tu mai na ivakatekivu kei vuravura me’u vakabulai ira na noqu tamata … Sa i au na nodra rarama na tamata kece ga sa vakabauta na yacaqu ka tawamudu.”6 E muri a qai kuria o Paula me baleta na Lotu ni “tara cake e na nodra yavu na iapositolo kei ira na parofita, ia sa i koya ko Jisu Karisito sa kena ivakadei e na tutu-ni-vale.”7
Veisaqasaqa mai vua na Meca
Ni bera ni a buli na vuravura, na Turaga a sa saqati mai vei Setani.8 O koya kei ira na nona ilala era a sa dau valuta na cakacaka tabu ni iVakabula ka ra na tomana tiko ga.
Veilesi Taumada kei na Soli ni Matabete
Ni bera ni a buli na vuravura, o keda yadua eda a bula meda a luvena vakayalo na Tamada mai Lomalagi. Era a tu na turaga ka tamata rogo e na keda maliwa ka ra a lesirawa mera a taura na itutu vakabete.9 O Eparaama,10 Jeremaia,11 Josefa Simici,12 kei ira tale13 e so era a digi mera na mai parofita ni Kalou. E a sa kilai rawa talega ni nodra dra e so na parofita e na mai vakadavei e na ilesilesi tabu.14 Na sala me soli kina na matabete me a soli mai vei ira na tama “mai na gauna makawa sara, … ni sa bera ni buli ko vuravura.”15
Era Vakawati na Marama mera Vakacaucautaka na Kalou
Era taukena na marama na isolisoli talei. Me vaka na vosa ni Turaga, era taura na veivakaukauwataki “me vakaluveni ka vakatawa na vuravura me vaka na noqu ivakaro; io sa caka talega me vakayacori kina na ka sa yalataka ko Tamaqu ni sa bera na buli ko vuravura; … mera rawata kina na bula yalataki e na vuravura tawacava; ia e na tubu tiko ga na nodra kawa, ni sa ia tikoga na cakacaka nei Tamaqu me vakarokorokotaki kina ko Koya.”16 Vakasamataka mada: Ni vakasucuma ka susuga e dua na gone na tinana, e sega walega ni vukea na vuravura me vakayacora na inaki ni veibuli,17 ia e vakacaucautaka na Kalou!
Na Gone ni Veiyalayalati
Era a dusi na gone ni veiyalayalati e na bula mai liu. E a vakavulica o Paula ni Turaga “sa digitaki e liu e na vukuna, sa qai tauyavutaki e muri na vuravura.”18
Na Veivakalougatataki e Vakatau i na Talairawarawa i na Lawa
Era a virikotori na ivakaro ka rawa kina vei keda meda taura na veivakalougatataki ni Kalou—o ya na talairawarawa ki na lawa ka yavutaki kina na veivakalougatataki.19
Era na Vakaraitaki na veika Tabu e na iotitoi ni Gauna
E dua tale na ivakavuvuli ni kosipeli e baleta na vakatakila e na iotioti ni gauna. E a sa nakita vakadede na Turaga me vakaraitaka “e so na ka sa vuni tu mai na gauna sa caka kina o vuravura.”20 Era wili e kea na veivakatakila ka volai e na iVola i Momani.21 Era wili talega kina na cakacakatabu kei na veiyalayalati ni valetabu.22 E a vosa vei Parofita Josefa Simici na Turaga ni “na vakatakila kina vei ira na noqu isoqosoqo lewe ni lotu, na veika kece sa vunitaki tu mai na ivakatekivu kei vuravura, io na veika kece me na vakayacori e na iotioti ni gauna.”23
Nodra Vueti na Mate
E a vakatakila na Turaga ni “cakacakatabu ni veipapitaisotaki e na vukudra na sa mate; a sa virikotori mai na ivakaro oqo ni sa bera ni buli ko vuravura.”24 E a sa sereki na veivakabulai vei ira “era a mate ni ra sa bera ni rogoca na itukutuku vinaka.”25 E a soli e dua na isema kaukauwa e na keda maliwa na veitabatamata, me rawa kina na veisemati tudei ka vauca taucoko, tawa cavuka, ka veisemati totoka ni veitabagauna, idola, kaukauwa, kei na lagilagi.26
Kemuni na wekaqu, na veidurudei oqori ka tawa kune era a sa tauyavu oti ni bera ni a buli na vuravura. Era tabeya cake na kosipeli tawayalani—ka sa vakalesui mai e na kena taucoko.27 E na yavu vaka o ya, na Lotu oqo e na sega ni vakamalumalumutaki,28 e wili kina na mileniumu.29
II. NA YAVU YADUA NI LEWENILOTU
Me vaka ga na vale kei na isoqosoqo e vakayavu, e vaka kina o keda na tamata yadua me cuqena na noda vakabauta. E so era malumalumu; e so era kaukauwa. E rawa meda tatavukivuki “sa vaka na ua ni waitui, sa cagina e na cagi ka veitubuyaki,”30 se meda tucake e na dua na yavu dei ka vauci keda e na ivau sitila vakayalo, ka tudei dina i na ivakavuvuli ni kosipeli tawa veisau.31
E a sa kerei keda o Peresitedi Gordon B. Hinckley o ira na noda curuvou e na Lotu mera cuqeni e na loma ni Lotu mai vua e dua na itokani, me dua na nona ilesilesi, ka vakani e na vosa ni Kalou.32 Eda lasa vakawasoma, “E sa dei dina na yavu, kemuni na italai ni Turaga,/ Ni tu e na vakabauta na nona vosa talei!”33 Ni da ciqoma na vosa ni Kalou ka veivakani, eda kania na magiti ni nona loloma.34
Nanuma: “Mo drau tara na nomudrau yavu e na uluvatu ni noda iVakabula, sa i koya na Karisito na Luve ni Kalou; ia ni sa vakaliwava mai na tevoro na nona cagi kaukauwa … ka sa yaviti kemudrau e na nona uca cevata kei na nona cagi laba, e na sega ni rawai kemudrau se dreti kemudrau sobu ki na ikeli ni rarawa kei na yaluma tawamudu, ni sa dei sara na uluvatu drau sa tara … e na sega ni bale rawa.”35
Na yavu dei sara mada ga e na sega ni tarova na veileqa e na bula oqo. O ira na gone vakaunodra era na vakavuna na rarawa vei ira na itubutubu. E so na matavuvale e kavoro era na sega ni wali tale. E sega ni kilai vakavinaka na veiwekani vakasalewalewa. E tu na veiwatini, era sega ni vakaluveni, ka sega ni kilai na vuna. Edaidai sara mada ga, “era sa sega ni totogitaki na cala kei ira na tamata ca ni ra sa saumi ira e na ilavo.”36 E so na ka era sega ga ni dodonu.37
Ni kaukauwa na veitokoni, e dina, e na rawa kina meda qara na Turaga me veivuke, ka veitalia ni da sotava na veitaro ka sega na kena isau rawarawa. E a vola e dua na dau ni serekali:
O cei o Kemuni au lecava,
Ia oqo au kila:
O Ni tuvana na Kalokalo
E na ituva siliva;
O Ni tala na cagi kila
Sereki e na nona sala;
O Ni tara na lalaga duidui
Maliwa ni bogi kei na siga;
O Ni bulia na senikau me se
Kei na kalokalo me cila;
Ni vunitaka na vatu talei
E na qara me qarai;
Ia cecere dina na Nomuni cakacaka,
Dela ni Nomuni yavu,
Ni vinakata me keimami qarai Kemuni
E na yalo ni Tamata.38
E dina ni da sega ni kila na veika kece,39 eda kila ni bula na Kalou ka lomani keda.40 Ni da tucake e na yavu dei o ya, eda rawa ni vuki vua na Turaga meda kunea na kaukauwa me da vosota na bibi ni icolacola ni bula.
Me ivakaraitaki, au dokai ira na yalo ka ra vosota na veika dredre vakaitubutubu e na nodra vakabauta sega ni yavalati na nodra Dauniveibuli. E a qai sucu i na dua na matavuvale, taleitaki vei Sista Nelson kei au, e dua na cauravou. E a levu na veileqa vakayago ka takava na gonetagane lailai oqo ni voleka ni nona gacagaca kece sara e tara. E a rua na veisele a caka vua e na loma ni imatai ni macawa ni nona bula. E levu tale e na caka. Ni’u a vosa vei rau na itubutubu, e rau a sega ni taroga, “Na cava e yaco kina vei keirau?” E na kena veibasai, e rau a kaya, “Keirau kila ni gone oqo e a digi me lako mai vei keirau. E sa tataunaka mai vei keirau na Kalou na gone talei oqo. Keirau na lomana ka maroroi koya e na sala vinaka duadua keirau rawa ni rawata.” E vakavinavinakataki na Turaga e na mataqali itubutubu vaka oqo!
E na gauna lekaleka sa oti, a mate vakasauri na watina tagane e dua na neirau itokani, e a sega na vakamoce. E a vola me baleta na watina yalewa o tacina yalewa: “E na nona dikeva na veiyabaki kei na veisiga sa oti yani, e a kidacala e na veika e a sa vulica kei na veika e a sotava ka a vakavuna e dua na Tama dauloloma, na veika e rawa ni tukuni ni a sega ni nakiti e na gauna o ya ia era a vakarautaki me baleti koya me rawa kina me sotava na tawase e na nona bula ka rawa me a soli rarawa levu. E a sega ni rarawa me vaka ni a sa biu laivi tu mai, e nanuma ni vakacegui ka taqomaki… . E a kaya vei au, ‘Ni’u raica na nona a vakarautaki au vakavinaka na Tamaqu Vakalomalagi ka yavutaki au me baleta na noqu ituvaki oqo, e rawa vakacava me’u rerevaka na noqu veigauna ka tu mai liu? Au kila ni o Koya e sa vakarautaka vinaka na veika kece me’u na sotava e na veigauna sega ni kilai i liu.’”41
Au a taura e dua na ivola vakaciriloloma mai vua e dua na daukaulotu. E a vola: “Au sega ni kila se cava au mai tauvi mate kina e na kenisa, vakabibi ni’u a se qarava tiko na Turaga e na kaulotu, ia au rawa ni tukuna e na dina taucoko sara ni’u vakavinavinaka tawamudu vua na Tamada Vakalomalagi ni a solia vei au me’u sotava na leqa o ya… . E sega na siga e toso,” e a tomana, “ka’u sega ni vakasamataka na veisiga ka’u sotava e na noqu davo e valenibula ka vutugu e na qaravi e na wainimate se kuretaki e na mosi mai na dua tale na veisele… . E sega ni dua na siga e vo me’u sega ni vakananuma na veisiga au vulica kina na ivolanikalou vakabibi na iVola i Momani, ka nanuma na veivakacegui kei na loloma ka’u vakila. Au vakasamataka vakawasoma na veibogi ni’u vakarau moce ka sovaraka na yaloqu vua na Tamaqu Vakalomalagi e na vakavinavinaka e na Nona maroroya na noqu bula.“ A sa qai wasea na iTalatala Qase na itukutuku talei oqo: “Au a lesu vua na vuniwai e na macawa oqo, ka … kunea o koya ni sa yali na mate mai na yagoqu.”42 Au lomani ira na daukaulotu yalodina vaka o ya!
E dei na noda yavu? Na yavu ni Lotu e a tara makawa ni a se bera ni buli na vuravura. E kaukauwa. E dina. E tawamudu. Na nona yavu ni ivakabauta vakaikoya e dua, kevaka e vauci vakaukauwa i na dina tawamudu, e na vakatara vei keda yadua meda tadolova cake na ituvatuva tawamudu.43 Na vakabauta o ya e na soli inuinui e gauna e yali kina na inuinui. E na soli vei keda na reki kei na bula tawamudu e na bula ka tarava. Au vakadinadinataka e na yaca i Jisu Karisito, emeni.