O Se Aiga Faavavau
O se mea sa foliga muamua o se mala na iu i le taitaiina atu ai le aiga o Uanci i le malumalu.
Ina ua ou faatoa feiloai ia Uanci Kivalu, sa ataata fiafia o ia. Ae ina ua ia nofo i lalo ma suia lona leo, sa ou mafaufau po o le a se mea o le a faasoa mai e lenei tamaitai tausaafia e 16 tausaga le matua. “O lau tala e uiga i le malumalu,” o lana tala lea.
O Uanci e sau mai Tonga, o se motu e tumu i niu uumi, fa’i mataina, ma talo lautetele. O le toatele o le autalavou sa ou vaaia i le motu sa foliga e fiafia i le olaga, ma o latou mata ataata e pei o Uanci i le taimi e lei leva atu. O le tupulaga talavou i Toga i lona vaitausaga e fiafia e sisiva, pepese, taaalo netipolo, ma faaalu le taimi ma o latou aiga. E masani lava o i latou o se vaega e fiafia. Peitai o le tulaga le fiafia o Uanci na filogia ma se lagona ootia sa le mafai ona ou iloaina, ma na ou te’i ai.
“Ou te fia talanoa e uiga i le malumalu,” sa ia toe fai mai.
“Ao ou tuputupu ae,” sa amata ai le tala a Uanci, “sa matou auai i le Ekalesia ma ou tuagane ma ou uso. Matou te auai i sauniga lotu i Aso Sa uma ma lou tina. Sa ou fiafia i le malumalu, ma sa ou fiafia matou te o ma le auatalavou e fai papatisoga mo e ua maliliu. Sa ou lagona le Agaga pe a matou o iina. Ae e le sau lava lou tama i le lotu.”
Sa amata ona tetete le leo o Uanci. Sa ou ea ae i luga mai la’u api ma vaaia loimata i ona mata.
“I se tasi aso sa i ai se manua i le suilapalapa o lo’u tuagane o Alekisio ma sa aafia i siama,” sa ia faaauau. “Sa manuia mo sina taimi. Ma sa foi mai lo’u tama i le lotu. Ae na toe alu ese foi lo’u tama.”
Ua maligi ifo nei loimata o Uanci i ona mata, ma o le pepa solo sa ou avatu ia te ia sa vave ona pala, e oo lava i lima o lona ofu, lea sa ia taumafai ma le le faamanuiaina e solo ai ona loimata.
“Sa faateteleina le ma’i o lo’u tuagane, ma sa maliu ai. Sa na o le 12 ona tausaga.”
Sa filemu Uanci mo sina taimi, i le aafia ai i ona lagona, ma na ou malamalama loa i le mea sa ia le fiafia ai. Ua feagai lenei tamaitai talavou ma se mala tele i lona olaga. Ae sa i ai sina ataata o le faamoemoe na susulu mai i ona mata.
“Ma,” sa ia toe amata, “na tonu i lo’u tama e toe foi mai i le lotu. I le taimi muamua, sa faigata ia te ia. Sa faamalosiau lo matou epikopo, taitai, aiga lautele, ma le aiga ia te ia e pau lava le ala e toe faatasia ai lo matou aiga—e toe vaai ai i lo’u tuagane—o le faamau lea i le malumalu.
“Sa matou tauivi ina ua mavae le maliu o lo’u tuagane,” sa faaauau ai Uanci. “Ae sa galulue malolosi o’u matua ma maua ai o la’ua sauniga. Na faamauina lava i matou i le malumalu o se aiga i le aso 10 Oketopa, 2008, e atoa tonu lava i ai le tasi tausaga talu ona maliu ‘Alekisio. Na suitulaga lo’u epikopo i lo’u tuagane laitiiti. O se lagona e le mafaamatalaina sa ou oo i ai.”
O loimata o Uanci o loimata o le olioli ae e le o ni loimata o le faanoanoa. Sa i ai o ia ma lona aiga i le maota o le Alii ma faamauina i le malumalu, ma e na te iloa le uiga o lena mea. Afai ae ola ai le latou aiga e tusa ai ma a latou feagaiga, o le a latou faatasi e faavavau.
A ou mafaufau atu ia Uanci, ou te vaai faalemafaufau ia te ia o savali i le lotoa o le Liahona, o le aoga maualuga a le Ekalesia i Tonga e latalata ane i le malumalu. A’o ia savali, e autilo atu Uanci i le tumutumu i le agelu o Moronae, e fe’ilafi mai lona auro i le susulu o le la. O loo toe i ai foi loimata i ona mata, ae o loo ia ataata foi, aua ua ia iloa o le a ia toe vaai ia ‘Alekisio.
Ata o le aiga na pueina e Joshua J. Peerkey; ata o le Malumalu i Nukualofa Toga na pueina e Welden C. Andersen