Hubad sa Kasulatan: Sa Pinulongan sa Atong Kasingkasing
Dili maihap nga mga kasinatian nagpakita sa kamot sa Ginoo diha sa buhat sa paghubad sa Iyang mga kasulatan.
Litrato sa mga pahina sa Basahon ni Mormon sa Japanese, Portuguese, ug German pinaagi ni Laura Seitz, Deseret News
Kini nga kasinatian pamilyar niadtong kinsa nalambigit sa paghubad sa mga kasulatan gikan sa English ngadto sa ubang mga pinulongan. Balik-balik kining nahitabo:
Usa ka batan-ong taga-Armenia nagkupot sa kopya sa Basahon ni Mormon nga bag-uhay lang nahubad ngadto sa iyang pinulongan miduol sa usa ka miyembro sa team kinsa mitabang sa paghubad: “Salamat,” miingon siya. “Akong nabasa ang Basahon ni Mormon sa Iningles. Akong nabasa ang Basahon ni Mormon sa Russian. Akong nabasa kini sa Ukrainian. Apan hangtud nga akong nabasa kini sa Armenian, wala gayud nako kini masabti. Sa dihang nabasa nako kini sa Armenian, sa katapusan aduna na kini kahulugan. Sama kini sa pagpauli sa panimalay.”
Pagpauli sa Panimalay
Kon ang ebanghelyo ni Jesukristo mao ang atong espirituhanon nga panimalay, Nan husto lang nga mabati ang kakomportable ug kapamilyar niini. Diha sa panimalay mamahulay kita. Amumahon nato ang atong mga kaugalingon. Makig-istorya kita uban niadtong atong gihigugma sa pinulongan nga gitudlo kanato sa atong mga inahan. Mao kini ang pinulongan sa atong kasingkasing, ug tungod kay ang kasingkasing mao ang gikinahanglang makab-ot sa ebanghelyo, ang pagbasa sa mga kasulatan, diha sa pinulongan sa atong kasingkasing importante kaayo.
Ang Doktrina ug mga Pakigsaad nagsugyot og sama ka dako. Didto ang Ginoo mipadayag nga sa mga yawe sa priesthood nga gihuptan sa Unang Kapangulohan, “ang gahum sa Ginoo mapadayag diha sa gahum sa pagkabig sa mga nasud … sa ebanghelyo sa ilang kaluwasan.
“Kay mahinabo niana nga adlaw, nga ang matag tawo makapaminaw sa kahingpitan sa ebanghelyo sa iyang kaugalingon nga dila, ug sa iyang kaugalingon nga pinulongan, pinaagi niadto kinsa gi-orden ngadto niini nga gahum, pinaagi sa pagdumala sa Maghuhupay, gibu-bu kanila ngadto alang sa pagpadayag ni Jesukristo” (D&P 90:10–11).
Si Jim Jewell, kinsa nagtrabaho sa team sa paghubad sa mga kasulatan sa headquarters sa Simbahan, misulti og usa ka istorya kon unsa kaduol sa panimalay kon ang mga kasulatan mahubad ngadto sa pinulongan sa atong kasingkasing:
“Sa paghubad sa Basahon ni Mormon ngadto sa Sesotho, ang pinulongan sa nasud sa Africa sa Lesotho, nagkinahanglan mi nga mangita og tawo nga makatabang namo motimbang-timbang sa buhat sa team sa paghubad. Ang supervisor sa proyekto, si Larry Foley, miila sa usa ka miyembro sa Simbahan gikan sa Lesotho kinsa migradwar sa Utah State University. Sa Lesotho, ang edukasyon nga gigamit mao ang Iningles, mao nga kini nga babaye ug ang iyang mga anak nagtuon sa Iningles sugod sa unang ang-ang pataas, apan sila gihapon nakigsulti diha sa balay sa Sesotho.
“Siya miuyon sa pagbuhat sa paghubad. Sa iyang pagtimbang-timbang sa mga kapitulo nga among gipadala sa pagkatinuod nakatabang gayud. Nagsumiter kami kanunay og mga piho nga mga pangutana kalabut sa bokabularyo ug straktura sa pinulongan diin nakahatag siya og makatabang nga komentaryo. Hinoon, among nabantayan nga nagmarka siya og yellow sa daghang mga bersikulo nga walay kalabutan sa among mga pangutana. Sa dihang nangutana kami kaniya mahitungod sa gimarkahan nga mga bersikulo, miingon siya: ‘Ah, kadtong mga bersikulo nga nakatandog og maayo sa akong kasingkasing nga wala gayud nako sa hingpit masabti sa Iningles. Gimarkahan nako kini aron ako kining ikapaambit uban sa akong mga anak.’”
Usa ka Modelo alang sa Paghubad sa Kasulatan
Ang Paghubad sa Biblia adunay usa ka taas ug madanihon nga kasaysayan, nagsugod sa paghubad sa mga bahin sa Daang Tugon gikan sa Hebreohanon ngadto sa Greek. Sa wala madugay, ang Biblia nahubad gikan sa Greek ngadto sa Latin, ug gikan sa Latin, Hebrew, ug Greek ngadto sa dili na maihap nga mga pinulongan.1 Isip resulta, Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw wala maghubad sa Biblia ngadto sa lain-laing mga pinulongan apan migamit sa mga bersyon nga gidawat na nga may pagtugot sa Kristiyano nga sinultihan niadto nga mga pinulongan.2
Kadaghanan sa buhat sa paghubad nga gihimo sa Simbahan, sa ato pa, gikan sa Basahon ni Mormon (ang una nga gihubad), ang Doktrina ug mga Pakigsaad, ug ang Perlas nga Labing Bililhon. Ang pinulongan diin kining mga basahon nahubad mao ang Iningles, ang pinulongan ni Propeta Joseph Smith gipadayag diha kanila, ang pinulongan sa iyang kasingkasing. Ang proseso nga gigamit sa paghubad sa mga kasulatan ngadto sa mga pinulongan nga dili Iningles kinahanglang pamilyar sa mga estudyante sa kasaysayan sa Simbahan. Dako gihapon ang pagkasusama sa proseso nga gigamit sa Propeta sa paghubad sa Basahon ni Mormon ngadto sa Iningles.
Si Joseph Smith mapaubsanon, dili gyud edukado nga batang mag-uuma. Apan anaa kaniya ang mga kalidad ug potensyal nga gikinahanglan sa Ginoo alang sa buhat nga kinahanglan matuman. Sa pagkatinuod, si Joseph ug ang iyang pamilya mi-andam ug mipahimutang og dapit aron sa paghimo gayud niini nga buhat.3
Si Joseph usab nahatagan og tabang—sa balaan ug mortal—sa paghubad sa mga rekord sa Nephite. Si anghel Moroni mibisita kang Joseph kada tuig sulod sa upat ka tuig sa wala pa itugot nga makuha ang rekord. Wala kita masayud sa mga gipangtudlo ni Moroni sa Propeta, apan ang iyang mga pagbisita tataw nga miandam kaniya sa espirituhanon nga paagi ug sa hunahuna alang sa buluhaton sa umaabut.4
Giandam usab daan sa Ginoo ang “mga maghuhubad” agig pamaagi sa paghubad sa nawala nga pinulongan. Gihulagway nga duha ka tin-aw nga mga bato gipahaum sa puthaw nga mga rim, kini ug ang susama nga instrumento nga gitawag og manalagna nga bato nakatabang sa Propeta nga mahubad ang rekord sa Nephite ngadto sa Iningles. Wala gidetalye sa Propeta ang proseso; yano lang siya nga mipamatuod nga siya mihubad sa Basahon ni Mormon pinaagi sa “gasa ug gahum sa Dios.”5
Agig dugang sa balaan nga tabang nga nahatag ngadto niya, si Joseph natabangan pinaagi sa mga tigsulat kinsa mihimo sa sinulat nga kopya nga ang uban sa katapusan mi-typeset, miimprinta, mibayad, ug miapud-apod ngadto sa kalibutan.
Maingon-ingon sa pagpangandam ug tabang nga nadawat ni Joseph sa iyang mga buhat sa paghubad, kadtong gitahasan sa paghubad sa mga kasulatan karon giandam sa Ginoo ug nahatagan og tabang sa ilang mga buhat—sa balaanon ug sa mortal.
Usa ka Mapanagnaon nga Buhat
Ang malisud nga proseso sa paghubad mao ang usa ka espirituhanon nga kusog tingali ang labing gihulagway nga “pagpadayag pinaagi sa konseho.” Ang duha o tulo ka mga tawo nga gipili isip mga tighubad makigtambayayong sa uban sa paghimo sa buhat. Aduna silay mga supervisor sa mga punuang buhatan sa Simbahan, mga lokal nga tig-rebyu, usa ka lexicon alang sa pakisayran,6 mga giya sa paghubad, mga program sa computer, ug eklesyastikal nga suporta nga gihatag ngadto sa Unang Kapangulohan. (Tan-awa sa giuban nga tsart.) Kon ang Unang Kapangulohan mohatag na sa katapusan nga pag-aprubar sa hinubad, i-typeset na dayon ang buhat, i-imprinta, ug iapud-apod. Ingon nga giandam sa usa ka digital nga format, kini usab gibutang sa LDS.org ug diha sa app sa Gospel Library.
Kining hiniusang paningkamot gipanghingusgan ug dinasig. Kini naglakip sa mapahinunguron nga pagtagad sa kalidad sa sulod ug sa kalidad sa pisikal nga mga format nga kini gipamulong. Ang paghubad giribyu og kadaghan, ilabi na sa usa ka lebel sa eklesyastikal nga nagtinguha sa pagtugot sa Ginoo. Sa higayon lamang nga ang pagtugot ihatag nga makapadayon ang paghubad. Samtang dili gayud ingon ka parehas sa paagi nga gipadayag sa Propetang Joseph Smith sa paghubad sa Basahon ni Mormon, ang proseso klaro nga giniyahan sa Ginoo—pinaagi sa Iyang mga gasa ug sa Iyang gahum.
Kini wala magpasabut nga ang usa ka hubad hingpit na sa unang pagkompleto. Kasagaran, panahon ug dugang nga mga pagrebyu pinaagi niadtong nagtuon sa mga kasulatan magsugyot og mga kalamboan sa grammar ug bokabolaryo o mangita og mga sipyat sa typesetting o spelling. Usahay, ang mga kausaban himoon agig katin-awan sa doktrina. Kon himoon kini, gihimo kini ubos sa paggiya sa Unang Kapangulohan.
Ang Ginoo Nagsangkap
Ang Ginoo nag-abag usab niining buhat sa paghubad sa ubang mga paagi. Kasagaran gireport kini pinaagi sa team sa paghubad sa mga punoang buhatan sa Simbahan nga kon dunay panginahanglan nga motumaw, ang Ginoo magsangkap.
Isip usa sa daghang mga ehemplo, ang usa ka tighubad gikinahanglan alang sa paghubad ug pagrekord sa mga materyal sa Simbahan sa Mam (litukon nga “mum,” usa ka kaliwat sa Mayan nga pinulongan, sinultihan sa Guatemala). Usa sa unang mga misyonaryo nga gitawag ngadto sa Guatemala mao ang usa ka elder kansang apohan adunay sinultihan sa Mam. Ang misyonaryo gipadako sa usa ka siyudad ug Spanish lang ang sinultihan. Apan sa matag gabii ang iyang lolo mobisita kaniya sa iyang mga damgo ug motudlo kaniya sa pinulongan sa Mam. Kining batan-ong elder nahimong unang tighubad sa Mam sa Simbahan.
Sa kasagaran, ang buhat sa paghubad gihimo sa dakong personal nga pagsakripisyo. Nag-agad sa pinansyal nga sitwasyon, ang uban nga mga tighubad midonar sa ilang pagserbisyo ug ang lain gibayaran aron sila adunay panahon sa paghalad sa paghubad.
Ang tawo kinsa nahimong usa sa mga tighubad sa Urdu nakabig ngadto sa Simbahan didto sa Pakistan samtang nagtrabaho isip usa ka magtutudlo. Isip resulta sa iyang pagkakabig, nawad-an siya sa iyang trabaho; nawad-an siya sa iyang balay, nga hinatag sa eskwelahan diin siya mitudlo; ug nawad-an siya sa pag-eskwela alang sa iyang mga anak. Usa ka translation supervisor sa Simbahan miduol kaniya mahitungod sa pagserbisyo isip tighubad ug mitanyag kaniya og maanindot nga bayad. Human sa pipila ka bulan nga pagtrabaho isip tighubad, ang tawo nakig-istorya uban sa supervisor ug maulawon nga mihangyo kon ang supervisor makapalit ba kaniya og usa ka bag-ong bolpen. Ang iyang gigamit nahutdan na sa tinta. Nianang higayona lang nga ang supervisor nakadiskobre ug miayo sa usa ka klerikal nga sayop nga misangput nga ang tighubad gamay nalang kaayo ang nadawat sa unsay angay unta nga ibayad ngadto niya.
Apan sama nga ang Ginoo mipanalangin ni Joseph Smith sa mga paagi nga nakapahimo kaniya sa pagkompleto sa iyang buhat, ang Ginoo mopanalangin sa Iyang mga tighubad. Sama pananglit, ang tighubad sa Latvian nga mga kasulatan usa ka abogado kinsa nagtuon sa balaod sa Russia, diin siya nakabig sa gipahiuli nga ebanghelyo. Didto sa Latvia, nagtukod siya sa iyang patigayon. Nagserbisyo usab siya isip presidente sa branch. Bisi gayud unta siya, apan ang Simbahan nagkinahanglan kaniya ug sa iyang kahanas sa Iningles.
Nangayo siya og panahon sa pag-ampo mahitungod sa hangyo tungod kay ang pagdawat niini, sumala sa iyang gisulti sa representante sa Simbahan “makapaminus sa pagkaon sa akong mga anak.” Human sa pag-ampo, siya mihukom sa pagdawat apan mihangyo sa Ginoo sa pagpanalangin kaniya uban sa mga pamaagi aron mahimo ang lisud, mahagiton sa espirituhanong paagi, buhat nga kalas og panahon.
Gisugdan niya sa pagtambong sa iyang law office nga mas sayo og usa ka oras kada adlaw ug migamit niana nga oras sa paghubad sa Basahon ni Mormon. Maayo ra niyang gihuman ubos sa lima ka tuig nga maoy kasagaran nga gidugayon sa proseso. Sa pagkatinuod, usa kini sa kinapaspasan nga paghubad sukad si Joseph mihubad sa Basahon ni Mormon nga 60 ka adlaw.
Daghan pa nga mga kasinatian nga may kalabutan nga naghulagway sa kamot sa Ginoo diha sa buhat sa paghubad sa Iyang mga kasulatan. Silang tanan klarong namahayag nga kini Iyang buhat ug nga Siya nagpakabana og maayo niini. Siya miandam sa mga katawhan sa paghimo sa Iyang buhat. Siya miandam sa mga himan nga ilang gikinahanglan aron mapadali ang buhat. Ug Siya nagdasig ug nagpanalangin sa ilang pagpadayon.
Ang resulta mao ang usa ka kalibutan nga napalambo pinaagi sa pulong sa Dios, gihatag ngadto sa Iyang mga anak diha sa pinulongan sa atong kasingkasing.