Toru ha’api’ira’a nō ni’a i te here, te ’oa’oa ’e te hau
Nā Brian K. Ashton
Tauturu piti i roto i te peresidenira’a rahi o te Ha’api’ira’a Sābati
Nō roto mai i te hō’ē a’ora’a, « Happiness, Deceit, and Small Things », i te hō’ē purera’a tei tupu i Brigham Young University i te 5 nō Tītema 2017.
Te pe’era’a i teie nā ta’ahira’a e toru e nehenehe e tupu te tahi ’ohipa ta’a ’ē i roto i tō ’outou orara’a ’e e tauturu ia ’outou ’ia putapū i te mau hotu o te Vārua.
I te haerera’a vau i te ha’api’ira’a tuatoru, ’ua feruri rahi au i tō’u ananahi. I te tāpaera’a vau i terā ananahi—’oia ho’i te orara’a i muri mai i te ha’api’ira’a tuatoru—’ua ’apo mai au e toru ha’api’ira’a faufa’a roa ’ino tei fa’atupu i te tahi ’ohipa ta’a ’ē mau i roto i tō’u orara’a. Tē hina’aro nei au e fa’a’ite atu ia ’outou i teie nau ha’api’ira’a, ’e maita’i ē, e’ita ’outou e taere roa i te ’apo i te reira mai iā’u. E ti’a i te reira e tauturu ia ’outou ’ia ’ite i te ’oa’oa rahi a’e i roto i te orara’a—’e i te hope’a ’ia roa’a te fa’ateiteira’a ’e tō ’outou Metua i te Ao ra.
1. ’Imi i te poupou, te hau ’e te Vārua Maita’i
’Ua fārerei māua tā’u vahine ’o Melinda i te piti o te matahiti vau i te ha’api’ira’a tuatoru, fātata e ono ’āva’e i muri iho i te ho’ira’a mai au i tā’u misiōni. ’Oi’oi roa vau i te ’itera’a ē, ’ua hina’aro vau e fa’aipoipo ia Melinda. ’Āre’a rā, ’aita terā mana’o i tupu nō Melinda. ’Ua ma’iri roa e pae matahiti i tōna fāri’ira’a i te hō’ē pāhonora’a ’ē, mai te mea e fa’aipoipo ’oia iā’u.
I roto i terā e pae matahiti, ’ua tupu te mau fifi rahi roa a’e o tō’u orara’a. ’Ua ’ite au ’o vai tā’u e fa’aipoipo atu, ’e ’ua tūra’i te Vārua iā’u, e au ra ’ia’u ē, e’ita e tāpae i te reira fā.
I muri noa mai i te noa’ara’a tā’u parau tū’ite, ’ua fa’aoti Melinda e haere i tāna misiōni—hō’ē o te tumu, ’ua pāpū iā’u nō te fa’aātea iā’u. ’A haere ai ’oia i tāna misiōni, tē vai ra te taime ’ua rumaruma tō’u mana’o nō tō’u rōtahira’a i ni’a i te mea ’aita tā’u. Noa atu rā, ’ua tuatāpapa vau i te mau pāpa’ira’a mo’a ’e ’ua pure au pauroa te mahana, ’ua tāvini au i roto i te ’Ēkālesia ’e ’ua tūtava vau i te rave i te mau mea e fa’atae mai te Vārua Maita’i i roto i tō’u orara’a.
Hō’ē po’ipo’i sābati to’eto’e mau i Minneapolis, i Minnesota (Marite), tē fa’ahoro ra vau i tō’u pere’o’o nō te purera’a , ’ua mana’o vau : « Teie mau te taime e rumaruma roa ai tō’u mana’o. ’Aita e mea e haere ra mai tā’u i hina’aro. ’Aita a’e rā tō’u e mana’o rumaruma. E mana’o pōpou hope roa tō’u ! »
I teienei, nō te aha pa’i tō’u pōpou, inaha nō’u nei, tē nā roto ra vau i te hō’ē fifi rahi ?
Tei roto te pāhonora’a i te Galatia 5:22-23 : « Te mau hotu o te Vārua ’oia ho’i te hina’aro ïa, te ’oa’oa, te hau, te fa’a’oroma’i, te marū, te maita’i, te fa’aro’o, te māmahu, te hitahita ’ore ».
Nō te mea tē rave ra vau i te mau mea e fa’atae mai i te Vārua i roto i tō’u orara’a, ’ua putapū vau i te here o te Atua. ’Ua putapū vau i te ’oa’oa ’e te hau. E ti’a iā’u ’ia fa’a’oroma’i ’e ’ia pōpou noa ato’a.
’Aita te here, te ’oa’oa ’e te hau e tae mai i roto i te orara’a, te ’utuāfare ’e te fa’aipoipora’a nā roto i te fare rahi, te mau pere’o’o nehenehe, te mau ’ahu ’āpī roa a’e, te manuiara’a te tōro’a ’ohipa ’e te tahi atu mau mea tā te ao e parau nei e fa’atae mai i te pōpou. Inaha ho’i, nō ’ō mai te mau mana’o here ’e te ’oa’oa ’e te hau i te Vārua, ’aita e tītauhia ’ia tā’amuhia te putapūra’a i te reira i tō tātou vaira’a pae tino nei, ’aita roa atu.
’Ia ta’a maita’i ia ’outou ē, ’aita vau e parau nei ē, e pōpou noa tātou ’aore rā e’ita roa atu tō tātou vaira’a pae tino nei e ha’uti i ni’a i tō tātou pōpou. Inaha, e’ita tātou e tāmata i te maramara, e’ita ato’a ïa tātou e ’ite i te monamona (hi’o Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 29:39; hi’o ato’a Mose 6:55).
Tītauhia ’ia tāfifi ri’i tātou i te tahi taime. Hau atu, e nehenehe te mau vaira’a pae tino ’e pae manava e fa’atupu i te māuiui rahi ’e e mea fifi mau nō tātou ’ia putapū i te Vārua. ’Ia tūtava ra tātou ’ia noa’a te Vārua i roto i tō tātou orara’a ’e te ti’aturira’a i te Atua, e ti’a ia tātou e pōpou i te rahira’a o te taime.
Tē fa’a’ite pāpū nei au e parau mau teie, i tō’u iho nei orara’a. Mai teie ’ohipa i tupu nō’u ’a haere ai Melinda i tāna misiōni ē teienei, ’ua ’apo mai au ē, ’ia rave au i te mau mea e fa’atae mai i te Vārua i roto i tō’u orara’a, mai te mā’itira’a e ti’aturi ’e e fāri’i ē, e tupu te mau mea mai tei ’ōpuahia e te Atua, e mea huru pōpou vau (hi’o Iakoba 3:2).1
2. ’Eiaha e topa nō te mau mea ha’avare
E pūpū mai Sātane i te mau mono ha’avare nō te mau mea ato’a tā te Atua e rave, ’ia ta’a ’ore tātou ’e ’ia hema ho’i. Noa atu ā te mau tāmatamatara’a a Sātane nō te fa’ataui i tō tātou mana’o, tē ha’api’i nei te Fa’aora ē « e ’ore… te rā’au ’ino e fa’ahotu mai i te huero maita’i » (3 Nephi 14:18). Nō te mea ho’i e rā’au ’ino ’o Sātane, e’ita e ti’a iāna ’ia ha’aputapū ia tātou i « [te here], te ’oa’oa, te hau, te fa’a’oroma’i, te marū, te maita’i, te fa’aro’o, te māmahu, [’e] te hitahita ’ore » (Galatia 5:22-23). ’Ua hina’aro rā Sātane ’ia rumaruma tō tātou mana’o (hi’o 2 Nephi 2:27).
E aha ïa tā Sātane e rave nei ? Tē tāmata nei ’oia i te fa’ahema ia tātou.
’Ua hema hō’ē hoa tō’u, hō’ē o tei mā’itihia. ’Ua tāvini tō’u hoa i te hō’ē misiōni, e misiōnare fa’ahiahia roa ’oia. I te ho’ira’a mai ’oia mai tāna misiōni, ’ua ’ōpua teie tuahine i te rave i te mau mea iti ha’iha’i ato’a tei fa’atae mai i te Vārua i roto i tōna orara’a ’e tei ha’apūai iāna i roto i tāna misiōni. ’E ’ua nā reira ’oia nō te hō’ē tau.
Terā rā, ’ua hi’o ’oia i tōna mau hoa, e rave rahi tei ho’i ato’a mai mai te misiōni, e haere rātou i te purera’a i te mau sābati ato’a, i rāpae rā, tē ora ra rātou mai tō te ao nei. ’Ia hi’ohia, e mea pōpou rātou. Tē « ’ārearea » ra rātou i te mea mau. ’E ’ia hi’ohia tō rātou orara’a, ’aita i tītauhia e ’ohipa rahi mai iāna.
Ē fa’aea ri’i noa a’era ’oia i te rave i te mau mea iti ha’iha’i tei hōro’a iāna i te pūai pae vārua i roto i tāna misiōni. Tē vai noa ra tōna ’itera’a pāpū, ’ua parau mai rā ’oia iā’u ē, ’ua feruri ’oia ē : « ’Ua haere au i te mau purera’a a te ’Ēkālesia, ’ua nava’i ïa—’ua ha’apa’o ra vau ». ’Ua nā ’ō mai rā ’oia : « I te pae vārua rā, ’ua paruparu roa ïa vau ».2 ’A ora noa ai ’oia mai tā tō te ao, ’ua rave ’oia i terā mā’itira’a hape ’e terā mā’itira’a hape ē hapū mai nei.
Terā atura ïa te fa’ahope’ara’a o tāna mau mā’itira’a parau-ti’a ’ore. ’Aita ’oia i pōpou, ’e ’ua ’ite ’oia. ’Aua’a a’e rā, ’ua ’ite tō’u hoa ē, ’ua hema ’oia, ’e ’ua tātarahapa a’era.
Tē ha’amāramarama nei tōna ’ā’amu ē, ’oia ato’a te mau ta’ata maita’i roa a’e e nehenehe e hema. Hau atu, tē fa’a’ite nei tōna ’ā’amu ē, tītauhia ia tātou ’ia pāruru noa ia tātou i te fa’ahemara’a. E rave tātou i te reira nā roto i te ravera’a i te mau mea iti ha’iha’i e fa’atae mai i te Vārua i roto i tō tātou orara’a.
Tē ha’apōpou nei au i te fa’a’ite atu ē, i teie mahana, e mea pōpou tō’u hoa, ’e tē tūtava nei ’oia i te ha’apa’o i te mau fa’auera’a, ’e e mea itoito ’oia i te pae tino ’e i te pae vārua i roto i te ’evanelia.
’Ua rau te rāve’a e tae mai te fa’ahemara’a a Sātane. E fa’ahiti noa atu vau i te tahi.
Tē tāmata nei Sātane i te fa’a’amu’amu ia tātou ē, e rave nā mua i te pae tino ’e te pae vārua i muri iho. E ti’a ia tātou ’ia parau ’aita ana’e i tano te mau mea tā tātou e rave nā mua roa ma te hi’ora’a i te pinepine tātou e nā ’ō ai : « ’Ua rahi roa tā’u ’ohipa ’aore rā ’ua rohirohi roa vau nō te ________________ ». Fa’aoti i te vāhi vata : haere i te hiero, tāvini, tuatāpapa ’e feruri i ni’a i te mau pāpa’ira’a mo’a, rave i tō’u pi’ira’a, ’e tae noa atu ho’i te pure.
Hō’ē tumu e tae mai te mana’o ’ohipa rahi, ’oia ho’i, tē ha’a rahi nei ’o Sātane nō te fa’a’ōnevaneva ia tātou. Tē fa’a’ohipa nei ’oia i te niuniu roro uira i roto i tō tātou rima, te radio i roto i te pere’o’o, te mau ’āfata teata i tō tātou fare ’e e rave rahi fa’ahou mea nō te fa’a’ōnevaneva noa ia tātou fātata i te mau taime ato’a. ’E nō reira, tē mana’o nei tātou ’ua ’ohipa rahi roa tātou, ’aita nei ho’i.
Te tahi fa’ahou fa’ahope’ara’a nō teie fa’a’ōnevanevara’a, ’o te iti-noa-ra’a tātou i te feruri. Tē fa’a’ōnevaneva nei Sātane ia tātou nō te mea ’ua ’ite ’oia ē, ’ia feruri tātou, i te mau pāpa’ira’a mo’a iho ā rā, e tupu te fa’afāriura’a rahi a’e ’e te heheura’a rahi a’e.
Te tahi fa’ahou fa’ahemara’a a Sātane, ’oia ho’i te mana’o ē, e mea faufa’a a’e tā tātou mau ’ohipa e rave i rāpae i tō tātou mau mana’o tūra’i ’o roto. ’Ia ’ere tātou i te mana’o tūra’i tano nō te rave i te mau mea pae vārua, e’ita tātou e ’ite i te pōpou o te ’evanelia. Nō reira, e ha’amata te ha’apa’ora’a i te mau fa’auera’a i te riro mai te hō’ē ’ohipa teimaha, ’e ’ua ’ite Sātane ē, ’ia roa’a iāna i te fa’atupu i te reira mana’o, e riro tātou i tē fa’aea i tē rave i te mea ’ua ’ite tātou e tītauhia ’ia rave.
Tē fa’ahema ato’a nei Sātane ia tātou ’ia ti’aturi ē, e tae mai te ’oa’oa ’e te pōpou nā roto i te orara’a ’ōhie ’aore rā nā roto i te ’ārearea-noa-ra’a. ’Aita roa atu. Te parau mau, ’oia ho’i, ’aita e ’oa’oa ’e ’aita e pōpou mai te peu ’aita e mea e upo’oti’a atu (hi’o 2 Nephi 2:11, 23).
Te fa’ahemara’a hope’a a Sātane tā’u e fa’ahiti atu, ’oia ho’i, tē tāmata nei ’oia i te fa’a’amu’amu ia tātou ē, e pōpou mau te ’ino ’e tōna mau maita’i ri’i tau poto. ’Ua ’ite Sātane ē, i terā a’e taime, e ti’a i te tahi mau mana’o ’e mau ’āaia (émotions) e (1) fa’amana’o ia tātou ē, tē putapū ra tātou i te mau hotu o te Vārua, e (2) ha’amo’e i tō tātou hia’ai nō te reira mau hotu ’aore rā e (3) mana’o ē e mau mono tano te reira.
’Ei hi’ora’a, e ti’a ia Sātane ’ia fa’ahema ia tātou ’ia tītau i te hia’ai o te tino nō te mono i te here. E ti’a iāna ’ia ’ume ia tātou i te ’ana’anatae rahi ’eiaha rā i te ’oa’oa vai maoro. Tē tāmata nei ’oia i te fa’a’ōnevaneva ia tātou ’eiaha rā ’ia hō mai i te hau. E tūra’i ’oia ia tātou nō te riro ’ei ta’ata fa’aahaaha ri’i ’e te ha’a rahi ’e te hōho’a maita’i mai te ta’ata poritita ’eiaha rā nō te riro ’ei ta’ata ’ā’au ’uraeva ’e te ha’apa’o tāmau ’e tei fa’atumu tano i ni’a i te pae vārua. I tāna mau fa’ahemara’a e nehenehe tātou e ta’a ’ore roa ’e e arata’i atu ia tātou ’ia mana’o ē, e fa’atae mai te ’ōfatira’a i te mau fa’auera’a i te pōpou.
3. Rave i te mau mea iti ha’iha’i
E fa’atae mai ihoa te mau mea iti ha’iha’i i te Vārua i roto i tō tātou orara’a, e pāruru ia tātou i te fa’ahemara’a ’e i te hope’a e tauturu mai ’ia noa’a te pūai nō te ha’apa’o i te mau fa’auera’a ’e nō te roa’a te ora mure ’ore. ’Ua ha’api’i te Fa’aora i teie parau tumu i te mau peresibutero o te ’Ēkālesia i Ketelani (Ohio) : « Nō reira, ’eiaha e rohirohi i roto i te ’ohipa maita’i, nō te mea tē ha’amau atu nei ’outou i te niu nō te hō’ē ʼohipa rahi roa. ’E nā roto i te mau mea iti nei e tupu mai ai tei rahi roa ra » (Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 64:33).
Nō te aha e mea faufa’a te mau mea iti ha’iha’i ? Tē fa’ata’a nei te Fa’aora i roto i te ’īrava nō muri iho ē tē « tītau nei te Fatu i te ’ā’au ’e te mana’o ’ana’anatae » (Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 64:34). Nō te aha te Fa’aora e fa’atū’ati ai i te ravera’a i te mau mea iti ha’iha’i ’e te ’ā’au ’e te mana’o ’ana’anatae ? Nō te mea nā roto i te rave-tāmau-ra’a i te mau mea iti ha’iha’i e matara ai tō tātou ’ā’au ’e tō tātou mana’o i te Atua, ’o tē tāmā ’e ’o tē ha’amo’a ia tātou (hi’o Helamana 3:35).
E taui teie tāmāra’a ’e teie ha’amo’ara’a i tō tātou nātura mau, terā vāhi ’e terā vāhi, ’ia riro rahi noa atu ā tātou mai te Fa’aora te huru. E fa’ariro ato’a te reira ia tātou ’ei mea ’apo a’e i te mau muhumuhu o te Vārua Maita’i, e riro ē, e iti a’e tātou i te hema.
I tō’u matahiti hope’a i te ha’api’ira’a tuarua, ’ua ha’api’i tō’u pāpā iā’u i te séminaire i tō mātou fare. Nō te mea ’o te Buka a Moromona i terā matahiti, ’ua fa’aoti tō’u pāpā e tai’o māua i te reira, terā ’īrava ’e terā ’īrava, ’e e ’āparau māua i tā māua i ’apo mai. ’Ia tai’o māua, e ui tō’u pāpū i te mau uira’a e fa’aferuri iā’u i tā’u e tai’o nei, ’e e fa’ata’a mai ’oia i te mau mea ’aita vau i māramarama. Tē ha’amana’o noa nei ā vau i te tai’ora’a nō ni’a i te Fa’aora ’e tō’u mana’ora’a ē, ’ua haere mau ’oia i te mau ’āti Nephi ra ’e e ti’a mau ’ia fa’a’orehia tā’u mau hara maoti tāna tāra’ehara.
E ho’i roa tō’u niu nō te mau pāpa’ira’a mo’a i terā mau taime tā māua tō’u pāpā. ’Ua tae mai te tahi mana’o ’a tai’o ai māua. ’E hau atu paha te faufa’a rahi, ’ua taui tō’u mau hina’aro, mau mana’o tūra’i ’e tā’u mau ’ohipa. ’Ua hina’aro vau e riro ’ei ta’ata maita’i a’e. ’Ua ha’amata vau i te ’ite i te mau vāhi au i hema ai. ’Ua tātarahapa pinepine atu ā vau. I te pae hope’a o tō’u matahiti mātāmua i te ha’api’ira’a tuatoru, tē tai’o ra vau i te mau pā’pa’ira’a mo’a i te mau mahana ato’a.
I terā tau, ’ua ani te peresideni Ezra Taft Benson (1899-1994) i te mau melo o te ’Ēkālesia ’ia tai’o i te Buka a Moromona i te mahana tāta’itahi ’e ’ia fa’a’ohipa i tā rātou i ’apo mai.3 Nō reira, ta’a ’ē noa atu tā’u tai’ora’a, ’ua tai’o ato’a ra vau te tahi mea i roto i te Buka a Moromona.
I roto i tā’u misiōni, ’ua ha’api’i mai au nāhea i te tuatāpapa mau ’e te pōpou i te mau pāpa’ira’a mo’a. E ’ere noa ’ua putapū vau i te Vārua Maita’i ’a tai’o ai au, ’ua ha’amata ato’a vau i te putapū i te ’oa’oa ’a mā’imi ai au i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a i te mau pāhonora’a i tō’u mau fifi ’e tō tō’u mau hoa o te ’ēkālesia.
I muri iho i tā’u misiōni, ’ua tāmau noa vau i te pōpou i te mau pāpa’ira’a mo’a i te mau mahana tāta’itahi. Nō te mea e tītau te reira ’ohipa i te Vārua Maita’i i roto i tō’u orara’a, ’ua fāri’i au i tāna arata’ira’a nō te fa’a’ohipa manuia i tō’u taime. ’Ei fa’ahope’ara’a, ’ua manuia rahi a’e au i te ha’api’ira’a, ’e i muri iho, i te ’ohipa. ’Ua ’ōhie a’era nō te rave i te mau fa’aotira’a maita’i. ’Ua pure rahi atu ā vau ’e ’ua itoito atu ā vau i te ravera’a i tō’u mau pi’ira’a. ’Aita te pōpoura’a i te mau pāpa’ira’a mo’a i fa’a’ore i tō’u mau fifi ato’a, ’ua ’ōhie a’e rā te orara’a.
I te ’āva’e ’Ātete 2005, ’ua tu’u mai te peresideni Gordon B. Hinckley (1910-2008) i te ’ōpuara’a e tai’o ’aore rā e tai’o fa’ahou ā i te Buka a Moromona nā mua a’e te hope’a matahiti.4 Nō te mea tē tai’o iho ā ra vau i te Buka a Moromona i te mau mahana ato’a, ’e tei te Etera vau ’aore rā Moroni. Nō reira, i te otira’a tā’u tai’ora’a hō’ē ’aore rā e piti hepetoma i muri mai, ’ua mana’o vau ē, ’ua rave au i te ’ōpuara’a a te peresideni Hinckley.
’Ua tae mai rā te hō’ē taea’e hāhaere ha’apa’o maita’i i tō mātou nei ’utuāfare. ’Ua ui mai ’oia e aha te huru tā’u ha’apa’ora’a i te anira’a a te peresideni Hinckley.
’Ua nā ’ō atu vau iāna ē, ’ua tano vau ’ua ha’amata a’ena vau i te Buka a Moromona nā mua a’e te ’ōpuara’a a te peresideni Hinckley. ’Ei reira, ma te fa’aahaaha ri’i, ’ua fa’a’ite atu vau ē ’ua oti i te ravehia.
’Aua’a a’e rā e mea ta’a ’ē te hi’ora’a a tō’u taea’e hāhaere. I te fa’atītī’aifaro-marū-ra’a ’oia iā’u, ’ua muhumuhu mai te Vārua iā’u ē, ’ua tano ’oia.
Tītauhia atura ’ia tai’o vau e piti pene i te mahana hō’ē nō te fa’aoti fa’ahou ā i te reira hou te hope’a matahiti. ’A ha’amara’a ai au i te rahira’a o tō’u tai’ora’a i te Buka a Moromona, ’ua ’ite mai au i te mana rahi atu ā i te taera’a mai i roto i tō’u orara’a. ’Ua rahi atu ā tō’u ’oa’oa. ’Ua pāpū atu ā tā’u hi’ora’a i te mau mea. ’Ua tātarahapa pinepine atu ā vau. ’Ua hina’aro vau e aupuru ’e e fa’aora ia vetahi ’ē. ’Ua iti a’e au i te paruparu i mua i te mau ha’avare ’e te mau fa’ahemara’a a Sātane. ’Ua here rahi atu ā vau i te Fa’aora.
I terā Novema, ’ua pi’ihia vau ’ei ’episekōpo nō te pāroita. ’Ua fa’aineine tā’u ravera’a i te ’ōpuara’a a te peresideni Hinckley iā’u nō terā pi’ira’a. Mai tāua taime ra, ’ua ’apo mai au ē, rahi noa atu vau i te ’ohipa rahi i te ’ohipa ’e i te ’ēkālesia, rahi noa ato’a atu te tītaura’a ’ia tuatāpapa i te mau pāpa’ira’a mo’a, i te Buka a Moromona iho ā rā.
E ti’a ia ’outou ’ia fāri’i i taua mau ha’amaita’ira’a ra ’e te mana i roto i tō ’outou orara’a mai te mea e pōpou ato’a ’outou i te mau pāpa’ira’a mo’a i te mau mahana ato’a. Tē parau fafau nei au ē, ’ia pōpou ’outou i te mau pāpa’ira’a mo’a i te mau mahana ato’a, i te Buka a Moromona iho ā rā, e riro ’outou i te tītau i te Vārua i roto i tō ’outou orara’a ’e e pure noa ’outou i te mau mahana ato’a, e tātarahapa pinepine ’outou, ’e e ’ite ’outou e mea ’ōhie a’e ’ia haere i te purera’a ’e ’ia rave i te ’ōro’a i te mau hepetoma ato’a.
Tē fa’a’ite pāpū nei au ē, ’ia rave ’outou i te mau mea iti ha’iha’i ma te tu’u i te ti’aturi i ni’a i te Fatu, e ’ite mai ’outou i te here, te ’oa’oa, te hau ’e te pōpou noa atu ā tō ’outou vaira’a. Tē fa’a’ite pāpū ato’a nei au ē, ’ua ti’a te reira maoti te tusia a Iesu Mesia. E tae te mau mea maita’i ato’a maoti ’oia (hi’o Moroni 7:22, 24).