Li ruq’ kawresinb’il re qatenq’ankil

Xb’aan li Elder Juan Pablo Villar

Re li Setenta

Naq naqasik’ li Jesukristo rik’in paab’aal, a’an junelik wan aran.

Naq toj laa’in chaq jun ch’ina al, rik’in lin junkab’al xkoho chi b’eek sa’ jun li palaw aran sa’ li tenamit Chile. Jwal sa tz’aqal inch’ool xb’aan naq tinyal xsahil li b’eek a’in rochb’een lin junkab’al. Jwal sa ajwi’ lin ch’ool xb’aan naq kink’oxla naq tinruuq xb’aanunkil li neke’xb’aanu li was sa’ li ha’.

Sa’ jun kutan, eb’ li was xkoheb’ chi b’atz’unk b’ar wi’ neke’ru chixnumsinkil lix b’oolam li ha’, ut laa’in kiweek’a naq kawresinb’ilin re xb’aanunkil li neke’xb’aanu. Naq yookin chi nach’ok, kink’e reetal naq lix b’oolam li palaw jwal ninqeb’ tz’aqal, moko jo’eb’ ta li neke’k’utun chire li ha’. Naq kink’e reetal jun lix b’oolam li palaw kinxtaw sa’ junpaat. Kiweek’a naq lix metz’ew li ha’ kinxchap tz’aqal ut kinxk’am sa’ xchamal li ha’. Ink’a’ nawil ut naweek’a b’ar raj tinruuq chi elk, li ha’ yoo chink’amb’al yalaq b’ar. Naq ak yookin chixk’oxlankil naq lin yu’am sa’ ruchich’och’ yoo chi raqe’k, kiweek’a jun li uq’ej li xk’amok we chire li ha’. Kinru chirilb’al li saq’e ut kinru chi musiq’ak wi’chik.

Li was laj Claudio kixk’e reetal lin b’aanuhom ut kixk’e xch’ool chinkolb’al. Moko najt ta wankin chire li ha’. Us ta moko cham ta li ha’, sachso lin k’a’uxl ut ink’a’ kink’e reetal naq kinru raj chi elk injunes. Laj Claudio kixye we naq tento twil wib’ ut, wi laa’in nawaj, a’an naru naxk’ut chiwu. Us ta naab’al li ha’ kinnuq’, li wajom re xtzolb’al jwal nim ut kinye re, “Us twaj.”

Laj Claudio kixye we naq aajel ru naq tinnumtaaq sa’ xb’een lix b’oolam li ha’. Laa’in kink’oxla naq maare ink’a’ tinruuq rik’in xnimal xb’oolam li ha’.

Naq yoo chaq chi nach’ok jun xb’oolam li ha’, laj Claudio kixye we, “Il, jo’ka’in taab’aanu.” Laj Claudio naxik sa’ aanil ut naxkut rib’ sa’ xb’oolam li ha’ rub’elaj naq taa’oso’q. Sachso inch’ool chirilb’al li kixb’aanu ut ink’a’ kink’e reetal lix b’oolam li ha’ li yoo chaq chi nach’ok. Jo’kan b’i’, jun sut wi’chik kinsub’e’ sa’ xchamal li ha’ ut kinb’atz’unleek xb’aan xmetz’ew li ha’. Jun paat chirix a’an, jun wi’chik li uq’ej kinxchap ut kinxk’am chire li ha’ ut kinru chi musiq’ak. Li watawom re xb’aanunkil a’an yoo chi oso’k.

Chirix a’an li was kinxb’oq chi numxik rochb’een. Chirix lix b’oqom, ninxik rochb’een ut sa’ wiib’al kiqakut qib’ sa’ li ha’. Kiweek’a naq yookin chixb’aanunkil li jwal ch’a’aj xb’aanunkil. Yaal naq kaw xb’aanunkil a’an, a’b’an kinru chixb’aanunkil, b’antiox re xtenq’ ut xk’utum li was. Li ruq’ kinxkol wiib’ sut, rik’in li eetalil kixk’ut chiwu chirix chan ru tinruuq chi numtaak sa’ xb’een lin ch’a’ajkilal ut kinru chi elk chi uub’ej sa’ li kutan a’an.

Li Awa’b’ej Russell M. Nelson kooxb’oq chixk’oxlankil li k’a’aq re ru re choxa, ut nawaj xyu’aminkil lix b’oqom ut roksinkil a’an sa’ lin seraq’ chirix li saq’ehil.

Lix wankil li Kolonel sa’ xb’een laj xik’ ilonel

Wi naqak’oxla li k’a’aq re ru re choxa, taqataw ru naq sa’ li qayu’am taqanumsi ch’a’ajkilal li chanchan naq jwal ninq chiru li qametz’ew. Chiru li qayu’am sa’ ruchich’och’, wanqo chi pleetinb’il xb’aan laj xik’ ilonel. Jo’ chanchan lix b’oolam li palaw li kiwan xmetz’ew sa’ inb’een, naru naqeek’a naq ink’a’ chik nokoru ut naqaj xkanab’ankil qib’ sa’ ruq’ li kaw rib’ chiqu. Lix “b’oolam laj xik’ ilonel” naru nokoreek’asi. A’b’an misach sa’ eech’ool ani li wan xwankil sa’ xb’eeneb’ lix b’oolam a’an, ut chi yaal naq sa’ xb’een chixjunil chik li k’a’aq re ru. A’an tz’aqal li qaKolonel, li Jesukristo. A’an wan xwankil re qatenq’ankil chi numtaak sa’ xb’een chixjunil li k’a’aq re ru li naqanumsi. Maak’a’ naxye ma nach’ wanko rik’in, a’an naru nawulak toj b’ar wi’ wanko laa’o.

Naq nokonach’ok rik’in a’an chi wan qapaab’aal, a’an junelik wanq aran ut sa’ xhoonalil, a’an wanq aran re xchapb’al li quq’ ut tooxk’am sa’ jun chaab’il na’ajej.

Li Kolonel ut lix k’utum chirix rilb’aleb’ li qas qiitz’in

Wi naqak’oxla li k’a’aq re ru re choxa, taqanaw naq li Jesukristo a’an jun chaab’il eetalil re k’anjelak. Wankeb’ li eetalil sa’eb’ li loq’laj hu chirix li Jesukristo malaj eb’ lix tzolomeb’ naq neke’xtenq’a junaq li tenq’aak naraj, kole’k naraj, malaj junaq li osob’tesiik naraj. Jo’ sa’ li seraq’ xinwotz, kinnaw naq li was wan aran, a’b’an naq yal wan aran moko tz’aqal ta choq’ we. Laj Claudio kixnaw naq wankin sa’ ch’a’ajkilal ut naxik chintenq’ankil ut kinrisi chaq sa’ li ha’.

Wan naq naqak’oxla naq yal tz’aqal rik’in naq wanqo aran re xtenq’ankil junaq li qas qiitz’in, a’ut wan hoonal naq wan chik naab’al li k’a’ru nokoru raj chixb’aanunkil. Naq wan qachoxahil jayalihom naru nokoxtenq’a chixk’ulb’al li k’utb’il na’leb’ re xtenq’ankileb’ li kristiaan li te’raj tenq’aak. Naru nokoxtenq’a li Santil Musiq’ej chixnawb’al k’a’ru li tenq’ taa’ajmanq, maare tenq’ sa’ tib’elej maare k’ojob’ank ch’oolej, tzakemq, malaj tenq’ rik’in li trab’aaj, malaj tenq’ sa’ musiq’ej re xkawresinkileb’ chiru li b’e, re xtz’aqob’resinkileb’ li junjunq chi choxahil sumwank.

Li Kolonel yo’on wan re qakolb’al

Naq laj Pedro, lix b’eenil tzolom, “kib’eek sa’ xb’een li ha’ re xik rik’in li Jesus, … kiwan xxiw; ut ki’ok chi sub’e’k sa’ li ha’,” a’ut “kixjap re chikaw ut kixye, Qaawa’ kolin.” Li Jesus naxnaw lix paab’aal laj Pedro re chalk rik’in sa’ xb’een li ha’. Naxnaw ajwi’ lix xiw laj Pedro. Jo’ naxye li seraq’, li Jesus “sa’ junpaat … kixye’ li ruq’ ut kixchap,” kixye re li aatin a’in: “K’a’ut naq xatxuwak! K’a’ut x’ok aak’a’uxl?” Li aatin kixye re laj Pedro moko re ta xch’iilankil, re b’an xjultikankil naq li Mesias wan rik’in a’an ut rik’ineb’ lix tzolom.

Wi naqak’oxla li k’a’aq re ru re choxa, taqak’ul sa’ qach’ool lix sumenkil naq li Jesukristo a’an tz’aqal li qaKolonel, laj aatinanel chiqix chiru li Yuwa’b’ej, ut laj Tojol qix. Naq naqak’anjela li qapaab’aal chirix a’an, a’an tooxkol chiru li qamaak chiru li qamajelal, qayajel ut rahilal chiru li qayu’am a’in, ut tixk’e qe lix nimal ru maatan, li yu’am chi junelik.

Li Kolonel moko nalub’ ta qik’in

Li was moko kilub’ ta chintenq’ankil chiru li kutan a’an, kixyal b’an xq’e re naq laa’in tintzol injunes wib’. Kixyal xq’e us ta aajel ru naq kinxkol wiib’ sut. Kixyal xq’e, us ta sa’ xtiklajik ink’a’ kintaw ru. A’an kixyal xq’e re naq laa’in tinnumtaaq sa’ xb’een li ch’a’ajkilal a’an ut tin’elq chi uub’ej. Wi naqak’oxla li k’a’aq re ru re choxa, taqak’e reetal naq li qaKolonel wanq aran a’ yaal jarub’ sut re qatenq’ankil wi naqaj tzolok, jalaak, elk chi uub’ej, xk’amb’al, malaj numtaak sa’ chixjunil li k’a’aq re ru li tixk’e xsahil qach’ool li wanq chi junelik sa’ li qayu’am.

Li ruq’ li Kolonel

Eb’ li loq’laj hu neke’xk’e xyu’am li eetalil a’in ut li naraj naxye li ruq’ li Kolonel. Sa’ xtojb’al rix li maak kixb’aanu, li ruq’ kik’ob’e’ rik’in klawx re naq ink’a’ taa’eek’anq. Chirix lix waklijik chi yo’yo, a’an kixk’ut rib’ chiruheb’ lix tzolom sa’ tib’elej chi tz’aqal re ru, a’b’an lix na’aj li klawx sa’ li ruq’ toj wan re xjultikankil li mayejank-ib’ li maak’a roso’jik kixb’aanu. Li ruq’ rajlal wanq aran choq’ qe, us ta maare sa’ xtiklajik ink’a’ tooruuq chirilb’al malaj chireek’ankil, xb’aan naq a’an kisik’e’ ru xb’aan li qaChoxahil Yuwa’ re naq a’anaq li qaKolonel, laj Tojol rix chixjunil li ruchich’och’.

Within Our Grasp [Nach’ qik’in], xb’aan laj Jay Bryant Ward

The Hand of God [Li ruq’ li Dios], xb’aan laj Yongsung Kim

Wi nink’oxla li k’a’aq re ru re choxa, ninnaw naq moko qajunes ta arin sa’ li ruchich’och’. Us ta taqanumsi li ch’a’ajkilal ut li yale’k, li qaChoxahil Yuwa’ naxnaw li qawankil ut naxnaw naq tooruuq chi numtaak sa’ xb’een li ch’a’ajkilal. Tento taqab’aanu li teneb’anb’il sa’ qab’een ut taqasik’ a’an rik’in paab’aal. Lix Raarookil Alal, Jesukristo, a’an laj Kolol qe ut rajlal wanq aran. Sa’ lix loq’laj k’ab’a’ li Jesukristo, amen.

Eb’ li raqalil

1. Russell M. Nelson, “Chak’oxla li k’a’ru re choxa!,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re ocubre 2023.

   “Naq yookex chixsik’b’al ru, nintz’aama cheru naq tex’iloq toj chi najt—toj sa’ li junelik q’e kutan. Teetaaqe li Jeskristo xb’een wa, xb’aan naq texk’uluq sa’ li junelik yu’am a’ yaal jo’ chanru nekepaab’ a’an, ut lix tojb’al rix li maak kixb’aanu. …

   “Naq wan junaq ch’a’ajkilal chawu, chak’oxla li k’a’ru re choxa! Naq yookat chixk’ulb’al li aaleek, chak’oxla li k’a’ru re choxa! Naq ra xak’ul sa’ laa yu’am, malaj sa’ ruq’ jun laa komon, chak’oxla li k’a’ru re choxa! Naq nakam anihaq naq toj saaj, chak’oxla li k’a’ru re choxa. Naq wan ani nakana chi yaj chiru naab’al kutan, chak’oxla li k’a’ru re choxa. Naq laatz’anb’ilat xb’aaneb’ li ch’a’ajkilal, chak’oxla li k’a’ru re choxa! Naq nakawoyb’eni usaak chiru junaq toch’olal, jo’ laa’in anajwan, chak’oxla li k’a’ru re choxa!”

2. Chi’ilmanq Markos 4:35–41.

3. Naqanaw naq li qaChoxahil Yuwa’ ut li Jesukristo wankeb’ xseeb’al re qatenq’ankil naq wanko sa’ rajb’al, wan hoonal taawulaq lix tenq’eb’ moko jo’ ta li qoyb’enihom. Aajel ru naq taqataw ru naq a’aneb’ neke’xnaw qu chi us, chiqu laa’o, ut toohe’xtenq’a rik’in li jwal aajel ru choq’ qe: “Chanaw, at walal, naq chixjunil li k’a’aq re ru a’in tixk’e aana’leb’, ut taawanq choq’ re aachaab’ilal (Tzol’leb’ ut Sumwank 122:7).

   Eb’ li yalb’a-ix ut ch’a’ajkilal naqanumsi nokohe’xtenq’a xk’anjelankil li qametz’ew ut qakawilal re xaqxooqo chiru li aaleek ut taqaq’ax ru li qaruchich’och’il winq.

4. Chi’ilmanq Mateo 14:31; Markos 1:31; 5:41; 9:27; Hechos 3:7; 3 Nefi 18:36.

5. Naq li Awa’b’ej Russell M. Nelson kooxb’oq chi k’anjelak chi ak’ ut chi sant (chi’ilmanq “Rilb’aleb’ li komon,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2018), kixpatz’ qe naq li ak’il k’anjelak a’in moko chiqix ta ut malaj li naqaj xb’aanunkil, a’an b’an k’a’ru aajel ru choq’ reheb’ jalan. Li Jesukristo yoo chixk’eeb’al qahoonal re te’qara li qas qiitz’in (chi’ilmanq Lukas 10:27) chi taqenaq ut sant.

6. Mateo 14:29–30.

7. Mateo 14:31.

8. Re xtawb’al xyaalal li sahil ch’oolejil, aajel ru taqataw ru lix k’anjel li osob’tesink sa’ li qayu’am. Li aatin osob’tesink natenq’an xsaqenob’resinkil li naraj xyeeb’al: jun osob’tesink a’an “xk’eeb’al choxahil usilal sa’ xb’een junaq. Yalaq k’a’ru nachal wi’ li tz’aqal sahil ch’oolejil, chaab’ilal, malaj li usaak, a’an ajwi’ li osob’tesink” (K’utul Raqal reheb’ li Loq’laj Hu, “Osob’tesink, Oso’b’tesinb’il, , Rosob’tesinkil,” Biblioteca re li Evangelio). Li ruchich’och’ chi kok’ aj xsa’ naxb’alaq’i li tz’aqal sahil ch’oolejil rik’in li “sahilal” yal re junpaat li ink’a’ najt roq.

9. Chi’ilmanq Isaias 49:16.