Li sahil chʼoolejil re lix tojbʼal qix
Lix rahom ut lix wankilal li Jesukristo naru chiqakolb’al chiru li qamajelal, lix q’unal qametz’ew, ut li qamaak, ut naru nokoxtenqʼa chi k’iik.
Lajeeb’ tana chihab’ chaq kiweek’a naq tento tinb’on xjalam-uuch li Kolonel. Ninnaw b’onok, a’b’an toj kiweek’a naq ch’a’aj a’an. Chan tab’i’ ru naq laa’in tinb’on jun xjalam-uuch li Jesukristo li tixk’utb’esi lix musiq’? B’ar tintikib’? B’ar tintaw inhoonal?
Us ta yoo ink’a’uxl, kinsik’ ru xik chi uub’ej ut xpaab’ankil naq li Qaawa’ tinixtenq’a. A’ut aajel ru naq ink’a’ tinkanab’ xik chi uub’ej ut naq tinkanab’ li k’a’ru truuq taa’uxq sa’ ruq’ a’an. Kintijok, kink’oxlak, kintzolok, ut kinb’onok, ut kin’usilaak chixtawb’al lin tenq’ankil ut lin k’anjeleb’aal. Ut li kitikla jo’ jun hu yal saq ru ki’ok chi jalaak.
Moko sa’ junpaat ta kijala. Wan naq ink’a’ nak’utun jo’ nawaj raj. Wan naq ke’b’eresiik li wuq’ ut lin k’a’uxl. Ut k’iila sut, yal ki’ajman naq tinyal inq’e wi’chik ut wi’chik.
Naq kink’oxla naq ak xyaalo’ ut xchaqik li jalam-uuch, kin’ok chixk’eeb’al li barniz re xkolb’al rix chiru li tz’aj ut li poqs. Naq kinb’aanu, kink’e reetal naq li ismal sa’ li jalam-uuch ki’ok chi jalaak, chi po’e’k, ut chixjek’b’al rib’. Kink’e reetal naq xink’e li barniz naq toj t’aqt’aq li b’on sa’ li jun raqal a’an re li jalam-uuch!
Kinsach jun raqal lin jalam-uuch rik’in li barniz. Ay, k’a’jo’ naq kiraho’ inch’ool. Kiweek’a naq kinsach li k’a’ru kinixtenq’a li Dios chixyiib’ankil. Kinyaab’ak ut kiraho’ li waam. Sa’ inrahilal, kinb’aanu li tixb’aanu raj yalaq chik ani: kinb’oq lin na’. Rik’in chaab’il na’leb’ kixye we, “Ink’a’ chik taawanq wi’chik jo’ chanru xwan, a’b’an k’e aach’ool rik’in li toj wan.”
And I Partook [Ut kinʼukʼak], xbʼaan li xKristin M. Yee
Jo’kan naq kintijok ut kintz’aama intenq’ankil, ut kinb’onok chiru li q’ojyin re xtuqub’ankil chixjunil. Ut nanaq sa’ inch’ool naq kiwil li jalam-uuch eq’la—ut jwal chaab’il wi’chik chiru li q’oyjin xnume’. Chan ru naq taaruuq a’an? Li kiwil jo’ junaq majelal ink’a’ naru taayiib’amanq, a’an li taak’utunq wi’ li ruq’ aj uxtaan li Qaawa’. A’an maji’ tixk’anab’ xjunes li jalam-uuch, ut maji’ tinixkanab’ injunes laa’in. K’a’jo’ naq kinumta xsahil inch’ool. Kinnima ru li Qaawa’ xb’aan li rusilal, xb’aan li sachb’a-ch’oolej a’in li ink’a’ ka’ajwi’ kixtuqub’ li jalam-uuch, a’ut li kixk’e xkomon inna’leb’ chirix lix rahom ut lix wankilal re qakolb’al chiru li qamajelal, lix q’unal qametz’ew, ut li qamaak ut re qatenq’ankil chi k’iik.
Jo’ naq kiniman xchamal lin b’antioxihom choq’ re li Kolonel naq a’an kinixtenq’a chixyiib’ankil li jalam-uuch li “ink’a’ naru chi yiib’amank,” kiniman ajwi’ lin rahom ut lin b’antioxihom choq’ re li Kolonel naq kink’anjelak wochb’een a’an chirix lix q’unal inmetz’ew ut xk’ulb’al xkuyb’al inmaak. Junelik tinb’antioxi re li Qaawa’ naq naru tinjalaaq ut tinch’ajob’resiiq. Lin ch’ool wan sa’ ruq’, ut nawoyb’eni xb’aanunkil yalaq k’a’ru naraj a’an naq tinb’aanu.
Li jalb’a-k’a’uxlej nokoxk’e chireek’ankil lix rahom li Dios ut chixnawb’al ut chixraab’al a’an jo’ maajun wa tooruuq raj chi maak’a’ a’an. Chirix li ixq li kixyul li roq li Kolonel, a’an kixye, “Kuyb’ileb’ sachb’ileb’ lix k’iila maak; xb’aan naq q’axal xrahok: a’ut li yal ka’ch’in xmaak nakuye’k, ka’ch’in ajwi’ narahok.” Q’axal kixra li Qaawa’, xb’aan naq a’an q’axal kixkuy xmaak.
Nak’ojla li qach’ool rik’in xnawb’al naq naru naqayal wi’chik—naq, jo’ kixk’ut li Elder David A. Bednar, naru taakuye’q rajlal li qamaak rik’in lix wankil aj santob’resinel li Santil Musiq’ej naq naqajal qak’a’uxl chi anchal qach’ool.
Lix wankilal li Jesukristo re xtojb’al qix a’an jun yeechi’inb’il osob’tesink q’axal nim li wan sa’ xk’ab’a’eb’ li qasumwank. K’oxlahomaq a’in naq nekextz’aqon sa’eb’ li santil k’ojob’anb’il k’anjel. Chi maak’a’ a’an, ink’a’ raj tooruuq chi q’ajk chiru rilob’aal li qaYuwa’ sa’ Choxa ut eb’ li qaraarookil komon.
Ninnaw naq li Qaawa’ ut li qaKolonel, Jesukristo, a’an nim xwankil chi kolok. Jo’ li Ralal li Dios, li kixtoj rix lix maak li ruchich’och’ ut kixq’axtesi xyu’am ut kixchap wi’chik, wan xwankil li tojok-ix ut li wakliik chi yo’yo rik’in. Sa’ xk’ab’a’ a’an chixjunil te’kole’q chiru li kamk, ut li te’sik’oq ru a’an te’xk’ul li junelik yu’am. Ninnaw naq sa’ xk’ab’a’ lix mayej re xtojb’al qix, naru naqajal qak’a’uxl ut naru taasaqob’resiiq qu ut taatoje’q qix. A’an jun sachb’a-ch’oolej naq nokoxra chi jo’ka’in.
A’an kixye, “Ma ink’a’ anajwan texsutq’iiq wik’in, ut teejal eek’a’uxl chirix lee maak, ut taajale’q’ eech’ool re taaruuq texink’irtesi?” A’an naru tixk’irtesiheb’ li “sachenaqil naʼajej” re laa waam—eb’ li chaqihob’resinb’ileb’ ut sachb’ileb’ xb’aan li maak ut li rahil ch’oolej—ut naru “tixyiibʼ laa yamyookil chʼochʼ chanchan Eden.”
Jo’ naq ink’a’ naru naqataw ru xnimal ut xchamal li rahilal kixk’ul li Kristo aran Getsemani, ink’a’ “naru naqab’is xnub’aal chi moko naqak’e reetal lix chamal lix choxahil kuyum,” rusilal, ut xrahom.
Wan naq taaweek’a naq moko naru ta taatoje’q aawix, naq maare ink’a’ nakatxtoch’ lix rahom li Dios ut lix wankilal li Kolonel re tojok-ix xb’aan li nakatch’a’ajko’ wi’ malaj li xab’aanu. A’b’an ninch’olob’ xyaalal naq ink’a’ xatkub’e toj b’ar ta li Qaawa’ ink’a’ naru tatxtaw. Li Kolonel “kikubʼe rubʼel chixjunil li kʼaʼaq re ru” ut wan xwankil re aawaklesinkil ut aakolb’al chiru li jul q’axal aak’ab’ ru ut aak’amb’al toj sa’ “li xchaq’alil ru saqenk.” Rik’in li rahilal kixk’ul, kixkawresi qab’e re naq tooruuq chi numtaak sa’ xb’een lix q’unal qametz’ew ut li qamaak. “Aʼan wan anchal xwankilal re xkolbʼal li junjunq chi winq li napaabʼank re lix kʼabʼaʼ, ut naʼuuchin rikʼin li kʼaʼru kʼulubʼej choqʼ re li jalbʼa-kʼaʼuxlej.”
Jo’ naq ki’ajman ru naq tinyal inq’e ut tintz’aama xtenq’ li choxa re xtuqub’ankil li jalam-uuch, na’ajman ru li yalok q’e, x’anchalil li ch’oolej, ut li tuulanil re “uuchink rikʼin li kʼulubʼej choqʼ re li jalbʼa-kʼaʼuxlej.” Li uuchink a’an naraj naxye xk’anjelankil li qapaab’aal chirix li Jesukristo ut lix mayej aj tojol-ix, xq’axtesinkil re li Dios jun yotʼbʼil chʼoolej ut jun tuulanil musiqʼej, xyeeb’al resil ut xkanab’ankil li qamaak, xtuqub’ankil li k’a’ru xsachman jo’ k’ihal naru chiqu, ut xyalb’al qaq’e chi wank sa’ tiikilal.
Re xjalb’al qak’a’uxl ut jalaak chi yaal, xb’een wa tento “taaqʼunbʼesiiq li qachʼool chirix li qamaak.” Jun kristiaan ink’a’ taaraj raj li b’an wi ta ink’a’ naxtaw ru naq yaj. Wan naq ink’a’ naqaj xtz’ilb’al rix li qach’ool ut rilb’al li k’a’ru naraj ru xb’anb’al ut xtuqub’ankil.
Sa’ lix tz’iib’ahom laj C. S. Lewis, laj Aslan naxye li aatin a’in re jun winq li kixchap rib’ sa’ xseeb’al: “Ay, [at winq], rik’in seeb’al nakakol aawib’ [chiru] chixjunil li taa’usilanq raj aawe!”
Chan ru naq laa’at ut laa’in yooko chixkolb’al qib’ chiru li k’a’ru taa’usilanq raj qe?
Miqakol qib’ chiru li usilal naraj li Dios xk’eeb’al qe. Chiru li rahok ut li uxtaan naraj naq taqeek’a. Chiru li saqen ut li nawom naraj xk’ojob’ankil sa’ qab’een. Chiru li k’iraak li naxnaw naq tikto naqaj ru. Chiru xnimal li sumwanjik li naraj choq’ reheb’ chixjunil li ralal ut xrab’in.
Nintz’aama naq chiqatz’eq chiqix yalaq “kʼanjelebʼaal re pleet” xqachap, chi wan qanawom malaj ink’a’, re xkolb’al qib’ chiru lix rahom li Dios. Eb’ li k’anjeleb’aal re q’etq’etil, b’ach’b’ach’il, xiw, xik’ ilok, rahob’tesink, q’emal, raqok aatin chi moko tiik ta, sowenak—yalaq k’a’ru li tooxram chixraab’al li Dios chi anchal li qach’ool ut chixpaab’ankil chixjunileb’ li qasumwank rik’in a’an.
Naq naqayu’amiheb’ li qasumwank, li Qaawa’ naru tixk’e qatenq’ankil ut qawankilal re xk’eeb’al reetal ut xq’axb’al ru lix q’unal qametz’ew, jo’ ajwi’ li q’etq’etil. Li qaprofeet kixye:
“Li jalb’a-k’a’uxlej … a’an li b’e re xsaqob’resinkil qu, ut naq saqob’resinb’il qu, nachal li wankilal.”
“Ut k’a’jo’ naq taqaj ru lix wankilal chiruheb’ li kutan chalel.”
Jo’ lin jalam-uuch, li Qaawa’ ink’a’ nokoxkanab’ qajunes naq nokosach, chi moko na’eelelik naq nokopaalto’. Li qajom re k’irtesiik ut tenq’aak maawa’ junaq iiq choq’ re, a’an b’an li ajom kichal wi’. Li Kolonel kixye:
“Kʼehomaq reetal, kinchal saʼ li ruchichʼochʼ re xkʼambʼal chaq li tojbʼal-ix saʼ li ruchichʼochʼ, re xkolbʼal li ruchichʼochʼ chiru li maak.”
“Yeʼbʼil li wuqʼ aj uxtaan eere, ut ani taaʼajoq re chalk, aʼan tinkʼul, ut osobʼtesinbʼilebʼ li nekeʼchal wikʼin.”
Chexchalq—chexchalq laa’ex li lub’luukex, tawasinb’ilex, ut ra eech’ool; chexchalq ut chekanab’ lee riiq ut chetawaq eehilob’aal rik’in a’an li q’axal nekexxra. Chek’ulaq lix iiqleb’ sa’ eeb’een, xb’aan naq a’an tuulan ut q’un lix ch’ool.
Li qaChoxahil Yuwa’ ut li Kolonel neke’xk’e aaweetal. Neke’xnaw laa waam. Neke’xik xch’ooleb’ chirix li naxik’ wi’ laa ch’ool, jo’eb’ li ani nakara.
Li Kolonel naru tixtoj rix li k’a’ru sachb’il, jo’ li ch’a’ajkilanb’il wanjik rik’in li qakomon. A’an kixkawresi li b’e re naq chixjunil li t’anenaq taaruuq taatoje’q rix—re xk’eeb’al xyu’am wi’chik chixjunil li chanchan naq kamenaq ut sachenaq.
Wi yookat chixyalb’al aaq’e rik’in li k’a’ru nakak’oxla naq ak xakanab’ raj chi ixb’ej, maakanab’ aawib’. Chiwanq aakuyum, paab’eb’ laa sumwank, jal aak’a’uxl chi kok’ aj xsa’, sik’ xtenq’eb’ laa jolominel wi ajb’il ru, ut ayu sa’ li rochoch li Qaawa’ naq naru chawu. K’e reetal ut ab’i li na’leb’ naxtaqla a’an aawe. A’an ink’a’ tixkanab’ lix sumwanjik aawik’in.
Wanjenaqeb’ li ch’a’ajkil sumwanjik sa’ lin yu’am li kinyal chi anchal inch’ool xtuqub’ankil. Wan naq kiweek’a naq yookin chi sachk rajlal. Kinpatz’ wib’, “Ma ink’a’ ak xintuqub’ a’in? Ma ink’a’ xinnumta chi yaal sa’ xb’een lix q’unal inmetz’ew?” Rik’in xnumik li hoonal xintaw naq moko po’jenaqin ta; a’b’an, wan li k’a’ru tento taatuqub’aaq ut taak’iraaq.
Li Elder D. Todd Christofferson kixye: “Li Qaawa’ nasaho’ xch’ool rik’in li ani naraj chalk chi k’ulub’ej sa’ li raqb’a-aatin, li naxyal xq’e wulaj wulaj chixjalb’al lix q’unal li metz’ew rik’in kawilal. Li tz’aqal jalb’a-k’a’uxlej ut jalaak naraj ru li yalok q’e chi k’iilasutinb’il, a’b’an naxk’am ajwi’ li saqob’resiik-u ut li santob’resiik. Ak re naq li aamej a’an nakuye’ xmaak ut nak’irtesiik xb’aan li choxa.”
Li junjunq chi kutan a’an jun ak’ kutan nujenaq chi yo’onink, b’antiox re li Jesukristo. Wulaj wulaj naru taqataw, jo’ kixye xEva li qaNa’, “li sahil chʼoolejil re lix tojbʼal qix,” li sahil ch’oolejil re tz’aqob’resiik-u, li sahil ch’oolejil re reek’ankil lix rahom li Dios choq’ aawe.
Ninnaw naq li qaYuwa’ sa’ Choxa ut li Kolonel nakatxra. Li Jesukristo aʼan laj Kolol re ut laj Tojol rix chixjunil li winq. A’an yo’yo. Naq aʼan kixtoj rix li maak, lix bʼakʼlebʼ li maak ut li kamk keʼtoqman chi jun waakaj re naq laaʼo kanabʼanbʼilaqo chixsikʼbʼal ru li kʼiraak, li tojbʼal-ix, ut li junelik yuʼam qochbʼeenaqebʼ li ani nekeʼqara. Ut ninch’olob’ xyaalaleb’ li na’leb’ a’in, sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.