Santilal re li Qaawa’ sa’ li qayu’am wulaj wulaj

Xb’aan li Elder Gerrit W. Gong

Re lix Molameb’ li Kab’laju chi Apostol

Li santilal re li Qaawa’ naxk’e xloq’al li qayu’am wulaj wulaj. Nokoxtenq’a chi saho’k qach’ool, ut chi nach’ok rik’in li Qaawa’ ut chiqib’il qib’.

Naq xe’xch’utub’ rib’ laj Gong sa’eb’ li kutan a’in jo’ junkab’al, xqak’uteb’ li qaseeb’al, ut xwan jun li yalok-u re ch’uch’ink aatin, reheb’ li yuwa’b’ej.

A’ut jalan li yalok-u a’in. Sa’ jun li ch’uut wan li mama’ej (laa’in), ut wiib’ reheb’ li wimam, a’aneb’ kab’laju ut junlaju chihab’ xyu’ameb’. Chi junpak’al chik wan jun programa re inteligencia artificial (IA) sa’ ulul ch’iich’, li k’anjelanb’il xb’aan jun li qakomon re tixye li ch’uch’il aatin jo’ tixye raj laj Gerrit W. Gong. Li mama’ej aj Gerrit Gong chi junpak’al, ut li IA Gerrit Gong chi junpak’al chik.

Eb’ li wimam ut laa’in xoo’oken xb’een wa.

K’a’ut naq eb’ li dinosauro ink’a’ neke’xik sa’ b’eleb’aal ch’iich’? Xb’aan naq li tiranosauro ak xkanab’ li ch’iich’ chixtenb’al rib’.

Xk’eeman xtaqlankil li IA naq taak’oxlaq jo’ laj Gerrit W. Gong. Tento taa’aatinaq jo’ a’an.

Li IA Gerrit Gong—“A’in jun ch’uch’il aatin re yuwa’b’ej, chanchan ta raj naq a’an laj Gerrit W. Gong, jo’ chanru raj tixye a’an: K’a’ut naq li tuulanil toon che’ naxsahob’resi xch’ooleb’ li kristiaan? Xb’aan naq xe’enb’il sa’ li rahok, ut sa’ ru’uj li ruq’ wan li chaab’ilal. Jo’ li toon che’ a’an, laa’o ajwi’ naru naqataw qametz’ew rik’in li xe’enb’ilo wi’, ut xsahil qach’ool rik’in xb’aanunkil li k’a’ru chaab’il reheb’ li qas qiitz’in.”

K’a’ru nekek’oxla chirix a’an? Xb’aan a’an naq ch’uch’il aatin re yuwa’b’ej nayeeman reheb’.

Yalaq b’ar sa’ qasutam wan k’a’ru naru nokose’ek wi’, k’a’ru nasaho’ wi’ qach’ool, k’a’ru naru naqil rik’in b’antioxink. Sa’ li evangelio wanko wi’, naru nawan li sahil ch’oolejil ut li santilal sa’ li qayu’am wulaj wulaj. Li santilal naxjal li k’a’aq re ru choq’ re li loq’laj k’anjel. Li santilal naxk’e ajwi’ li qab’oqb’al re naq taqanujob’resi li qayu’am wulaj wulaj rik’in li k’a’ru loq’—re naq taasaho’q qach’ool rik’in li qawa re wulaj wulaj, us ta wan li k’ix ut li la sa’ li ruchich’och’ a’in. Re b’eek rochb’een li Qaawa’, tento naq santaqo, xb’aan naq sant a’an, ut re qasantob’resinkil, li Qaawa’ naxk’e qab’oqb’al naq toob’eeq rik’in a’an.

Chiqajunjunqal wan jun esil chiqix. Naq laa’in ut li Hermana Gong nekexqula’ani laa’ex—li komon sa’ li Iglees, ut eb’ li qamiiw sa’ jalan jalanq chi tenamit ut na’ajej—nasaho’ qach’ool chirilb’al chan ru naq nekekanab’ chi wank li santilal re li Qaawa’ sa’ lee yu’am wulaj wulaj. Wankex sa’ komonil rik’in li Dios ut sa’ komonil cherib’il eerib’, nekeruxtaana eerib’ cherib’il eerib’, nekepaab’eb’ li chaq’rab’ ut li sumwank rik’in li Dios, lee junkab’al, ut lee ramiiw, ut nekejayali eerib’ rik’in li Jesukristo.

Ak xtz’ilman rix li na’leb’ a’in, ut a’in li xtawman: eb’ li wankeb’ xpaab’aal saheb’ wi’chik xch’ool, kaweb’ wi’chik roq ruq’, ut mas wi’chik li k’a’ru neke’xb’aanu chiruheb’ li moko wan ta rik’ineb’ li k’a’ru re li musiq’ej. Wi nab’isman li sahil ch’oolejil ut sahil yu’amej, xkawilal li k’a’uxlej ut li tib’elej, xyaalalil li yu’amej, chaab’ilal ut tiikilal, li rahok-ib’ chirib’ileb’ rib’, ut li sahil wank rik’in tumin ut eechej—sa’ chixjunil a’in, eb’ li wankeb’ xpaab’aal neke’kana chi uub’ej.

Kaweb’ wi’chik rib’ sa’ tz’ejwalej ut sa’ musiq’ej, ut saheb’ wi’chik xch’ool, maak’a’ naxye jarub’ chihab’ wankeb’ re ut b’ar wankeb’.

Li kawilal a’in li nachal rik’in li paab’aal nokoxkutanob’resi, naxk’e xyaalalil li qayu’am, ut naxk’e qatenq’ankil naq naqanumsi li ch’a’ajkilal sa’ li qayu’am. Li komonil re paab’aal, ut lix ch’utameb’ laj santil paab’anel nanumta sa’ xb’een li junaatalil, ut li k’iila kristiaan li wankeb’ xjunes. Li santilal re li Qaawa’ naxye ink’a’ re li yib’ ruhil na’leb’, naxye ink’a’ re li eetz’unk, naxye ink’a’ re li k’a’aq re ru nawaklesink re li josq’il ut li xik’ ilok. Li santilal re li Qaawa’ naxye hehe’ re li k’a’ru loq’ ut li k’a’ru oxloq’inb’il, naxye hehe’ re li ach’ab’aak, li sahil ch’oolejil, ut li chaab’il ch’oolej naqak’ul naq naqataaqe li Dios rik’in paab’aal.

Chan ru na’ilman li santilal re li Qaawa’ sa’ li qayu’am wulaj wulaj?

Sa’ li santilal re li Qaawa’ wulaj wulaj, na’ilman jun saaj winq ut jun saaj ixq tiikeb’ chi paab’ank, jun chihab’ xsumlajikeb’, li neke’xwotz li chaab’ilal ut li ch’a’ajkilal li nachal rik’in xpaab’ankileb’ li sumwank re li evangelio, li q’axtesink-ib’, ut li k’anjelak chiru ras riitz’ineb’ naq neke’xik chi uub’ej sa’ lix yu’ameb’.

Li ixq naxye, “Sa’ li escuela secundaria, moko us ta li na’ajej xinwan wi’. Xweek’a naq maak’a’ li Dios sa’ lin yu’am. Sa’ jun q’ojyin, xink’ul jun mensaje rik’in jun wamiiw, li xye, “Ma xawil Alma 36 jun sutaq?”

“Naq xin’ok chirilb’al,” chan, “xnumta li tuqtuukilal ut li rahok sa’ lin ch’ool. Xweek’a naq wan ani yoo chi q’alunk we. Naq xwil Alma 36:12, xinnaw naq lin Choxahil Yuwa’ nikinril, ut naxnaw li k’a’ru yookin chireek’ankil.”

Xye ajwi’, “Rub’elaj naq xoosumla, xinye re lin b’eelom naq moko mas ta inpaab’aal chirix xtojb’al li lajetqil. K’a’ut naq li Dios naraj naq took’ehoq tumin naq wankeb’ li ani mas naab’al wi’chik xtumineb’? Lin b’eelom xch’olob’ chiwu naq moko a’ ta li tumin, a’ b’an xpaab’ankil jun taqlahom li xk’eeman qe. A’an xk’e inb’oqb’al naq tin’ok chixtojb’al li lajetqil.

“Laa’in xwil naq x’ok chi nimank lix nawom inch’ool,” chan. “Wan naq moko mas ta li qatumin, a’ut maak’a’jo’ naq xoo’osob’tesiik, ut natz’aqlok li tumin chiqu.”

Jo’kan ajwi’, “naq yookin chixtzolb’al li enfermeria,” chan, “ka’ajin wi’ laa’in wankin sa’ li Iglees, ut ka’ajin wi’ laa’in sumsuukin. K’iila sut xin’el sa’ li tzoleb’aal chi ra inch’ool, malaj xinyaab’ak, xb’aan naq xweek’a naq eb’ li wech aj tzolonel nikine’xch’a’ajkila, ut neke’reetz’u lin paab’aal, li loq’laj aq’ej li wan chiwix, ut naq sumsuukin naq toj saajin.”

Chan ajwi’, “Sa’eb’ li kutan a’in, xintzol chan ru xyeeb’al resil lin paab’aal, ut xk’utb’al li evangelio rik’in inb’aanuhom. Xniman lin nawom ut lin paab’aal xb’aan naq xyale’ rix ma ninru chi xaqliik injunes, chi kaw inch’ool chirix lin paab’aal.”

Lix b’eelom a’an xye we, “Rub’elaj lin mision, wankeb’ li universidad li xe’xyeechi’i inna’aj sa’ li equipo re beisbol. Us ta ch’a’aj, laa’in xinsik’ ru xkanab’ankil li yeechi’ink a’an, ut xin’ok chi k’anjelak chiru li Qaawa’. Q’axal loq’ choq’ we li wiib’ chihab’ a’an.

“Naq xinsutq’i sa’ kab’l,” chan, “xink’oxla naq ch’a’aj raj sutq’iik sa’ li b’atz’unk, a’ut xintaw naq kaw wi’chik inmetz’ew, mas wi’chik sa’ junpaat nin’aalinak, ut kaw wi’chik li woq wuq’. Xinru chi kutuk chi kaw wi’chik chiru naq xin’ok sa’ li mision. Mas naab’al chik li universidad li xe’yeechi’in re inna’aj, ut sa’ xyanqeb’ wan jun li mas nawulak chiwu. Ut li na’leb’ mas nim wi’chik,” chan, “a’an naq anajwan ninkanab’ wib’ sa’ ruq’ li Qaawa’.”

A’an xye, “Jo’ misioneer, xink’ut naq li qaChoxahil Yuwa’ naxyeechi’i qawankilal wi nokotijok, a’ut wan naq nasach a’an sa’ inch’ool sa’ lin yu’am laa’in.”

Maak’a’jo’ xk’ihal li osob’tesink naqak’ul rik’in xyu’aminkil li santilal re li Qaawa’. Wan naq ch’a’aj choq’ qe li tumin, li kutan, ut xkomoneb’ chik li na’leb’. A’ut naq eb’ li misioneer neke’xq’axtesi li santilal re li Qaawa’, maak’a’ naxye b’ar wankeb’ ut jarub’ chihab’ wan reheb’, naru neke’el chi us, jo’q’e ut chan ru naraj li Qaawa’.

Jun cheekel misioneer xye resil li k’a’ru xk’ulman 48 chihab’ chaq: “Lin yuwa’ xraj naq tinxik sa’ li universidad, ut naq ink’a’ tin’ok sa’ li mision. Ka’ch’in chik chirix a’an, xkanab’ k’anjelak li raam, ut a’an xkam naq yal 47 chihab’ wan re. Xweek’a naq moko us ta wankin. Chan ru naq taaruuq tinkanaaq chi us rik’in lin yuwa’?

“Moqon,” chan, “chirix naq xink’e inch’ool naq tinxik sa’ li mision, xwil lin yuwa’ sa’ matk’. A’an k’ojk’o xch’ool, ut sa xch’ool naq yookin chi k’anjelak.”

Li misioneer a’in xye, “Jo’ k’utb’il sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank tasal 138, ninpaab’ naq lin yuwa’ xru chi k’anjelak choq’ misioneer sa’ li ruchich’och’ reheb’ li musiq’ej. Nawil sa’ ink’a’uxl lin yuwa’ naq a’an xtenq’a lin xikin mama’, li ki’el chaq aran Alemania naq wuqlaju chihab’ xyu’am ut kisach chiru li qajunkab’al, re taatawe’q wi’chik.”

Li rixaqil xye, “Sa’ xyanqeb’ li oob’ chi winq sa’ lix junkab’al lin b’eelom, li kaahib’ li xe’ok sa’ li mision a’aneb’ li xe’el chi us sa’ li universidad.”

Li santilal re li Qaawa’ sa’ li qayu’am re wulaj wulaj na’ilman sa’ lix yu’am jun saaj misioneer, li xtzol naq tento xkanab’ankil li Dios chi numtaak sa’ lix yu’am. Sa’ jun kutan, naq xpatz’e’ chiru a’an naq taarosob’tesi jun kristiaan li mas yaj, li misioneer xye, “Wan inpaab’aal, tinwosob’tesi a’an re taak’iraaq. A’b’anan,” chan li misioneer, “xintzol sa’ li hoonal a’an naq ink’a’ tintijoq re xk’ulb’al li nawaj laa’in, li k’a’ru b’an naxnaw li Qaawa’ naq aajel ru choq’ re li kristiaan. Laa’in xwosob’tesi li winq rik’in tuqtuukilal ut k’ojk’ookil ch’oolej. Moqon a’an xkam sa’ tuqtuukilal.”

Li santilal re li Qaawa’ na’eek’aman jo’ jun ch’ina ratz’um xam li nanume’ junpak’al li tz’apleb’ t’ikr re k’ehok na’leb’, re k’ojob’ank ch’oolej, ut re k’ehok kawilal. Jun aj k’anjenel sa’ jun nimla universidad naxye naq nareek’a naq wankeb’ li kristiaan li naxnaw xk’ab’a’eb’ a’ut maajun wa xnaweb’ ru, li yookeb’ chi tijok chirix a’an. Eb’ li kristiaan a’an xe’xq’axtesi lix yu’ameb’ choq’ re li universidad, ut toj neke’xk’oxla lix k’anjel a’an, ut eb’ li ani yookeb’ chi tzolok aran.

Jun komon ixq naxyal xq’e wulaj wulaj, chirix naq a’an ut eb’ lix kok’al xe’kanab’aak xb’aan lix b’eelom li xmuxuk xsumlajik. K’a’jo’ naq nawoxloq’i a’an, ut xkomoneb’ chik jo’ a’an. Sa’ jun kutan, naq a’an xraqe’ chixpuch’b’al li t’ikr, xrileb’ li loq’laj aq’ej aran, ut xye, “K’a’ut naq toj nintiqib’ wib’ rik’in a’an?” A’an xreek’a jun q’unil xyaab’ kuxej chixyeeb’al re, “Eb’ li sumwank xat-ok wi’, a’aneb’ wik’in laa’in.”

Jun chik ixq, chiru 50 chihab’ xreek’a’ naq ink’a’ mas naxnaw ru lix yuwa’. “Naq yookin chi k’iik,” chan a’an, “wan lin yuwa’ ut eb’ li ralal, ut laa’in xinkana chi ixb’ej—ka’ajin wi’ laa’in lix rab’in. Laa’in yal xwaj raj naq tinrahe’q xb’aan lin yuwa’.

“Sa’ jun kutan, lin na’ xkam. A’ lin na’ li nak’ehok chinnaw ru lin yuwa’.

“Sa’ jun kutan,” chan, “xwab’i jun xyaab’ kuxej chixyeeb’al, “K’e xb’oqb’al laa yuwa’ re taaxik chawix sa’ li santil ochoch.” Sa’ li kutan a’an, xintikib’ xik wiib’ sut chiru li jun po sa’ li rochoch li Qaawa’, chi ochb’eeninb’il xb’aan lin yuwa’. Xinye re lin yuwa’ naq ninra a’an. A’an xye we naq nikinxra ajwi’.

“Li wank sa’ li santil ochoch xooxk’irtesi. Lin na’ ink’a’ xru chiqatenq’ankil arin sa’ li ruchich’och’. Naq xkana a’an chi junpak’al li tz’apleb’ t’ikr, a’an xtenq’an chixyiib’ankil li k’a’ru rahob’tesinb’il. A’ li santil ochoch li xkanab’ank qe chireek’ankil naq wanko chik sa’ junajil jo’ junkab’al.

Li yuwa’b’ej xye, “Naq xk’ojob’aman li santil ochoch, a’an jun nimla musiq’ejil na’leb’ choq’ we laa’in ut lin rab’in. Anajwan nokoxik sa’ wiib’al, ut naqeek’a naq mas wi’chik naqara qib’.”

Li santilal re li Qaawa’ sa’ li qayu’am wulaj wulaj na’ilman sa’ li hoonal nakam wi’ li ani raab’il qab’aan. Sa’ li chihab’ a’in, lin na’, xJean Gong, xnume’ toj sa’ li yu’am chalel, naq ok re chixketb’al 98 chihab’.

Wi nakapatz’ re lin na’, “Ma taawaj li helado re vainilla, chocolate, malaj fresa?” Lin na’ tixye raj, “Hehe’, ma naru tinyal b’ab’ay re li junjunq?” Ani naru chixyeeb’al ink’a’ re lix na’, naq naxra chixjunileb’ lix sahil li yu’am a’in?

Sa’ jun kutan, xinpatz’ re lin na’ k’a’ru li xsik’ ru li mas xtenq’an re sa’ lix yu’am.

A’an xye we, “Naq xkub’e inha’ jo’ komon sa’ Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan, ut naq xin’el chaq sa’ li ch’ina ch’och’ Hawaii ut xinq’axon sa’ li nimla ch’och’, b’ar wi’ xinnaw ru laa yuwa’.”

Lin na’ xkub’e xha’ naq yal o’laju chihab’ wan re; nim lix junkab’al, ut ka’ajwi’ a’an xkub’e xha’, a’ut lix paab’aal sa’ li sumwank ut lix kawil xch’ool chirix li Qaawa’ xrosob’tesi lix yu’am a’an, ut chixjunil li qajunkab’al chiru naab’al chihab’. Toj nink’oxla lin na’, jo’ laa’at nakak’oxlaheb’ laa komon li kamenaqeb’. A’ut ninnaw naq moko oso’jenaq ta lin na’. Yal maa’ani arin anajwan. Nawoxloq’i a’an, ut chixjunileb’ li neke’xk’ut li santilal re li Qaawa’ sa’ lix yu’ameb’ wulaj wulaj.

Ch’olch’o ru naq li santilal re li Qaawa’ naraj naxye xik chi kok’ aj xsa’ rik’in li Qaawa’ sa’ lix santil ochoch. Yaal a’in choq’ reheb’ li komon sa’ li Iglees, ut choq’ reheb’ li ani yal ramiiweb’.

Oxib’ li amiiw a’an ke’wulak sa’ li teetookil okeb’aal sa’ li santil ochoch re Bangkok, Tailandia.

“A’in jun na’ajej re k’irtesink,” chan jun reheb’.

Sa’ li kub’sib’aal ha’, jalan chik kixye, “Naq ninwan arin, nawaj raj ch’aje’k ut maajun wa raj chik tinmaakob’q.”

Li rox xye, “Ma nekereek’a li musiq’ejil wankilal arin?”

Rik’in waqxaqib’ li kok’ aatin, eb’ li qasantil ochoch neke’xye:

“Santilal re li Qaawa’.

“Li rochoch li Qaawa’.”

Li santilal re li Qaawa’ naxk’e xloq’al li qayu’am wulaj wulaj. Nokoxtenq’a chi saho’k qach’ool, ut chi nach’ok rik’in li Qaawa’ ut chiqib’il qib’, ut naxk’e xsahil qach’ool, ut nokoxk’e chi nach’ok rik’in li Qaawa’, ut chiqib’il qib’.

Jo’ li wamiiw, maare laa’at nakak’oxla ma raab’ilat xb’aan laa Choxahil Yuwa’. Li sumenkil a’an jun kawil hehe’! Naru naqeek’a lix rahom wulaj wulaj naq naqak’e xsantilal li Qaawa’ wulaj wulaj, chi sa qach’ool chi junelik q’e kutan. Chiqab’aanu a’an nintz’aama sa’ lix loq’laj k’ab’a’ li Jesukristo, amen.

Eb’ li raqalil

1. Sa’ li Najter Chaq’rab’ naxye, “Teesantob’resi eerib’ ut texwanq chi sant, xb’aan naq laa’in santin” (Levitico 11:44). Tento naq toob’eeq sa’ santilal chiru li Qaawa’ (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 20:69), naq tooxaqliiq sa’eb’ li na’ajej sant (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 45:32), taqasantob’resi li hilob’aal kutan (chi’ilmanq Exodo 20:8), taqatiqib’ qib’ rik’in santil aq’ej (chi’ilmanq Exodo 29:29), taqoksi li santil yul’leb’ aseeyt (chi’ilmanq Exodo 30:25), too’osob’tesiiq xb’aaneb’ li santil profeet (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 10:46), ut taqapaab’ li aatin sa’ li loq’laj tz’iib’anb’il hu (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 20:11), eb’ li santil chaq’rab’ (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 20:20), ut eb’ li santil anjel (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 20:6). Li santilal re li Qaawa’ naru narosob’tesi chixjunil li k’a’ru wan sa’ li qayu’am.

2. Chi’ilmanq Moises 6:34.

3. Chi’ilmanq “Religion and Spirituality: Tools for Better Wellbeing?,” Gallup Blog, 10 octubre, 2023, news.gallup.com. “Chiru li ruchich’och’, li ani neke’paab’an jwal chaab’ileb’ wi’chik xyu’ameb’”—jwal sa wi’chik li neke’reek’a sa’ reekob’aal xch’ooleb’, mas wi’chik neke’k’anjelak sa’ tenamit, ut chaab’il wi’chik xwanjikeb’ rik’ineb’ li ras riitz’in (Faith and Wellness: The Worldwide Connection between Spirituality and Wellbeing [2023], 4, faithandmedia.com/research/gallup).

4. Ninyeheb’ li aatin a’in—rik’in b’antioxink—rik’in tz’aqal li raatineb’ li kristiaan, ut chi k’eeb’il inliceens xb’aaneb’ a’an.

5. Anajwan sa’ li Iglees, eb’ li saaj kristiaan wankeb’ 18 toj 35 chihab’ xyu’am (eb’ li moko sumsuukeb’ ta jo’eb’ ajwi’ li sumsuukeb’), a’an li rox jachal (32.5%) reheb’ li komon sa’ li Iglees. Sa’ xyanqeb’ li 5.623 millon chi komon a’in re li Iglees, 3.625 a’aneb’ 18 toj 35 chihab’ xyu’am (694.000 reheb’ sumsuukeb’), ut 1.998 millon wankeb’ 36 toj 45 chihab’ xyu’am. Q’axal chaab’ileb’ li qasaajil komon; loq’eb’ chixjunileb’. Chixjunileb’ wan resil li paab’aal, li sik’ok, li jalok-ib’, ut li rahok sa’ xyu’ameb’. Li esil yeeb’il arin, a’an jun reheb’ li k’iila esil chirixeb’ li saaj ut li moko sumsuukeb’ ta, li nawil naq ninxik yalaq b’ar sa’ li Iglees.

6. Anajwan, wankeb’ 77.500 chi misioneer sa’ 450 chi mision sa’ chixjunil li ruchich’och’. Wankeb’ li saaj misioneer aj k’utunel, li saaj misioneer aj k’anjenel, ut eb’ li sumal chi misioneer li ak cheekeb’, a’ut moko ajlanb’ileb’ ta aran li 27.800 li cheekel misioneer ut li yal neke’xk’e rib’ chi k’anjelak. Sa’ lix yu’ameb’ li misioneer a’in, chalen naq neke’xkawresi rib’ toj reetal naq neke’k’anjelak ut neke’sutq’i chaq, na’ilman li santilal re li Qaawa’.

   Lix yu’ameb’ li misioneer naxtaaqe jun musiq’ejil b’e. Na’ux li b’oqok chi anchaleb’ xch’ool re xtenq’ankileb’ li ras riitz’in chi chalk rik’in li Jesukristo, ut eb’ li misioneer neke’ok choq’ xtzolom li Jesukristo, ut neke’ok choq’ misioneer li neke’taaqenk re li na’leb’ sa’ Jultika Lin Evangelio. Eb’ li misioneer li neke’taaqenk re li na’leb’ sa’ Jultika Lin Evangelio neke’jala, neke’ak’ob’resiik xb’aan li musiq’ejil na’leb’ neke’xk’ul. Neke’ok chixraab’aleb’ li kristiaan, li na’ajej, li aatinob’aal, ut li tenamit. Neke’xtz’aqob’resi ru li profeetil aatin naq neke’xk’am li chaab’il esilal re lix evangelio li Jesukristo rik’ineb’ li tenamit, li junkab’al, ut li teepal. Neke’xtaw li k’a’ru chaab’il sa’ li rochb’een, ut neke’k’ay chi wank rik’in a’an. Neke’k’anjelak rik’ineb’ li komon, eb’ laj b’eresinel, ut eb’ li amiiw li yalaq b’ar neke’chal chaq, ut wan chik naab’al li k’a’ru neke’xb’aanu.

   Eb’ li misioneer li neke’taaqenk re li na’leb’ sa’ Jultika Lin Evangelio neke’xnimob’resi li paab’aal ut li anchalil ch’oolej. Neke’xq’axtesi rib’ sa’ komonil rik’in li rochb’een. Neke’xtzol naq li ab’ink chiruheb’ li taqlahom naxk’ameb’ chaq li osob’tesihom ut li sachb’a-ch’oolej. Chi k’iila paay ru, neke’ok chixnawb’al ut chixyu’aminkil li aatin: “Laa’in jun xtzolom li Jesukristo, li Ralal li Dios” (3 Nefi 5:13).

7. Naab’al reheb’ li qakomon li q’axal chaab’ileb’ ut kaweb’ xpaab’al, li ixq jo’ ajwi’ li winq, neke’xk’ul li ch’a’ajkilal li maajo’q’e xe’xk’oxla naq te’xk’ul, ut li ink’a’ raj xe’xsik’ ru. Eb’ laj santil paab’anel a’in neke’xik chi uub’ej wulaj wulaj, ut k’iila sut neke’royb’eni li rusilal li Qaawa’. Li Qaawa’ naxnaweb’ ru chixjunqaleb’ ut, jo’ sa’ li esilal a’in, a’an naraj qatenq’ankil ut xk’eeb’al qakawilal, jo’ chanru li rajom a’an ut sa’ li hoonal naraj a’an.

8. Wankeb’ naab’al li te’raj wank sa’ chaab’ilal rik’ineb’ lix na’ xyuwa’, malaj rik’ineb’ li ralal xk’ajol. Ninb’antioxin rajlal sut naq, us ta chirix naab’al chihab’, nayiib’aman malaj nak’ojob’aman wi’chik li junajil, li kuyuk maak, ut li komonil sa’ li sumwank. Li chaab’il ixq a’in ink’a’ naraj naq taak’oxlamanq naq ink’a’ us lix yuwa’. A’an xye, “Jo’ aj b’eresinel, a’an chaab’il ut paab’ajel, ut a’an jun chaab’il yuwa’b’ej.”

9. Jun na’leb’ chirix li wank choq’ na’b’ej ut yuwa’b’ej a’an naq eb’ li kok’al mas naq tenq’anb’ileb’ naq neke’ch’oolaniik xb’aaneb’ lix na’ xyuwa’, a’ut ink’a’ najultiko’ reheb’ li chihab’ sa’ xtiklajik, naq lix na’ mas kaw nak’anjelak jo’ na’b’ej. Maak’a’ li aatin naru tinye chirix chan ru naq xniman lin na’leb’, lin rahom, ut lin b’antioxihom choq’ re lin na’ ut lin yuwa’ naq laa’in xin’ok choq’ b’eelomej, choq’ yuwa’b’ej, ut choq’ mama’ej. Naq naqak’oxla li k’uub’anb’il na’leb’ re sahil ch’oolejil, rik’in xk’oxlankil li junelik q’e kutan, naru naqil qib’ chi junpak’al jo’ na’b’ej, ixa’anb’ej, ut xikin ixa’anb’ej, ut chi junpak’al chik, jo’ ko’b’ej, ib’ej, ut xikin ib’ej.

10. Anajwan, jo’ 60% reheb’ li komon sa’ li Iglees naru neke’wulak sa’ jun santil ochoch wi neke’xik 80 kiloom, maare jun oor chi b’eek. Sa’eb’ li chihab’ chalel, naq neke’choyman xkomoneb’ chik li santil ochoch, jo’ 75% reheb’ li komon sa’ li Iglees te’ruuq chi wulak chiru jun oor sa’ jun rochoch li Qaawa’. Rik’in a’in, moko ch’a’aj ta chik li chalk chi kok’ aj xsa’ rik’in li Qaawa’ sa’ lix santil ochoch, re rosob’tesinkileb’ li qaxe’ toon, laa’o, ut eb’ li qalal qak’ajol.

11. Sa’eb’ li santil ochoch, natawman li aatin “Santilal re li Qaawa’, li rochoch li Qaawa’.” Wankeb’ chik li santil ochoch b’ar wi wankeb’ chik li aatin, jo’ lix k’ab’a’ li Iglees. Sa’ junjunq li santil ochoch, jalpak’inb’ileb’ li aatin: “Li rochoch li Qaawa’, Santilal re li Qaawa’” (aran Atlanta, Los Angeles, ut San Diego, Estados Unidos). Chiru li santil ochoch aran Logan, ka’ajwi’ nak’utun li aatin “Santilal re li Qaawa’.”