Li yu’am sa’ li ruchich’och’ nak’anjelak!
A’ yaal k’a’ru li ch’a’ajkilal naqanumsi, li qaChoxahil Yuwa’ li nokoxra kixk’uub’ li na’leb’ re sahil ch’oolejil re naq ink’a’ toosachq.
Chiru naab’al chihab’ kink’ehe’ choq’ aj ilol re jun li cheekel hermaan sa’ lin teep. Moko chaab’il ta lix yu’am kiwan. Kiwan naab’al lix ch’a’ajkilal rik’in lix kawilal ut kiwan xrahilal sa’ xk’ab’a’ jun li tene’k kixk’ul chiru xmuheb’aal li tzoleb’aal sa’ xka’ch’inal. Kixjach rib’ naq wan chaq 32 chihab’ re ut kaahib’eb’ lix kok’al toj k’iiresiik ut ile’k te’raj, kisumla wi’chik naq wan chaq 50 chihab’ re. Lix kab’ xb’eelom kikam naq a’an wan chaq 66 chihab’ re, ut li hermaan a’in kiwan 26 chihab’ choq’ xmalka’an.
Us ta numtajenaq li ch’a’ajkilal sa’ lix yu’am, a’an kiwan chi tiik sa’ lix sumwank ki’ok wi’ toj sa’ roso’jik. Li hermaan a’in k’eek’o xch’ool rik’ineb’ xxe’toon, aj tenq’ sa’ li santil ochoch, ut aj ch’utub’anel ut tz’iib’anel sa’ li resilaleb’ li junkab’al. Us ta naab’al li yale’k kixnumsi ut yaal naq wan hoonal kireek’a xrahil xch’ool ut xjunesal, junelik kixk’ut xsahil xch’ool, xq’unil, ut xchaab’ilal.
B’eleeb’ po chirix lix kamik, jun reheb’ li ralal kixk’ul jun li chaq’al ru na’leb’ sa’ li santil ochoch. Kixnaw rik’in xwankil li Santil Musiq’ej naq lix na’ kixkawresi jun li esil choq’ re. A’an kiraatina, a’b’an moko rik’in ta li k’utb’il na’leb’ chi moko li xyaab’ kuxej. Li na’leb’ kik’ulun sa’ lix k’a’uxl li alalb’ej chi saqen ru: “Nawaj naq taanaw naq li yu’am sa’ li ruchich’och’ nak’anjelak, ut nawaj naq taanaw naq anajwan nintaw ru k’a’ut naq xk’ulman chixjunil [sa’ lin yu’am] jo’ chanru xk’ule’—ut naq us chixjunil.”
Li na’leb’ a’in jwal chaq’al wi’chik ru naq naqak’e reetal li ch’a’ajkilal kixnumsi ut kixq’ax ru.
Ex was wiitz’in, li yu’am sa’ li ruchich’och’ nak’anjelak! Kawresinb’il re naq taak’anjelaq! A’ yaal k’a’ru li ch’a’ajkilal, rahilal, ut li yale’k naqanumsi, li qaChoxahil Yuwa’ li tz’aqal xrahom ut xnawom kixk’uub’ li na’leb’ re sahil ch’oolejil re naq ink’a’ toosachq. Lix k’uub’anb’il na’leb’ naxk’e jun qatenq’ankil re naq tooruuq chi numtaak sa’ xb’een chixjunil li yale’k. Li Qaawa’ kixye, “Aʼin lin kʼanjel ut lin loqʼal—xkʼeebʼal chi uxmank lix kolbʼal chiru li kamk ut lix yuʼam chi junelik li winq.”
Wi laa’aqo aj k’ulul re “lix kʼanjel ut lix loqʼal” li Qaawa’, jo’ ajwi’ “li kole’k chiru li kamk ut li yuʼam chi junelik” tento taqoyb’eni naq tookawresiiq ut tootzole’q, ut naq toonumsiiq sa’ li xam re saqob’resiik—toj jo’k’ihal naqakuy. Li elk chiru li ch’a’ajkilal, yale’k, ut rahilal re li ruchich’och’ a’in chanchan li elk chiru li taatenq’anq qe chixb’aanunkil naq li yu’am sa’ li ruchich’och’ taak’anjelaq.
Jo’kan ut, misach qach’ool naq te’ok chi chalk li rahil kutan. Taqanumsi hoonal b’ar wi’ taayale’q qix ut wanqeb’ li kristiaan li toohe’xkanab’ chixtz’olb’al li tz’aqal rahok ut kuyuk. A’b’an aajel ru naq taqanumsi li qach’a’ajkilal ut taajultiko’q qe, jo’ kixye li Qaawa’:
“Ut ani naqʼaxtesink re lix yuʼam saʼ lin kʼanjel, choqʼ re lin kʼabʼaʼ, tixtaw wiʼchik, aʼ li yuʼam chi junelik.
“Jo’kan ut, meexuwaheb’ li xik’ neke’ilok eere, [chi moko lee ch’a’ajkilal, li yale’k, malaj yalb’a-ix re li yu’am] xb’aan naq laa’in xintaqla xyeeb’al … , chan li Qaawa’, naq tinyal eerix sa’ chixjunil li k’a’aq re ru, re rilb’al ma texkanaaq sa’ lin sumwank … re textawmanq chi k’ulub’ej.”
Naq ra qach’ool malaj yoo qak’a’uxl chirix li qach’a’ajkilal malaj naqeek’a naq numtajenaq wi’chik li ch’a’ajkilal naqak’ul, naru nanaq sa’ qach’ool li kixye li Qaawa’ reheb’ li ralal laj Israel:
“Wanq sa’ laa ch’ool chixjunil li b’e kixk’e chab’eeni li Qaawa’ laa Dios chiru li ka’k’aal chihab’ a’in sa’ li chaqi ch’och’ re xkub’sinkil aawankil, re xyalb’al aawix ut xnawb’al k’a’ru wan sa’ laa ch’ool, ma taapaab’ lix chaq’rab’ malaj ut ink’a’.”
Jo’ naq laj Lehi kixk’ut chiru li ralal aj Jakob:
“Kanumsi li ch’a’ajkilal ut naab’al li rahil ch’oolej. … A’b’anan, … [li Dios] taarosob’tesi laa ch’a’ajkilal choq’ re laa chaab’ilal. … Joʼkan ut, ninnaw naq tojbʼil aawix, saʼ xkʼabʼaʼ lix tiikilal xchʼool laj Tojol aawix.”
Sa’ xk’ab’a’ naq li yu’amej a’in a’an jun na’ajej re yale’k ut “nachal li q’ojyin sa’ qab’een ut nasach raj qatuqtuukilal,” aajel ru naq taanaq sa’ qach’ool li na’leb’ ut yeechi’ihom natawman sa’ Mosiah 23 li na’aatinak chirix li yalb’a-ix re li yu’am: “Aʼbʼanan—ani naxkanabʼ ribʼ chiru [li Qaawaʼ], aʼan taawaklesiiq saʼ rosoʼjik li kutan.”
Naq saajin chaq, kinnumsi jun xnimal ru rahil ch’oolejil ut xutaan sa’ xk’ab’a’ lix maa’usilal jalan, chiru naab’al chihab’ kixkub’si xwankil inch’ool ut intiikilal chiru li Qaawa’. A’b’anan, ninch’olob’ xyaalal naq li Qaawa’ naru chiqakawob’resinkil ut chiqachapb’al sa’ yalaq k’a’ chi ch’a’ajkilal li nokotawman wi sa’ li qawanjik chiru li ru taq’a re li ya’al uhej.
Qab’ihom li na’leb’ kixk’ul laj Pablo:
“Jo’kan utan, re naq ink’a’ tinnimob’resi wib’ xb’aan li q’axal loq’ xk’utb’esiik chiwu, xk’eeman jun li tiq’leb’ sa’ lin junxaqalil, jun xtaql laj tza xpaq’lenk we chi ruq’, re naq ink’a’ tinnimob’resi wib’.
“Ox wa xintz’aama chiru li Qaawa’ naq chinajto’q wik’in.
“A’b’an a’an xye we: “Tz’aqal choq’ aawe li wusilal, xb’aan naq lin wankil tz’aqal nak’utunk sa’ xmajelal li metz’ew.” Jo’kan utan, chi anchal inch’ool toj tinnima wib’ sa’ xmajelal inmetz’ew, re naq taahilanq wik’in lix wankil li Kristo.”
Moko naqanaw ta k’a’ru “li tiq’leb’ sa’ lix junxaqalil” laj Pablo. Moko kixch’olob’ ta ma rahilal sa’ tib’elej, yajel re k’a’uxlej, malaj eek’ahom, malaj yalb’a-ix. A’b’an moko aajel ta ru taqanaw chixjunil a’in re xk’eeb’al reetal naq kixyal xq’e ut kixtz’aama xtenq’ li Qaawa’ us ta sa’ xraqik, lix metz’ew ut lix wankilal li Qaawa’ ke’tenq’ank re chi q’axok-u.
Jo’ kixk’ul laj Pablo, laa’in ajwi’ rik’in xtenq’ li Qaawa’ kinru chixk’eeb’al xkawub’ inch’ool sa’ musiq’ejil ut kink’e reetal chiru xnumik naab’al chihab’ naq junelik laa’in jun oxloq’il kristiaan ut k’ulub’ej choq’ reheb’ li rosob’tesihom li evangelio. Li Kolonel kinixtenq’a chixq’axb’al ru li week’ahom naq ink’a’ k’ulub’ejin ut chixkuyb’al xmaak chi anchal inch’ool li ani xrahob’tesink we. Kink’e reetal naq lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel a’an jun maatan choq’ we ut naq lin Choxahil Yuwa’ ut li Ralal nikine’xra chi tz’aqal re ru. B’antiox re xtojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel, li yu’am sa’ ruchich’och’ nak’anjelak.
Us ta kink’e reetal chan ru naq lin Kolonel kinixkol ut kinixtenq’a chiruheb’ li na’leb’ a’an, nintaw ru chi anchal inch’ool naq li k’a’ru kink’ul sa’ lin saajilal a’an lin b’e ut li na’leb’ choq’ we, ut li kik’ulman sa’ xraqik moko naru ta na’eetaliman sa’ xyu’ameb’ li rahob’tesinb’ileb’ ut li toj yookeb’ chi rahob’tesiik sa’ xk’ab’a’ xmaa’usilaleb’ jalan.
Nink’e reetal naq li k’a’ru naqanumsi—ma chaab’il malaj ink’a’—neke’xk’ut aajel ruhil na’leb’ chiqu. Anajwan ninnaw ut ninch’olob’ xyaalal naq li yu’am sa’ li ruchich’och’ nak’anjelak! Nawoyb’eni chi anchal inch’ool naq sa’ xk’ab’a’ chixjunileb’ lin numsihom—ma chaab’il malaj ink’a’, tintoq’ob’aheb’ raj ru li wankeb’ sa’ ch’a’ajkilal xb’aaneb’ xmaa’usilaleb’ jalan ut tink’e raj wib’ sa’ xna’ajeb’ li neke’lab’aliik.
Nawoyb’eni naq sa’ xk’ab’a’ chixjunileb’ lin numsihom—ma chaab’il malaj ink’a’—chaab’ilaqin raj rik’ineb’ li was wiitz’in, twileb’ raj li jalan jo’ raj tixb’aanu li Kolonel, ut tinsik’ raj xtawb’al ru laj maak ut tinye raj li yaal chi tz’aqal re ru. Naq naqakanab’ qib’ sa’ ruq’ ruxtaan li Kolonel ut naqoxloq’i li qasumwank, nokowan choq reetalil li ruuchinihom li tojb’a-ix xb’aanu li Kolonel.
Tinwotz jun chik li eetalil b’ar wi’ li yu’am sa’ li ruchich’och’ nak’anjelak.
Li rikana’ li Elder Hales, xLois VandenBosch, ut lix na’, xKlea VandenBosch.
Lin na’ moko kiwan ta jun lix sahil b’eenik sa’ li ruchich’och’. Moko ke’xye ta li chaab’il aatin re chi moko kixk’ul li maatan re ruchich’och’ ut chi moko kiwan ta xhoonal re tzolok sa’ xkab’ tasalil li tzolok. Kichape’ xb’aan li polio sa’ xka’ch’inal, li kik’ehok xrahilal ut xch’a’ajkilal li ra’. Sa’ xnimal, kixnumsi naab’al li ch’a’ajkilal sa’ tib’elej ut xmaak’a’il li tumin, a’b’an kiwan chi tiik sa’ lix sumwank ut kixra li Qaawa’.
Naq wan chaq 55 chihab’ re lin na’, li wanab’ kikam, kixkanab’ li wikaq’, li k’uula’al aj waqxaqib’ po, chi maak’a’ xna’. Xb’aan chixjunil li kik’ulman, lin na’ kixchoy xk’iiresinkil li wikaq’ chiru 17 chihab’, us ta chi kok’ aj xsa’ wan li ch’a’ajkilal. A’b’anan, us ta naab’al li ch’a’ajkilal, a’an kik’anjelak chi sa xch’ool choq’ re lix junkab’al, li rech kab’aleb’ ut choq’ reheb’ li komon sa’ li teep ut kik’anjelak jo’ aj k’anjel sa’ li santil ochoch chiru naab’al chihab’. Sa’ xraqik lix yu’am, lin na’ jwal kirahob’tesiik, chanchan chik naq nakana chi sachso, chi kok’ aj xsa’ nasach xch’ool ut tento naq kiwan sa’ jun li b’anleb’aal. Xjunes natawliman naq kikam sa’ xxaqam.
Chirix k’iila po xkamik, kiwan jun lin matk’ li maajun wa nasach sa’ inch’ool. Sa’ lin matk’, chunchuukin sa’ lin oficiin re administracion re li Iglees. Lin na’ ki’ok sa’ lin oficiin. Ninnaw naq nachal chaq sa’ xyanqeb’ li musiq’ej. Junelik tinjultika li kiweek’a sa’ li hoonal a’an. A’an maak’a’ kixye, a’b’an xchaq’al ru rilb’al sa’ musiq’ejil li maajun wa wilom ut ch’a’aj chiwu xch’olob’ankil.
Li xnaq’ ru ut lix junxaqalil jwal xchaq’al ru! Nanaq sa’ inch’ool naq kinye re, “At inna’ jwal ch’ina-usat!” Nin’aatinak chirix lix wankilal sa’ musiq’ejil ut xch’ina-usal li ru. Kixnaw wu— chi ink’a’ na’aatinak. Kiweek’a lix rahom choq’ we, ut kinnaw naq a’an sa xch’ool ut k’irtesinb’il chiru li k’a’uxl ut li ch’a’ajkilal re li ruchich’och’, ut naq yoo chiroyb’eninkil chi anchal xch’ool “jun wakliik chi yoʼyo saʼ loqʼalil.” Ninnaw naq choq’ re lin na’, li yu’am sa’ li ruchich’och’ kik’anjelak—ut naq nak’anjelak ajwi’ choq’ qe laa’o.
Lix kʼanjel ut lix loqʼal li Dios, aʼan xkʼeebʼal chi uxmank lix kolbʼal chiru li kamk ut lix yuʼam chi junelik li winq. Li k’a’ru naqanumsi sa’ li ruchich’och’ nokoxtenq’a chi k’iik ut chixk’ulb’al qakolb’al chiru li kamk ut li junelik yu’am. Moko xootaqlaak ta chaq arin re kanaak chi ixb’ej, re b’an elk chi uub’ej sa’ li k’uub’anb’il na’leb’ kixkawresi li Dios choq’ qe.
Jo’ kixye li rey aj Benjamin: “Ut joʼkan wiʼchik, nawaj raj naq chekʼoxla li osobʼtesiik ut li sahoʼk chʼoolej wankebʼ wiʼ li nekeʼpaabʼank rehebʼ lix taqlahom li Dios. Xbʼaan naq kʼehomaq reetal, osobʼtesinbʼilebʼ saʼ chixjunil li kʼaʼaq re ru, re li yuʼam aʼin joʼ ajwiʼ re li musiqʼej; ut wi nekeʼkuyuk chi tiikebʼ chi paabʼank toj saʼ rosoʼjik, nekeʼkʼuleʼ chaq saʼ choxa, re naq chi joʼkan teʼruuq chi wank rikʼin li Dios saʼ sahil chʼoolejil li maajoʼqʼe naʼosoʼ.” Sa’ jalan chik aatin, li yu’am sa’ li ruchich’och’ nak’anjelak!
Ninch’olob’ xyaalal naq jo’ naq naqak’ul li k’ojob’anb’il k’anjel re li evangelio, noko’ok sa’ sumwank rik’in li Dios ut naqoxloq’i, naqajal qak’a’uxl, nokok’anjelak chiruheb’ li qas qiitz’in, ut nokokuyuk toj sa’ roso’jik, laa’o naru ajwi’ naqanaw naq rik’in li Qaawa’ li yu’am sa’ li ruchich’och’ nak’anjelak! Ninwotz xnawom inch’ool chirix li Jesukristo ut naq li qaloq’laj chalel kutan rik’in li qaChoxahil Yuwa’ taak’ehe’q chi uxmank sa’ xk’ab’a’ li rusilal ut lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.