Xtuqub’ankil li qak’a’uxl chirix li musiq’ejil na’leb’
Li qak’a’uxl chirix li evangelio naru taak’anjelaq re naq li qaChoxahil Yuwa’ ut li Jesukristo toohe’xtenq’a chi k’iik.
Maare taasachq eech’ool chirab’inkil naq laa’in jwal najter xinwan sa’ eskweel, naq eb’ aj k’utunel neke’xye naq wankeb’ b’eleeb’ li planeet sa’ li choxa. Jun reheb’ li planeet a’an, a’an li pluton, kixk’ul xk’ab’a’ rik’in li xVenetia Burney naq junlaju chihab’ wan re sa’ li tenamit Oxford, Inglaterra, chiru li hab’ 1930 naq xe’ril xb’een wa sa’ choxa. Ut toj sa’ li chihab’ 1992, neke’xk’oxla naq li pluton, a’an li qaplaneet li jwal najt chaq wan. Sa’eb’ li chihab’ a’an, junelik naqileb’ li kok’al sa’ eksweel li neke’xyiib’ reetalileb’ li qaplaneet chi huhil re naq te’xk’utb’esi sa’eb’ li ninq’e re tzoleb’aal, ut junelik neke’xsirib’ li pluton b’ar wi’ xqak’oxla naq naraqe’ qana’aj sa’ choxa. Naab’aleb’ laj tzolonel ke’xk’oxla naq chi junpak’al li nub’aalil a’an maak’a’ chik wan sa’ li choxa.
A’b’anan, toj xkana jun lix k’a’uxleb’ laj tzolonel, xb’aan naq wan jun paay chi b’utz chahim li rajlal neke’ril a’ut ink’a’ neke’xnaw b’ar nayo’la chaq. Ut xkana lix k’a’uxleb’ chirix a’an chiru k’iila chihab’ toj reetal naq xe’xtaw jun chik li na’ajej aran sa’ choxa. Rik’in li na’leb’ ak wankeb’ re, eb’ laj tzolonel ke’xnumsi li chihab’ a’an chixkawresinkileb’ xk’anjeleb’aal re naq te’ruuq chirilb’al ut chixtzolb’al xkomon chik li na’leb’. Naq ke’xtaw li ak’ na’ajej aran sa’ choxa, ke’xjal xraqb’al li qana’aj laa’o sa’ li choxa ut ke’xk’e xna’aj li pluton sa’ li ak’ na’ajej a’an, ut chi jo’kan xe’kana yal waqxaqib’ li planeet sa’ qana’aj laa’o.
Jun reheb’ li jolomil aj tzolonel sa’ li k’anjel Nuevos Horizontes xk’ab’a’ kixk’ul xk’anjel re naq tixtz’il rix li pluton chi jwal us wi’chik, ut naq ki’aatinak chirix li k’a’ru xe’xtaw, kixye chi kama’in: “Kiwan sa’ qach’ool laa’o naq ak naqataw ru li qana’aj sa’ choxa. A’b’an moko jo’kan ta. Xqak’oxla naq ak xqanaw jarub’eb’ li planeet wan sa’ qana’aj. A’b’an xoopaalto’.”
Li jwal naxk’ul li wu laa’in naq nink’oxla li k’a’ru xe’xk’ul laj tzolonel chiruheb’ li chihab’ a’an, a’an xjuntaq’eetankil li k’anjel neke’xb’aanu jo’ aj tzolonel choq’ re xnimankil qana’leb’ chirix li chahim, ut li k’anjel naqab’aanu laa’o jo’ ralal xk’ajol li Dios choq’ re xtuqub’ankil li qak’a’uxl chirix li musiq’ejil na’leb’. Nawulak chiwu xk’eeb’al reetal k’a’ru naqab’aanu naq toj wan xramb’al ru li qana’leb’ sa’ musiq’ej, ut chan ru naqakawresi qib’ choq’ re jun tasal chik li qanawom—ut b’ar naqasik’ li qatenq’ankil.
Chi junjunqil li raqal
Ak qe sa’ li yu’am a’in naq taqapatz’ li qana’leb’ ut taqatz’il rix xyaalalil li k’a’aq re ru. Wan naq lix majelal li qana’leb’ tooxk’am b’ar wi’ naraqe’ li qanawom, ut naru tooch’a’ajko’q ut toolub’q aran. Jo’kan naq jwal us naq li qaChoxahil Yuwa’ kixkawresi li qab’e re naq naru tooxik chi uub’ej us ta wan li k’a’ru ch’a’aj choq’ qe, ut re naq naru taqab’aanu li k’a’ru ink’a’ raj naru yal qajunes qib’, us ta ink’a’ naqanaw chixjunil li k’a’aq re ru. Sa’ li b’e kixkawresi li Dios choq’ qe, wan ruxtaanankil ru li qapaaltil; wan laj Kolol qe, li Jesukristo, re naq a’anaq li Chaab’il aj Ilol qe; ut naru taqoksi xtaql li qach’ool chixsik’b’al ru li Jesus.
Chan li Elder Dieter F. Uchtdorf, “xpatz’b’al li qana’leb’, a’an maawa’ xk’utum li qamajelal,” a’an b’an “xtiklajik li qak’iiresinkil.” Naq yoo chi aatinak chirix li sik’ok na’leb’ naqab’aanu chi junqal, li qaprofeet, li Awa’b’ej Russell M. Nelson, kixye naq tento “kawaq li qajom,” ut naq “toopatz’oq rik’in x’anchalil qach’ool, chi tiik li qajom, chi wank qapaab’aal chirix li Jesukristo.” Kixye ajwi’ naq “‘tiik li qajom’ naraj naxye naq chi tz’aqal yaal naqaj xb’aanunkil li k’a’ru taayeemanq qe.”
Naq naqayal qaq’e chixtawb’al li chaab’il na’leb’, ma li jwal nim malaj ink’a’, maare too’ok chirilb’al chan ru neke’xsume rib’ li k’a’aq re ru, re naq chi jo’kan taqak’e reetal b’ar wankatq xna’aj chixjunil, ut too’ok chixch’olob’ankil xyaalal chixjunil re naq li qak’a’uxl tixtaw li ru, ut re naq ink’a’ raj taakanaq junaq xmajelal li qanawom. Naq yooko b’an chixsik’b’al li na’leb’ re musiq’ej, li tz’ilok-ix chi jo’kan naru tooxtenq’a, a’ut moko tz’aqal ta yal xjunes rib’ wi naqaj xtz’ilb’al rix li k’a’aq re ru chirix li qaChoxahil Yuwa’ ut laj Kolol qe, li Jesukristo, lix evangelio, lix Iglees, ut li b’e ke’xkawresi choq’ qe.
Sa’ li tzolok neke’xk’e li Dios Yuwa’b’ej ut li Ralal, xb’een xb’een nak’eeman xna’aj li Santil Musiq’ej re naq a’anaq laj tzolol qe naq yooko chixk’eeb’al li Jesukristo sa’ xch’oolil li qayu’am ut sa’ li tz’ilok-ix naqab’aanu. Nokohe’xb’oq chixtawb’al li yaal rik’in xyalb’al qaq’e sa’ rilb’aleb’ li loq’laj hu ut sa’ xsik’b’al li na’leb’ k’utb’esinb’il sa’ qakutankil anajwan rik’ineb’ li profeet ut li apostol. Neke’xye qe naq rajlal taqanumsi li qahoonal chi loq’onink sa’ rochoch li Qaawa’, ut naq toowiq’laq sa’ tijok re naq “taqataw li na’leb’ re choxa.” Li aatin kixjultika li Jesus najter chiru tzuul toj tz’aqal yaal ajwi’ anajwan choq’ qe, jo’ ajwi’ choq’ reheb’ li ke’rab’i chaq najter: “Chextz’aamanq ut k’eek’ooq eere; chexsik’oq ut teetaw; chexb’oqoq chire kab’l ut taatehe’q cheru.” Laj Kolol qe naxye qe naq “lee choxahil Yuwa’ tixk’e li q’axal chaab’il reheb’ li neke’tz’aamank chiru.”
Li Qaawa’ naxk’ut li na’leb’ “chi junjunqil li raqal.” Maare tento “too’oyb’eninq rik’in li Qaawa’” b’ar wi’ naraqe’ li qan’aleb’ anajwan, ut toj maji’ nak’eeman junaq chik li qanawom. Naq wanko sa’ li loq’laj oyb’enink a’an, naru taak’aytesiiq li qamusiq’ chi jwal us wi’chik , ut aran naru taqanumsi “rik’in kuyuk” li tz’ilok-ix, ut naru taqawaklesi chi ak’il li qametz’ew chixpaab’ankil li loq’laj aatin wanko wi’ rik’in li Dios, li xqak’uub’ naq xoo’ok sa’ sumwank.
Li qasumwank rik’in li qaChoxahil Yuwa’ ut li Jesukristo nareetali naq naqataw qana’aj xb’een xb’een sa’ rawa’b’ejihom li Dios. Ut li wank aran naraj naq taqak’e li qayu’am sa’ komonil rik’in li choxahil na’leb’, ut naq taqayal qaq’e chi k’iik sa’ musiq’ej.
Abʼink chiru
Jun li na’leb’ li nak’utman sa’ lix Hu laj Mormon, a’an li naxye naq wi eb’ li ralal xk’ajol li Dios neke’ab’in chiru ut neke’xpaab’ lix sumwank chixjunil, neke’xk’ul ajwi’ xb’eresinkil sa’ xmusiq’. Li Qaawaʼ kixye qe naq rikʼin abʼink chiru li chaqʼrabʼ ut xyalb’al qaqʼe, naru taqakʼul li qanawom ut li qawankil chi kʼoxlak. Lix chaq’rab’ li Dios ink’a’ naraj xramb’al ru li b’e choq’ re li qayu’am. Naraj b’an xteeb’al li okeb’aal re naq taaruuq taqak’ul qana’leb’ ut qatzolb’al chi musiq’ejil. Li Awa’b’ej Nelson kixye naq “li na’leb’ k’utb’esinb’il xb’aan li Dios junelik naxk’am rib’ rik’in lix chaq’rab’ sa’ li junelik q’e kutan,” ut naq “maajo’q’e naxjach rib’ rik’in lix tzol’leb’.” Naq wan aach’ool chixpaab’ankil lix chaq’rab’ li Dios, us ta maji’ nakanaw k’a’ut naq li Dios xk’ehok re, wankat sa’ komonil rik’ineb’ lix profeet li Dios. Li Moises 5 naxye resil jun li aatinak kixb’aanu laj Adan rik’in jun aj taql re li Qaawa’.
Chirix naq li Qaawa’ kixkʼe “li taqlahom [re laj Adan ut li xEva], naq teʼxloqʼoni li Qaawaʼ lix Dios, ut teʼxmayeja li xbʼeen ralebʼ lix ketomq, choqʼ mayej chiru li Qaawaʼ,” li loq’laj hu naxye naq “laj Adan ki’ab’in chiru lix taqlahom li Qaawa’.” Naxye ajwi’ sa’ li hu naq “chirix k’iila kutan jun lix anjel li Qaawa’ kixk’ut rib’ chiru laj Adan, ut kixye: K’a’ut naq nakaq’axtesiheb’ li mayej chiru li Qaawa’? Ut laj Adan kixye re: Ink’a’ ninnaw, ka’ajwi’ naq jo’kan kinixtaqla li Qaawa’.”
Laj Adan ki’a’bin chiru li chaq’rab’ chi toj maji’ naxtaw ru, ut li ab’ink a’an kixkawresi laj Adan chixnawb’al sa’ musiq’ej naq yoo chi okenk sa’ jun li loq’laj eetalink chirix lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo. Naq laa’o noko’ab’in chi tuulan qach’ool, taateemanq ajwi’ li b’e re naq tooruuq chixtz’ilb’al rix lix na’leb’ ut lix k’a’uxl li Dios choq’ qe. Naq naqayal qaq’e re naq jwal too’ab’inq wi’chik, nokonach’ok rik’in laj Kolol qe, li Jesukristo, xb’aan naq li ab’ink chiru lix chaq’rab’ naxb’oq chaq li Jesus qik’in.
Jo’kan ajwi’, xpaab’ankil li na’leb’ li ak xqak’ul naq xoo’ab’in chiru li evengelio ut li loq’laj sumwank rik’in li Dios nokoxkawresi ajwi’ re naq tooruuq chixk’ulb’al ut chiroxloq’inkil li loq’laj aatinak rik’in li Santil Musiq’ej.
Li qaChoxahil Yuwa’ ut li Jesukristo, a’aneb’ lix yo’leb’aal chixjunil li yaal ut neke’xwotz lix na’leb’ chi numtajenaq. Jo’kan ajwi’, wi naqak’e reetal naq maak’a’ li qana’leb’ chi maak’a’ li Dios, naru ajwi’ taqanaw ani aj-ik’in taqasik’ li qatenq’, ut b’ar taqak’ojob’ li qapaab’aal.
Li paab’ank chi kaw
Jwal nawulak chiwu li seraq’ sa’ li Najter Chaq’rab’ chirix laj Nahaman, laj taqlanel li kik’irtesiik rik’in li saqlep rix xb’aan li profeet aj Eliseo. Li seraq’ a’an naxk’ut naq lix paab’aal jun li “ch’ina ixq” kixjalb’ehi xyu’am jun li winq, ut kixk’utb’esi ajwi’ chiru chixjunileb’ aj paab’anel toj b’ar nawulak xwankil li ruxtaan li Dios choq’ reheb’ li neke’xpaab’ li Dios ut lix profeet. Us ta maak’a’ xk’ab’a’, li ch’ina ixqa’al a’in kixtiikisi ajwi’ chi uub’ej li qanawom. Ut rik’in naq laj Nahaman kixpaab’ li raatin, kiwaklesiik xch’ool laj Nahaman re naq tixpatz’ xk’irtesinkil rik’in lix profeet li Dios.
Naq laj Eliseo xtaqla laj Nahaman chi atink sa’ li nima’ Jordan, laj Nahaman xb’een wa kixsume rik’in josq’il, ut ink’a’ kixpaab’. A’b’an xb’oqb’al laj Nahaman chi ab’ink chiru raatin li profeet kixte li b’e re naq laj Nahaman taak’irtesiiq ut tixnaw chi tz’aqal yaal naq wan jun li Dios.
Maare wan naq li qak’a’uxl chirix li musiq’ejil na’leb’ ink’a’ jwal ch’a’aj xtuqub’ankil, ut ink’a’ napo’ li qach’ool chirix. A’b’anan, chanchan laj Nahaman, maare wan li qak’a’uxl li jwal ch’a’aj, ut naxk’e ajwi’ li qach’ool ut li qaam chi ch’a’ajko’k. Malaj, chanchaneb’ aj tzolonel li xe’xk’e reetal naq wan xpaaltil xna’leb’eb’ chirix li choxa, naq yooko chixsik’b’al li yaal sa’ musiq’ej, maare ink’a’ taqatz’il rix chi us wi yal naqak’oxla li na’leb’ ak wan qe qajunes, ut maare xmaak a’an too’elq sa’ xb’ehil li sumwank, us ta ink’a’ xqak’oxla chi rub’elaj naq taqaj raj elk sa’ li b’e a’an. Ut jo’kan wi’chik, maare wanqeb’ li qak’a’uxl li ink’a’ te’tuqlaaq toj reetal naq li Dios, li “wan rik’in chixjunil li wankilal,” ut “chixjunil li chaab’il na’leb’, ut chixjunil li na’leb’ank,” li “naxtaw xyaalal chixjunil li k’a’aq re ru,” taaruxtaana qu re naq tixsaqenob’resi ru li qana’leb’ xb’aan li qapaab’aal chirix lix k’ab’a’.
Li seraq’ chirix laj Nahaman naxk’ut ajwi’ li k’a’ru xiwxiw, a’an naq lix tz’eqtaanankil li ab’ink chiru li Dios naru tixyu’ roq malaj tixb’ay li qak’iiresinkil sa’ musiq’ej. Usilanb’ilo xb’aan naq li Jesukristo, a’an laj K’irtesinel chiqu. Li ab’ink chiru lix chaq’rab’ ut lix taqlahom li Dios naru tixte li b’e re naq laj Kolol qe tixk’e li na’leb’ ut li k’irtesink li naxnaw naq aajel ru choq’ qe, jo’ chanru li ak xk’oxla chaq choq’ qe.
Chan li Elder Richard G. Scott, “Li yu’am a’in, a’an re li paab’ank chi kaw—a’an naraj naxye xpaab’ankil li Jesukristo, li na’leb’ naxk’ut, ut li qawankil laa’o chi b’eresiik xb’aan li Santil Musiq’ej sa’ xpaab’ankil li na’leb’ a’an re naq taqak’ul li sahil ch’oolejil anajwan jo’ ajwi’ sa’ li junelik q’e kutan. Li paab’aank naraj naxye naq too’ab’inq us ta ink’a’ naqanaw chi rub’eetal k’a’ru taqak’ul (chi’ilmanq Proverbios 3:5–7). Re naq taa’uuchinq, laa paab’aal rik’in li Qaawa’ tento jwal kawaq wi’chik chiru li k’a’ru nakaweek’a malaj nakak’oxla aajunes aawib’.”
Li Elder Scott kixye ajwi’: “Naq yookat chi paab’ank, yookat chixpaab’ankil naq li Qaawa’ naxnaw k’a’ru yoo chixb’aanunkil aawik’in, ut naq naru tixb’aanu choq’ re laa wusilankil, us ta ink’a’ nakanaw chan ta wi’ ru tixb’aanu.”
Xyeeb’al innawom
Ex was wiitz’in, ninch’olob’ xyaalal naq li qak’a’uxl chirix li evangelio naru taak’anjelaq re naq li qaChoxahil Yuwa’ ut li Jesukristo toohe’xtenq’a chi k’iik. Naq xinyal inq’e rik’in li Qaawa’ chixtuqub’ankil lin k’a’uxl chirix li musiq’ejil na’leb’—ma junxil malaj anajwan—xinru chi kanaak sa’ li na’ajej li wan sa’ xyanqil lin na’leb’ laa’in ut lix na’leb’ li Dios, re naq aran tintzol li ab’ink chiru li Dios ut lix paab’ankil li musiq’ejil na’leb’ li ak xink’ul junxil.
Ninch’olob’ xyaalal naq xpaab’ankil li qaChoxahil Yuwa’ ut eb’ lix profeet taataqsinq aawe, ut tatxtiikisi chi uub’ej toj sa’ xjayal li nimla okeb’aal b’ar wi wan xnimal ru xna’leb’ li Dios. Taajale’q li k’a’ru nakawil, xb’aan naq taajale’q ajwi’ laa waam. Li Dios naxnaw naq wi jwal taqenaq wankat, jwal najt tat-iloq. Laj Kolol qe nakatxb’oq chi taqsink sa’ li b’e a’an. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.