Era Laki Bose na Mata ni Veimatanitu ki Poladi Me Baleta na Nodra Taqomaki na Matavuvale e Vuravura Taucoko

E sivia na 3,300 na mata ni veivanua e vuravura taucoko era soqoni vata yani ki na Valenisoqo ni iTovo Vakavanua kei na Vakadidike Vakavuku mai Warsaw, e Poland, mai na 11 ki na 13 ni Me 2007, me ra tiko ena iKava ni Matabose kei Vuravura ni Matavuvale. Sa kena inaki me ra vulica ka vakadeitaka kina ni dua na matavuvale sa tauyavutaka na Dauveibuli ka sa ka bibi sara ki na kena vakarautaki e dua na mataitikotiko vinaka.

O ira na mata ni veivanua ka ra a tiko ena bose oqo era vakadinadinataka ni o ira na veimatavuvale e vuravura raraba era sa vakacacani tiko ka ra vakabauta ni sa dodonu me tauyavutaki e dua na ivakarau tudei taumada vakamataisoqosoqo ni vuravura ni kena taqomaki na matavuvale. Era a gole mai na mata mai na veimatanitu vakayawa o Chile, Niu Siladi, Afghanistan, Mexico, kei Filipaini me ra bosera kina vakatabakidua na veiulutaga bibi sa baleta na nodra sa vakacacani tiko na veimatavuvale e vuravura raraba.

E a tauca talega kina o Ellen Sauerbrey, na ivukevuke ni vunivola levu kei Amerika ni veika ni iwiliwili ni lewenivanua, refuji, kei na biu vanua, e dua na vosa ni veikidavaki vei ira na mata ni veimatanitu ka kaya kina ni matavuvale sai koya na isevu ka isema qaqa vakatamata gugumatua duadua.

“Na matavuvale e a liu taumada mai ni bera na matanitu, ka sa rawa ni kune ena veigacagaca kece sara ni bula, kei na veigauna kece sara… . Na matanitu e a sega ni bulia na matavuvale; ia na matavuvale ga a bulia na matanitu,” a kaya o Mrs. Sauerbrey.

A vosa ni veikidavaki talega vakakina vei ira na mata o Roman Giertych, na minisita ni vuli ka ivukevuke ni paraiminisita kei Poladi, ka kaya kina ni kevaka e sega na matavuvale sa na sega talega na vanua, matanitu, se na bula.

A boseri talega na veiulutaga eso me vakataka na vakalutu, na vakamau vakatagane se vakayalewa vata, na torosobu tiko ni iwiliwili ni lewenivanua, na iyaloyalo vakasisila, vakacacani ni matavuvale ena itukutuku raraba, kei na kena vakavoutaki na lotu ni vanua.

Ena iulutaga me baleti Hollywood kei na matavuvale, a kaya kina vakaoqo o Don Feder, na dairekita ni vakau itukutuku ni Matabose kei Vuravura ni Matavuvale: “Ena veisiga yadua, ena dau sova tiko e dua na kabani levu mai Amerika e vuqa na tani vakameteriki ni benu wainimate ca ki na nomuni dui veivanua kei na itikotiko. Au tukuni Hollywood tiko oqo, me baleta na nona ivoli levu duadua—ka oka kina—na veidauci, itovo kaukauwa, bula cidroi, tawa vakabauta, na kena vakacacani na lotu, kei na kena tomani tikoga na saqati ni vakabauta vakamatavuvale.”

A vosa vakakina o Brad Wilcox, e dua na parofesa ni bula raraba mai na Univesiti e Virginia, me baleta na bula vakawati ka sega na vakamau vakalawa kei na nodra bula raraba na gone.

“Ena kena sa tosocake tikoga na bula vakawati sega ni vakamau vei ira na kai Iurope sa vaka me laki … tubucake kina na itubutubu lewedua, ka da sa kila vakavinaka tu ni itubutubu lewedua ena rawa ni ra laki vakatanitaki kina na nodra bula raraba na gone,” a kaya o koya.

Ena itinitini ni bose, e a vakadeitaki kina na iVakaro mai Warsaw me sa ibole ni taqomaki ni matavuvale ni ikaruasagavulu kadua ni senijiuri: “Na matavuvale ni tamata, ka sa ibulibuli ni Kalou, sai koya na mataitikotiko vakatamata e bibi duadua, ka sa vakayavutaki ena nodrau vakamau tudei e dua na tagane kei na yalewa, ka ra kunekunetaki mai kina na tamata vou yadua, me sucu, ka susugi cake mai kina.”

Na Matabose kei Vuravura ni Matavuvale (MVM) sai koya e dua na mataisoqosoqo ni veimatanitu era lewena o ira na veimatailawalawa, tamata vuku, iliuliu, kei ira na lewenivanua cakadodonu era tutaka na taqomaki ni matavuvale mai na 60 na veimatanitu era sasagataka tiko na kena vinakati me vakadeitaki tikoga na matavuvale ni tamata me sa yavu bibi vakatamata ni dua na mataitikotiko.

A tauyavutaka o Allan Carlson na MVM mai Rockford, e Illinois, ena 1997. Na imatai ni tolu ni kena bose taumada a vakayacori mai Prague, Czech Republic (1997), Geneva, Switzerland (1999), kei Mexico City, mai Mexico (ena 2004).

E vakaraitaka vakaoqo na MVM: “Na matavuvale ni tamata sai koya na yavu bibi ni dua na itikotiko, ka sa ivakarau tudei ni bula vakatamata, ka sa iusutu tiko ni nodra veiyalayalati tawamudu ni vakamau vata ena nodrau gagadre e dua na tagane kei na yalewa… . Na matavuvale dauloloma oqo ena dodoliga yani ena loloma kei na veiqaravi ki na vanua e vakaitikotiko kina kei ira era vakaleqai tu. Na veimataisoqosoqo vakatamata kei na vanua e dodonu me na rokova ka dau tutaka na nodra dodonu kei na nodra ilesilesi na matavuvale.”