2017
Tolu na Marama Veitacini
November 2017


Tolu na Marama Veitacini

Eda sa lesi meda sa vakatisaipelitaki keda ga, ka lailai sara—ke tiko—me muri na ka era cakava vei keda na tamata.

Kemuni na ganequ, itokani vinaka, sa matalia ka totoka na kena mai tekivu na koniferedi raraba ena nodra soqoni na marama e vuravura raraba. Vakasamataka mada: era sa mai duavata na marama veitacini ena veiyabaki ni bula, ituvaki, vanua, kei na vosa taucoko ena vakabauta kei na loloma vua na Turaga o Jisu Karisito.

Ena sota sa oti kei na noda parofita lomani, o Peresitedi Thomas S. Monson, a tukuna vei keda o koya na levu ni nona lomana na iVakabula. Kau kila ni sa marautaka vakalevu o Peresitedi Monson na nomuni loloma, veimasulaki, kei na yalodina vua na Turaga.

Dua na gauna makawa ena dua na vanua vakayawa e ratou a bula tiko e tolu na marama veitacini.

Na imatai ni marama e dau rarawa. Na veika kece baleta na ucuna ki na kumina, na kulini yagona, yaco ki yavana e sega tu ni vinaka vua. Ni dau vosa, e vaka me veilecayaki na ka e tukuna, ka ra dau dredre na tamata. Ni dua e dauvakalewai koya se “guilecava” me sureti koya, e dau matamadua, gole tani, ka laki vunitaki koya me laki tagi lo tu vakararawa, ka vakataroga na vuna sa rui ca ka yaluma tu kina na nona bula.

Na ikarua ni marama e dau cudru. E dau vakasamataki koya me tamata vuku, ia e dau tu e dua tale e levu cake na nona maka ni veitarogi e koronivuli. E dau vakasamataki koya me tamata lasa, vinaka, sausauni vou, ka totoka. Ia ena veigauna, e vaka me tiko e dua tale e lasa cake, vinaka sara, sausauni vou vakalevu cake, ka totoka cake sara.

E sega ni imatai ena dua na ka, ka dau dredre vua me vosota rawa. E sega ni dodonu me vakaoqo na bula!

Eso na gauna e dau vosataki ira eso, ka sa vaka me sa tu vakarau ga me cudruva na ka kecega.

E dina sara, ni veika oqo ena sega ni vinakati se kilai vakalevu kina o koya. Eso na gauna, e katibatina, qumia nona ivacu, ka vakasamataka, “E sega ni vinaka na bula oqo!”

Ia oqo na ikatolu ni marama. E sega ni vakataki koya e rarawa kei koya e cudru—e dau marau. E sega ni baleta ni a vuku cake se totoka cake se rawa-ka cake mai vei rau na tacina. Sega, eso talega na gauna e dau cati koya se vakanadakui koya na tamata. Era dau vakalialia talega na ka e dara tu se na veika e kaya. Eso na gauna era dau vosa vakatani vua. Ia a sega ni vakatara me rawai koya vakalevu na veika oqori.

Na marama oqo e dau vinakata me lagasere. E sega ni kaukauwa na domona, ka ra dau dredrevaka na tamata, ia a sega ni tarovi koya. E dau kaya, “Au na sega ni vakatara na nona nanuma e dua me tarova noqu lagasere?”

Na nona tomana tikoga na lagasere e sa rarawa kina na imatai ni marama ka cudru sara na kena ikarua.

Ni sa oti e vica vata na yabaki, sa yaco na gauna me sa cava na nodratou gauna e vuravura na veitacini oqo.

Na imatai ni marama, ka a raica ena veigauna kece ni sa tu ga na veika rarawa ena vuravura oqo, e muri a qai mate ena rarawa.

Na ikarua, ka dau kunea e dua na ka vou me cata, a mate ni cudru tu.

Kei na ikatolu ni marama a bula voli ni lagasere tikoga ena nona igu taucoko ena matadredredre, a mate ni marau tu.

E dina, na bula oqo e sega ni rawarawa, ka ra sega ni vakaituvaki-dua ga na yasana na tamata me vakataki iratou na marama oqo. Ia ena gauna dredre sara mada ga vakaoqo sa vakavulici keda tiko baleti keda. Kevaka o tautauvata kei keimami, o na raici iko beka vakatikina ena dua, se rua, se vei iratou tolutolu na veitacini oqo. Meda digova sara mada vakayadudua.

O Koya a Vakacacani

Na imatai ni marama a raici koya ni sa vakacacani—me vaka e dua sa lewai tu.1 Sa vaka me ka kecega e yaco tiko vua e vakavuna me sa yalorarawa tu ga kina. Ni muataki vakaoqo na bula, sa vakatara me lewa na tamata na ka me nanuma ka cakava. Ni da cakava oqo, eda sa vukataki ena veicagi ni nanuma—ni siga nikua ena veitukutuku raraba, ni cagi oqo e kaukauwa ka vakarerevaki.

Kemuni na marama, na cava meda sorova kina na noda marau ki vua e dua tale, se dua na ilawalawa, e lailai nodra kauwai mai—se ki na noda marau?

Ke o raica ni ko leqataka na ka era kaya na tamata baleti iko, oqo e dua na kena iwali: mo nanuma tiko o cei o iko. Mo nanuma tiko ni ko sa vuvale vakatui ni matanitu ni Kalou, o luvena yalewa noda iTubutubu Vakalomalagi, ka rau sa lewa na vuravura kecega.

Sa tiko vei iko na DRA vakayalo ni Kalou. O vakaisolisoli cecere a yavutaki tu mai ena nomu buli vakayalo ka tubu cake tiko ena gauna taucoko ni nomu bula taumada mai. O sa luvena na Tamada Vakalomalagi dauloloma veivueti ka tawamudu, na Turaga ni Lewevuqa, sai Koya Ga a bulia na lomalagi, ka tevuka na kalokalo cowiri ena lomalagi raraba, ka vakatikora na veivuravura ena kedra itutu.

Sa tauri iko tu ena Ligana.

Na liga vinaka dina.

Na liga dauloloma.

Na liga dauveikaroni.

Na ka e kaya mai e dua baleti iko ena sega ni veisautaka rawa. Sa sega ni yaga na nodra vosa ni vakatauvatani ki na vosa ni Kalou baleti iko.

Ko sa Luvena vakamareqeti.

E lomani iko o Koya.

Ni ko sikalutu mada ga, se gole tani mai Vua, e lomani iko tikoga na Kalou. Ke o vakila ni ko sa yali, biu tani, se guilecavi—kua ni rere. Ena kunei iko na iVakatawa Vinaka. Ena laveti iko e tabana. Ena kauti iko ki vale.2

Kemuni na marama lomani, me sa curuma yani vakatitobu na yalomuni na dina oqo. Ko na raica ni sa vuqa na vuna meda kakua ni rarawa, ni sa tiko na kemu icavacava tawamudu mo yacova.

A solia na Nona bula na iVakabula kei vuravura me rawa ni da digitaka me yaco dina na icavacava o ya. O ni sa taura vei kemuni na Yacana; o ni sa Nona tisaipeli. Ena Vukuna ga, eda sa rawa ni darama na icurucuru balavu ni lagilagi tawamudu.

O Dauveicati

Na ikarua ni marama a dau cudruva na vuravura. Me vakataki tacina daurarawa, e nanuma ni leqa ni nona bula a vakavuna e dua tale na tamata. A beitaka na nona matavuvale, itokani, iliuliu kei na itokani vakacakacaka, na ovisa, o ira na tiko volekati koya, iliuliu ni Lotu, na isulusulu vovou, na katakata vakasauri ni siga, kei na siga ca. Ka vosavosataki ira kece sara.

A sega ni nanuma ni tamata ca o koya. Ni veidutaitaki, e nanuma o koya ni sa tutaki koya tikoga. Na tamata kece, e vakabauta o koya, era sa muataki tu ena kocokoco, oga ena ka lalai, kei na veicati. O koya ena yasana kadua, a vakauqeti ena vakanananu vinaka—lewa donu, dina, kei na loloma.

E ka ni rarawa, na vakasama nei marama daucudru sa kilai levu tu. A laurai oqo ena dua na vakadidike vou baleta na veisaqasaqa vakailawalawa. Me tiki ni vakadidike, era vakatarogi na kai Palesitaina kei Isireli ena Tokalau e Loma kei na Republican kei na Democrat e Amerika o ira na dauvakadidike. Era kunea ni “yasana yadua era nanuma ni nodra ilawalawa [a] muataki tiko ena loloma ka sega ni veicati, ia ni ra tarogi na vuna [a] veisaqasaqa tiko kina na ito kadua, [era] kaya ni veicacati sa muataki tiko na ilawalawa [o ya].”3

Sa kena ibalebale, na ilawalawa yadua era dui nanuma ni o ira na “tamata vinaka”—dodonu, lomavinaka, ka dina. Ni veidutaitaki, era raica na ito kadua me ra “tamata ca”—tawavuli, daulawaki, ka butobuto.

Ena yabaki au a sucu kina, a luvuci tu ko vuravura ena veivaluvaluti rerevaki ka yaco kina na rarawa kei na yaluma. A tekivutaka na ivalu oqo e dua na ilawalawa mai noqu vanua—o ira era vakatoka na ito tale kadua me ra butobuto ka vakavurea mai na veicacati.

Era vagalui ira era sega ni vinakati ira. Era vakamadualaka ka vakabutobutotaki ira. Era vakatokai ira mera lolovira—ka ra sega ni tamata. Na gauna o tabakasobu kina e dua na tamata, o na vakadonuya me ra vosacataki ka vakacacani ira.

Au sukunu niu vakasamataka na ka a yaco enai ka 20 ni senitiuri mai Jamani.

Ni dua e veisaqasaqa se duatani nona nanuma mai vei keda, e veitemaki meda nanuma ni dua na ka e cala tiko vei ira. Mai kea sa na ikalawa lekaleka ga me kabi na ile cala ki na nodra vosa kei na itovo.

E dina sara, meda sa tutaka ga na ka dodonu, ka tiko na gauna meda sa voqataka cake yani na domoda enai inaki oqo. Ia, ni da cakava ena cudru kei na veicati e yaloda—ni da boloraka na tamata me ra mavoa, madua, se vagalui ira—ena yaco dina meda sega ni cakava oqo ena ivalavala dodonu.

Na cava e vakatavulica na iVakabula?

“Kau sa kaya vei kemudou, Dou lomani ira na nomudou meca, vosavinaka vei ira sa rulaki kemudou, caka vinaka vei ira sa cati kemudou, ka masulaki ira sa vakalialiai kemudou, ka vakacacani kemudou;

“Mo dou luvena na Tamamudou sa tiko mai lomalagi.”4

Oqo na sala ni iVakabula. Sa imatai ni ikalawa me talaraki sobu na ilati e vakavure cudru, veicati, tawase, kei na itovo voravora e vuravura.

“Io,” o na kaya beka, “Au na lomana na kequ meca—kevaka ga me ra na cakava na ka au cakava.”

Ia e sega sara ni dua na ka oqo, se vavei? Eda sa lesi meda sa vakatisaipelitaki keda ga, ka lailai sara—ke tiko—me muri na ka era cakava vei keda na tamata. Eda sa nuitaka tiko ni ra na kila vinaka ka me lesu mai na loloma, ia na noda lomani ira sa sega ni vakatau ki na ivakarau ni yalodra vei keda.

Ena yaco beka noda lomani ira noda meca ena vakamalumutaka na yalodra ka vakauqeta me vinaka. Ena sega beka. Ia e sega ni veisautaka noda dinata meda muri Jisu Karisito.

Oi keda na lewe ni Lotu i Jisu Karisito meda lomani ira na keda meca.

Eda na uabaleta na cudru se veicati.

Eda na lomasavu meda lomani ira na luveni Kalou taucoko.

Eda na gole ka veivakalougatataki ka qaravi ira—ira talega era na rawa ni “vakalialiai [keda], ka vakacacani [keda].”5

Na Tisaipeli Dina

Na ikatolu ni marama e matataka na tisaipeli dina o Jisu Karisito. A cakava e dua na ka e dredre sara me dau caka—a nuitaka na Kalou ena gauna mada ga ni veivakacacani kei na dredre. Ia, a tudei tikoga na nona vakabauta kei na inuinui, se cava sara na nona a vakalialiai ka cavilaki. A rekitaka na nona bula, sega ni baleta a voliti ena reki ia sa baleta ni reki vakalevu o koya.

Sega ni dua vei keda e sega ni saqati ena ilakolako ni nona bula taucoko. Ni levu tiko na idre era saga me ra kauti keda tani, eda na raimatua tiko vakacava ki na marau lagilagi sa yalataki tu vei ira na yalodina?

Au vakabauta na kena isau ena kune ena nona tadra e dua na parofita, ena udolu na yabaki sa oti. Na yaca ni parofita o Liai, ka volai tiko na nona tadra ena iVola i Momani talei ka totoka.

Ena nona tadra, a raica o Liai e dua na buca levu, ka tu kina e dua na vunikau totoka sara na kena irairai. A raica talega e dua na ilawalawa levu ni tamata era lakova tiko yani na vunikau. Era sa saga me ra tovolea na vuana lagilagi. Era vakila ka nuitaka ni na solia vei ira na marau cecere kei na vakacegu tudei.

A tiko e dua na salatu rabailailai ki na vunikau, ka toka e yasana e dua na itautauri kaukamea e vukea me ra tikoga ena sala. Ia a butobuto tale tu ga na vanua ka vakalatia na nodra raica na sala kei na vunikau. Ka rairai ka rerevaki sara na rorogo ni veidredrevaki kei na veivakalialiai mai na valelevu vakaitamera e toka voleka e kea. Veivakurabuitaki, a veirawai na veivakalialiai ki na so na tamata era sa yacova na vunikau ka tovolea na vuana lagilagi ka ra sa madua ka gole tani kina.6

E rairai era sa tekivu vakatitiqataka na vunikau ena kena totoka era a nanuma taumada. E rairai era a tekivu lomatarotarotaka na dina ni ka era sa sotava.

Era rairai nanuma ni kevaka era mua tani mai na vunikau, ena vinaka cake na bula. Era na rairai sega ni vakacacani se dredrevaki tale.

Na ka dina, ni o ira era vakalialiai ira tiko mai era vakataki ira era sa bula marau ka vinaka tu na ka kece. Ia kevaka era na gole tani mai na vunikau, era na kidavaki ki na ivavakoso ni valelevu cecere ka vakaitamera ka vakacaucautaki ena vuku ni nodra lewa, vuku, kei na kila-ka.

Tu ga ena Salatu

Kemuni na marama, itokani lomani, ke dredre mo taura matua na itautauri kaukamea ka lako tudei ki na veivakabulai; ke sa gumatua mai na veidredrevaki kei na veivakacacani ka yaco mo yavalati kina; ke o vakaleqai ena taro se vunau o se bera ni kila; ke o rarawa ni yaco na luluqa, au sa vakamasuti kemuni, mo ni nanuma na tadra i Liai.

Tu ga ena Salatu!

Kakua ni laiva na itautauri kaukamea—na vosa ni Kalou!

Ni dua e saga mai mo vakamaduataki ni ko sa taura na loloma ni Kalou, kakua ni malele vei ira.

Kua ni guilecava, ni ko luve ni Kalou; e sautu na veivakalougatataki; ni ko cakava na Lomana, o na laki bula tale kei Koya!7

Na yalayala ni vakacaucautaki kei na ciqomi vakavuravura era sa tawanuitaki, sega ni dina, ka guce. Na yalayala ni Kalou e dei, dina, ka rekitaki—ena gauna oqo ka tawamudu.

Au sureti kemuni mo ni raica na lotu kei na vakabauta mai na rai e cecere. Sega na ka ena valelevu cecere ka vakaitamera me vakatauvatani rawa kei na vua ni bulataki na kosipeli i Jisu Karisito.

E dina sara, “sa sega na mata sa kunea, se na daliga sa rogoca, ka sa sega ni curu ki na loma ni tamata, na veika sa vakarautaka na Kalou me nodra sa lomani Koya.”8

Au sa vulica ni sala ni bula vakatisaipeli ena kosipeli i Jisu Karisito sa salatu ki na reki. Sa sala ni veitaqomaki kei na vakacegu. Oqori na sala ki na dina.

Au vakadinadinataka ena isolisoli kei na kaukauwa ni Yalo Tabu, o na rawa ni vulica vakataki iko na veika oqo.

Ena gauna oqo, ke sa dredre vei iko na sala, au nuitaka ko na laki vakarurugi ka vaqaqacotaki ena nomu isoqosoqo totoka ena Lotu—Lalai, Goneyalewa, kei na iSoqosoqo ni Veivukei. Era sa vaka na idusidusi ena sala, me vakavoui kina na nomu nuidei kei na vakabauta ena ilakolako ki liu. Era sa itikotiko taqomaki, ko na vakila ni ko sa taukei ka ciqoma na veivakayaloqaqataki mai vei ira na tacimu kei na itokani tisaipeli.

Na veika o vulica mai na Lalai ena vakarautaki iko ki na ikuri ni dina o vulica tiko vaka-goneyalewa. Na sala vakatisaipeli o curuma ena kalasi ni Goneyalewa e veimuataki ki na veitokani kei na mataveitacini marama ena iSoqosoqo ni Veivukei. Ena veikalawa yadua ni sala, ena soli na ikuri ni madigi mo vakaraitaka nomu lomani ira na tamata ena cakacaka ni vakabauta, veilomani, loloma, dodonu, kei na veiqaravi.

Na digitaki ni sala oqo vakatisaipeli ena mua ki na marau tawa tukuni rawa ka yaco na kemu ituvaki vakalou.

Ena sega ni rawarawa. Ena gadrevi kina na nomu vinaka taucoko—nomu vuku taucoko, matai, vakabauta, dodonu, qaqaco, gumatua, kei na loloma. Ia ena dua na siga o na raica lesu nomu sasaga, io ko na vakavinavinaka ni ko se kaukauwa tikoga, ni ko a vakabauta, ka ko a sega ni gole tani mai na sala.

Toso Tikoga

Ena rairai vuqa na veika ni bula o na sega ni lewa rawa. Ia ni sa oti, sa tu vei iko na kaukauwa mo digitaka nomu icavacava kei na vuqa na ka o sotava ena ilakolako oqo. E sega ni baleta na nomu gugumatua, ia na nomu digidigi ena veisau kina na bula.9

O na sega ni vakatara na ka o sotava mo rarawa kina.

O na sega ni vakatara me ra vakacudrui iko.

Mo rekitaka ni ko sa luvena yalewa na Kalou. O na kune reki kei na marau ena loloma soliwale ni Kalou kei na loloma i Jisu Karisito.

Sa rawa mo marau.

Au sureti iko mo vakasinaita na yalomu ena vakavinavinaka ki na vinaka tawayalani levu ni Kalou. Kemuni na marama lomani, o ni na cakava rawa na veika oqo! Sa noqu masu ena loloma taucoko ni yaloqu ni ko na digitaka mo toso ki liu ki na vunikau ni bula. Sa noqu masu ko na digitaka mo laveta cake na domomu ka me ivakatagi lagilagi ni vakacaucau, ka rekitaka na loloma ni Kalou kei na qoroqoro e kauta mai ki vuravura na Nona Lotu kei na kosipeli i Jisu Karisito.

Na sere ni bula vakatisaipeli dina ena rogo velavela beka se rogo levu ki na so. Mai na itekivu ni gauna, sa vaka tu mai kina.

Ia vua na Tamada Vakalomalagi, kei ira era lomana ka dokai Koya, sa sere talei sara ka totoka—na sere cecere veivakatabui ni loloma veivueti kei na qarava na Kalou kei ira na wekada.10

Au sa vakalougatataki kemuni niu sa iApositolo ni Turaga ni ko na kunea na kaukauwa mo qaqa ka marau vagumatua vaka-luvena yalewa na Kalou ka lako ena sala lagilagi vakatisaipeli. Ena yaca tabu i Jisu Karisito, emeni.

iDusidusi

  1. Raica na 2 Nifai 2:14, 26.

  2. Raica na Luke 15:4–6.

  3. Boston College, “Study Finds Intractable Conflicts Stem from Misunderstanding of Motivation,” ScienceDaily, Nov. 4, 2014, sciencedaily.com.

  4. Maciu 5:44–45.

  5. Maciu 5:44.

  6. Raica na 1 Nifai 8.

  7. Raica na “Au Luve ni Kalou,” Children’s Songbook, 2–3.

  8. 1 Korinica 2:9.

  9. Raica na “The Most Inspirational Book Quotes of All Time,” pegasuspublishers.com/blog.

  10. Raica na Alama 5:26.