Gole Vua na Turaga

Mai vei Bisopi W. Christopher Waddell

iKarua ni Daunivakasala ena Matabisopi Vakatulewa

Ena veika e lako curuma ena nona bula vakayago, eda sega ni lewa na ka kece ena yaco vei keda, ia e tiko vei keda na vakatulewa deivaki ena noda vakayacora na veisau ena noda bula.

Ena vula itubutubu ena yabaki 1988, keirau a umana vata e dua na ilakolako vakabisinisi kei na dua na gade vakamatavuvale ka tomani keirau tu na va na luvei keirau kei na tinana dawai na watiqu, ki Hawaii ena vica na siga.

Na bogi bera ni keitou vuka i Hawaii, a kune vua na luvei keirau vula va, o Jonathon, e dua na mate ni daliga, ka vakaraitaki vei keirauena sega ni rawa ni vei lakoyaki ena lomani tolu kei na va siga. Sa mani tau na neirau vakatulewa me na vakatawani Jonathon o Carol, meu sa gole vata kei ratou na vo ni vuvale o au.

Na imatai ni ivakatakilakila vei au, ni oqo e sega ni ilakolako au a tadra, ka mani yaco ena gauna keitou yaco yani kina. Ni da taubaletaka sobu na sala ka muria sobu tu na vei niu ka cilava donu tu na vula, ka sarava tu yani na waitui, au vuki meu kaya na totoka ni yanuyanu, kei na gauna ni vei domoni au tu kina ena gauna oya, ena noqu nanamaki meu raici Carol, au kunei au niu raica donu tu na matana na tinana-na-watiqu—ka meu tomana au lomana dina vakalevu. Ia oqo e sega ni ka au a namaka. Ka sega talega ni namaka o Carol ni na tiko voli ga e vale ena gauna ni neitou gade me na raica na luvei keirau tagane ka tauvimate tu.

Ena tu na gauna ena noda bula eda na kunei keda kina ena so na sala, eda sega ni namaka ka na vakacala na noda gauna ni gade. Eda sotava vakacava na veika oqo, ka vuqa na gauna eda sega ni rawa ni vakatulewa, ka veisautaka na bula eda sa tuvatuva ka tu yani kina?

Ena ika 6 ni June, 1944, o Hyrum Shumway, e dua na turaga ni valu gone ena Mataivalu ni Amerika, a lako ki matasawa ena gauna a kabati kina vakaivalu na baravi mai Omaha. A yaco bula kina baravi, ia ena 27 ni Julai, ea tiki ni mataivalu cokovata, e qai mavoa levu mai kina o koya ena gauna a kacabote kina e dua na saukuro ni taqe ni vanua. Ena tasoro ni gauna, na nona bula kei na nona sasaga ni vuli vuniwai e sa na vakaleqai vakalevu. Ni oti e vica vata na veisele vakavuniwai, ka vukei koya ena nona bula mai ena mavoa bibi, a sega ni rai rawa tale o Brother Shumway. Ena sauma beka vakacava?

Oti e tolu na yabaki na nona qaravi vakavuniwai e valenibula, a suka lesu tale ena nona tikotiko e Lovell, Wyoming. E sa kila tu o koya ni nona tatadra me vuniwai e sana sega ni rawa, ia na nona sasaga me vakamau ka qarava na nona matavuvale.

A qai kunea o koya e dua na nona cakacaka mai Baltimore, Maryland e lai daunivakasala ni cakacaka vei ira na mataboko. Ena gauna a qaravi voli tu kina vakavuniwai, a vulica kina o koya ni o ira na mataboko e levu na ka era rawata ia era se sega ni vakila rawa tiko, ena walu na yabaki ena nona veiqaravi, e vukei ira na mataboko ena nodra vaqara cakacaka levu duadua ena vanua e veiqaravi kina.

Ena dei ni yalona kei na vei ka e rawata kei na nona rawa ni qarava na nona matavuvale, a vakatutu vua na nona daulomani o Hyrum, “kevaka o na wilika na ivola ena meli, tuva vata na sitokini, ka draiva taka na motoka, au na rawa ni qarava na kena vo.” Erau a vauci ena Valetabu mai Salt Lake ka rau a qai vakakalougatataki, ni walu na luvedrau.

Ena yabaki 1954 o Shumway a qai lesu tale ki Wyoming, a qai lai cakacaka voli kina me 32 na yabaki o Brother Shumway ena itutu vaka Dairekata ni Vuli vei ira na Galu kei na Mataboko. Ena gauna vata talega oqo a veiqaravi kina vaka Bisopi ena Tabanalevu o Cheyenne nai Matai ka qai veiqaravi vaka Peteriaki ni Teki me 17 na yabaki. Muria mai na nona vakacegu, o Brother kei Sister Shumway rau a veiqaravi vaka veiwatini daukaulotu ena Tabana ni Kaulotu ena Ceva kei Lodoni.

A mai vakacegu ena Maji 2011 o Hyrum Shumway ka biuta tu mai e dua na iyau ni vakabauta kei na veivakabauti vua na Turaga, ena gauna ni dredre ni veivakatovolei, vei ira na luvena kei na nona kawa, ira na makubuna kei ira na makubuna vakarua.¹

E veisau taka na nona bula o Hyrum Shumway na ivalu, ia e sega vakadua ni vakatitiqa taka o koya na nona bula vakayalo kei na veika ena rawa ni rawata ka tawamudu. Me vakataki koya, eda sa luvena tagane kei na yalewa na Kalou, ka me da “ciqoma na nona ituvatuva ka [meda] rawa ni mai vakayago ka vuli e vuravura me ra toro cake yani ki na bula e uasivi sara ka kila deivaki kina na [keda] na icavacava vakalou ena bula tawamudu.”² Sega ni dua na veivakatovolei se dredre ena rawa ni veisau taka na noda sasaga vakayalo—na noda vakatulewa ga ena gauna eda vakayagataka kina na galala ni noda digidigi.

Na veisau, kei na macala ni noda bolebole, eda dui curuma tu ena bula oqo e lako mai ena veimataqali bulibuli kei na duidui ni kena levu se lailai ka dau lauti keda ena vei sala eda dui kila. Vakai iko, au sa vakadinadinataka eso na noqu itokani kei na so na lewe ni matavuvale era sotava na bolebole ka vakavuna na:

Na mate ni dua na wekadra voleka.
Na kasere ni matavule.
Sega ni dua na madigi me ra vakamau kina.
Tauvimate se mavoa bibi.
Na leqa tubukoso, eda sa qai vakadinadinataka e veiyasai vuravura.

Ka e vuqa na ka eda rawa ni wilika. E dina ni tu na “veisau” ena dui kila tu vei keda eda lako curuma tu, e dua na tikina bibi ena tautauvata voli ena macala ni dredre se bolebole—na inuinui kei na vakacegu sa tu me noda mai na solibula veisorovaki i Jisu Karisito. Na Veisorovaki i Jisu Karisito e vakarautaka na ulumatua ni veivakabulai kei na veivakadodonutaki ni mavoa ni yago, na vakacacani ni yalo, kei na yalo raramusumusu.

Koya e kila, na sala e sega tale ni dua e kila, na cava eda gadreva, vakayadua, meda na toso kina ena maliwa ni veisau. Ni vakatautauvata taki kei ira na noda itokani se ira na noda daulomani, na iVakabula e sega walega ni na tokoni iko, o koya ena kila vakavinaka, baleta ni sa lesuva mai na vanua eda tu kina. Kuri ni nona mai sauma na isau ni nona mai vakararawataki ena vukuni noda ivalavalaca, o Jisu Karisito a muria kece na vei sala, sotava kece na vei bolebole, sotava kece na vei mosi—vakayago, vakasama se vakayalo—eda na sega ni sotava ena noda bula vakayalo.

A vakavulica o Peresitedi Boyd K. Packer: “Na loloma cecere kei na loloma soliwale nei Jisu Karisito e sega ni baleti ira walega era ivalavala ca … , ia era kovuta na yalayala ni vakacegu tawayalani vei ira kece era na ciqomi Koya ka muri Koya. … Na nona loloma cecere sai koya na dauveivakabulai qaqa, vei ira sara mada ga era mavoa ni sega ni nodra cala.”³

Ena veika e lako curuma ena nona bula vakayago, eda sega ni lewa na ka kece ena yaco vei keda, ia e tiko vei keda na vakatulewa deivaki ena noda vakayacora na veisau ena noda bula. Oqo e sega ni vakaraitaki ni bolebole kei na veivakatovolei eda dui sotava e dua tu na kena yaga ka rawarawa tu na noda vakatulewa taka. Oqo e sega ni kena ibalebale ni da galala mai ena bula rarawa kei na vutugu. Oqo e kena ibalebale ni tiko na inuinui ka vu mai na Veisorovaki i Jisu Karisito, eda rawa ni toso kina iliu meda rawa ni kunea kina na veisiga vinaka—ka siga e sinai kina na reki, rarama kei na bula marau.

Ena Mosaia eda rawa ni wilika kina na ka me baleti Alama, na nona bete-vakacegu ni Tui o Noa, kei ira na tamata, e a, “vakasalataki Alama na Turaga … [,] cavutu ki na lekutu ni ra sa bera mai na mataivalu i Noa na tui.” Ni oti e walu na siga, “ra sa qai yaco ki na dua … na vanua totoka ka bulabula” era qai “birika kina na nodra vale laca; ka tekivu me teivaka na qele ka tara vale.”⁴

E via rairai vinaka toka na kedratou ituvaki. Era sa ciqoma na kosipeli nei Jisu Karisito. Era sa papitaiso ka ra yalataka ni ra na qarava na Turaga ka muria na Nona ivakaro. Ka “me ra tubu ka sautu vakalevu sara ena vanua.”⁵

Ia, na ituvaki ni nodra bula e sega ni dede e qai veisau. “Raica a tiko mai na iyalayala ni vanua e dua na nodra mataivalu na Leimanaiti.”⁶ E sega ni dede e sa biu vakavesu o Alama kei ira na nona tamata “sa levu sara na nodra vakararawataki ka ra sa tekivu tagi kina vagumatua sara vua na Kalou.” Ka kenai kuri, era vakaroti mai vei ira na veivesu mera kua ni masu, ke sega, “o koya e kunei ni masu vua na Kalou me vakamatei.”⁷ E sega ni cakava e dua na ka o Alama kei ira na nona tamata me vei sotari kina kei na ituvaki vou oqo. Era na sauma vakacava?

Era qai sega ni beitaka na Kalou, ia era vuki Vua “sa tagi vakaidina vua na yalodra.” Ena nona qai sauma mai na nodra vakabauta kei na masu, na Turaga qai sauma mai: “Ka vakacegu. … Au na … vakamamadataka na icolacola dou sa vakacolati kina mo dou kakua ni vakila e dakumudou.” Ni oti oya, “a sa vakaukauwataki ira na Turaga me rawarawa vei ira na nodra icolacola, ka ra soli ira ena yalomarau kei na yalovosota ki na nona inaki na Turaga.”⁸ Dina era se sega ni sereki mai na veivakabobulataki, ena nodra vuki vua na Turaga, ka sega ni vuki tani mai vua na Turaga era vakakalougatakime veiraurau kei na nodra gagadre kei na vuku nona na Turaga.

Me vaka a vakatavulica o Elder Dallin H. Oaks: “Na veivakalougatataki ni veivakabulai e yaco mai ena levu na sala, era dui ganita yadua na noda gagadre, me vaka e kila o Koya e lomani keda vakalevu duadua. Ena so na gauna na ‘veivakabulai’ e kauta tani na noda tauvimate se laveta na noda icolacola. Ena so na gauna ‘vakabulai’ ena kaukauwa e soli se kila se na vosota meda colata rawa kina na icolacola e vakataqari vei keda.”⁹

Ia e kena ilutua, “ena levu ni nodra vakabauta kei na vosota,” o Alama kei ira na nona tamata era sereki mai vua na Turaga, “ia era sa ia na vakavinavinaka … , nodra vakabobulataki; ni ra a vakabobulataki tiko ka sega e dua me vueti ira rawa, na Turaga na nodra Kalou duadua ga.”¹⁰

E kani rarawa ni vuqa na gauna eda vuki tani mai vua na ivurevure vinaka ni veivuke—na noda iVakabula o Jisu Karisito. E dua na vosanikalou kilai levu mai na “gata parasa.” e vakavulica vei keda ni tiko na noda digidigi ena gauna eda sotava kina na vei bolebole. Oti na kena kati ira e levu na gone ni Isireli na “gata vakabukawaqa,”¹¹ “dua na kena mataqali sa vakaturi cake tale … ni ko koya yadua sa via raica … ena bula. [Ia e digidigi.] A ra sa lewe vuqa era raica, ka ra bula kina.

“… Ia era lewe vuqa sara era sega ni via raica ni ra sa yalokaukauwa, o koya era sa mate kina.”¹²

Me vakai ira na Isireli makawa, eda vakayaloqaqataki me da raica na iVakabula meda bula—ni rawarawa na nona ivua ka mamada na nona icolacola.

A vakavulica o Alama lailaina dina vakatabui oqo ena nona kaya, “ni’u sa kila ko ira kecega sa vakadinata na Kalou sa dau vukei ira ko koya ena nodra vakatovolei, kei na nodra leqa, kei na nodra vakararawataki, ia era na laveti cake ena siga mai muri.”¹³

Ena vakataotitoi ni gauna oqo, naTuraga e vakarautaka vei keda e vuqa na veika, na noda “gata parasa,” ka buli tu me vukei keda meda vakasaqara na Karisito ka biuta na noda vakabauta Vua. Na noda sotava tiko na vei bolebole ni bula e sega ni ka meda vakaweleweletaka kina na veika e tu e matada ia meda digitaka dei na yavu eda digitaka me da tara kina.

Na ivurevure eso oqo e oka kina, ka sega ni yalani vei ira:

Dau vulica vakawasoma na ivolanikalou kei na nodra ivakavuvuli na parofita bula.
Na vakawasoma ni masu kei na lolo.
Vakaivotavota ena bula kilikili ena sakaramede.
Lakovi vakawasoma na valetabu.
Veivakalougatataki Vakamatabete.
Vuku ni veivakasalataki mai vei ira na kenadau vakaivola ka vakakina.
Wainimate ni veivakaroti vakavinaka ka vakadonui na kena vakayagataki.

Se vakacava tu na veisau ni ituvaki ni bula eda na lako curuma, kei na veika eda na sega ni namaka tu ena sala eda muria tiko, na ivakarau ni noda na sotava e noda digidigi. Noda vuki vua na iVakabula ka taura dei na Ligana e noda digidigi vinaka duadua.

E vakavulica o Elder Richard G. Scott na dina vakayalo oqo: “Dina, vakasaqara na marau vata kei na kaukauwa ni vakau tiko yani oqo, na gugumatua kei na kaukauwa me da vakamalumalumutaka na dredre sara na veika dredre mai na dua na bula e yavutaki mai vei Jisu Karisito. … E sega ni vakadeitaka na macala ni dua na bogi, ia sa veivakadeitaki matata ni, mai na nona gauna na Turaga, ena yaco mai na kena iwali, era na qaqa tale na vakacegu, ka na vakasinaiti na bula galala.”¹⁴

E na dina oqo au wasea kina na noqu vakadinadina. Ena yacai Jisu Karisito, emeni.