Turaga, E Rawa ni Ko Ni Dolava na Mataqu
Mai vei Elder W. Craig Zwick
Lewe ni Vitusagavulu Vakaemeritesi
E dodonu me da raici ira na tani ena matana na noda iVakabula.
Na Lion King e dua na iyaloyalo yavala bulabula vakasakiti me baleta na savana e Aferika. Ni mai mate na tui ni laione ena nona vakabula na luvena, sa mani drotaki bula voli na ravouvou laione ni vakarusa na iliuliu levu na vo ni savana. A qai taura lesu na matanitu na ravouvou laione ena nona veivuke e dua na dauvakasala. Sa tadola na matana ki na gagadre ni tautauvata ena iwirini cecere oya ni bula ena savana. Ni tuberi tiko me na yaco me tui, a vakasalataki na laione gone me dau “raibaleta na veika e raica.”1
Ni da vuli tiko me na yaco me da itaukei ni veika kece e tu vei Tamada, e vakasalataki keda na kosipeli me da raibaleta na veika eda raica. Me da raibaleta na veika eda raica, sa dodonu me da raici ira na tani ena matana na noda iVakabula. Na lawa ni kosipeli e sinai tu ena veimataqali tamata. E sega ni rawa ni da kila vakavinaka sara na nodra digidigi kei na nodra ivakarau ni rai na tamata ena noda vuravura, ena ivavakoso ni Lotu, kei na noda matavuvale sara mada ga baleta ni da dau sega ni raica rawa na iyaloyalo taucoko se o cei o ira. Me da raibaleta na veika rawarawa kei na ivakatakarakara ka vakarabailevutaka na iloilo somidi ni noda kilaka.
A dolavi na mataqu meu “raibaleta na veika au rawa ni raica” niu veiqaravi tiko vakaperesitedi ni kaulotu. A yaco mai e dua na daukaulotu gone ena veilecayaki ni mata. Ni keirau dabe ena dua na veivakatarogi, a kaya ena yalorarawa, “au sa via lako i vale.” Au vakasamataka, “Io, me na wali qo.” Au vakasalataki koya me cakacaka vakaukauwa ka me masulaka ena dua na macawa qai qiriti au mai. Ni oti e dua na macawa, voleka ni tiki ni miniti sara ga oya, sa qiri mai. Se vinakata tikoga me gole i vale. Au vakasalataki koya tale me masu, me cakacaka vakaukauwa, qai qiri au mai ni oti e dua na macawa. Ena neirau veivakatarogi ka tarava, se bera ga ni dua na veisau. Se vinakata tiko ga me lesu i vale.
Au na sega ni vakatara me yaco oya. Sa tekivu meu vakavulica vua na bibi ni nona veikacivi. Au vakayaloqaqataki koya “me guilecavi [koya] ka cakacaka.”2 Ia veitalia ga na iwalewale au solia vua, e sega ga ni veisau nona vakasama. Qai votu vei au niu se bera tiko ni raica na iyaoyalo taucoko. Oqori na gauna au qai vakauqeti meu tarogi koya: “Elder, na cava e dredre vei iko?” Na veika e tukuna e coka sara ga na utoqu: “Peresitedi, au sega ni rawa ni wilivola.”
Na ivakasala momona au nanuma ni bibi vua me rogoca e sega sara ni sota kei na nona gagadre. Na ka levu duadua e gadreva sai koya meu raibaleta noqu vakatulewa totolo ka vakatara na Yalo me vukei au meu kila na ka dina e tu ena nona vakasama na daukaulotu oqo. E gadrevi au meu raici koya vakadodonu ka tukuna e dua na ka me nuitaki. Ia, au a vaka e dua na polo vakaitamera ni voro lalaga. A qai vulica na daukaulotu gugumatua oqo me wilivola ka yaco me dua na tisaipeli savasava i Jisu Karisito. A dolava o koya na mataqu ki na vosa ni Turaga: “Ni sa sega ni raica ko Jiova me vaka sa raica ko ira na tamata; ni sa raica na ka e sau ko ira na tamata, ia sa raica na yalo ko Jiova” (1 Samuela 16:7).
Sa dua na veivakalougatataki talei ni vakarabailevutaka na Yalo ni Turaga na noda rai. Nanuma na parofita o Ilaisa qai yadra mai ni ra sa wavolita tu nona koro na mataivalu ni Siria ena nodra ose kei na qiqi? Sa rere na nona dauveiqaravi ka taroga vei Ilaisa se na cava era na cakava ena veisivi levu ni iwiliwili vakaoya. E tukuna vua o Ilaisa me kua ni leqa ena malanivosa guilecavi dredre: “Kakua ni rere ni ra sa lewevuqa sa tiko kei kedaru, ka lewe laillai era sa tiko kei ira” (2 Tui 6:16). E sega ni kila na dauveiqaravi se cava e tukuna tiko na parofita. E sega ni rawa vua me raibaleta na veika e rawa ni raica. Ia, a raica o Ilaisa na veimataivalu ni agilosi era sa vakarau tu me ra vala ena vukudra na tamata ni parofita. A mani masu kina o Ilaisa vua na Turaga me dolava na matana na cauravou, “ka raica sa oso na ulunivanua ena ose kei na qiqi bukawaqa, era tiko vakavolivoliti Ilaisa” (2 Tui 6:17).
E vakavuqa noda dau tawasei keda tani mai vei ira eso ena duidui ni veika eda raica. Eda dau logavinaka e yasadra era vakasama, vosa, vakaisulu, ka ivalavala vakataki keda ka sega ni logavinaka vei ira e duidui na kedra ituvaki se nodra ivakarau ni bula. Ia na ka dina, eda sega beka ni lako mai na veimatanitu duidui ka duidui noda vosa? Eda sega beka ni raica kece na vuravura e dina ni vakaitamera na ilati ena veika eda sa sotava mai? Ni so era rai ka vosa ena mata vakayalo, me vaka na parofita o Ilaisa, ka so e rai ka veitaratara ena rai saraga ni mata me vaka au sotava vua noqu daukaulotu sega ni kila na wilivola.
Eda tiko ena dua na vuravura e bula tu ena veivakatauvatani, veidusi, kei na veivakacacani. Me da kakua ni titiro tiko ena iloilo ni tabana vakaitukutuku ni veimaliwai, eda gadreva me da raica i loma na itovo vakalou ka tu kina noda dodonu yadua. Na itovo vakalou oqo kei na gagadre ena sega ni rawa ni biu ena Pinterest se kabi ena Instagram.
Me da ciqomi ira ka lomani ira na tani e sega ni kena ibalebale me da taura nodra vakasama. E matata, ni gadreva na dina na noda yalodina cecere duadua, e dina ni sega ni dodonu me vakalatilati ki na yalovinaka. Na lomani ira dina na tani e gadreva na iwalewale tomani ni kena ciqomi nodra igu uasivi duadua na tamata eda sega beka ni kila vakavinaka sara na veika era sotava kei na malumalumu ena nodra bula. Me raibaleti na veika eda rawa ni raica e gadrevi kina na vakanamata yalodina vua na iVakabula.
Ena 28 ni Me, 2016, erau a tiko kina ena vanua ni susu manumanu ni matavuvale mai Colorado o Beau Richie yabaki 17 kei nona itokani o Austin. Erau a vodoka o Beau kei Austin nodrau lori cici ena ituvaki ni vanua cava ga ena nanamaki ki na dua na siga me caka kina e levu na ka. Se bera ni yawa na vanua rau lakova rau sa sotava na ituvaki ca, ka yaco sara kina na leqa. A tavuki vakasauri na lori e draivataka tiko o Beau, ka bikai Beau tu e ruku ni 400 na paudi bibi (180 na kilokaramu) na sitila. Ni yaco yani vua na itokani nei Beau o Austin, a raica ni sa sasagataki bula tiko o Beau. Ena nona igu taucoko, a tovolea me laveta tani na lori mai vei nona itokani. Sega sara ga ni bau yavala. A masuaki Beau qai cici me vaqara veivuke. Era qai yaco mai na vakailesilesi ni veiqaravi vakatotolotaki, ia ena vica ga na auwa tarava sa leqa o Beau. Sa sereki mai na bula vakavuravura oqo.
Erau yaco mai nona itubutubu yalorarawa. Ni rau duri tu ena loma ni valenibula lailai kei na nona itokani lomani o Beau, matavuvale, kei ira na vuniwai era a qaravi Beau, a curu yani e dua na ovisa ka solia na selevoni nei Beau vei tinana. Ni taura na talevoni, a rogo mai na alamu. A dolava na talevoni ka raica na alamu e veisiga nei Beau. A wilika i cake na itukutuku sa virikotora tu na luvena tagane yabaki tinivakacaca dau mamarau ka sasaga ka me wilika e veisiga. E kaya vaoqo, “Nanuma mo biuti Jisu Karisito me itakele ni nomu bula nikua.”
Nona vakanamata o Beau vua nona Dauveivueti e sega ni vakalailaitaka nodra lolosi nona daulomani ena nona sa yali. Ia e kauta mai na inuinui ka vakaibalebale kina na bula kei na digidigi ni bula nei Beau. E rawa kina ki na nona matavuvale kei na nona itokani me ra raibaleta na rarawa ga ni nona mai mate totolo ki na veika dina ka rekitaki ni bula sa bera mai. Sa dua na ka vakaciriloloma vei rau na itubutubu nei Beau me rau raica ena matai luvedrau tagane na veika e bibi duadua vua.
Ni da lewena na Lotu, sa soli vei keda na isolisoli yadua ni alamu vakayalo me vakasalataki keda ena gauna eda rai tani tiko kina ena mata vakayago mai na veivakabulai. Na sakaramede na noda ivakananumi vakamacawa me da vakanamata tikoga vei Jisu Karisito me da dau nanumi Koya tikoga me tiko ga kina kei keda na Yalona (raica na V&V 20:77). Ia, ena so na gauna eda sega ni dau kauwaitaka na yalo ni veivakananumi kei na alamu. Ni sa tiko o Jisu Karisito me itakele ni noda bula, ena vakavuna o Koya me tadola na matada ki na veika lelevu e rawa ni yaco.
Au a ciqoma e dua na ivola talei baleta na alamu veitaqomaki a sotava e dua na marama yalodina. E tukuna vei au ena nona saga me vukea na watina me kila na veika e nanuma, a tekivu me maroroyaena nona talevoni e dua na ituvatuva ni veika e cakava se tukuna ka vakacudrui koya. A nanuma ni sa donu na gauna, sa na biuta vata toka o koya e dua na ivakadinadina volai ni veika e rawa ni wasea vua ka na vakavuna me vinakata me veisautaka nona ivakarau. Ia, ena dua na Sigatabu ni kania tiko na sakaramede ka vakanamata tiko vua na iVakabula, qai kila rawa ni nona volaitukutukutaka tiko na veika ca e baleta na watina sa vakayawaka tiko kina na Yalo mai vua ka na sega ni rawa ni veisautaki watina.
A boko e vuniyalona e dua na alamu vakayalo ka kaya: “Laiva me lako; laiva kece me lako. Bokoca na veika o vola tu. Era na sega ni veivuke.” A qai vola vaoqo o koya, au cavuta: “E taura toka e dua na gauna meu qai tabaka na ‘select all’ ka balavu cake meu qai tabaka na ‘delete.’ Ia niu kitaka vakakina, era yali ga yani e maliwa lala na yalo ca kece oya. Sa vakasinaiti na yaloqu ena loloma—lomana na watiqu ka lomana na Turaga.” Me vakataki Saula ena gaunisala ki Tamasiko, sa veisau nona rai. Sa lutu mai matana na vari ni nanuma cala.
Sa dau dolava vakawasoma na iVakabula na matadra na mataboko vakayago kei na mataboko vakayalo. Ni da dolava na matada ki na dina vakalou, sa vakarautaki keda me da vakabulai mai na rai lekaleka vakayago. Ni gole noda rai kei na vakasama ki na “alamu” vakayalo ka sikinalataka me veisau na kosi se me vakalevutaki na rai, eda sa ciqoma tiko na yalayala vakasakaramede me tiko vata kei keda na Yalona. A yaco oqo vei Josefa Simici kei Oliva Kaudari ena Valetabu mai Kirtland ni vakavulici na dina veiuqeti mai vei Jisu Karisito ka a yalataka ni na “na cereki mai na neirau vakanananu “na ilati” ni malumalumu vakayago, ka dolavi na mata ni neirau kila ka” (V&V 110:1).
Au vakadinadinataka ena kaukauwa nei Jisu Karisito, ena rawa kina ni da raibaleta vakayalo na veika eda raica vakayago. Ni da nanumi Koya ka tiko vata kei keda na Yalona, ena dolavi na mata ni noda kila ka. Ena qai volai matua e yaloda na dina cecere ni bula vakalou e tu vei keda yadua. Ena yacai Jisu Karisito, emeni.