Butoleka Vakayalo

November 2017

Butoleka Vakayalo

Mai vei Elder Gary E. Stevenson

Ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua

Kakua ni vakalaiva na veivakagolei ni bula me vakabutolekataka na rarama mai lomalagi.

Ena ika 21 ni Okosita ni yabaki oqo, e rua na ka dau yaco vakavudua e a yaco ka vesuka na nodra rai na tamata e veiyasai vuravura. Na imatai na kena marautaki na ika 90 ni nona siganisucu na noda parofita lomani, ko Peresitedi Thomas S. Monson. Ena gauna au tiko vakailesilesi mai na iwasewase vakapasifika au marautaka ni o ira na yalododonu mai Ositerelia, Vanuatu, Niu Siladi kei Taiti era sega walega ni kila, ia era marau ena kena soqovi nai isauisau oqo. Au vakila na kalougata niu mai wasea vata ena nodra ivakaraitaki veivakatakatai ni vakabauta kei na loloma vua na turaga cecere oqo. Sa dua na veivakauqeti dina na mai raica na isema era wasea na Yalododonu kei na nodra parofita.

E dina ga, ni nanumi ira na via vakanuinui vinaka vua ena nona siga ni sucu o Peresitedi Monson, e vakamacalataka e dua na loloma uasivi: “Vakasaqara e dua ka sotava tiko na gauna dredre se tauvimate se galili ka cakava e dua na ka ena vukadra. O koya sara ga oya na ka au kerea.”¹ Keimami lomani ka tokoni kemuni, Peresitedi Monson.

Butoleka ni Matanisiga

E dua tale na ka kunekune dredre ka vakalomalagi a yaco ena siga vata ga oya ka ra sarava e milioni e vuravura raraba, na butoleka vakadua ni matanisiga. Oqo sa imatai ni oti e 99 na yabaki me dua na butoleka vakaoqo me yaco ka takosova na vanua taucoko o Amerika.² O sa bau raica mada e dua na butoleka ni matanisiga? E rairai beka niu rawa ni vakamacalataka vakamatailalai cake.

Na butoleka ni matanisiga e yaco ni toso na vula ena kedrau tadrua na vuravura kei na matanisiga, ka laki latia vakadua na rarama kece mai na dela ni matanisiga.³ Na dina ni kena yaco rawa oqo e veivakurabuitaki vei au. Kevaka o raitayaloyalotaka na matanisiga e rawa ni vaka na levu ni dua na yava ni basikeli, na vula me vakatauvatani ena vaka sara beka ga na levu ni dua na vatu lailai.

E rawa vakacava vana na noda ivurevure ni noda katakata, rarama, kei na bula ka rawa ni tabonaki ena dua na ka tawayaga na kena levu?

E dina ni matanisiga e vaka 400 taki na kena levu mai na vula, ia e vaka 400 taki talega na kena yawa mai vuravura.⁴ Ni da rai yani e vuravura, na rai vakafika e rairai tautauvata tu ga na levu ni matanisiga kei na vula. Ena gauna ni rau veidonui vinaka, na vula e vaka e vakataotaka na taucoko ni siga. O ira na noqu itokani kei na noqu vuvale era tiko ena vanua ni butoleka era vakamacalataka na kena veisosomitaki na rarama kina butobuto, e votu mai na kalokalo, ka cegu na tagi ni manumanu. Sa tekivu me batabata mai na cagi, baleta na vakarau ni draki ena butoleka e rawa ni lutu kina 20 na dikirisi na fahrenheit.⁵

Ira na tamata era vaka mata iloilo ni butoleka

Era vakamacalataka na nodra qoroqoro, kidroa, vakatalega kina na nuiqawaqawa ni ra kila ni na kauta mai na veikadredre. Ia, era qaqarauni ena kena sagai me ra taqomaki ira mai na ca ni mata tudei se na mataboko ni butoleka kana kauta mai na butoleka ni matanisiga. Na tataqomaki oqo e rawa mai na kena vakayagataki na iloilo ka buli vakamatau tu ka na taqomaka na mata mai na leqa e rawa ni yaco.

Na Vakatautauvata

E vakatautauvata ni rawa ni bonata na vula lailai na kena vakasakiti na siga, na ivalavala vata e rawa kina vua na vula lailai sara me latia na matanisiga lagilagi, ka bokoca na kena rarama kei na katakata, e dua na butoleka vakayalo e rawa ni yaco vei keda ni da vakatara na ivakatarabe lalai ka vakavuleqa—o ira ka da dau sotava e veisiga ni bula—me ra toro voleka sara ka ra latia kece na vakaitamera, na rarama, na katakata ni iserau i Jisu Karisito kei na dina ni Nona kosipeli lagilagi.

O Elder Neal A. Maxwell e a tosoya tale ki liu na vakatautauvata oqo ni kaya: “E dua mada ga na ka lailai me vaka na idovinikakana ni tamata, ni biu voleka kina mata, e rawa ni vakamatabokotaki koya ki na matanisiga levu dina. Ia na matanisiga e se tiko ga oya. Na mataboko e a kauta ga mai vei koya vakai koya na tamata. Ni da vakavolekataka mai na veika tani eso, ka biuti ira me liu era na vakabuwawataka na noda raici lomalagi.”⁶

Sa matata, ni sega ni dua vei keda e via nakita na nona via vakabuwawataka na nona raici lomalagi, se me vakadonuya na butoleka vakayalo me yaco kina noda bula. Me da vakadikeva mada eso na ivalavala ena vukei keda meda tarova na butoleka vakayalo mai na kena vakayaco mavoa tudei vakayalo.

Iloilo ni Kosipeli: Vakuria tiko na Rai Vakakosipeli

Ni nanuma tiko na noqu ivakamacala me baleta na matailoilo ka vakayagataki me taqomaki ira ka ra sotava na butoleka mai na mavoa ni mata se na mataboko ni butoleka? Ni da raica na butoleka vakayalo mai na iloilo veitaqomaki ka malumu ni Yalo Tabu e vakarautaka e dua na rai vakakosipeli, ka taqomaki keda kina mai na mataboko vakayalo.

Me da raica mada eso na ivakaraitaki. Ni sa tu e lomada na nodra vosa na parofita ka sa noda ivakavuvuli na Yalo Tabu, sa rawa ni da dagava na rarama kei lomalagi ka vakalati vakatikina tu mai ena “iloilo ni kosipeli.”

Ia eda qai tokara vakacava na noda matailoilo vakakosipeli? Qo eso na ivakaraitaki: na noda iloilo vakakosipeli e vakatakila vei keda ni Turaga ni gadreva me da kana sakaramede e vei macawa ke gadreva talega me da na vulica na ivolanikalou ka masu ena veisiga. E vakasalataki keda talega ni o Setani ena vakatovolei keda. Eda kila ni nona ituvatuva e saga me kauta laivi na noda digidigi mai na noda vagolei tani kei na veitemaki vakavuravura. Ena gauna nei Jope, ni so era sotava tiko na butoleka vakayalo, ka vakamacalataki: “Era sotava na butobuto ena siga tutu, a ra sa vakayayamo voli ena siga levu me vaka ena bogi.”⁷

Kemuni na taciqu kei ganequ, niu vosa ena vuku ni rai tiko ena iloilo vakakosipeli, yalovinaka ni kila ni keitou sega ni vakaraitaka se veivosakitaka na veika keimami sotava se meda taubale vakadinamati ka lecaika tu ena vere kei na ca ka sa biuta tu e matada na meca. Au sega ni tukuna tiko na ivesu ni mata—ia na kena veibasai. Au vakatura tiko meda raica na bolebole mai na iloilo ni kosipeli. A raica rawa o Elder Dallin H. Oaks ni “rai taucoko sai koya na noda rawa ni raica kece na itukutuku e tautauvata e dua na isema ni veiwekani.”⁸ Na ivakarau ni rai ni kosipeli e vakarabailevutaka na noda rai ki na dua na rai tawamudu.

Ni ko daramaka na “iloilo ni kosipeli,” ko na kunea ka vakanamata donu kei na rai ena nomu vakasamataka na nomu tuvatuva ka, na nomu leqa, na nomu veitemaki, kei na nomu cala sara mada ga.Ko na raica na rarama ko sega ni raica ni ko ni sega ni tokara.

E muana ka dua, e sega wale ga ni yasana ca ka rawa ni vu ni butoleka vakayalo e noda bula. E vakavuqa, na veisasaga qoroi ka yaga ka da dau soli dina kina eda rui torova voleka ka ra dau vakalatia vakadua na rarama ni kosipeli ka kauta mai na butobuto. Na veika rerevaki se na veivakagolei oqo e rawa ni wili kina na vuli, bula sautu, kaukauwa, veivakauqeti, gagadre, io na taledi kei na isolisoli.

E a vakatavulica o Peresitedi Dieter F. Uchtdorf ni “dua na bula dodonu, ka sa laki vakatani, ena rawa me dua na caka cala. … Ena dau yaco na gauna me vuki na rawa-ka me ivakatao ni ka, kei na sasaga me rogo, ka me tabogo me da vakaogai kina.”⁹

Meu wasea mada vakamatailalai eso na ivakaraitaki levu ka rawa ni vakayaco ka ki na noda butoleka vakayalo.

iTukutuku Raraba

Ena vica na vula sa oti, au a vosa kina ena Koniferedi ni Marama mai BYU.¹⁰ Au a vakamacalataka na ka e vakayacora na tekinoloji oka kina na ikau ni veimaliwai “me na teteva yani na veimatanitu, veimataqali, duivosavosa kei ira na tamata kecega na kilaka me baleta na iVakabula.”¹¹ Ko ira na tekinoloji oqori e oka kina na vei mataveilawa ni Lotu me vaka na LDS.org kei na Mormon.org; mobile apps me vaka na Gospel Library, Mormon Channel, LDS Tools, kei na Family Tree; kei na veivatavata ni ikau niveimaliwai ka oka kina na Facebook, Instagram, Twitter, kei na Pinterest. Na ituvaituva ni vakau itukutuku oqo era sa vakatubura e drau vakamilioni era taleitaka, wasea, raica, vakauta tale, kei na vakabira ka ra sa yaco me yaga ka rawarawa ni veiwaseitaka na kosipeli kei ira na matavuvale, veitokani kei ira na ilawalawa vata.

Mai na nodra tiko mada o ira kece na ka qoroi kei na ivakavakayagataki matau ni vei tekinoloji oqori, e tu tale ga kei ira na ka vakavuleqa eso ka, ni da rui tosoya voleka, ena rawa ni biuti keda ki na rawa kina na butoleka vakayalo ka rawa talega ni latia na iserau kei na katakata ni kosipeli.

Na vakayagataki ni ikau ni veimaliwai, talevoni veikauyaki, kei na qito e rawa ni kana gauna vakasivia ka rawa ni vakalailaitaka na veitaratara mata-kina-mata. Na vakayali ni veitalanoa yadudua vakaoqo e rawa ni tara na vakamau, tara na vanua ni ivakarau vakayalo vakamareqeti, vakataotaka na torocake ni maqosa ni veimaliwai, vakabibi vei ira na itabagone.

Oqo e rua na ka taqayataki e veiwekani ena ivakau itukutuku irau oqo na vakalavelaveti kei na veivakamalumalumutaki ena vukuni veivakatautauvatani.

E levu sara (kevaka e sega ni o ira kece) na itaba ka ra biu ena sala ni vakau itukutuku ni veimaliwai e vakaraitaka na bula ena kena ituvaki vinaka duadua—ka dau vakavuqa ni sega ni dina. Eda sa raica kece na iyaloyalo totoka ni loma ni vale, vanua ni vakacagicagi veivakurabuitaki, itaba matadredredre, kakana tuvani vakamatau, kei na ituvaki ni yago dredre ni yacovi.

Oqo, me ivakaraitaki, e dua na iyaloyalo ka rawa ni ko raica ena nona akaude e dua ena ikau ni veimaliwai. E yasa kadua, e sega ni toboka sara na iyaloyalo taucoko ni ka dina e yaco tiko ena bula dina.

Ni da vakatauvatana na noda bula rairai tu ga i ra mai na nodra e tabaki vakamatau, bula ta vakamaqosa me vaka e vakaraitaki ena ikau ni veimaliwai, eso na gauna e dau yacovi keda na yalolailai, vuvu, ka rawa sara ni malumalumu.

E dua ka sa wasea e vuqa nona itaba vakaikoya e a kaya, e rairai beka ena veiwali, “Na cava na kena yaga na marau ke ko na sega ni vakabira?”¹²

Me vaka e vakananumi keda kina na mataka oqo o Sister Oscarson ni noda gumatua ena bula e sega ni lutu ki na levu ni taleitaka eda na ciqoma se na levu ni itokani ena ikau ni veimaliwai se levu ni veimuri da rawata. E yaco, e yasa kadua, mai na dua na isema vakaibalebale ki vei ira na tani ka vakaikuritaka na rarama ki na nodra bula.

E nuitaki, ni da rawa ni vulica meda ka dina, kunea e levu na veilasamaki, ka sotava e vica ga na yalolailai ni da raica na iyaloyalo ka boroya na dina vakalavelaveti ka rawa vakavuqa ni veikau ki na ivakatauvatani veivakamalumalumutaki.

Na veivakatauvatani e laurai ni sega walega ni vakatakilakila ni noda gauna ia ka a yaco talega vakakina ena gauna eliu. Na iApositolo ko Paula e a vakaroti ira na tamata ni nona gauna ni “ra sa vakarauti ira vakai ira, ka vakatautauvatataki ira vakai ira, era sa sega ni vuku.”¹³

Ni sa levu tu na ivakavakayagataki matau ka veivakauqeti ni tekinoloji, meda vakayagataki me veivakatavulici, veivakauqeti, ka laveti keda ka vakayaloqaqataki ira na tani me ra tovolea na nodra vinaka—ka me kua ga ni vakayagataka me boroya na bula vakalavelaveti keda. Meda vakatavulica ka vakaraitaka na ivakavakayagataki vakadodonu ni tekinoloji vei ira na itabagone tubu mai ka veivakaroti ena veileqa e tu kina kei na veivakarusai e tu talega mai na kena vakayagataki. Ni saravi na ikau ni veimaliwai mai na iloilo ni kosipeli, e rawa kina ni da tarova na kena rawa ni butoleka vakayalo ki noda bula.

Viavialevu

Me da veitalanoataka mada oqo na vatu ni veivakatarabetaki makawa na viavialevu. Na viavialevu e veibasai ni yalomalumalumu ka sa “yalorawarawa me cuva ki na lewa ni Turaga.”¹⁴ Ni da yalo viavialevu, eda maroroya ga ki vei keda na vakarokoroko ka sega ni solia vei ira na tani, me oka kina na Turaga. Na viavialevu e dau veiqati; sa ikoya na malele me vakasaqara me levu cake ka tu vua ka dau nanuma ni sa vinaka cake mai vei ira na tani. Na viavialevu e yaco vakawasoma me vakila na cudru kei na veicacati; e dau vakavuna vua e dua me maroroya na cudru ka sega ni veivosoti. Na viavialevu, e yasa kadua, e rawa ni tilomi e na ivalavala vaKarisito na yalomalumalumu.

Na veimaliwai, vei ira mada ga ena matavuvale voleka kei ira sa lomani, vakabibi ki na matavuvale voleka kei ira sa lomani—vei ira mada ga na watina tagane kei na watina yalewa—e susugi cake ena yalomalumalumu ia e vakagogotaki mai na viavialevu.

Ena vuqa na yabaki sa oti e dua na vakatutu toro cake ena dua na dauvolivolitaki levu e a kacivi au me laki veitalanoataka na nona kabani ka sa vakarau volia tiko edua e rau veisisivi. O koya kei na levu tale na cakacaka ena valenivolavola liu era sa loma leqa vakalevu ni ra na vakayalia nodra cakacaka. Ni kila tiko niu veikilai vinaka kei ira na veiliutaki e cake ena kabani ka na veivoli, e kerei au kina kevaka au bau rawa ni vakaveikilaitaki koya ka solia e dua na veitokoni baleti koya, ka vakarautaka sara e dua na sota vei koya. E tinia ena itukutuku oqo: “O kila na ka era dau kaya? ‘O ira na yalomalua era na rusa!’”

Au kila ni nona vosa e a rairai nakiti me ka ni veiwali. Au ciqoma na veiwali. Ia e dua na ivakavuvuli bibi kau nanuma ni rawa ni ka yaga ki vua. Au sauma yani, “E dina ga, ni sega ni koya oqori na ka era kaya. E dina, e kena veibasai sara. ‘O ira na yalomalua … era na taukena na vanua’¹⁵ na ka era a kaya.”

Mai na ka au sotava ena Lotu kei na noqu bula taucoko vakacakacaka, eso na tamata lelevu duadua ka vakayaco ka kau bau kila era a tamata yalomalua ka yalomalumalumu.

Na yalomalua kei na yalomalumalumu e rau veidonui me vaka na liga kei na qaniliga. Meda bau nanuma mada ni “sa sega sara e vakadonuya na Kalou o koya ga sa yalomalua ka yalo lokomi.”¹⁶

Au masulaka ni da na saga meda levea na butoleka vakayalo ni viavialevu ni da karona na iyau ni yalomalumalumu.

iTinitini

Me isoqoni, na butoleka ni matanisiga e dina sara e dua na ka rairai matalia ni ka bula ka rawa kina ni ubia vakadua na lagilagi, katakata, kei na rarama ni matanisiga e dua na ka somidi ni vakatauvatani, ka yaco kina na butobuto kei na batabata.

E dua na ka matanavotu tautauvata e rawa ni vakamuri ena ibalebale vakayalo, ni veika lalai ka tawayaga era toro voleka ka latia na lagilagi, katakata, kei na rarama vakalomalagi ni kosipeli i Jisu Karisito, ka vakaisosomitaka ena butobuto batabata.

Na matavulo ka nakiti me taqomaka na matarai vei ira ena vanua ni butoleka ni matanisiga e rawa ni tarova na mavoa tudei kei na mataboko.¹⁷ Na iloilo ni kosipeli e tu kina na kila ka kei na ivakadinadina ni vakavuvuli vakakosipeli kei na cakacaka tabu e vakarautaka na rai vakakosipeli ka na rawa ni solia vakatautauvata talega na tataqomaki vakayalo kei na kena vakamatatataki ki vua ka tu ena butoleka vakayalo.

Kevaka o vakila ni dua na ka e vakataotaka tiko na nomu marau kei na rarama ni kosipeli kina nomu bula, au sureti iko mo rai va kosipeli. Na rai ena iloilo vakosipeli e yadrava me kakua ni vakatara na veika tawa kilai ka sega ni yaga ena bula me vakataotaka na nomu rai tawamudu me baleta na ituvatuva cecere ni marau. Me vakaleleka, kakua ni vakalaiva na veivakagolei ni bula me vakabutolekataka na rarama mai lomalagi.

iVakadinadina

Au solia noqu ivakadinadina ni veitalia mada na veivakataotaki ka na rawa ni latia noda raica na rarama ni kosipeli, na rarama e tiko ga. Na ivurevure ni katakata, dina, kei na serau sa i koya na kosipeli i Jisu Karisito. Au wasea noqu ivakadinadina me baleta na Tamada Vakalomalagi, lomani kei na Luvena, ko Jisu Karisito, kei na Nona itavi me noda iVakabula ka Dauniveivueti. Ena yacai Jisu Karisito, emeni.