Na Madrai Ni Bula Ka Lako Sobu mai Lomalagi
Kevaka eda gadreva me da tu vei Karisito ka me tiko vata kei keda o Koya, me da vakasaqara na bulasavasava.
Na siga ni oti na nona vakani ira na lima na udolu ena cakamana mai Kaleli ko Jisu ena “lima na ibuli madrai parile ka rua na ika,”1 A vosa tale vei ira na tamata mai Kapenaumi. A raica rawa na iVakabula ni vuqa era a sega soti ni kauwaitaka na Nona ivakavuvuli me vaka nodra vakani.2 O koya, a tovolea kina me ra kila na yaga bibi ni “kakana sa tu ki na bula tawamudu, o koya ena solia vei kemudou na luve ni tamata.”3 E kaya kina o Jisu:
“Koi au na madrai ni bula.
“Sa kania na mana mai veikau ko ira na nomudou qase, a ra sa mate ga.
“Sai koya oqo na madrai, sa lako sobu mai lomalagi, me ra kania na tamata, ka sega ni mate.
“Koi au na madrai bula sa lako sobu mai lomalagi: kevaka sa dua e kania na madrai oqo, ena bula ka tawamudu: ia na madrai kau na solia sa lewequ, o koya kau na solia me bula kina ko ira na kai vuravura.”4
A yali vakadua na ibalebale ni vosa a nakita na iVakabula vei ira era a vakarogoci Koya ka ra a kila walega vakatikina na Nona vosa. Era kidacalataka na vakasama, era taroga, “Sa solia rawa vakacava na lewena na tamata oqo me da kania?”5 A vakuria o Jisu na vakasama oqo:
“E dina, e dina, au sa kaya vei kemudou, kevaka dou sa sega ni kania na lewe ni Luve ni tamata, ka gunuva na nona dra, sa sega vei kemudou na bula.
“O koya sa kania na lewequ, ka gunuva na noqu dra, sa rawata na bula tawamudu; ia kau na vakaturi koya cake ena siga mai muri”.
“Ni sa kakana dina na lewequ, a sa ka ni gunu dina na noqu dra.”6
Sa qai vakamacalataka na bibi ni Nona vosa vakaibalebale:
“O koya sa kania na lewequ ka gunuva na noqu dra, sa tu vei au, koi au talega au sa tu vei koya.
“Me vaka sa bula tiko ko Tamaqu sa talai au mai, au sa bula talega ena vukui Tamaqu: sa vaka talega kina ko koya sa kani au, ena bula ena vukuqu.”7
Era se bera ni ciqoma rawa na ka e tukuna tiko o Jisu o ira era vakarorogo tiko vua, ka “vuqa … , ni ra sa rogoca oqo, era sa kaya, A vosa dredre oqo; ko cei sa vakabauta rawa? … A [ka] oqo era sa suka tani kina e le vuqa vei ira na nona tisaipeli, a ra sa sega tale ni lako vata kaya.”8
Me da kania na Lewena ka gunuva na Nona dra sa dua na ivakarau veirawai me vakamacalataki kina na taucoko e dodonu me da kauta mai kina na iVakabula ki na noda bula—ki na dui lomada—me da duabau kina. Ena yaco vakacava oqo?
Taumada, eda kila ena nona solia na Yagona kei na nona dra, sa sorovaka kina o Karisito na noda ivalavala ca ka vakamalumalumutaka na mate, vakayago ka vakayalo.9 E matata kina, ni da vakaivotavota ena lewena ka gunuva na Nona dra ena noda ciqoma na mana kei na veivakalougatataki ni Nona Veisorovaki oya.
Na ivunau i Karisito e vakamacalataka na ka e dodonu me da cakava me rawati na isoro soliwale. Sai koya me da vakadinata ka vakabauti Karisito, me da veivutuni ka papitaiso ka ciqoma na Yalo Tabu, “qai yaco mai na vakabokoci ni nomu ivalavala ca ena bukawaqa kei na Yalo Tabu.”10 Sai koya oqo na matamata, na noda icurucuru ki na isoro soliwale ni iVakabula kei na sala qiqo ka rabailailai ki na Nona matanitu.
“O koya, kevaka dou sa toso ki liu, ka kana magiti ena vosa i Karisito, ka vosota me yacova na ivakataotioti, raica, sa kaya vakaoqo na Tamada: Dou na rawata kina na bula tawamudu.”
“… Ia oqo, raica, sai koya oqo na ivakavuvuli i Karisito, ka sa ivakavuvuli dina duadua ga i Tamada, kei na Luvena, kei na Yalo Tabu, na Kalou e duabau ga, ka sega ni mudu.”11
Na ivakatakarakara ni sakaramede ni iVakayakavi ni Turaga e totoka ni da vakasamataka. Na madrai kei na wai e matataka na lewena kei na dra i Koya na Madrai ni Bula ka Wai ni Bula,12 ka vakananuma vei keda na isau a sauma o Koya me vueti keda. Ni dovi na madrai, eda vakananuma na ivakabula ena nona vakararawataki ena vuku ni veivakamavoataki ni yagona. A dikeva ena dua na gauna o Elder Dallin H. Oaks ni “me vaka ni sa dovi ka basuraki, sa duatani kina na veitiki ni madrai yadua, me vaka ga na noda duidui na tamata eda vakayagataka. E duidui kece na ivalavala ca me da veivutunitaka. E duidui kece noda leqa me vaqaqacotaki mai na Veisorovaki ni Turaga o Jisu Karisito, o koya eda dau nanuma ena cakacaka vakalotu oqo.”13 Ni da gunuva na wai, eda nanuma na dra a vakadavea o Koya mai Kecisemani kei na kauveilatai kei na kena mana veivakasavasavataki.14 Ni da kila ni “sega na ka tawasavasava sa curu rawa ki na nona matanitu; o koya sa sega kina e dua sa curu rawa ki na nona ivakavakacegu, ko ira ga sa savai na nodra isulu ena noqu dra ni ra sa vakabauta, ka veivutunitaka na nodra ivalavala ca ka vosota me yacova na ivakataotioti.”15
Au sa vosa oti ena ciqomi ni nona isoro soliwale na iVakabula me kauta laivi na noda ivalavala ca kei na imawe ni ivalavala ca oqori vei keda. Ia noda kania vakaitakarakara na Yagona ka gunuva na Nona dra e dua tale na kena ibalebale, sai koya me da bulataka na itovonibula vinaka Vakarisito, ka biuta tani na tamata vakavuravura ka yaco me Yalododonu “ena vuku ni veisorovaki i Karisito na Turaga.”16 Ni da vakaivotavota ena madrai ni sakaramede kei na wai e veimacawa, ena vinaka vei keda me da vakasamataka na ivakarau me da umana kina na Nona itovonibula kei na ivakarau ni Nona bula sega ni ivalavala ca ki na noda dui bula kei na lomada. Ena sega ni rawa ni sorovaka o Jisu na nodra ivalavala ca na tani kevaka a tu na Nona ivalavala ca.Me vaka ni sega ni rawa ni vauci Koya na lewadodonu, sa rawa kina Vua me soli Koya ena vukuda me sotava na gagadre nei lewadodonu qai solia na loloma cecere. Ni da nanuma ka rokova na Nona isoro, sa dodonu me da vakasamataka talega Nona bula sega ni ivalavala ca.
E vakaturi eke me da sasaga vagumatua. Ena sega ni rawa ni sa rauta me da sa tu ga vakaqo ia sa dodonu me da na toso tikoga ki na “ivakarau ni tamata dina, era sa sinai sara kei Karisito.”17 Me vaka na tamai Lamonai ena iVola i Momani, sa dodonu me da tuvakarau me da biuta laivi noda ivalavala ca kece sara18 ka vakanamata ki na veika e namaka vei keda na Turaga, na tamata yadua kei na kawatamata.
Ena dua na gauna wale toka ga oqo, a talanoataka vei au e dua noqu itokani na ka a sotava ena nona veiqaravi tiko vaka peresitedi ni daukaulotu. A yaco vua e dua na veisele ka gadrevi e vica vata na macawa me vakabulabula kina. Ena nona vakabulabula tiko, e dau vagoleya vakalevu nona gauna me vakasaqaqara ena ivolanikalou. Ena dua na yakavi ni vakananuma tiko vakatitobu na vosa ni iVakabula ena 27 ni wase ni 3 Nifai a lutu nona moce. A qai talanoataka:
“Au qai tadra ka vakaraitaki kina vei au e dua na irairai matata ka savasava vinaka ni noqu bula. A vakaraitaki vei au noqu ivalavala ca, na digidigi cala, na veigauna … au a sega ni dauvosoti ira kina na tamata, kei na noqu sega ni cakava na veika vinaka a dodonu meu tukuna se cakava. … [E dua na railesu] rabailevu … ni noqu bula a vakaraitaki vei au ena vica ga na miniti, ia e vaka me balavu cake sara. Au yadra, ena kidacala ka … lolou sobu e duruqu ena yasa ni idavodavo ka tekivu masu, meu kerea na veivosoti, ka sovaraka na nanuma ni lomaqu me vaka au se bera vakadua ni bau cakava.
“Ni se bera na tadra, au a sega tu ni kila na levu ni noqu gadreva na veivutuni. Na noqu cala kei na malumalumu e yaco me matata mai vakasauri vei au ni maliwa ena ivakarau ni bula vakatamata au tu kina kei na savasava kei na vinaka ni Kalou e [vaka] ni milioni vakamilioni na maile. Ena noqu masu ena yakavisiga oya, au cavuta kina na vakavinavinaka titobu vei Tamada Vakalomalagi kei na iVakabula mai vuniyaloqu ena veika Rau sa cakava vei au kei na kequ isema au dau vakamareqeta vua na watiqu kei ira na luvequ. Niu tekiduru toka au vakila talega vakaukauwa sara na loloma ni Kalou, dina ga niu vakila tu noqu sega ni kilikili.
“E rawa niu kaya niu sa veisau me tekivu mai na siga ko ya. … Sa veisau na yaloqu. … Qai tarava mai niu sa tara cake vakalevu na loloma vei ira na tani, ka levu cake noqu rawa ni loloma, qai kena isa na kusa me vunautaki na kosipeli. … Sa rawa niu veiwekanitaka na itukutuku ni vakabauta, inuinui, kei na isolisoli ni veivutuni e kunei ena iVola i Momani [me vaka] se bera vakadua ni bau yaco.”19
E bibi meda raica na matata ni ivakatakila ni nona ivalavala ca na tamata vinaka oqo kei na nona malumalumu e sega ni vakayalolailaitaki koya se vakavuna nona vakaleqai. Io, a kidacala ka rarawa. E vakila ena vakanuinui nona gadreva me veivutuni. E yalomalumalumu, ia e vakila na vakavinavinaka, na vakacegu, kei na inuinui—inuinui dina—ena vukui Jisu Karisito, “na madrai bula ka lako sobu mai lomalagi.”20
A tukuna noqu itokani na maliwa a raica ena nona tadra mai na nona bula kei na yalosavasava ni Kalou. Na yalosavasava na kena vosa donu. Me da kania na lewena ka gunuva na dra i Karisito e kena ibalebale me da segata na savasava. E vakarota na Kalou, “Dou yalosavasava; niu sa yalosavasava.”21
E vakasalataki keda o Inoke, “Ia mo vakatavulica vei ira na luvemu, me ra veivutuni na tamata kecega, e veivanua kecega, kevaka e sega era na sega ni rawata na matanitu ni Kalou, ni sa sega na ka tawasavasava sa tiko rawa kina, se tiko rawa e matana; ni sa tukuni Koya vakaoqo ko Atama: na Tamata Yalosavasava na yacana; ia na yacana na nona Le Duabau ga na Luve ni Tamata.”22 Niu se gonetagane, au dau vakataroga se cava na vuna e dau vakatokai kina o Jisu (ka dau tukuni koya sara mada ga Vakataki Koya) ena Veiyalayalati Vou me Luve ni tamata, ni ka dina sara o Koya na Luve ni Kalou, ia e matata na malanivosa nei Inoke ni idusidusi eso oqori era ivakadinadina ni Nona vakalou kei na nona yalosavasava—sai Koya na Luve ni Tamata ni Yalosavasava, Kalou na Tamada.
Kevaka eda gadreva me da tu vei Karisito ka me tiko vata kei keda o Koya,23 me da vakasaqara na yalosavasava, vakayago ka vakayalo.24 Eda vakasaqara ena loma ni valetabu ka ceuti tu kina “Holiness to the Lord.” Eda vakasaqara ena noda bula vakawati, matavuvale kei na itikotiko. Eda vakasaqara e veimacawa ni da marautaka na nona siga tabu na Turaga.25 Eda vakasaqara sara mada ga ena veika matailalai ni noda bula e veisiga: noda vosa, noda isulusulu, noda vakanananu. Me vaka e cavuta o Peresitedi Thomas S. Monson, “O keda na vua ni veika eda wilika, na veika eda raica, na veika eda rogoca kei na veika eda vakasamataka”26 Eda vakasaqara na yalosavasava ni da colata e veisiga na noda kauveilatai.27
E dikeva rawa o Sister Carol F. McConkie: “Eda sa kila tiko na veimataqali veivakatovolei, veitemaki, kei na veika dredre ena rawa ni dreti keda laivi mai na veika kece sa dodonu, savasava, ka dau dokai vua na Kalou. Ia na veika eda sotava ena noda bula vakayago sa solia vei keda na madigi meda digitaka na yalo savasava. E vakavuqa na solibula eda cakava meda maroroya kina na noda veiyalayalati e savai keda ka cakava meda yalosavasava.”28 Kau na vakuria “ena solibula eda cakava”, na veiqaravi eda solia.
Eda sa kila ni “Ko ni sa qaravi Koya tiko na nomuni Kalou, ena nomuni qaravi ira tiko na wekamuni.”29 Ka vakananuma vei keda na Turaga ni veiqaravi vakaoqori e itakele ni Nona bula kei na itovo: “Ni sa sega ni lako mai na Luve ni tamata me qaravi, me dauveiqaravi ga, ka me solia na nona bula me kedra ivoli e lewevuqa.”30 Me vaka a vakatavulica vakayalomatua o Peresitedi Marion G. Romney: “Na veiqaravi e sega ni dua na ka meda vosota ena vuravura oqo me rawa ni da tauca kina na dodonu ni bula ena matanitu vakasilesitieli. Na veiqaravi sai koya na ivakarau e tarai cake kina na bula vakacerecerei ena matanitu vakaselesitieli.”31
A parofisaitaka o Sakaraia ena nona siga ni veiqaravi vakatui ni milenieli na Turaga, na lali mada ga ni ose ena volai kina, “Holiness unto the Lord.”32 Ena yalo vata oqori, era umana vata kina na Yalododonu ivuvu ena bucabuca oqo na ivakananumi oqori “Holiness to the Lord,” ena veika matau se dau caka e vesiga vakakina na veika e sema vakadodonu kei na vakabauta kei na ivalavala vakalotu. A volai ena bilo ni sakaramede kei na peleti, ka volai ena sitivikiti ni nodra tabaki na Vitusagavulu, kei na dua na itawake ni iSoqosoqo ni Veivukei. E basika talega na “Holiness to the Lord” ena dua na katubaleka ni vakaraitaki ivoli ena Zion’s Cooperative Mercantile Institution, na sitoa levu ni ZCMI. A kunei ena dua na ulu ni ituki kei na dua na dramu. A ceuti talega na “Holiness to the Lord” ena iwiriwiri ni katuba kaukamea ni vale nei Peresitedi Brigham Young. Na veidusimaki oqo ni yalosavasava ena veivanua matalia beka se sega ni namaki ena rairai sakasaka vei ira eso, ia era tukuna na rabailevu kei na tudei ni ivakarau e dodonu me da vakanamata kina ki na yalosavasava.
Noda vakayagataka na yagona na iVakabula ka gunuva Nona dra e kena ibalebale me biu laivi mai noda bula na veika e sega ni salavata kei na ivakarau ni bula Vakarisito ka kitaka me noda na Nona itovo. Oqo na ibalebale levu ni veivutuni, sega walega ni da gole tani mai na ivalavala ca ni gauna sa oti ia “na vagolei ni yalo kei na lomada vua na Kalou”33 ni da toso ki liu. Me vaka a yaco vua noqu itokani ena nona tadra ni ivakatakila, ena vakaraitaka vei keda na Kalou na noda cala kei na noda druka, ia ena vukei keda talega o Koya me da vukica na malumalumu me qaqa.34 Kevaka eda taroga ena yalodina, “Na cava tale sa vo vei au?”35 Ena sega ni laivi keda o Koya me da vakilakila, ia ena loloma ena sauma o Koya ena vuku ni noda bulamarau. Ka na solia vei keda o koya na inuinui.
Oqo e dua na sasaga veirawai, ka na dredre sara vakalevu kevaka eda sasaga duadua ki na yalosavasava. Na dina lagilagi sai koya eda sega ni tiko duadua. E tu vei keda na loloma ni Kalou, na loloma soliwale nei Karisito, na vakacegu kei na veituberi ni Yalo Tabu, kei na nodra veitokani kei na veivakayaloqaqataki na itokani Yalododonu ena isoqosoqo i Karisito. Me da kakua ni wele ena vanua eda sa toka kina, ia me da kakua sara ni yalolailai. Me vaka e uqeti keda kina e dua na serenilotu rawarawa ka titobu:
Taura na gauna mo yalosavasava, ni kusa tu ko vuravura;
Vakayagataka vakalevu na nomu gauna vuni duadua ga kei Jisu.
Ni o qarai Jisu, vakataki koya o na yaco me vaka;
nomu itokani ena nomu itovo kena ivatuka ra sa raica.36
Au wasea noqu ivakadinadina baleti Jisu Karisito, “na madrai bula ka lako sobu mai lomalagi,”37 vakakina ni “o koya sa kania na lewequ, ka gunuva na noqu dra, sa rawata na bula tawamudu,”38 ena yaca i JIsu Karisito, emeni.